طرح جامع ایده های تحول در روش تفقه/ ویرایش دوم

با انتشار ویرایش اول این طرح، استاد گرامی حضرت آقای واسطی لطف کردند ایده خود را به اجمال بیان کرده و ارسال فرمودند که مجدداً آن را تقدیم می کنم.

💢تأملی انتقادی بر بنای عقلا در علم اصول ✍️یحیی عبدالهی 🔻«سیره عقلا» در علم اصول، طبق نظریه مشهور با احراز معاصرت با معصوم و امضای آن (عدم ردع) پذیرفته شده و حجت تلقی می‌‌شود. برخی دیدگاه‌های غیر مشهور نیز حجیت سیره عقلا را بی نیاز از دو قید «معاصرت» یا «امضاء» می‌‌دانند، به عنوان مثال امام خمینی (ره) سیره‌های مستحدثه را هم اگر ردعی از آن وارد نشده باشد نیز حجت می‌‌دانند. یا برخی همچون محقق اصفهانی و آیت‌الله بروجردی و برخی شاگردانشان همچون علامه طباطبایی (ره) از آنجا که بازگشت سیره عقلا را به حکم عقل می‌‌دانند، آن را بی نیاز از دو قید فوق معرفی می‌‌کنند. مقصود از عقل در اینجا عقل عملی یا به تعبیر برخی، عقل فطری است. آیت‌الله بهجت و آیت‌الله مفیدی نیز «ارتکاز متشرعه» را حجت مستقلی در عرض دیگر منابع فقه و به عنوان دلیل پنجم ذکر کرده‌‌‌اند. آیت‌الله سیستانی نیز حجیت «میثاق عقلایی» را مستقل از کشف و درجه احتمال تبیین می‌‌کنند. برخی محققین نیز به اثبات «ذاتی بودن حجیت سیره عقلا» پرداخته‌‌‌اند. در مقابل، استاد محسن اراکی سیره عقلا را متأثر از شریعت می‌‌داند نه اینکه شریعت، سیره عقلا را تأیید کند. استاد سیدمهدی میرباقری نیز تأیید سیره عقلا توسط شرع را منتفی می‌‌دانند. نگارنده در ادامه از سه منظر، دیدگاه مشهور علم اصول در سیره عقلا را ملاحظه کرده و به ارائه تأملاتی انتقادی حول آن می‌‌پردازد. 👈این یادداشت #اختصاصی را بخوانید: https://b2n.ir/f74732 🆔 @ijtihad

