✅جنگ موته در اوایل سال هشتم هجری رخ داد.
یعقوبی در تاریخ خود می نویسد:
حضرت رسول اکرم(ص) در سال هشتم، «جعفر بن ابى طالب» را به عنوان فرمانده سپاه و «زيد بن حارثه» را جانشین او و «عبد الله بن رواحه» را جانشین زید کرد و با لشگرى براى جنگ روم به شام فرستاد.
در موته، نبرد با رومیان به وقوع پیوست و سه فرمانده ی نخست به شهادت رسیدند.
پس از شهادت سه فرمانده، سرگرداني سپاه اسلام شروع شد؛ اما بالاخره با ترفندی که «خالد بن وليد» اجرا كرد، مسلمانان پس از يك روز مقاومت و پايداري، سخت در برابر سپاه عظيم روم، با سلامت كامل به مدينه بازگشتند.
خالد بن وليد سپاه اسلام را برداشته، به مدينه آمد و چون خبر آمدن آن ها به شهر رسيد، مردم براى ديدار آن ها از مدينه بيرون آمدند و رسول اکرم(ص) نيز بر چهار پايى سوار شد و با مسلمانان ديگر به استقبال شان رفت، اما وقتى مردم آن ها را ديدند، خاك بر روى آن ها ريخته و ملامت شان مى كردند، كه چرا در برابر دشمن استقامت نكرديد؟
و از ميدان جنگ فرار كرديد؟!
رسول اکرم(ص) جلوى مردم را از اين كار گرفت و گفت:
«نه! اين ها فرارى نيستند، بلكه به خواست خدا(از اين پس) حمله افكن ها خواهند بود!»
حضرت رسول اکرم (ص) پس از شهادت «جعفر بن أبی طالب» و «زید بن حارثه»، وقتی وارد خانه میشد، بسیار گریه میکرد و می فرمود :
«آنها با من همدم و همسخن بودند و با هم شهید شدند.»(۲)
📚منابع:
۱)تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۵۶۳
۲)من لا یحضره الفقیه صدوق، ج۱، ص۱۷۷
@TarikhEslam
#جعفر_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
✅حضرت ابوطالب(ع) با حضرت فاطمه بنت اسد، مادر بزرگوار امام علی(ع) نسبت عمو زادگی داشتند.
هاشم جدّ مشترک هر دو بوده است.
یعنی ابوطالب بن عبدالمطلب بن هاشم!
فاطمه بنت اسد بن هاشم!
پس در نتیجه فرزندان این دو بزرگوار از هر دو طرف (پدر و مادر) بنی هاشمی محسوب می شوند.
تا جایی که مرحوم اربلی درباره امام علی(ع) می نویسد :
📋《أَوَّلُ هَاشِمِيٍّ وَلَدَهُ هَاشِمٌ مَرَّتَيْنِ》
♦️امام علی(ع) نخستین هاشمى نسبى است كه از دو طرف به هاشم مى رسد.(۱)
ابوطالب(ع) دارای چهار پسر به ترتیب به نامهای طالب، عقیل، جعفر و علی(ع) بود.
ابن عباس می گوید :
📋《كَانَ بَيْنَ طَالِبٍ وَ عَقِيلٍ عَشْرُ سِنِينَ وَ بَيْنَ عَقِيلٍ وَ جَعْفَرٍ عَشْرُ سِنِينَ وَ بَيْنَ جَعْفَرٍ وَ عَلِيٍّ(ع) عَشْرُ سِنِينَ وَ كَانَ عَلِيٌّ(ع) أَصْغَرَهُمْ》
♦️فاصله سنی هر کدام از پسران ابوطالب، ده سال بود که کوچکترین آنها امام علی(ع) بود.(۲)
ابوطالب(ع) از آنجایی که عیال وار بوده و از وضعیت فقر و تنگدستی برخوردار بود، بدین جهت جعفر تحت سرپرستی عمویش عباس و امام علی(ع) تحت تربیت و پرورش حضرت رسول اکرم(ص) قرار گرفت و جعفر تا زمانی که اسلام آورد و مستغنی گردید، در خانه عمویش زندگی میکرد.(۳)
اما عقیل نزد خود ابوطالب ماند و ابوطالب نیز او را بسیار دوست می داشت.
روزی امیرالمؤمنین(ع)، به حضرت رسول اکرم(ص) عرضه داشت :
📋《یَا رَسُولَ اللهِ(ص)! إنَّکَ لَتُحِبُّ عَقِیلَاً؟》
♦️ای رسول خدا(ص)! آیا شما عقیل را دوست دارید؟
حضرت(ع) فرمود:
📋《أَی وَاللهِ! إنِّی لَاُحِبُّهُ حُبَّینِ، حُبَّاً لَهُ وَ حُبَّاً لِحُبِّ أَبِی طَالِبِِ(ع) لَهُ》
♦️آری! من عقیل را از دو جهت دوست دارم!
