✨ بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹 شرح#حکمت31 ( قسمت1)
🔹اهمیت، ارزش و جایگاه صبر در نهج البلاغه1⃣
🔻در حکمت ۳۱ نهج البلاغه امیرالمؤمنین (علیه السلام) در یک الگوی بسیار زیبا و ابتکاری،
ابعاد و ارکان ایمان را بیان می فرمایند.
با توجه به اهمیت مسأله ایمان و با توجه به جامعیّت حکمت ۳۱، بنده تصمیم گرفتم مسأله ایمان را بر اساس فرمایشات حضرت علی(علیه السلام) در حکمت ۳۱ از سایر آموزه های نهج البلاغه به صورت کامل خدمت شما تقدیم کنم.
لذا بحث بر حکمت ۳۱ چند جلسه ای ادامه خواهد داشت و تمام مطالبی که شایسته است ذیل حکمت ۳۱ درباره ایمان، ابعاد، ارکان ، آثار، ارزش و اهمیت آن دانسته بشود، ان شاءالله از نهج البلاغه با دسته بندی خاصی تقدیم خواهد شد.
🔻 در این جلسه درباره ارزش، اهمیت و جایگاه صبر از نهج البلاغه صحبت می کنیم. چرا؟
چون حضرت در همان آغاز حکمت ۳۱ می فرمایند: :
«الْإِيمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ عَلَى الصَّبْرِ وَ الْيَقِينِ وَ الْعَدْلِ وَ الْجِهَادِ».
ایمان بر چهار ستون استوار است. اولین ستون را میفرمایند "علی الصبر" اولین ستون صبر است.
لذا ما چند جلسه ای پیرامون "صبر" سخن خواهیم گفت.
جلسه اول پیرامون ارزش، اهمیت و جایگاه صبر صحبت میکنیم.
🔻امیرالمومنین(علیه السلام) صبر را در واقع شرط مؤثر واقع شدن اسلام، به عنوان سپری در مقابل هلاکت و دوزخ و جهنم بیان می فرمایند.
در بند اول از خطبه ۱۰۶ در قالب سپاس و ستایش خداوند اینگونه می فرمایند:
«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جعلَ الْإِسْلَامَ جُنَّةً لِمَنْ صَبَرَ ».
خدا را سپاس که اسلام را برای کسی که صبر کند سپر قرار داد.
همچنین در نهج البلاغه شریف امیرالمؤمنین(علیه السلام) صبر را یکی از ارکان ایمان میدانند که در همین حکمت ۳۱ خوانده شد:
«الْإِيمَانِ فَقَالَ الْإِيمَانُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ؛ عَلَى الصَّبْرِ وَ الْيَقِينِ وَ الْعَدْلِ وَ الْجِهَادِ».
ایمان بر چهار ستون برقرار است: بر صبر، یقین، عدل، جهاد.
مولا علی(علیه السلام) در بین تمام ارکان ایمان، صبر را اولویت دادند.
در حکمت ۸۲ نسبت صبر به ایمان را مانند نسبت سر به بدن میدانند و می فرمایند:
بر شما باد بر صبر، زیرا همانا نسبت صبر به ایمان، مانند نسبت سر به جسد است. همچنان که خیری در جسد بی سر نیست، خیری در ایمان بی صبر هم وجود ندارد.
یا در حکمت ۱۱۳ صبر و حیاء را از عالیترین مراتب ایمان بیان می دارند و می فرمایند:
« لَا إِيمَانَ كَالْحَيَاءِ وَ الصَّبْرِ». هیچ ایمانی به ارزش حیاء و صبر نیست.
همچنین در حکمت ۴ نهج البلاغه مولا علی(علیه السلام) صبر و استقامت و مقاومت را نوعی شجاعت معرفی کرده اند و فرمودند:
«الصَّبْرُ شَجَاعَةٌ»؛ صبر نوعی شجاعت است. زیرا انسان صبور چه در وقتی که نعمت بزرگی نصیب او میشود، چه در وقتیکه مصیبتی به او عارض میشود، جلوی هیجان نفسش را می گیرد تا به حرام نیفتد. پس خیلی شجاع است که توانسته با خودش مبارزه کند.
