حضور ۶۰ درصد مردم در پیام‌رسان‌های داخلی/ آیا مهاجرت به پلتفرم بومی اتفاق افتاده است؟/ قسمت دوم👆
سوال اینجاست که آیا موفقیت پیام‌رسان‌های ایرانی در جذب کاربر مایه مباهات است؟
شاید برخی این ایراد را وارد کنند که مهاجرت گسترده ایرانیان به پیام‌رسان‌های داخلی به خاطر فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام صورت گرفته است و #کسب_و_کارهای زیادی در این مدت متضرر شدند و بنابراین این مسئله چندان مایه خرسندی و مباهات نیست. در پاسخ چند نکته گفتنی است:
@vaareh
اول اینکه حوزه «پیام‌رسانی» جزو فناوری‌هایی است که در مرز دانش قرار گرفته و پاسخگویی همزمان به هزاران درخواست در لحظه و انتقال میلیون‌ها فایل و پیام در روز، پیچیدگی‌های زیادی دارد که معدود کشورهایی در دنیا از آن بهره برده‌اند. فیلترینگ رسانه‌های اجتماعی خارجی دست کم در دو مقطع دیگر در کشور ما صورت گرفته بود؛ #فیلترینگ_تلگرام در سال ۱۳۹۷ و #حوادث_بنزینی سال ۱۳۹۸. در این دو مقطع مشکلاتی برای پیام‌رسان‌های داخلی به وجود آمد و نارضایتی‌های گسترده از آنان تا مدت‌ها ادامه داشت، اما در مقطع فعلی اگرچه اختلالات موردی وجود داشت، اما و سرویس‌دهی پیام‌رسان‌ها در طول هشتاد و چند روز گذشته همواره برقرار بود و زحمات تیم‌های جوان و نخبه پیام‌رسان‌های ایرانی این مرتبه به بار نشست.
دوم آنکه به واسطه این اقدام، ایران توانست استقلال خود را در بخشی از فضای مجازی به دست آورد. دستاورد تاریخی ملی شدن صنعت پیام‌رسانی در کشور را از این حیث می‌توان با ملی شدن صنعت نفت مقایسه کرد. با این توضیح که «داده» به جای «نفت» مهمترین منبع اقتصاد جدید به شمار می‌رود و در دست داشتن جریان جهانی داده شبیه به جریان جهانی انرژی، گامی بزرگ در جهش تمدنی کشورها محسوب می‌شود. همان طور که بسیاری از خدمات دیگر مانند #تاکسی_اینترنتی، #فروشگاه_آنلاین، #آموزش_مجازی و... همگی اجزای مختلف استقلال ایران در فضای مجازی است که باکیفیت پایدار در کشور ما در حال ارائه شدن است و مردم هم از آنان احساس رضایت دارند.
سوم اینکه بدون تعارف مردم ما در شبکه‌های اجتماعی خارجی زیر شدیدترین بمباران رسانه‌های معاند و محتواهای ضداخلاقی قرار داشتند و مردم بی‌پناه ـ بدون سلاح و سواد رسانهای ـ مجبور بودند از سلامت فکر و روان خود و خانواده‌شان در آنجا محافظت کنند. در اغتشاشات اخیر و به واسطه میدان‌داری #شرکت_متا (به عنوان شرکت مادر اینستاگرام و واتساپ) در این بحران، حاکمیت مجبور شد مردم را با سختی و (بخوانید اجبار!) به پناهگاه‌های امن هدایت کند. اینکه ما خانه امنی داریم که می‌توانیم در آن زندگی کنیم و از بمباران در امان باشیم، چیز بدی نیست. به پناهگاه که نباید فحش داد. البته برخی به درستی میگویند: ما قبول داریم #خرمشهر آلوده شده، اما خانه و زندگی ما چه می‌شود؟ تکلیف کسب و کار ما که آنجا مانده چیست؟ جواب این است که باید به مرور خانه و زندگی و کسب و کار را در محیط امن شکل داد. البته که در مثال ما خرمشهری وجود ندارد و اینستاگرام زمین دشمن ـ بخوانید تل‌آویو یا #نیویورک ـ بود که مردم و مسئولان ما در آنجا خانه و مغازه ساخته بودند اما به هر حال دولت می‌بایست تلاش کند تا حد امکان خسارت‌ها و جراحت‌های ناشی از این انتقال را به حداقل برساند، و تا زمانی که شهری به تمام معنا خرم و هوشمند در کشور مجازی ایران ایجاد شود، دست از کار و حمایت برندارد. به امید آن روز...
نظرات خود را در وبگاه فارس به اشتراک بگذارید.👇
https://www.farsnews.ir/news/14010930000346
آیا اقدام به فیلترینگ در سال 1401 درست بود؟ بخش اول
یکی از وعده های انتخاباتی رئیس جمهور جدید، برداشتن #فیلترینگ است. فارغ از اینکه این اقدام شدنی یا نشدنی است، جا دارد تصمیم فیلترینگ در سال 1401 مورد بررسی قرار گیرد. چون برخی دلیل شکست نامزدهای جبهه انقلاب در انتخابات را فیلترینگ معرفی می کنند و بنابراین جا دارد که این تصمیم به مثابه یک تجربه حکمرانی در نظام مورد بررسی قرار گیرد.