یکی این که؛ عقیل را به خاطر خودش دوست دارم و یکی هم این که؛ عقیل محبوب پدرش ابوطالب(ع) بود و به خاطر اینکه ابوطالب(ع) عقیل را دوست داشت، دوستش دارم.(۴)
جعفر را جزء چهار نفر اولی که به اسلام پیوسته است، نوشته اند.
ابن اثیر می نویسد :
جعفر دومین مردی بود که بلافاصله پس از برادرش علی(ع) به حضرت رسول اکرم(ص) ایمان آورد و مسلمان شد و ابوطالب هنگامی که دید فرزندش علی(ع) در کنار نبی اکرم(ص) نماز میگذارد، به جعفر گفت : در سمت چپ رسول اکرم(ص) نماز بگزار!(۵)
جعفر در سال هفتم بعثت در پی آزار و اذیت و شکنجه مشرکان مکه، به همراه جمعی از مسلمانان به حبشه هجرت کرد و سرپرستی آنان را نیز بر عهده گرفت و با صحبتهایی که بین جعفر و بین نجاشی پادشاه نصرانی حبشه رد و بدل شد، او را قانع کرد که آنان در حبشه بمانند که سرانجام جعفر بعد از ده سال در سال هفتم هجری هنگام جنگ خیبر همراه دیگر مهاجران، به مدینه بازگشتند.
حضرت رسول اکرم(ص) هنگام بازگشت از جنگ خیبر، هنگامی که شنید، جعفر از حبشه بازگشته است، بسیار خوشحال شد و فرمود :
📋《وَاللهِ مَا أَدْرِي بِأَيِّهِمَا أَنَا أَشَدُّ سُرُورَاً بِقُدُومِ جَعْفَرٍ أَمْ بِفَتْحِ خَیبَرِِ؟》
♦️به خدا قسم! نمى دانم به كدام يك بيشتر مسرور شوم! به بازگشت جعفر از حبشه يا به فتح خيبر به دست على(ع)؟(۶)
پیامبر(ص) پس از بازگشت جعفر از حبشه به او نمازی آموخت که به نماز جعفر طیار مشهور شد.
طبری مینویسد :
سرانجام جعفر در سال هشتم هجری در جنگ موته یکی از فرماندهان لشكر اسلام بود که عازم جنگ شد.
فرماندهی در این جنگ، به سه نفر به ترتيب زيد بن حارثه، جعفر بن ابى طالب و عبد الله بن رواحه داده شد كه در صورت شهادت هر كدام، فرماندهى به ديگرى منتقل شود.
پس از شهادت زید، جعفر پرچم را در دست گرفت و شروع به جنگ کرد ولی هنگامی که دید دشمن دورش را احاطه کرده، از اسبش پیاده شد و آن را پِی کرد. سپس جنگید تا دو دستش قطع گردید و شهید شد.(۷)
جعفر اولین شهید از فرزندان ابوطالب(ع) بود.
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇
در تاریخ، بعد از شهادت جعفر، نام او توسط حضرت رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) در مواقع حساس و سرنوشت ساز، یاد شده است.
1⃣حضرت رسول اکرم(ص) :
حضرت رسول اکرم(ص) بعد از شهادت جعفر فرمود :
📋《قُطِعَتْ يَدَاهُ قَبْلَ أَنْ يُسْتَشْهَدَ وَ قَدْ أَبْدَلَهُ اللَّهُ مِنْ يَدَيْهِ جَنَاحَيْنِ مِنْ زُمُرُّدٍ أَخْضَرَ فَهُوَ الْآنَ يَطِيرُ بِهِمَا فِي الْجَنَّةِ مَعَ الْمَلَائِكَةِ كَيْفَ يَشَاءُ》
♦️پيش از آن كه جعفر به شهادت برسد، دو دست او قطع شد و خداوند به جاى آن دو دست دو بال از زمرد سبز به او عطا كرد که هم اكنون او با آن دو بال با ملائكه در حال پرواز است؛ به هر جا كه بخواهد مى رود.(۸)
2⃣امام علی(علیه السلام) :
امام علی(ع) هنگام خلافت خویش در خطبه ای فرمودند :
📋《أَمَا وَاللهِ لَوْ أَنَّ حَمْزَةَ وَجَعْفَراً کَانَا بِحَضْرَتِهِمَا مَا وَصَلاَ إِلَى مَا وَصَلاَ إِلَیْهِ، وَ لَو كانا شَاهِدَيهِما لاتَبَقا نَفسَيهِمَا! أَمَّا حَمْزَهُ فَقُتِلَ یَوْمَ أُحُدٍ وَ أَمَّا جَعْفَرٌ فَقُتِلَ یَوْمَ مُوتَهَ!》
♦️آگاه باشید! سوگند به خدا! اگر حمزه و جعفر(ع) زنده وحاضر بودند، آن دو نفر (ابوبکر و عمر) به مقام خلافت كه رسيدند، نمى رسيدند، و اگر حمزه و جعفر بودند، شاهد و ناظر بودند، که آن دو نفر، جان سالمى از ميان بيرون نمى بردند و خود را به هلاكت مى انداختند.
