#مصباح_الهدایة
حضرت امام خمینی رحمت الله علیه
#مشکات_اول
در مشکات اول از کتاب مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، امام خمینی(قدس سره) بر اساس قاعده وحدت وجود به شرح مراتب هستی لایتناهی می پردازند و از هویت غیبیه شروع کرده و پس از آن به مرتبه احدیت ذاتی ورود می کنند و سپس به عالم اسماء و صفات وارد می شوند و پس از آن نیز صورت علمی مخلوقات نزد خداوند را واکاوی می کنند.
در شرح مشکات اول خواهیم دید که صورت علمی مخلوقات سایه اسمای حسنی می باشد و اسمای حسنی نیز زیر مجموعه احدیت ذاتی است و احدیت ذاتی هم مندک در هویت غیبیه است.
تمام مراتب فوق که در این بخش از کتاب بررسی می شوند مربوط به قبل از آفرینش مخلوقات در عالم خارجی می باشند.
امام خمینی(ره) پس از توضیح مطالب ذکر شده در مشکات اول در بخش بعدی کتاب مصباح الهدایه یعنی مشکات دوم به توضیح پیرامون عالم خارجی ورود پیدا می کنند.
مطالب این بخش را باید به عنوان مبنای کلیدی برای درک مباحث هستی شناسی در نظر گرفت و توجه داشت که زیر پایه مباحث مشکات دوم است.
#مصباح_الهدایة
#مباینت_هویت_غیبیه_با_مخلوقات
مباینت #هویت_غیبیه با مخلوقات و نیز با اسمای حسنی ریشه در این حقیقت دارد که در هویت غیبیه هنوز هیچ شکنی در قلمرو وحدت وجود خداوند ظهور نکرده است پس نه اسمی دارد و نه مخلوقی به آن راه دارد.
مباینت هویت غیبیه با مخلوقات بیان می کند که حقیقت غیبیه وجود اصلا به مخلوقات ارتباطی پیدا نمی کند و هیچ گونه نظر لطف یا قهر به آنها نمی اندازد و حتی به عوالم غیبیه هم تجلی رحمت یا جمالیه و یا تجلی غضبی و جلالیه نمی کند و وقتی ارتباطی به عوالم غیبی و ملکوتی ندارد پس به طریق اولی ارتباطی هم به عوالم شهادت و ظهور و عالم ملک هم ندارد.
توضیح اینکه: ناگفته پیداست که هر تجلی در صورت هر مخلوقی که باشد محدود است.
محیی الدین بن عربی در کتاب کبیر فتوحات مکیه می فرمایند:
کل ما دخل فی الوجود فهو محدود
یعنی هر چیزی که در وجود داخل شود محدود است.
به تعبیر قرآن کریم در سوره قمر هرچیزی که خلق شود اندازه و حدی دارد:
إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ ﴿٤٩﴾ قمر
ماييم كه هر چيزى را به اندازه آفريدهايم. (۴۹)
احدیت ذاتی سرسلسله” وحدت در کثرت ” است :
اما پس از هویت غیبیه که در قیاس با اطلاق آن هیچ چیزی فرض نداشت به اولین مرتبه وجودی یعنی احدیت ذاتی می رسیم که تحت اشراف آن، تمام تعین ها و تجلیات و شکن های وجودی ظهور می کنند. باید توجه داشته باشیم که قاعده تجلی وحدت در کثرت بیان می کند که هر مرتبه از وجود خدا هم در کثرات قلمرو خودش متجلی می شود و هم در مراتب پایین تر از خودش تجلی می کند.
