▫️عفت، همراهِ صمیمیت
🔔 از ابتدایِ آیه 58 ذیلِ "تعبیرِ یا ایها الذینَ آمنوا" تا آیه 60 سه حکمِ شرعی توسط خدا بیان شد:
1️⃣ إستأذانِ برده، کنیز و بچه ممیز در 3 نوبت
2️⃣ إستأذانِ بالغ ها در تمامِ اوقات
3️⃣ آزادیِ حجابِ کهنسالان با شرایطش
✍️ دو موردِ اول، تکمله مبحثِ حریمِ خصوصی است که اصلِ بحثش در آیات 27 تا 29 باز شد. موردِ سوم نیز، تکمله مبحثِ حجاب است که در آیات 30 و 31 بحثش گذشت.
➕و حالا تکه ی اولِ آیه 61 در امتدادِ بحثِ حجاب است: "لیس علی الأعمی حرجٌ و لا علی الأعرجِ حرجٌ و لا علی المریضِ حرجٌ". نابینا، لنگ و بیمار، به تناسب مشکلی که دارند شاید در برخی موارد از حفظِ حجابِ کامل عاجز شوند.
👀 نابینا از نظر در آینه معذور است و به شرایطِ اطراف کاملا مسلط نیست.
🚶🏻♂️لنگ نمیتواند متوازن راه برود و ناخودآگاه ممکن است حجابش سلب شود.
🤕 بیمار هم بدلیلِ ضعفِ جسمی گاهی نمیتواند خود را خوب بپوشاند.
❗️در این شرایط، هیچ حرج و گناهی بر آنان نیست اگر قادر به رعایتِ حجابِ کامل نیستند.
🔔تمامِ احکامی که در سوره، ذیلِ بحثِ حریم خصوصی و حجاب بیان شد، نباید منجر به سردیِ روابط بینِ اقوام و آشنایان شود. به همین دلیل خدای متعالی در یک آیه ی نیم صفحه ای مومنان را با بیانی خاص به صمیمیت و برادری با یکدیگر دعوت میکند:
❤️ "و لا علی أنفسکم أن تأکلوا مِن بیوتِکُم و بیوتِ آبائِکم أو...". یعنی جایز است مومنان طعام بخورند از خانه خود، پدر، مادر، برادر، خواهر، عمو، عمه، دایی، خاله، دوست و نیز اماکنی که اختیارش به ایشان سپرده شده است.
☝️این تعابیر که حاکی از اوج صمیمیت است با این جمله، جمع بندی میشود: "لیسَ علیکُم جُناحٌ أن تأکلوا جمیعاً أو أشتاتاً". یعنی اشکال ندارد که دسته جمعی یا جدا جدا از این بیوت، طعام بخورید. تعبیر "مِن بیوتِکم" را میتوان به دو صورت معنا کرد:
❌ معنای اول: "اشکال ندارد که از خانهی خودتان غذا بخورید". اگر مُراد آیه این باشد که نیاز به بیان نبود! این واضح است که هر کس از خانهی خودَش میتواند غذا بخورد! بیان این نکته، لغو است و دانشی به ما اضافه نکرد!!
✅ معنای دوّم: "اشکال ندارد که از خانهی عزیزانتان غذا بخورید". بفرمودهی رسول خدا، فرزند و اموالَش از آنِ پدر است: "أنتَ و مالُكَ لِـــأبيكَ".
➕با توجّه به اینکه آیهی مورد بحث در مورد "صمیمت با اقوام" است، قلّهای این صمیمیت با پدر است. پدر و فرزند، یک روحَند در دو بدن. خانهی من، متعلق به پدرم است و نیازی به گرفتن اجازه نیست.
☝️بنابراین از تعبیرِ "مِن بیوتِکم" میشود فهمید که پدر میتواند از منزل فرزندش بدون اجازه، غذا بخورد. مخصوصا پدرِ داماد که حقّ ولایت دارد بر عروس و فرزندانَش.
❓اما اینکه آیا فقط خوردن طعام، مُجاز است؟ یا میتوان این حکم را تسرّی داد به موارد عمومیِ دیگر مثلِ استفاده از حمام و سرویس و... ؟
☝️اینجا دو نظر است و هر فرد باید طبقِ نظر مرجعِ تقلیدَش عمل کند. امّا آنچه مشخص است این است که استفاده از وسائلی که عُرفا اختصاصی است، مُجاز نیست.
✋ خلاصه آنکه ورودِ به حریم خصوصی باید با إذن و اجازه باشد. اما وقتی إذنِ ورود داده شد، دیگر برای غذا خوردن، نیاز به کسبِ اجازه نیست. حکمِ اول، تامین کننده عفت و امنیتِ اخلاقی است و حکمِ دوم زمینه سازِ صمیمیت و برادری.
🗣 حال که خانه، خانه ی خودتان است، حال که خانه نامبُردگان با خانه خودتان فرقی ندارد و مومنین برادرند، هنگامِ ورود به یکی از آن خانه ها، به یکدیگر سلام کنید: "فإذا دَخلتُم بیوتاً فَسلِّموا علی انفُسِکم". سلام گفتن و اینکه خود را مشمولِ سلامت و امنیت می بینید، تحیتی مبارک و پاکیزه از جانبِ خداست.
🔔 "کذالکَ یُبَیِّنُ اللهُ لَکُم الآیاتِ لعلّکُم تَعقلونَ". همه مطالبِ گفته شده در آیات، احکامِ الهی است که برای شما روشن و آشکار بیان میشود؛ به این امید که به کار بسته شود.
📍برای طرح سوال، اینجا را لمس کنید.
#آیه61
#خاتمه
#اصل6
@TqNoor