اما حمزه در نبرد احد کشته شده بود و جعفر در نبرد موته!(۹)
3⃣امام حسین(علیه السلام) :
امام حسین(ع) در روز عاشورا در فرازی از خطبه خود، خطاب به سپاهِ دشمن می فرماید :
📋《أَیهَا النَّاسُ! اسْمَعُوا قَوْلِی..أَمَّا بَعْدُ فَانْسُبُونِی فَانْظُرُوا مَنْ أَنَا؟》
♦️ای مردم به گفتارم گوش دهید.
ای مردم! بگوئید من چه کسی هستم؟
سپس فرمود :
📋《أَ لَسْتُ ابْنَ بِنْتِ نَبِیکمْ وَ ابْنَ وَصِیهِ وَ ابْنِ عَمِّهِ؟أَ وَ لَیسَ جَعْفَرٌ الطَّیارُ فِی الْجَنَّةِ بِجِنَاحَینِ عَمِّی؟》
♦️آیا من فرزند دختر پيامبر خدا(ص) نيستم؟
آيا من فرزند وصي و پسرعموي پيامبر(ص) شما نيستم؟
آيا جعفر طيار که با دو بال در بهشت پرواز مي کند، عموی من نيست؟(۱۰)
4⃣حضرت زینب(سلام الله علیها) :
در روز عاشورا، بعد از شهادت امام حسین(ع)، مرکب ایشان به سمت خیمه ها رفت، وقتی اهل خیام این حالت را دیدند، در این هنگام، حضرت زینب کبری(س) و در برخی نقلها حضرت اُم كلثوم(س) دست بر سر گذاشت، درحالی که با صدای بلند فریاد می زد و مى گفت :
📋《وامُحَمَّداه! واجَدّاه! و انبِيّاه! وا اَبَاالْقاسِماه! وا عَلِيّاه! وا جَعْفَراه! وا حَمْزَتاه! وا حَسَناه!
هذا حُسَيْنٌ(ع) بِالْعَراء، صَريحٌ بِكَرْبَلا، مَحزُوزُ الرَّاْسِ مِنَ الْقَفاء، مَسْلوبُ الْعِمامَةِ وَالرِدَاءِ》
♦️این حسین(ع) توست که عریان روی زمین افتاده و سر در بدن و عمامه و رداء به تن ندارد!(۱۱)
5⃣امام سجاد(علیه السلام) :
امام سجاد(ع) در فرازی از خطبه که در مسجد شام ایراد فرمود، خطاب به مردم شام فرمود :
📋《أَيُّهَا النَّاسُ!.. فُضِّلْنَا بِأَنَّ مِنَّا النَّبِيَّ الْمُخْتَارَ مُحَمَّداً وَ مِنَّا الصِّدِّيقُ وَ مِنَّا الطَّيَّارُ وَ مِنَّا أَسَدُ اللَّهِ وَ أَسَدُ رَسُولِهِ وَ مِنَّا سِبْطَا هَذِهِ الْأُمَّةِ》
♦️اى مردم! خداوند ما را بر ديگران برترى داد به خاطر اينكه حضرت رسول اکرم(ص) از ماست.
امام علی(ع) صديق از ماست.
جعفر طيار از ماست.
حمزه سیدالشهداء شير خدا و شير رسول خدا(ص) از ماست.
