بخش دوم: دستۀ سوم اما مؤثر #زنان، #زنان_طبقات_ محروم جامعه‌اند که نه پول داشتند و نه سواد تا به ثبت #تاریخ فعالیت‌های خویش دست بزنند؛ زنانی که در هر حادثۀ اثرگذار تاریخی به ندای لبیک هر اندیشمند یا مجتهد اسلام‌گویی پاسخ مثبت دادند و به صحنه آمدند و حماسه آفریدند. علت اساسی شکل‌گیری حادثۀ #گریبایدوف، زنان مسلمان‌شدۀ #روسی بودند که برخلاف میل خود و شوهران شان به سفارت #روسیه برده شدند و نیز، فتوایی که #آیت‌الله_میرزا_مسیح داد، فقط برای آزادسازی همین زنان بود و تعدادی از زنانی که به سوی #سفارت_روسیه رفتند و سپس به آن، حمله کردند، #زنان_تهرانی بودند. زمانی که زنان دریافتند #ناصرالدین‌شاه، از مخالفت #آیت‌الله_میرزا_حسن_آشتیانی با قرارداد توتون و تنباکو برآشفت، دستور داد که او را به عراق تبعید کنند، زنان، دسته دسته به سوی #محلۀ_سنگلج حرکت و در #دارالشرع اجتماع کردند. آنها این گونه اقدامات را همراه مردان تا لغو قرارداد ادامه دادند. از حوادث مهمی که در دورۀ ناصرالدین‌شاه روی داد، اعتراض مردم، به‌ویژه بانوان، به کمبود نان بود که مؤثر واقع نشد تا اینکه هزاران زن مسلمان جلوی #شاه را در بازگشت از شکار گرفتند و از او تقاضای #نان کردند. ادامه دارد.... نویسنده : دکتر مرتضی شیرودی @tarikh_j

#فعالیتهای_زنان_دهقان‏_زاده_درباری: چرا زنان حرمسرای سلطنتی، قلیان ها را شکستند؟ چرا برخی از آنان، خبرهای اندرونی را به مخالفان حکومت دادند؟ و به چه دلیل بعضی از زنان درباری، از افکار #سید_جمال_الدین و از اقدام #میرزارضای_کرمانی علیه #ناصرالدین‌شاه حمایت کردند؟ به این سؤالها، پاسخهای مختلفی داده شده و از جمله گفته شده است اغلب زنان شاه را دهقان‏ زادگانی تشکیل می‏ دادند که شاه بیشتر آنان را در گردش و شکار و به ‌صورت‌ تصادفی می‌ یافت و به همسری برمی ‌گزید. اغلب این زنان وضعیت رضایت ‏بخشی نداشتند. تعداد زیادی از آنها، تنها چندبار در سال همسر خود را می‏ دیدند و گاه اتفاق می ‏افتاد شاه حتی از تولد و مرگ فرزندان این زنان آگاه نمی‏ شد. تاج‏ السلطنه، دختر ناصرالدین‏ شاه، درباره وضع این زنان شاه نوشته است: «در خانه ‏هایی که دیوارهایش از سه تا پنج ذرع ارتفاع دارد، مخلوقاتی سر و دست شکسته، بعضی با رنگهای زرد و پریده، برخی گرسنه، برخی برهنه، بعضی در تمام شبانه‌روز منتظر و گریه‌کننده، در زنجیر به سر می‏ برند. در مقابل این زندگانی تاریک، مرگ، روز سفید ما است. »(همان) تلاش این دسته از زنان در مخالفت با سلطنت را نمی ‏توان در پرونده زنان مرفه و اشراف قرار داد، آنان بیش‌ از آنکه به دربار تعلق داشته باشند، به جامعه دهقانی و روستایی تعلق داشتند. برخی از مهمترین حرکتهای ضد دولتی زنان شاه و در کل زنان دربار را به شرح زیر می ‏توان نام برد: ۱) یکی از برجسته ‏ترین مخالفتهای این زنان درباری با اقدامات شاه، طغیان آنها علیه #قرارداد_رژی بود. در این حادثه بسیاری از زنان ‏درباری به حدی منقلب بودند که تمام قلیان های بلوری، چینی و گلی را شکستند و همه آثار دخانیات را از عمارت سلطنتی پاک کردند. در این حرکت، همه زنان، چه کوچک و چه بزرگ، همدست بودند. هم ‏دستی زنان و پافشاری‏ شان، شاه را شگفت‌ زده کرد، به‌ طوری‌ که شاه با خشم و غضب می‏ گفت: «زن هایم حاضر بودند، برای خوشی من جان خود را فدا کنند، اما امروز حتی از دادن یک سیگار به من مضایقه می ‏کنند. »(اجتهادی، 1382: 162) ۲) جلوه دیگر مخالفت زنان شاه با #قرارداد_رژی، زمانی ظاهر شد که مأموران دولتی به سوی مردان و زنان تظاهر کننده آتش گشودند. در پی آن، زنان اندرونی بنای گریه و زاری گذاشتند. یکی از آنها، گریه و زاری بیشتر می‏کرد. #ناصرالدین‌شاه وقتی او را دید، برای آرام ‌کردنش گفت: حکم تحریم تنباکو، از #میرزای_شیرازی نیست، و الا من هم اطاعت می‏ کردم. آن زن پاسخ داد: پس این صدای تیر و تفنگ که به طرف سادات و علما شلیک می ‏شود را نمی ‏شنوید. شاه برای گمراه ‌کردن آن زن گفت: این تیرها به هوا شلیک می‏ شود. (بوشهری، 1347: 48) ۳) اوج مخالفت #زنان_حرمسرا با قرارداد را می‏ توان در اقدام #انیس‏_الدوله، سوگلی شاه، مشاهده کرد. شاه قلیان درخواست نمود اما او که ریاست حرمسرا را بر عهده داشت، گفت: کشیدن قلیان حرام است. شاه گفت: چه کسی آن را حرام کرده. وی جواب داد: همان کسی که مرا بر تو حلال کرده است. انیس ‏الدوله که دختر یکی از دهقانان لواسان تهران بود و در جریان مسافرت شاه به لواسان به عقد شاه درآمد، بارها در جهت خواست عمومی گام برداشت. به‌عنوان‌مثال، «وی از شاه خواست که رکن‏ الدوله حاکم شیراز را عوض نکند تا مردم مجبور نشوند با آمدن حاکم جدید، دوباره مالیات بدهند. شاه با تقاضای وی موافقت کرد. »(آدمیت و ناطق، 1356: 156) نویسنده: دکتر مرتضی شیرودی @tarikh_j