🔻همچنین باز امیرالمؤمنین (علیه السلام) صبر را وسیله نجات معرفی می کنند.
مثلاً در خطبه ۷۶ میفرمایند:
«رَحِمَ اللَّهُ امْرَأً جَعَلَ الصَّبْرَ مَطِيَّةَ نَجَاتِهِ»؛ خدا رحمت کند هر کسی را که صبر را مرکب نجات خودش قرار داده است.
ادامه دارد...↩️
┈┈••✾•🌷🍃🌸🍃🌷•✾••┈┈
@yoosofezahra_1180
✨ بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹شرح #حکمت31 2⃣
🔷 ابعاد و ارکان، انواع و مصادیق صبر
🔻بحث ما به بهانه حکمت ۳۱ نهج البلاغه پیرامون صبر بود.
در بخش قبل ارزش، اهمیت و جایگاه صبر را از نهج البلاغه را خواندیم و دیدیم و شنیدیم.
این جلسه پیرامون ابعاد و ارکان تشکیل دهنده صبر و در واقع ماهیت صبر از نهج البلاغه صحبت میکنیم.
🌹 ارکان صبر:
امیرالمؤمنین(علیه السلام) در حکمت ۳۱،
چهار چیز را شعبه ها و ارکان صبر می دانند و می فرمایند صبر که خودش اولین رکن از ایمان است،
چهار شعبه دارد: شوق و شفق، زهد و ترقّب.
بعد خودشان توضیح می فرمایند و می فرمایند: 🔸 کسی که شوق بهشت داشته باشد از شهوات دست میکشد، یعنی در مقابل خواسته های نفسش صبر میکند.
🔸 کسی که ترس از جهنّم داشته باشد از محرمات اجتناب میکند. یعنی در مقابل کشش نفسش به سمت حرام صبر و استقامت به خرج میدهد.
🔸 کسی که زهد و بی رغبتی به دنیا داشته باشد ، مصیبتهای دنیا را کوچک می شمارد یعنی؛ در مقابل جزع و فزع نفسش در برابر مصیبت، صبر و استقامت میکند.
🔸 کسی که انتظار و توقع واقعی بودن مرگ را دارد و منتظر مرگ هست، در عمل صالح و کار خیر سبقت می گیرد، سرعت می گیرد.
یعنی؛ در مقابل سستی و تنبلی نفسش استقامت میکند.
پس این ابعاد و ارکان شعبه های صبر است.
🌹 انواع صبر:
اما در نهج البلاغه انواع صبر هم بیان شده است. مولا علی(علیه السلام) در یک دسته بندی کلی صبر را به دو قسمت می کنند:
🔸صبر کردن در مقابل آن چیزی که نفس انسان آن را نمی پسندد، اما به صلاح انسان است.
🔸 صبر کردن در مقابل چیزی که نفس انسان آن را دوست دارد، ولی به ضرر انسان است.
🔻لذا در حکمت ۵۵ میفرمایند:
«الصَّبْرُ صَبْرَانِ صَبْرٌ عَلَى مَا تَكْرَهُ وَ صَبْرٌ عَمَّا تُحِبُّ»؛
صبر دو نوع است،صبر کردن بر چیزی که بدت می آید ولی خیر تو است و صبر کردن در مقابل چیزی که دوستش داری اما به ضرر تو است.
هر کدام از این دو نوع صبر را هم دوباره مولا علی(علیه السلام) باز می کنند.
اما قبل از اینکه مصادیق صبر بر مکروه و ناپسند و صبر بر چیزی که دوست داری ولی مصلحت نیست را بیان کنیم، از مولا علی(علیه السلام) در نامه ۳۱ خطاب به امام مجتبی(علیه السلام) این جمله را به یادگار داشته باشیم که حضرت فرمود:
نفس خودت را عادت بده به تصبُّر و استقامت.