و امام حسن(ع) و حسین(ع) دو فرزند بزرگوار رسول اكرم(ص) از ماست.(۱۲)
📚منابع :
۱)کشف الغمة اربلی، ج۱، ص۵۹
۲)الخصال شیخ صدوق، ص۱۸۱
۳)تاریخ طبری، ج۲، ص۵۸
۴)امالی شیخ صدوق، ص۱۲۸
۵)اسد الغابة ابن اثیر، ج۱، ص۲۸۷
۶)بحار الانوار مجلسی، ج۲۱، ص۲۴
۷)تاریخ طبری، ج۲، ص۳۲۱
۸)بحار الانوار مجلسی، ج۲۱، ص۵۴
۹)کتاب سلیم بن قیس، ج۱، ص۱۶۰
۱۰)الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۹۸
۱۱)مقتل الحسين(ع) خوارزمی، ج۲، ص۳۷
۱۲)بحارالانوار مجلسی، ج۴۵، ص۱۳۹
@TarikhEslam
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📽▶️⏹⏸📽▶️⏹⏸📽
#سکانس_برتر
🎞سکانسی از مناظره «جعفر طیّار» با «نجاشی» حاکم حبشه در قسمتی از فیلم محمد رسول الله(ص) ساخته «مصطفی عقاد» :👆
#جعفر_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
@TarikhEslam
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
✍ویژگی های برجسته جناب جعفر بن ابیطالب(سلام الله علیه) در بیان #استاد_کاشانی :👆
#جعفر_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
@TarikhEslam
🕌نمایی از آرامگاه جعفر بن ابی طالب(ع) معروف به «جعفر طیّار» در کشور «اردن» :👆
#جعفر_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
@TarikhEslam
📚✍📚✍📚✍📚✍📚✍
0️⃣3️⃣ #معرفی_کتاب :📚
کتاب «سردار موته، جعفربن ابی طالب» سیری در حیات سیاسی و دینی جعفر بن ابی طالب معروف به جعفر طیّار؛ اثر کاظم قادری✍📚👇
#جعفر_بن_ابی_طالب_رحمه_الله
@TarikhEslam
4_5773919098031311504.pdf
3.44M
📚✍📚✍📚✍📚✍📚✍
کتاب «سردار موته»
@TarikhEslam
🏴♦️🏴♦️🏴♦️🏴♦️🏴♦️🏴
📆سیزدهم جمادی الاول سال یازدهم هجری قمری، سالروز #شهادت جانسوز و مظلومانه بانوی دو عالم، حضرت صدیقه کبری، شفیعه اعظم، حامی ولایت، دردانه عالم خلقت #حضرت_فاطمه_سلام_الله_علیها بر شما دوستداران اهل بیت(علیهم السلام) عصمت و طهارت تسلیت و تعزیت باد.
@TarikhEslam
✅در مورد اواخر عمر شریف حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) روایت شده که؛
📋《أَنَّهَا مَا زَالَتْ بَعْدَ أَبِيهَا مُعَصَّبَةَ الرَّأْسِ نَاحِلَةَ الْجِسْمِ مُنْهَدَّةَ الرُّكْنِ بَاكِيَةَ الْعَيْنِ مُحْتَرِقَةَ الْقَلْبِ يُغْشَى عَلَيْهَا سَاعَةً بَعْدَ سَاعَةِِ》
♦️حضرت فاطمه(س) پس از رسول اکرم(ص) پیوسته سری بسته از شدت درد و جسمی نحیف و در خود فرو شکسته و چشمی گریان و قلبی سوخته داشت که ساعت به ساعت از خود می رفت و بی هوش می شد.(۱)
در روایتی دیگر آمده است که؛
📋《فَلَمَّا قُبِضَ وَ نَالَهَا مِنَ الْقَوْمِ مَا نَالَهَا لَزِمَتِ الْفِرَاشَ وَ نَحَلَ جِسْمُهَا وَ ذَابَ لَحْمُهَا وَ صَارَتْ كَالْخَيَالِ》
♦️وقتی حضرت رسول اکرم(ص) رحلت فرمودند و از طرف جماعت به حضرت زهرای مرضیه(س) آسيب ها رسيد، ایشان در بستر افتاد و جسمش ضعيف گشت و گوشت بدن ایشان آب شد و به تدريج لاغر شد و مانند شبحی گرديد.(۲)
در تکمله ی روایت، قاضی نعمان از امام صادق(ع) روایت کرده که ایشان در پایان این روایت فرمودند :
📋《صَارَت عَظمَاً لَیسَ عَلَیهِ إِلَّا جَلدَةً》
♦️فاطمه زهرا(س) پوستی بر استخوان شده بود.(۳)
📚منابع :
۱)مناقب ابن شهر آشوب، ج۳، ص۳۶۲
۲)بحار الأنوار مجلسی، ج۷۸، ص۲۸۲
۳)دعائم الإسلام قاضی نعمان، ج۱، ص۲۳۲
@TarikhEslam
1️⃣دهم جمادی الاول سال سی و شش هجری قمری واقعه «جنگ جمل» (ناکثین) :👇
#جنگ_جمل
#وقایع_ماه_جمادی_الاول
@TarikhEslam
✅جنگ جَمَل، نخستین جنگ از دوران خلافت امام علی(ع) است، که توسط گروهی به رهبری عایشه همسر رسول اکرم(ص)، و طلحه و زبیر، علیه امام علی(ع) به راه افتاد.
شیخ طوسی در این باره می نویسد :
وقتى امير المؤمنين امام علی(عليه السّلام) حكومت را در اختيار گرفت و مهاجران و انصار و گروهى از مردم براى بيعت با او شتافتند.
امام علی(ع) در میان آنها خطبه ای فرمودند و سپس مردم آماده بیعت با ایشان شدند.
📋《فَقَامَ إِلَيْهِ اَلنَّاسُ فَبَايَعُوهُ، فَأَوَّلُ مَنْ قَامَ فَبَايَعَهُ طَلْحَةُ وَ اَلزُّبَيْرُ، ثُمَّ قَامَ اَلْمُهَاجِرُونَ وَ اَلْأَنْصَارُ وَ سَائِرُ اَلنَّاسِ حَتَّى بَايَعَهُ اَلنَّاسُ》
♦️سپس مردم به سوى ایشان رو آوردند و با حضرت(ع) بيعت كردند، و اولين كسانى كه به پا خواسته و بيعت كردند «طلحه» و «زبير» بودند.