🔶 فهم مساله «ولایت» و بازنگری در بسیاری از دوگانه ها 🔸یحیی عبدالهی مفهوم «ولایت» که معادل هدایت، سرپرستی و تربیت است، به عنوان اصل و اساس دین، می بایست در مفاهیم پایین دستی دین جاری شود، از این رو ضروری است که در بسیاری از مفاهم خودساخته تجدید نظر کنیم. به عنوان مثال دوگانه «تعبد یا تعقل» که خصوصاً در فضای روشنفکری رایج است از غفلت از همین مفهوم ولایت شکل می گیرد، به این نحو که آنجا که دین سخنی دارد، ما تعبداً می پذیریم و اگر دین سخنی نداشت با عقل خود سیر می کنیم، در حالیکه دین نیامده است که عقل را تعطیل کند و جای آن بنشیند و بدیل آن باشد، بلکه اساساً مخاطب دین، عقل انسان هاست و عقل را رشد می دهد. دو گانه دیگری که در علم اصول رایج است، دو گانه «تعبدی یا عقلائی» است. در خصوص بسیاری از روایات بحث می شود که آیا روایات در صدد تعبد است یا به نکته عقلائی اشاره دارد که در این صورت ارشادی (در مقابل تأسیسی) می شود. این دوگانه نیز محل مناقشه است که بر تصور خاصی از شأن شارع استوار است و آن شأن مولای عرفی است که گاهی به عبد خود فرمان می دهد و گاهی او را ارشاد می کند درحالیکه اعمال ولایت نمی کند. اما شارع حقیقی از آنجا که در مقام ولایت همه شئون عباد است و قصد دارد او را به سوی قرب الهی سوق دهد، معنا ندارد که اعمال ولایت صورت نگیرد. به بیان دیگر خروج از ولایت الهی آنگونه که در معارف وحیانی سراغ داریم، ورود به ولایت طاغوت است. شارع وقتی در مقام هدایت و ولایت قرار می گیرد همه قوای انسانی از عقل و تجربه و روح و ذهن را هدایت می کند و رشد می دهد. همچنین جامعه بشری و عقلائی را هدایت می کند، از این رو هم تعبد جاری می شود و هم با عقلاء ارتباط می گیرد و فهم و درک عقلائی در پرتو سرپرستی شارع، شکوفا می شود. بحث جایگاه رأی و نظر مردم در حجیت هم می بایست از این منظر بازنگری شود؛ «ولایت» مقوله ای دو طرفه است و می بایست با «تولی» ملاحظه شود. ولایت و تولی، متقوم به یکدیگرند و یکدیگر را قید می زنند، از این رو «ولایت» می بایست متناسب با «تولی اجتماعی» باشد و اگر این تناسب رعایت نشود، به «حجیت» و «مشروعیت» نمی رسد. ولیّ اجتماعی نمی تواند به حدی جلوتر از تولی اجتماعی حرکت کند که همراهی اجتماعی اتفاق نیافتد. براین اساس، دین آمده است که همه عرصه ها را به سوی تقرب هدایت و سرپرستی کند، نه اینکه همه عرصه ها را تعطیل کند و خودش جای آنها بنشیند و نه اینکه امری در کنار دیگر عرصه ها باشد، مثلاً دین را یک امر معنوی تلقی کنیم که در کنار امور معیشتی و مادی قرار می گیرد. به عنوان مثال به این متن توجه بفرمایید که با دو گانه «تعطیل» و «در کنار» بیان شده است: «انتظار برنامه سازی برای فقه بسان انتظار حل مشکلات فیزیک از شیمی است و این یک انتظار بی جاست. اسلام برای این نیامده است که کلیه افکار و اندیشه ها را تعطیل کند، و خود یکه تاز میدان زندگی باشد و تکلیف همه چیز را تعیین کند، بلکه اسلام، جامعه را به تفکر و اندیشه و شور و مشورت در امور دعوت کرده است آن گاه خود نگهبان برنامه ریزی می باشد و مشروع آن را از نامشروع مشخص می کند. اصولاً رمز خاتمیت در این است که در دعوت خود به کلیات اکتفا کند، و جزئیات را به مقتضیات زمان واگذار کند.و اگر روز نخست برنامه ریزی می کرد مسلماً این برنامه ریزی با تمام چهره های زندگی منطبق نمی گشت.» 📚 آیت الله جعفر سبحانی، فلسفه فقه و بررسی مقاله ی فقه در ترازو، مجله تخصصی کلام اسلامی ، سال دهم، مسلسل 37، ص97 از منظر «ولایت»، دین حتماً به عرصه برنامه ریزی وارد می شود، همچنین هدایت و سرپرستی دینی همه افکار و اندیشه ها را در بر می گیرد اما این، به معنای تعطیلی همه افکار و اندیشه ها نیست بلکه شکوفایی فکر و اندیشه در پرتو استضائه از نور ولایت است.

تقریری از بحث حجیت خبر واحد/ استاد سید احمد مددی

مراسم افتتاحیه مدرسه شهیدین 1372

فقه حکومتی از منظر مقام معظم رهبری 👇

نکاتی که پیرامون این موضوع عرض شد در باب ضرورت توجه به زیرساخت های حکم شناسی و روش شناسی این مساله

محمد لطیفی _ مدرسه شهیدین

🔸 کرسی ترویجی «نظریه تواتر نظام مند» در روش شناسی فقه نظام ساز 🔰 حلقه فقه نظام ساز موسسه آموزش عالی امام رضا(ع) برگزار می‌کند: ▪️حجت الاسلام و المسلمین #یحیی_عبداللهی به عنوان ارائه‌دهنده و حجت الاسلام و المسلمین #محمد_عشایری_منفرد بین به عنوان ناقد در این کرسی حضور خواهند داشت. ⏰ شنبه 12 اسفندماه، ساعت ۱۹ عصر 📡 حضور مجازی از طریق: لینک(+) https://join.skype.com/LkYXIOVg9feO 🌐 💢 کانال رسمی موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام تهران 🌐 eitaa.com/joinchat/3703439518C704ac87f9c

مناجات شعبانیه- محمد لطیفی- مدرسه شهیدین

🔸پیشنهاد مطالعه : گزارشی از جلسه پژوهشی استاد میرباقری پیرامون روش تفقه

خداوند ایشان را غریق رحمت و مغفرتش نماید و با اجداد طاهرینش محشور کند. در این جلسه ای که توفیق شد محضرشون باشیم تواضع، ساده زیستی و بی تکلفی ایشان برجسته بود.

چهارشنبه ، فرهنگستان علوم اسلامی

فلسفه تاریخ: مفهوم شناسی و پیشینه

تأملی نو در مفهوم تاریخ در «فلسفه تاریخ»