با توجه به توضیحاتی که در بخش ” #احدیت ” از شرح کتاب #مصباح_الهدایه حضرت امام خمینی(قدس سره) بیان کردیم در قلمرو تعین لایتناهی احدیت ذاتی هنوز هیچ اسم و صفت و شکنی ظهور نکرده است پس تجلی وحدت او بر کثراتی که خودش داشته باشد صدق نمی کند چرا که دانستیم احدیت ذاتی هیچ کثرتی ندارد؛ مولا علی(ع) در نهج البلاغه می فرمایند:
کمال الاخلاص له نفی الصفات عنه
جمله فوق بیان می کند که خالص ترین مرتبه وجودی یعنی همان احدیت ذاتی هیچ اسم و صفتی ندارد در نتیجه وحدت او در کثراتی که خودش آنها را داشته باشد جاری نمی شود پس در این مورد با هویت غیبیه فرقی ندارد اما چون وحدت احدیت ذاتی در مراتب پایین تر وجودی جاری می شود، در این مورد با هویت غیبیه تفاوت دارد. البته می دانیم که هویت غیبیه خودِ وجود است و به هیچ وجه یک مرتبه از وجود نیست ولی احدیت ذاتی اولین مرتبه از #مراتب_وجود است که قاعده وحدت در کثرت از آن مرتبه به سمت پایین تر جریان می یابد هرچند روشن شد که در خود آن مرتبه این قاعده کاربردی ندارد چرا که هیچ کثرتی در احدیت ذاتی ظهور نکرده است که وحدت او بخواهد در آن کثرات متجلی شود. به حدیث زیر از امام باقر(ع) که در اصول کافی آمده است، توجه بفرمایید:
أنه قال: فی صفه القدیم إنه واحد صمد أحدی المعنى لیس بمعانی کثیره مختلفه
وجود خداوند قدیم یکتا و صمدی و احدی است و کثرت و معانی و چیزهای مختلف در آن راه ندارد.
طبق بیان فوق احدی بودن خداوند حضور کثرت ها را قبول نمی کند پس اگر هیچ کثرتی در احدیت ذاتی ظهور نکرده است قاعده ” وحدت در کثرت ” درباره خودِ احدیت ذاتی صدق نمی کند. حکیم ابونصر فارابی(قدس سره) می فرماید:
انه تعالى وجود کله وجوب کله علم کله قدره کله حیاه کله إراده کله، لا ان شیئا منه علم و شیئا اخر قدره لیلزم الترکیب فی ذاته، و لا ان شیئا فیه علم و شیئا اخر فیه قدره لیلزم التکثیر فی صفاته
خداوند بلند مرتبه تمامش وجود است و تمامش وجوب است و همه او قدرت است و همه او حیات است و همه او اراده است.نه اینکه بخشی از او علم باشد و بخشی دیگر قدرت باشد تا ترکیب در ذات او پیش بیاید و نه اینکه چیزی در او به عنوان علم باشد و چیزی دیگر به عنوان قدرت باشد تا تکثر و چندگانه بودن در صفاتش لازم بیاید.
این گفته حکیم فارابی(ره)دقیقا شرح همان فرمایش امام باقر(ع)است؛ پس تمام صفات ذاتی خداوند عین ذات او بوده و هیچ جدایی ندارند بلکه همه ظهورات آن وجود لایتناهی هستند و مندک و فانی در آن حقیقت مقدس می باشند ولی در خودِ احدیت ذاتی هنوز ظهور نکرده اند بلکه در مراتب پس از احدیت ذاتی ظهور می کنند و تحت اشراف آن هستند پس نتیجه می گیریم که قاعده ” وحدت در کثرت ” از تجلی وحدتِ احدیت ذاتی در مراتب پایین تر از خودش آغاز می شود به بیان دیگر وحدتِ احدیت ذاتی کثراتِ مراتب پایین تر وجود را فرا گرفته است چون خودش هیچ کثرتی ندارد که آن را فرا بگیرد. طبیعتا علم احدیت ذاتی هم عین وجودش می باشد و چون احدیت ذاتی به تعبیر امام باقر(ع) احدی المعنی و بسیط است علم او هم بسیط است و با هیچ شکنی که در آن مرتبه باشد تکثیر نمی شود چون اصولا هیچ شکنی در آن مرتبه نیست ولی وحدت علم او در مراتب پایین تر جاری می شود. در واقع اگر هویت غیبیه که عین علم و عین وجود است، خودش را تعقل کند علم او به خودش به صورت یک تعین لایتناهی به نام احدیت ذاتی که اولین مرتبه از مراتب وجودی می باشد، ظهور می کند. پس هویت غیبیه خودِ علم است ولی احدیت ذاتی تعلق علم هویت غیبیه به خودِ هویت غیبیه می باشد که باعث می شود یک شکن لایتناهی در قلمرو وجود حق تعالی جلوه کند که نام آن را احدیت ذاتی می گذاریم، البته دانستیم که در قلمرو خود احدیت ذاتی هیچ اسم و صفتی نیست پس احدیت خداوند یک شکن نامحدود و بسیط می باشد که در قلمرو خود او هیچ شکن دیگری نیست. اما درباره هویت غیبیه که خودِ وجود است صحبت از هیچ تعینی نمی کنیم هرچند آن تعین نامحدود باشد چون اصولا هویت غیبیه هیچ اسم و صفت و شکن و تجلی ندارد و واژه” #غیبیه”در عبارت” #هویت_غیبیه” بیان می کند که نه تنها از شهود بلکه از تصور همه مراتب وجودی غایب است پس هیچ حرفی نمی توانیم درباره آن بگوییم حتی همین جملاتی را هم که بیان کردیم در واقع پیرامون تصور ذهنی خودمان بود نه هویت غیبیه.