آنگاه مهاجران و انصار و بقيۀ مردم نیز به پا خواستند تا اينكه همه مردم با حضرت(ع) بيعت كردند.(۱)
از آنجایی که طلحه و زبیر اولین کسانی بودند که با حضرت(ع) بیعت کردند و در به خلافت رسیدن امام علی(ع) تلاش کردند، اینک چشم طمع به حکومت در خلافت امام علی(ع) داشتند.
👥اولین اقدام «طلحه» و «زبیر» بعد از بیعت با امام علی(علیه السلام) :
1⃣اعتراض به نحوه ی تقسیم بیت المال!
طلحه و زبیر معترض تقسیم بیت المال حضرت(ع) شدند و به خاطر سابقه خود در اسلام راضی به تقسیم مساوی بیت المال نبودند.
تا جایی که به امام علی(ع) گفتند:
📋《جَعَلْتَ حَظَّنَا فِي اَلْإِسْلاَمِ كَحَظِّ غَيْرِنَا مِمَّا أَفَاءَ اَللَّهُ عَلَيْنَا بِسُيُوفِنَا، مِمَّنْ هُوَ لَنَا فَيْءٌ، فَسَوَّيْتَ بَيْنَنَا وَ بَيْنَهُمْ》
♦️تو بهره ی مسلمانى ما را در آنچه كه خداوند به خاطر شمشير زدن هايمان به ما ارزانى داشت و آنچه كه غنيمت ما بود، همانند غير ما قرار دادى و ميان ما و آنان يكسانسازى كردى!
امام علی(ع) به آنان فرمود :
📋《وَ اَللَّهِ مَا لَكُمْ وَ لاَ لِغَيْرِكُمْ إِلاَّ ذَلِكَ، أَلْهَمَنَا اَللَّهُ وَ إِيَّاكُمْ اَلصَّبْرَ عَلَيْهِ》
♦️به خدا سوگند! چيزى براى شما و غير شما نيست مگر همين!
خداوند ما و شما را بر تحمّل اين مسأله شكيبايى عنايت كند.(۲)
2⃣اعتراض به بی نصیب ماندن از پست حکومتی!
طلحه و زبیر انتظار پست حکومتی از امام علی(ع) داشتند، از این جهت زبیر خواستار حکومت عراق و طلحه حکومت یمن بود.
آنان می گفتند :
📋《نُبَايِعُكَ عَلَى أَنَّا شُرَكَاؤُكَ فِي اَلْأَمْرِ》
♦️ما با تو بیعت کردیم که در حکومت نصیبی داشته باشیم.
که امام علی(ع) بعدها در طی خطبه ای فرمود که من به آنان گفتم :
📋《لاَ وَ لَكِنَّكُمَا شُرَكَائِي فِي اَلْقُوَّةِ وَ عَوْنَايَ فِي اَلْعَجْزِ فَبَايَعَانِي عَلَى هَذَا اَلْأَمْرِ، وَ لَوْ أَبَيَا لَمْ أُكْرِهْهُمَا كَمَا لَمْ أُكْرِهْ غَيْرَهُمَا. وَ كَانَ طَلْحَةُ يَرْجُو اَلْيَمَنَ وَ اَلزُّبَيْرُ يَرْجُو اَلْعِرَاقَ، فَلَمَّا عَلِمَا أَنِّي غَيْرُ مُوَلِّيهِمَا اِسْتَأْذَنَانِي لِلْعُمْرَةِ يُرِيدَانِ اَلْغَدْرَ، فَاتَّبَعَا فَأَتَيَا عَايِشَةَ وَ اِسْتَخَفَّاهَا مَعَ كُلِّ شَيْءٍ فِي نَفْسِهَا عَلَيَّ》
♦️نه! اما شما با من در نيرو و قوت شريكيد و در حال عجز مددكار من هستید.
پس با اين شرط با من بيعت كردندو اگر امتناع كرده بودند اكراه و اجبارشان نمي كردم، چنانچه نسبت به غير آنان اجبار نكردم.
طلحه اميد حكومت يمن داشت و زبير اميد حكومت عراق داشت.
و چون دانستند كه من به آنان حكومت نخواهم داد، به بهانه عمره از من اجازۀ مسافرت خواستند و در حقيقت قصدشان غدر و مكر بود.
پس به عايشه پيوستند و او را با عداوتهائى كه از من در دل داشت بر عليه من بر انگيختند.(۳)
چهار ماه پس از به خلافت رسیدن امام علی(ع)، طلحه و زبیر که دریافتند با خلافت امام علی(ع)، مردم از ایشان رویگردان شدهاند و دیگر جایی در مدینه ندارند، از امام علی(ع) اجازه خواستند که برای انجام عمره به مکه بروند.
