هدایت شده از موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
💠 #نشست_فلسفی 1️⃣
☑️ مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی برگزار می کند؛
🔘 سلسله نشست های فلسفی
🌐 موضوع نشست اول: حقیقت ماهیت و چگونگی هستی شناسانه و معرفت شناسانه عینیت ماهوی
❇️ با حضور استاد محترم: حجت الاسلام و المسلمین #امینی_نژاد
🕢 زمان: پنج شنبه 29 آبان ماه ساعت 7 الی 9 صبح
🏠مکان: موسسه فرهنگ و تمدن توحیدی (فتوت) طبقه سوم
🌐 لینک شرکت مجازی در نشست:
https://b2n.ir/452241
✔️ توضیحاتی در مورد نشست اول:
https://eitaa.com/fvtt_ir/2836
✔️ سؤال نشست اول:
https://eitaa.com/fvtt_ir/2837
—---—
🇮🇷 مؤسسه فرهنگ و تمدن توحیدی
🔗http://eitaa.com/joinchat/1134034961Cd9295a37ac
#نهضت_ترجمه را می توانیم بر اساس شروع، گسترش و پختگی به سه #دوره کلان تقسیم بندی کرده و مورد بررسی قرار دهیم:
دوره اول: از اواخر بنی امیه تا زمان مامون :
دستگاه ترجمه در این مقطع که اوج آن مقارن با حکومت منصور و هارون عباسی است، با ترجمه کتب مختلف از فنون مختلف بخصوص در زمینه های طبی و نجومی به شکل غیرمنسجم در حال شکل گیری و اوج گیری می باشد.
در این دوره است که بعض از فرق اسلامی تحت تاثیر ترجمه برخی از کتب منطقی دچار تحولاتی می گردند که به مذهب #معتزله می توان به عنوان نمونه بارز این مطلب اشاره کرد.
جناب ابوسهل نوبختی و یوحنا ابن ماسویه از مترجمین برجسته این دوره می باشند.
دوره دوم: از زمان مامون تا اواخر قرن سوم که این دوره را می توان به عنوان اوج نهضت ترجمه در نظر گرفت.
در این دوره است که نهضت ترجمه با تاسیس #بیت_الحکمه دارای انسجام و نظم گردیده و ترجمه چه از حیث کمی و چه از حیث کیفی رشد قابل توجه ای می کند. ترجمه کتب منطقی و فلسفی در این مقطع گسترش عمده ای می یابد و آثار مختلف #ارسطو و #افلاطون به زبان عربی برگردانده می شوند.
به #حنین_بن_اسحاق می توان به عنوان برجسته ترین مترجم این دوره اشاره کرد که به زبان و فنون مختلف مسلط بوده و تولیت بیت الحکمه را نیز برعهده داشت. پسر و خواهرزاده حنین، اسحاق بن حنین و حبیش بن حسن اعسم از دیگر مترجمان برجسته این دوره می باشند.
از جمله آثار مهم حکمی که در این دوره ترجمه شد می توان به: کون و فساد ارسطو، رساله سوفیسط افلاطون و رساله نفس و مابعدالطبیعه ارسطو اشاره کرد.
دوره سوم: قرن چهارم مقطع زمانی این دوره را شکل می دهد.
در این دوره به دلیل ترجمه اکثر کتب طبی و نجومی در دوره های قبلی و متخصص شدن مسلمین در این زمینه ها، با ترجمه های کم تری در این موارد رو به رو هستیم و لذا حجم عمده مطالب مربوط به حیطه علوم حکمی می باشد
( البته در همین زمان ما با تالیفاتی از مسلمین رو به رو هستیم که نشان می دهد ایشان در این زمینه نیز کم و بیش دارای تسلط شده اند)
به ابوبشر متی ابن یوسف (استاد احتمالی فارابی در منطق)، سنان بن ثابت و یحیی بن عدی(شاگرد فارابی) به عنوان مترجمین این دوره اشاره کرد.
کتاب برهان، مغالطه و شعر ارسطو و مبادی الهندسیه افلاطون از جمله آثار مهمی است که در این دوره بر روی آن ها کار شده است.
