📸 محله‌ی گمشده‌ی قم ✏️سیدمحسن حسینی؛ قم‌پژوه 🔹️در اواسط روزگار قاجار شهر قم به ۱۰ محله تقسیم شده بود. یکی از این محلات #اسحاقیه نام دارد. این محله در خیابان‌کشی‌های دوره پهلوی اول تقریبا تخریب و نام و موقعیت محل نیز از یادها رفت. حتی معمرین/دیرسالان نیز این محل را نمی‌شناسند و به یاد نمی‌آورند. 🔸️علت موسوم بودن به اسحاقیه وجود مزار منسوب به احمد بن اسحاق #اشعری نمایندۀ امام حسن عسکری(ع) است که بعد به همت کجویی اردستانی صاحب انوارالمشعشعین معلوم شد که مزار #ناصرالدین علی از احفاد امام حسن مجتبی(ع) است. 🔹️#مفلس_قمی(شیخ ارده شیره) حدود این محل را چنین می‌گوید: «محله دهم: محلۀ اسحاقیه است. ابتدای او دروازه #خاکفرج است و انتهای او #چاله_خروس باجک است. گذر #کولی‌خان و بازار #مسگرها و حمام چال و کوچه جوب پاها، داخل این محل است.» (تحفه الفاطمیین، چاپ بنیاد قم پژوهی، ج۲، ص ۳۴۹) ♦️توضیحات: ۱. دروازه خاکفرج ابتدای بازار بزرگ و بر سر پل #علیخانی کنونی بوده است. در زمان رضا شاه تخریب شد. ۲. گذر کولیخان در ادامه بازار در چهار راه فعلی #بازار بوده است. در زمان رضا شاه تخریب شد. ۳. قسمتی از بازار #مسگرها بازمانده که تا حدود سی سال پیش فعال بود و کنون مشاغل دیگر آنجا است. ۴. چال خروس کوچه شماره ۳ #باجک فعلی است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom

🌀آب انبار #سیدعرب ✍️سیدمحسن محسنی (قم‌پژوه): 🔹️من آب‌انبار سیدعرب یا به لهجه قمی(sed - arab) را دیده بودم. فکر کنم تا چند سال بعد از #انقلاب هم بود. با توجه به عکس ۱۳۶۲ باید یکی دو سال قبل از آن تخریب شده باشد. 🔸️این آب‌انبار انتهای کوچه #ننه‌عباس قرار داشت. نبش کوچه‌ای که به خیابان آذر ختم می‌شد. الان هم کوچه وجود دارد. منتها بعضی جاها گشاد شده‌است. قدیمی‌ها به آن کوچه #پشت‌باره می‌گفتند. 🔹️ظاهرا طاق‌بندی که کنار عکس دیده می‌شود همان کوچه پشت باره باشد. الان جای آب‌انبار، #درمانگاه ساخته‌اند که الان متروک است. 🔸️از همین کوچه مکرر به خانه دایی و خاله مادرم به الوندیه می‌رفتیم. به‌خصوص آن درب چوبی سمت راست که فکر کنم تا هفت هشت سال پیش هم بود. چهره صاحب مغازه را هم یادم هست و در آن #قناری نگهداری می‌کرد. 🔹️بچه‌ای که در عکس سینی به دستش هست، ظاهرا از همان باقلوا‌فروش یا #قطاب‌فروش‌های دوره‌گرد قدیم است. بیشتر به قطاب‌فروش‌ها می‌خورد؛ چون باقلوا‌فروش‌ها سینی‌شان #چهارگوشه بود و سینی فرد مزبور گرد است. 🔸️افسوسی که خودم مقایسه محیط قدیم با محیط جدید است و این‌که ما با #بی‌ذوقی چه فضاهای زیبا و دلنشینی را از بین بردیم و جایش ساختمان‌های بدون روح گذاشتیم. 🔹️محیط‌هایی که دیدنش آرزوی جهانگردان بیگانه و ایران‌دوستان هم‌میهن است. و صد البته #درآمد اقتصادی ناشی از این امر را هم از دست دادیم. 🔸️تاسف‌بارتر این که هنوز این بی‌ذوقی‌ها و #هویت‌کُشی‌ها و تاریخ‌کُشی‌ها باشدت هرچه تمام‌تر ادامه دارد. 🔹️#مفلس_قمی در کتابش از این آب‌انبار یاد کرده‌است. 🔗به کانال #تاریخ_شفاهی_قم بپیوندید: @tarikhqom