طلحه و زبیر، برای پیشبرد مقاصد خود، از عایشه، که پیش از قتل عثمان برای عمره به مکه رفته بود، درخواست کردند که به خونخواهی عثمان و انتقام از کشندگان او، که اکنون از یاران نزدیک علی(ع) و سرداران او شدهاند، با آنان همراه شود و او نیز پذیرفت.(۴)
عایشه در این نبرد بر شتری سرخ موی به نام عسگر سوار بود و علت نامگذاری این جنگ به جمل (شتر نر) همین است.
این جنگ نخستین جنگ داخلی مسلمانان محسوب می شد.
📜دیدگاه سران ناکثین «عایشه» و «طلحه» و «زبیر» :
👤عایشه که پیشتر در مدینه مردم را به قتل عثمان تحریک می کرد و می گفت :
📋《اُقْتُلُوا نَعْثَلاً قَتَلَ اَللَّهُ نَعْثَلا قَتَلَ اَللَّهُ نَعْثَلاً فَلَقَدْ أَبْلَى سُنَّةَ رَسُولِ اَللَّه(ص)》
♦️نعثل يهودى را بکشید كه خدا او را كُشَد كه او سنت رسول الله(ص) را كهنه ساخته است.(۵)
اما بعد از مرگ عثمان برای مردم مکه سخنرانی می کرد و تحریک می نمود.
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇
عایشه می گفت :
📋《أَيُّهَا اَلنَّاسُ! إِنَّ أَهْلَ اَلْمَدِينَةِ اِجْتَمَعُوا عَلَى هَذَا اَلرَّجُلِ اَلْمَقْتُولِ ظُلْماً بِالْأَمْسِ وَ نَقَمُوا عَلَيْهِ!
قُتِلَ وَاللَّهِ عُثْمَانُ مَظْلُومًا، وَاللَّهِ لَأَطْلُبَنَّ بِدَمِهِ!》
♦️ای مردم! همانا اهل مدینه دیروز علیه عثمان اجتماع کردند و او را مظلومانه کشتند و بر او بد کردند!
به خدا قسم! عثمان مظلوم به قتل رسیده است و به خدا سوگند! من خونخواه عثمان بن عفان خواهم بود.(۶)
👤زبیر نیز چنین می گفت که خونخواهی عثمان را رها نخواهم کرد و مدعی بود که به اجبار و اکراه با علی(ع) بیعت کرده است و قائل بود که؛
📋《وَاللُّجُّ عَلَى عُنُقِي》
♦️هنگام بیعت شمشیر بر روی گردنم بود.(۷)
👤طلحه نیز در خطبهای که بین مردم بصره ایراد نمود، قصد خود را از جنگ با امام علی تلاش برای اصلاح امت رسول اکرم(ص) بوده و او نیز همچون زبیر مدعی بود که به خون خواهی عثمان آمده است و بیعت آنان از روی اکراه بوده است!(۸)
آنان ادعا میکردند که امام علی(ع)، عثمان را کشته است و از قاتلان عثمان طرفداری میکند.
آنان خود را خون خواه عثمان معرفی می کردند و این چنین بیعت خود را شکستند.
اما جریان این بود که؛
عثمان در سال ۳۵ هجری به دلیل بی کفایتی و ضعف مدیریتی در امور مملکت داری، خانه اش توسط مسلمین مدینه محاصره شد و به او سه روز مهلت دادند تا اوضاع را سامان بخشد.
سه روز به پایان رسید و خبری نشد و آب را بر خانه او ممنوع کردند.
عثمان در این هنگام از فرط تشنگی دست به دامان امام علی(ع) شد و امام ناچار آبی را به وسیله حسنین(ع) به اندرون خانه عثمان فرستاد.
در این هنگام؛ مردم فرصت طلب، فوج فوج به درون خانه عثمان ریختند و با اهل خانه نزاع کردند و عثمان را کشتند.(۹)
بعد از مرگ عثمان، جنازه او در منطقه ای دور افتاده، به نام (حشّ کوکب) که به قبرستان یهودیان معروف بود، انداخته شد.
در منابع آمده است که؛
📋《مَكَثَ عُثْمَانُ فِي حَشِّ كَوْكَبٍ مَطْرُوحًا ثَلاثًا، لا يُصَلَّي عَلَيْهِ》
♦️جنازه عثمان به مدت سه روز، بدون اینکه کسی بر وی نماز بخواند، در حش کوکب انداخته و رها گردید.(۱۰)
ودر نقلی دیگر آمده است؛
📋《فَعُثْمَانُ ثَمَّ ثَلَاثَةَ أَيَّامِ مَنْبُوذاً فِي الْمَزَابِلِ》
♦️پس عثمان به مدت سه روز، جنازه اش در مزبله ها انداخته شده بود.(۱۱)
و امام علی(ع) با توجه به اقبال عمومی و اتمام حجت، ناچار خلافت را پذیرفت و خلیفه شد.