بعد فرمود یکی از بهترین اخلاقها این است که انسان نفس خودش را عادت بدهد به اینکه در مقابل گناه صبر کند و بر طاعت الهی هم استقامت کند.
🌹 مصادیق انواع صبر:
🔻حالا باید برویم سراغ مصادیق انواع صبر.
نوع اول صبر چه بود؟
نوع اول صبر، صبر کردن بر انجام کاری یا رفتار و خصلتی بود که نفس انسان از آن بدش می آید اما در واقع خیر و مصلحت انسان در آن است. اینها در کجاها هستند؟
1⃣ صبر در مصیبت
2⃣صبر در طاعت خداوند
3⃣صبر در دشمنی روزگار
4⃣ صبر در ابتلاء و بلاء
5⃣ حوائج مردم نسبت به مسؤولین
6⃣ استقامت در اجرای حق
7⃣ استقامت در مقابل حرام
8⃣ استقامت در برابر از دست دادن منافع دنیوی
🎙 حجت الاسلام مهدوی ارفع
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
┈┈••✾•🌷🍃🌸🍃🌷•✾••┈┈
@yoosofezahra_1180
✨ بسم الله الرحمن الرحیم✨
🌹 شرح#حکمت31 ( ادامه قسمت1)
🔻و در خطبه ۱۹۲ بند ۱۳، حضرت بعد از اینکه بیان میکنند مؤمنان گذشته دوره زیر دست طواغیت در شکنجه،محرومیت، تحقیر و حقارت بودند، بعد می فرمایند خدا وقتی اخلاص این مؤمنین را در استقامت و صبر مشاهده کرد چنان روزگار را برایشان برگرداند و فرجی برایشان حاصل کرد که خودشان خواب و خیالش را هم نمی دیدند.
🔻 مسأله بعدی در ارزش، اهمیت و جایگاه صبر این است که صبر مایه تتمیم و اکمال نعمت است.
حضرت یکبار در خطبه ۱۷۳ بند ۳ می فرمایند:
نعمت های خدا را بر خودتان با صبر بر طاعت خدا کامل کنید.
یکبار هم مولا در خطبه ۱۸۸ همین مطلب را به زیبایی باز میکنند و می فرمایند:
"نعمت های خدا را بر خودتان با طاعت الهی و دوری از محرمات کامل کنید".
🔻مسأله دیگر که ذیل عنوان اهمیت، ارزش و آثار صبر باید بررسی بشود، اینکه در نظر مولا علی(علیه السلام)، صبر دفع کننده غم و غصّه است.
لذا امیرالمؤمنین در نامه ۳۱ خطاب به فرزند عزیزشان میفرمایند:
«اطْرَحْ عَنْكَ وَارِدَاتِ الْهُمُومِ بِعَزَائِمِ الصَّبْرِ وَ حُسْنِ الْيَقِينِ»؛ این غم و غصه هایی که به قلبت وارد میشود، دفع کن. با صبر محکم و یقین زیبا.
🔻آخرین نکته هم در این درس و این جلسه پیرامون صبر این است که انسان باید در مصیبت ها یا صبر کند یا چاره ای نیست باید خودش را به تغافل بزند که این حقیقت هم در حکمت ۴۱۳ بیان شده است و هم در حکمت ۴۱۴ متنها با کمی تفاوت در عبارات.
امیرالمؤمنین در حکمت ۴۱۳ اینگونه میفرمایند:
در مصیبت ها یا مانند آزادگان باید صبور بود، یا چون ابلهان خود را به فراموشی زد.
ولی در حکمت ۴۱۴ میفرمایند:
در مصیبت ها یا مردان بزرگوار صبور باش، یا مانند چهارپایان بی تفاوت باش.
این کنایه است از اینکه خودت را به غفلت بزن تا فشار به روح و روان و جسمت نیاید.
🎙حجت الاسلام #مهدوی_ارفع
#نهج_البلاغه
#نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی
┈┈••✾•🌷🍃🌸🍃🌷•✾••┈┈
@yoosofezahra_1180