#نهضت_ترجمه
#دوره_بندی
بررسی فاعل طبیعی و علت غایی آن در فیزیک جدید
این مطلب حاصل گفت و گو حقیر و یکی از اساتید فیزیکه که الان هم خارج کشور مشغول هستند
در فایل اول تلاش بر مفاهمه شده و در فایل دوم مطلب جمع بندی گردیده
#علت_غایی
#فاعل_طبیعی
#فیزیک
ما وجد كثيرا في كلامهم من أن العالي لا يريد السافل و لا يلتفت إليه و إلا لزم كونه مستكملا بذلك السافل لكون وجوده أولى له من عدمه و العلة لا تستكمل بالمعلول لا يضرنا و لا ينافي ما ذكرناه إذ المراد من المحبة و الالتفات المنفيين عن العالي بالنسبة إلى السافل هو ما هو بالذات و على سبيل القصد لا ما هو بالعرض و على سبيل التبعية فلو أحب الواجب تعالى فعله - و أراده لأجل كونه أثرا من آثار ذاته و رشحا من رشحات فيضه و جوده لا يلزم من إحبابه تعالى لذلك الفعل كون وجوده بهجة و خيرا له تعالى بل بهجته إنما هي بما هو محبوبة بالذات و هو ذاته المتعالية التي كل كمال و جمال رشح و فيض من كماله و جماله - قرأ القاري بين يدي الشيخ أبي سعيد بن أبي الخير رحمه الله قوله تعالى يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ فقال الحق أنه يحبهم لأنه لا يحب إلا نفسه فليس في الوجود إلا هو و ما سواه من صنعه و الصانع إذا مدح صنعه فقد مدح نفسه و من هذا يظهر حقيقة ما قيل لو لا العشق ما يوجد سماء و لا أرض و لا بر و لا بحر و الغرض أن محبة الله تعالى للخلق عائدة إليه فالمحبوب و المراد بالحقيقة نفس ذاته تعالى لذاته - كما أنك إذا أحببت إنسانا فتحب آثاره لكان محبوبك بالحقيقة ذلك الإنسان، اسفار، ج2، ص264
در این متن جناب صدرا توضیح می دهند که فعل فاعل برای استکمال نیست بلکه از روی حب ذات می باشد البته بعضی از افعال این فعل که از روی حب ذات می باشد را برای استکمال انجام می دهند و بعض دیگر این مورد را انجام می دهند به صرف حب و قصد استکمالی در آن ها وجود ندارد و چیزی که از خداوند نفی شده است موردی است که حرکت حبی برای استکمال باشد وگرنه اصل حرکت حبی ایرادی ندارد(اصل این اشکال که چرا عالی دانی را هم اراده کرده اینجا پاسخ داده شده که عالی فعل را اراده نکرده که با آن کامل شود، بلکه فعل از روی حب ذات است و بحث استکمال در آن مطرح نیست، در نثل انسانم ما قصد کمال به وسیله ی فعل می کنیم نه اینکه خود فعل کمال باشد)
#حرکت_حبی
#خلق
#علت_خلق
در این مقام به ذکر نکاتی کلی اما مهم از #نهضت_ترجمه می پردازیم:
1- فاصلهی زمانی که متون ترجمه از زمان پیدایش کتب اصلی گرفته بودند سبب سختی کار حتی برای کسانی که اهل آن زبان هم بودند می شد چه خواسته مترجمین کنونی که با زبان متفاوتی سخن می گفتند. بنابراین ایشان برای برگرداندن متون معمولا از چند زبان استفاده کرده و کار را به جلو می بردند. برای مثال ابتدا به زبان #سریانی ترجمه کرده و سپس به عربی برگشت می دادند.
2- اگر حمایت مالی و معنوی دستگاه خلافت وجود نداشت نهضت با این گستره جغرافیایی و وسعت محتوایی اتفاق نمی افتاد.
3- در طول نهضت ترجمه متوجه می شویم که ترجمه ها بازبینی شده و تصحیح و تکمیل می گردند که در نوشتهی قبل به مواردی اشاره کردیم.
4- می بینیم که در طی زمان آهسته آهسته از ترجمه محض فاصله می گیریم و با تالیفات مختلف رو به رو می شویم. نکته جالبی که در این قضیه وجود دارد به خلاف مترجمین اکثر ،#مولفین از #مسلمانان می باشند.
