اشاره: حکومت امیرالمؤمنین (ع) از آخر سال ۳۵ هجری شروع شد و تا زمان شهادت آن حضرت، یعنی رمضان سال ۴۰ به طول انجامید. از این چهار سال و نه ماه، تنها حدود دو سال آن را سه جنگ جمل، صفین و نهروان و حواشی آن در بر گرفته است و از بعد از جنگ نهروان تا زمان شهادت آن حضرت بیش از دو سال و نیم طول کشیده است. یعنی بیش از نیمی از حکومت آن حضرت بعد از جنگ نهروان بوده است. به عبارتی دیگر تمام سه جنگ مهم و مشهور جمل، صفین و ،نهروان در دو سال اول حکومت آن حضرت بوده است، و بیش از نیمی از دوران خلافت آن ،حضرت پس از جنگ نهروان. این دوره از حکومت حضرت که میتوان از آن به دوره «غارات» یاد کرد، دوره ای بسیار مهم و عبرت آموز و از جهاتی مهم تر از دوره اول حکومت آن حضرت است اما اکثر قریب به اتفاق مردم از این دوره از حکومت حضرت و اتفاقات آن کاملاً بی خبر هستند و حتی نام آن را نشنیده اند و تصور عمومی بر این است که از جنگ نهروان تا شهادت امام علی (ع) فاصله چندانی نبوده است. این دوره دارای دو ویژگی مهم است که آن را از زمان های دیگر متمایز کرده است؛ از طرفی دوره اقدامات متعدد و متنوع معاویه برای تضعیف و حتی ساقط کردن حکومت امیرالمؤمنین(ع) است که عمده آن، غارت ها و شبیخونهای مکرر معاویه بر شهرها و مناطق تحت قلمرو حکومت امیرالمؤمنین (ع) بوده است؛ غارت هایی که در آن، قساوت لشکریان معاویه به جایی رسید که حداقل های مردانگی و انسانیت را هم زیر پا گذاشتند و کارهایی را مرتکب شدند که حتی در زمان جاهلیت هم کسی به خود اجازه نمیداد آنها را انجام دهد. از طرف دیگر نیز دوره سستی و عدم همراهی یاران امیرالمؤمنین (ع) در مواجهه با اقدامات معاویه و تأمین امنیت خود بوده که باعث شکایت ها و مذمتهای شدید امام (ع) علیه مردم کوفه شده است. تا جایی که می بینیم امیرالمؤمنین(ع) در هیچ دوره ای از حیات شریف خود، جز این دوره آرزوی مرگ نکرده است. آن هم در خطبه عمومی و آن هم نه یک بار، بلکه مکرر. ۱ تنها مطلبی که از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده و شاید باعث ایجاد این ذهنیت شود که آن حضرت قبل از این نیز آرزوی مرگ کرده، این دو بیت شعر است: نَفْسِي عَلَى زَفَرَاتِهَا مَحْبُوسَةٌ يَا لَيْتَهَا خَرَجَتْ مَعَ الزَّفَرَاتِ لَا خَيْرَ بَعْدَكَ فِي الْحَيَاةِ وَإِنَّمَا أَبْكِي مَخَافَةَ أَنْ تَطُولَ حَيَاتِي جان من با ناله های خود حبس شده ای کاش جان من با ناله هایم خارج میشد بعد از تو خیری در زندگی نیست گریه میکنم از اینکه مبادا بعد از تو زیاد زنده بمانم اما این شعر به افراد مختلفی غیر از امیرالمؤمنین (ع) نیز نسبت داده شده و انتساب آن به امیر المؤمنين (ع) نیز در منبع معتبری نقل نشده است جدا از اینکه این سخن در مقام شعر است و نمی توان گفت که فرد سراینده در واقع آرزوی مرگ کرده است. بنابر آنچه گفته شد، اهمیت مطالعه و بررسی وقایع این دوره و نقش مهم و بی نظیر آن در فهم و تحلیل صحیح زمانه امیرالمؤمنین(ع) و عبرت گرفتن از آن روشن میشود. حجت الاسلام دکتر محسن الویری دانشیار و رئیس گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم: «مشهور است که معمولاً در دوران خلافت امیرالمؤمنین (ع) سه رویداد بزرگ یعنی جنگهای جمل و صفین و نهروان را به عنوان رویدادهای زمان حضرت ذکر میکنند اما یک رویداد چهارم به نام غارات. داریم اهمیت پدیده غارات اتفاقاً به نظر بنده بیشتر از موارد قبلی است، چون این مسأله بود که نهایتاً جامعه را به این سمت و سو که خلافت به دست معاویه بیفتد سوق داد.» #الغارات #امیرالمومنین علیه السلام #متن_کتاب_الغارات @Yetike _ یه تیکه