اما در مقابل؛ معاویه از این فرصت بهره جست و علی(ع) را خلیفه ی آشوب طلب و فتنه گر نامید و او را قاتل عثمان و سایر صحابه و هتّاک به عایشه معرفی کرد.
پیراهنِ خونین عثمان توسط همسرش نائله به نزد معاویه در شام فرستاده شد، و او از این موضوع، بیش ترین بهره برداری سیاسی را به عمل آورد.
📋《وَ نَصَبَ مُعَاوِیةُ القَمِیصَ عَلَى مِنبَرِ دِمَشقَ》
♦️معاویه آن پیراهن را بر روی منبر مسجد دمشق قرار داد.(۱۲)
و با سخنانی، احساسات همگان را برانگیخت و در نتیجه، مردم هم با معاویه یک صدا شدند که علی(ع) باید خون عثمان را گردن بگیرد.
معاویه در عموم، علی(ع) را قاتل عثمان معرفی کرد و این ادعا پیروانی پیدا کرد و عثمان همچون قدیسی مظلوم خون پیروان خود را به جوشش و غلیان در می آورد.
و مردم هم با معاویه یک صدا شده بودند که علی(ع) باید خون عثمان را گردن بگیرد.
امام علی(ع) در خطبه ای فرمود :
📋《اِنَّهُم لَیَطلُبُونَ دَمَاً، هُم سَفَکُوهُ》
♦️آنها خونی را طلب می کنند که خود آن را بر زمین ریخته اند.(۱۳)
بدین ترتیب، طلحه و زبیر و دیگر جداییطلبان که میدانستند کارشان بدون عایشه همسر رسول اکرم(ص)، که مورد توجه مردم بود به نتیجه نمیرسد با کسب موافقت عایشه سپاهی فراهم ساختند و به سوی بصره حرکت کردند.
سپاه عایشه پس از مسافت راه طولانی به نزدیکی بصره رسیدند.
وقتی خبر به مردم بصره رسید، عثمان بن حُنَیف (فرماندار علی(ع) در بصره) عِمران بن حُصَین و ابوالاسود دُؤَلی را نزد عایشه فرستاد تا سبب آمدن او و مخالفت او را بپرسند.
آن دو به عایشه یادآوری کردند که، به امر خدا و همچون دیگر همسران رسول(ص)، باید در خانهات بمانی!
اما عایشه همچنان خود را مدعی خونخواهی عثمان می دانست.
امام(ع) بعد از اطلاع از این جریان، طبق روایاتی سپاهی متشکل از بیست هزار تن آماده حرکت به سوی بصره شد.
امام علی(ع) تمایلی به جنگ نداشت و تا سه روز پس از ورود به بصره، با ارسال پیغامهایی، میکوشید تا شورشیان را باز دارد و آنان را به همراهی با خویش بخواند.(۱۴)
⚔درخواست یاری توسط امام علی(ع) از مردم کوفه :
امام علی(ع) مجبور به جلوگیری از تصرف عراق توسط این گروه ناکثین شد، چرا که شام فقط از معاویه اطاعت میکرد.
در مصر نیز هرج و مرج وجود داشت؛ بنابراین با از کف رفتن عراق، عملاً استانهای شرقی وابسته به آن شامل ایران نیز از دست میرفت.
@TarikhEslam
ادامه مطالب :👇
در هنگام عزیمت امام علی(ع) از مدینه به سمت بصره(قبل از وقوع نبرد جمل) علی(ع) در جایی توقف کرد و با قریشیان مکی بصره دیدار کرد.
در ربذه، امام علی(ع) اخبار درگیریهای بصره میان سپاه بصره با عثمان بن حنیف و حکیم بن جبله را دریافت کرد.
این عمل بمثابه پیام جنگ به امام علی(ع) بود.
امام(ع) هاشم بن عتبه را با نامهای نزد ابوموسی اشعری والی کوفه فرستاد، تا سپاهی گرد آورد.
امام(ع) در منزل فید، در میانه راه مکه و کوفه، حسن مجتبی و عمار یاسر را برای گردآوری سپاه به کوفه گسیل داشت. همچنین، به تدریج افراد دیگری نظیر محمد بن ابی بکر، عبدالله بن عباس را نیز به کوفه فرستاد، تا سپاه گرد آورند.
ابوموسی اشعری والی کوفه پیش از جنگ جمل با امام علی(ع) بیعت نمود.
اما وقتی که جنگ بین طلحه و زبیر و عایشه با امام علی(ع) بالا گرفت، ابوموسی موضعی بیطرف اتخاذ کرد و با وجود تحت فشار قرار گرفتن، از تصمیمش منصرف نشد.
ابوموسی اشعری در کوفه، با اینکه امام علی(ع) را به عنوان خلیفه به رسمیت شناخته بود، مردم کوفه را بیطرفی در جنگ داخلی بین مسلمانان فرا میخواند.