⚜️ #مصباح_یکم | همه در حجابیم
🔻 بدان ای مهاجر به سوی خدا با پای معرفت و #یقین، همانا او را در عوالم ذکر حکیم نه اسمی است و نه رسمی؛ و در ملک و ملکوت نه اثری است و نه نشانهای. خواست عارفان به وصول او ناممکن و پای سالکان در سراپردۀ جلالتش لرزان و لغزان، دلهای اولیای کامل از ساحت قدسش در #حجاب و برای همۀ پیامبران و رسولان ناشناخته، او نه معبود هیچ عابد و #سالک راه یافتهای است و نه مراد و مقصودِ هیچ صاحب معرفتی از اهل کشف و یقین، تا آنجا که برگزیده خلقت گوید:
«ما عَرَفْناکَ حَقَّ مَعْرِفَتِک وَ ما عَبَدناکَ حَقَّ عِبادَتِک؛ آنچنان که شایستۀ توست تو را نشناختیم و آنچنانکه سزاوار بندگی توست، بندگیات را نکردیم»
📚 #مصباح_الهدایة الی الخلافة و الولایة، ص ۴۲
#احدیت
احدیت ذاتی اولین مرتبه از مراتب وجودی است که به طفیلی هویت غیبیه در پهنه وحدت وجود حق تعالی ظهور می کند و یک تعین نامحدود است که خودش هیچ حکمى را نمى گیرد و به هیچ صفتى هم وصف نمى شود.
📚 #مصباح_الهدایة امام« ره»
@vahdatevojoodbezabanesade
⚜ #مصباح دو | گامهای استوار
🔻 مبادا شبههها و اشتباهات اهل کلام و وهمیّات و دروغهای باطل فیلسوفنماها، قدمهای تو را بلغزاند. زیرا نقد آنها در بازار #یقین سودی ندارد و سرمایهشان در میدان مسابقه بسیار اندک است. «ذَرْهُمْ فی خَوْضِهِم یَلْعَبون، بگذار در بازیچههاشان فرو روند» و آیات و اسماء خداوند را انکار کنند که برای آنان عذابِ دوری از #حق الیقین و آتش حرمان از همجواری مقربین است.
📚 #مصباح_الهدایة الی الخلافة و الولایة، ص ۴۵
⚜ #مصباح_سوم | ظاهر و باطن
اینکه میگوییم: این اسم جلال است و آن اسم #جمال، این «رحیم رحمان» است و آن دیگری «قهار جبار»، همه به اعتبار ظهور هر یک در جایگاه خودش میباشد که اسم مقابلش در آن نهان است؛ بنابراین در اسم «رحیم»، #رحمت ظاهر و خشم و غضب نهان است و در «جمال»، جمال #ظاهر و جلال #باطن است و در جلال برعکس.
📚 #مصباح_الهدایة الی الخلافة و الولایة، ص ۵۰
@vahdatevojoodbezabanesade