قبل از اغتشاشات
مرکز ملی فضای مجازی با روی کار آمدن دولت شهید رئیسی و وزارت آقای #زارع_پور، در بهار سال 1401، یک برنامه کامل و مفصل برای مهاجرت مردم به سکوهای داخلی تدوین کرد که چهار فاز (پیشامهاجرت، عمومی سازی، ماندگاری و دافعه بخشی اقتصادی) داشت. این مباحث در جلسات کمیته پیام رسان ها از ابتدای 1401 به دقت دنبال می شد که طی یک #برنامه_یکساله_مهاجرت مردم به پیام رسانهای داخلی شکل بگیرد. البته بین صاحب نظران راجع به امکان فیلترینگ اینستاگرام بعد از این یک سال اختلاف نظر بود که صورت بگیرد یا نه. اما اغلب تصمیم گیران بر این باور بودند که اگر این چهار فاز به درستی انجام شود، نیازی به فیلترینگ نیست. فاز پیشامهاجرت در تابستان 1401 اجرا شد اما به دلایلی دستاوردهایی محدود داشت.
فیتلرینگ اینستاگرام و واتس اپ
با وقوع اغتشاشات 1401، تصمیم به فیلترینگ دو سکوی امریکایی واتساپ و اینستاگرام توسط نهادهای عالی امنیتی گرفته شد. در ادامه مرکز ملی که در اصل تصویب فیلترینگ نقشی نداشت، تصمیم گرفت این تهدید را به فرصت تبدیل کند و دست کم برای تقویت مهاجرت به سکوهای داخلی و برنامه ای که پیش از آن در دست پیگیری داشت، از این اهرم استفاده کند. نتیجه آنکه فاز اول مهاجرت که حضور در پیام رسان های داخلی بود، موفق شد و بیش از 60 درصد مردم از پیام رسان های داخلی استفاده کردند.
@vaareh
ذکر این نکته مهم است که آن زمان پیشنهاد جدی دیگری روی میز سیاستگذاران نبود غیر از #رهاسازی یا #فیلترینگ یا #مذاکره. برای مثال در گزارشی که #مرکز_رشد_دانشگاه_امام_صادق علیه السلام تهیه کرده بود، مهمترین راهکار پیشنهادی، «فیلترینگ دائم اینستاگرام و رفع فیلتر واتس اپ و تلگرام (مشروط به توافق رسمی با تلگرام)» بود. مذاکره با تلگرام همان زمان در جلسات کمیته پیام رسان‌ها بحث شد که به سادگی ای که تصور می‌شود نیست و با توجه به ضربه‌ای که #فیلترینگ_تلگرام به پروژه «تون» زده است، تلگرام ده‌ها پیش شرط و احتمالاً خسارت برای این ایام طلب خواهد کرد. مذاکره مستقیم با متا برای تاسیس دفتر هم با توجه به بی توجهی او به پیام های جمهوری اسلامی میسر نبود و این کار در نهایت از طریق نامه نگاری صورت پذیرفت که بی نتیجه ماند.
لوازم موفقیت فیلترینگ
برای توفیق در فیلترینگ (یعنی مهاجرت اغلب جمعیت کاربران و حضور ماندگار در سکوهای داخلی) نیاز به پیگیری دست کم چهار لایه فنی، اقتصادی، فرهنگی رسانه ای، و حقوقی قضایی بود که به سرنوشت هر لایه مختصر اشاره می شود:
1️⃣ فنی و تکنیکی
در بخش توانمندی فنی و فناورانه طبیعتاً و قطعا پروژه مهاجرت موفق بود. خاطر دوستان هست که در سال 97 (به شدت) و سال 1401 (به آرامی) بسیاری دلسوزان نظام می‌گفتند که پیام رسان های داخلی امکان میزبانی از 40-50 میلیون نفر ندارند و اگر هم داشته باشد مردم هرگز اعتماد نمی‌کنند که پیامرسان داخلی نصب کنند. اما حمایت‌های جدی وزارت ارتباطات و تلاش شبانه روزی تیم فنی پیام رسان ها نشان داد که اگر «پشتیبانی در حاکمیت» و «صبر استراتژیک در مردم» وجود داشته باشد امکان بومی سازی بسیاری از فناوری‌های لبه وجود دارد.
این نکته هم گفتنی است که اگر پیشنهاد مرکز رشد درباره #بازگشایی_واتساپ و مذاکره با تلگرام اجرایی می‌شد، طبیعتا چنین دستاوردی هرگز رخ نمی‌داد.
در این بین مرکز ملی علاوه بر بخش فنی، تلاش کرد که اختلافات و تعارض منافع دستگاه‌ها را به حداقل برساند، و رفتار هماهنگ در لایه حاکمیتی (علی رغم مخالفت برخی مسئولان با فیلترینگ) حول حمایت از سکوهای داخلی ایجاد کند که در این هم موفق بود. مرکز ملی می‌دانست که موفقیت فیلترینگ وابسته به پیشبرد همه این چهار لایه است. اما متاسفانه سایر بخش های حاکمیت در این زمینه همراهی لازم را نکردند.