عایشه، نیز، در این هنگام نامهای بصره به ابوموسی اشعری نگاشت و از او خواست کاری کند که مردم کوفه به یاری علی(ع) نروند.
ابوموسی نیز، شاید متأثر از آن، مردم را از فتنه برحذر میداشت و به خودداری از جنگ فرا می خواند.
همچنین، وی نامهای به زید بن صوحان، که از بزرگان کوفه و یاران امام علی(ع) بود، نگاشت و از وی خواست تا به سپاه جمل بپیوندند یا دست کم مردم را از یاری علی(ع) بازدارد اما زید اجابت نکرد.
سرانجام حامیان امام علی(ع) وی را از کوفه بیرون کردند و علی نامهای شدیدالحن به وی نوشت و از امارت کوفه عزلش کرد و قرظه بن کعب را به امارت کوفه گماشت.
فرستادگان امام علی(ع) از جمله عمار یاسر، محمد بن ابی بکر، و حتی امام حسن مجتبی(ع) تلاش بسیاری برای جلب حمایت برای سپاه امام علی(ع) انجام دادند، تا بالاخره شش، هفت یا دوازده هزار نفر را به سپاه حضرت(ع) ملحق کردند.
در نهایت، امام علی(ع) با سپاهی عظیم متشکل از هفت گروه از قبایل گوناگون که از مدینه، کوفه و بصره به او پیوسته بودند به بصره رسید.(۱۵)
در این جنگ نیز، امام حسن(ع) در میمنه و امام حسین(ع) در میسره بود.
اصحاب جمل نیز سپاه خویش را آراستند، در حالی که عایشه بر شتری که آن را با زره پوشانده بودند نشسته و پیشاپیش صفوف بود.
این جنگ در روز پنجشنبه نیمه جمادی الآخر سال ۳۶ هجری قمری در مکانی به نام «خریبه» از نواحی بصره رخ داد.
جنگ آغاز شد؛ اصحاب جمل، پس از چند ساعت نبرد و دادن کشته بسیار، شب هنگام شکست خورده و مغلوب شدند.
✍عاقبت ناکثین:
1⃣عایشه:
پس از جنگ، عایشه را از هودج بیرون آوردند و برای او خیمهای برپا کردند.
امام علی(ع) او را به سبب جنگافروزی سرزنش کرد.
سپس به برادر او، محمد بن ابی بکر، فرمود تا او را به بصره ببرد.(۱۶)
2⃣زبیر :
او پس از شکست سپاه جمل، زبیر از معرکه گریخت و به مدینه رفت.
به هنگامی که زبیر میدان را ترک کرد، عَمرو بن جُرموز، با چند تن از یارانش، به تعقیب او پرداخت و در جایی به نام وادیالسِّباع او را غافلگیرانه کشت.(۱۷)
3⃣طلحه:
هنگامی که سپاه جمل میگریخت، مروان بن حَکَم تیری به پای طلحه زد و او را زخمی کرد.
طلحه را به خانهای در بصره منتقل کردند و او در آنجا، به علت خونریزی، درگذشت.(۱۸)
همچنین جنگ جمل باعث انتقال مرکز خلافت مسلمین از مدینه به کوفه در عراق شد.
📚منابع:
۱)۲)أمالی شیخ طوسی، ص۷۲۷
۳)کشف المحجة ابن طاووس، ص۲۳۵
۴)الفتوح ابن أعثم كوفی، ج۲، ص۴۵۲
۵)کشف الغمة اربلی، ج۱، ص۲۳۸
۶)الكامل في التاريخ ابن أثير، ج۲، ص۵۷۰
۷)تاریخ الطبری، ج۳، ص۴۸۰
۸)أنساب الأشراف بلاذری، ج۳، ص۲۵
۹)الامامة و السّیاسة دینوری، صص۶۷-۷۰
۱۰)معرفة الصحابة اصبهانی، ج۱، ص۶۸
۱۱)الصراط المستقيم عاملی نباطی، ج۱، ص۲۱۸
۱۲)تاريخ الإسلام ذهبی، ج۳، ص۴۵۱
۱۳)شرح نهج البلاغة ابن ابي الحديد، ج۹، ص۳۳
۱۴)تاریخ الطبری، ج۴، ص۵۳۴/
تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۱
۱۵)انساب الاشراف بلاذری، ج۲، ص۱۶۶/
الاخبار الطوال دینوری، ج۱، ص۱۴۴
۱۶)الفتوح اعثم کوفی، ج۲، ص۴۸۳
۱۷)تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۱
۱۸)تاریخ الطبری، ج۴، ص۵۲۷
@TarikhEslam
🗺نقشه مسیر حرکت سپاه ناکثین (مکه به بصره) و سپاه امام علی(ع) (مدینه به ذی قار_بصره) در #جنگ_جمل!👆
@TarikhEslam