5- عمده کتاب هایی که از #هند و #ایران ترجمه می شوند به خلاف یونان بیش تر صبغه طبی دارند و خیلی خبری از کتب فلسفی نیست
6- در برخورد با کتب یونانی هم یک نوع گزینش وجود دارد، به صورتی که میان آن همه اندیشمند که بعضا مادی، طبیعت گرا و.. بودند آثار مثل #ارسطو و #افلاطون که روح توحیدی در آن وجود دارد انتخاب می گردد.
7- گسترش نهضت ترجمه در بغداد باعث شد اولین جریان جدی فلسفی ما در بغداد باشد که این امر بعدها توسط ابن سینا به ایران منتقل شد.
8- بعضا در انتساب ها با اشتباهاتی رو به رو می شویم که مشهور ترین این خطاها مربوط می شود به کتاب #اثولوجیا فلوطین که اشتباها به ارسطو نسبت داده شده است( البته بعض از فلاسفه اسلامی مانند ابن سینا التفات هایی به این قضیه دارند و در کتاب مباحثات اشاره هایی کرده اند)
#نهضت_ترجمه
ما وقتی به ذات یک شی نگاه می کنیم می بینیم از این نظر که نسبت به یک شی دیگر حالت فاعلیت داشته باشد یا نداشته باشد حالت تساوی دارد و لذا فاعل بودن او دلیل می خواهد ، دلیلی که یک ذات را فاعل می کند چیزی نیست جز ظرفیت هایی که در ذات آن شی وجود دارد و سبب می شود که این شی حالت فاعلی پیدا کند. ما به این ظرفیت ها را علت غایی می گوییم که تامین کننده پاسخ این سوال ماست که چرا این فاعل، فاعل شد. پس در واقع علت غایی حیثی از ذات است که تامین کننده حیث دیگر آن ذات که فاعلیت باشد می باشد. لذا قدماء فرمودند که علت غایی علت فاعلیت فاعل است.
جناب علامه طباطبایی با این طرح ظاهرا مخالف می باشند و می فرمایند این قاعده صحیح نمی باشد چراکه ظاهرا این مطلب را به این نحو لحاظ کردند که علت غایی باید حالت علمی داشته باشد تا فاعلیت فاعل را محقق کند و بعد فرمودند این حالت علمی که در فاعل طبیعی نیست، خود غایت هم که متاخر از فاعل است و نمی تواند علت آن باشد و در مورد فاعل علمی هم که فعل یا عین غایت است یا متاخر از فعل است که در هر دو حالت متاخر از فاعل می شود و معلول نمی تواند متاخر از فاعل خود باشد و یا منظور شما این است وجود ذهنی و علمی علت برای فاعلیت فاعل باشد که ما می گوییم این نیز ممکن نیست چراکه وجود ذهنی وجود ضعیف تر از ذات فاعل می باشد و نمی تواند علت برای آن قرار بگیرد( ظاهرا جناب علامه میان ذات و حیث فاعلی تفکیک نکردند)
لذا جناب علامه می فرمایند که حق این است که حیث علمی متمم ذات می باشد برای فاعلیت فاعل که البته ما با این متمم بودن به شکلی که خودمان تقریر کردیم مشکلی نداریم به این معنا که علم هم ظفیتی در کنار ظرفیت های دیگر می باشد و غایت متناسب با خود را طلب می کند
#علت_غایی
#شیوه ترجمه متون در #نهضت_ترجمه
در این مورد نوشته خاصی از خود مترجمین سراغ نداریم که ایشان روش خود را توضیح داده باشند. اما به صورت عمده می توان به دو روش اشاره کرد:
الف: ترجمه لفظ به لفظ بخصوص به #سریانی
ب: ترجمه به شکل معنایی که به شکل ویژه از زمان جناب حنین بن اسحاق شیوع پیدا کرده است.
در مورد میزان #دقت ترجمه های صورت گرفته هم می توان گفت که عموما ترجمه های خوبی صورت گرفته است، چراکه مترجمین خود صاحب فن بوده و ضمن ترجمه از شروح مدرسه اسکندریه نیز به صورت جدی استفاده می کردند.
#نهضت_ترجمه
تحلیلی بسیییییار مهم که نشان می دهد پرداخت به نهضت ترجمه لزوما به علت برخورد با اهل بیت علیهم السلام نبوده، بلکه عمده نقش رو پارسیان داخل و خارج حکومت ایفا می کردند و عباسیان جهت برخورد ایدوئولوژیک با آن ها دست به نهضت ترجمه زدند تا نعل وارونه ای زده باشند.
#نهضت_ترجمه