📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۶ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۲ 📚موضوع جلسه : 1️⃣خصوصیت فرد مردد این است که قابل انطباق بر جمیع افراد است اما در ما نحن فیه وقتی «وجوب احدهما» مقطوع بالعرض است نمی توان آن را بر وجوب تمام تطبیق کرد زیرا با امتثال تمام و ترک قصر مخالفت حاصل شده نه امتثال؛ بنابراین مبنای آخوند در متعلق علم اجمالی که فرد مردد بود درست نیست. 2️⃣مقطع بالذات در علم اجمالی عبارتست از مفهوم وجوب احدهما که یک مفهوم کلی است و لذا کلام آقا ضیاء که مقطوع بالذات را یک مفهوم جزئی می پنداشت درست نیست و مقطوع بالعرض عبارتست از خود «وجوب احدهما» که یک امر واقعی یا موهوم است و فرد مردد نیست و لذا مختار آخوند نا صواب است. 3️⃣مشهور قائلند که منجزیت علم اجمالی نسبت به مخالفت قطعیه علّی است یعنی مولا نمی تواند ترخیص در مخالفت قطعیه بدهد اما منجزیت علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه اقتضائی است یعنی مولا می تواند در یکی از اطراف به طور نا معین یا یکی طرف معیَّن ترخیص در مخالفت دهد. 4️⃣شهید صدر قائل است که ترخیص در جمیع اطراف در علم اجمالی از ناحیه مولا محذوری ندارد چنان که ترخیص در یکی از طرفین «لا علی التعیین» یا طرف معین بلا اشکال است. 5️⃣مرحوم آقا ضیاء قائل است که منجزیت علم اجمالی مطلقا تعلیقی و اقتضائی است یعنی مولا نمی توان نسبت به مخالفت قطعیه یا احتمالیه ترخیص در مخالفت دهد.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۷ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۳ 📚موضوع جلسه : 1️⃣قول مختار این است که منجزیت علم اجمالی هم نسبت به مخالفت قطعیه و هم نسبت به مخالفت احتمالیه اقتضائی و تعلیقی است یعنی مولا می تواند ترخیص در مخالفت در هر دو مرحله بدهد و هیچ گونه محذور ثبوتی و اثباتی در جعل ترخیص وجود ندارد بلکه مولا می تواند ترخیص در مخالفت با تکلیف مقطوع بالتفصیل بدهد اما این که آیا اثباتا مولا چنین کاری کرده است بحث دیگری است. 2️⃣ادعای مرحوم آقا ضیاء در تنجیزیت علم اجمالی مطلقا مطابق با مبانی ایشان است که معلوم بالعرض را فرد معیَّن می پنداشتند که مبنای نادرستی است به علاوه قول ایشان به جریان اصل مؤمِّن در یکی از اطراف علم اجمالی وقتی در طرف دیگر اصل منجِّز وجود دارد بر خلاف ادعای تنجیزیت علم اجمالی است. 3️⃣مشهور قائل به تنجیزیت علم اجمالی نسبت به مخالفت قطعیه شده اند زیرا ترخیص مولا نسبت به مخالفت قطعیه را قبیح می دانستند که کلام درستی نیست بلکه ترخیص مولا نسبت به مخالفت قطعیه هیچ قبحی ندارد چنان ترخیص مولا نسبت به مخالفت با تکلیف مقطوع نیز قبحی ندارد. 4️⃣شهید صدر قائل است که ترخیص در مخالفت با تکلیف مقطوع بالتفصیل استحاله اثباتی دارد زیرا قاطع نمی تواند خود را مشمول خطاب ترخیص ببیند اما این ادعا درست نیست و قاطع با وجود این که خود را قاطع مصیب می داند اما خود را مشمول ادله ترخیص می بیند و محذوری وجود ندارد.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۸ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۴ 📚موضوع جلسه : 1️⃣مدرسه میرزا که قائل به برائت عقلیه هستند این قاعده را نسبت به مخالفت قطعیه جاری نمی دانند اما علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه را بیان نمی دانند و لذا قائل به برائت نسبت به عدم وجود منجِّز از ناحیه علم اجمالی هستند اما مخالفت احتمالیه را نیز را جائز نمی دانند چون مؤمِّنی در کار نیست. 2️⃣مدرسه میرزا قائل است که علم اجمالی نسبت به مخالفت احتمالیه منجِّز نیست اما این علم کاری می کند که اصول مؤمنه شرعیه در اطراف علم اجمالی جاری نشود و عدم وجود مؤمن شرعی سبب احتیاط است و لذا مخالفت احتمالیه جایز نیست و باید موافقت قطعیه نمود 3️⃣مرحوم اصفهانی و آقا ضیاء برائت عقلیه را چه در مرحله مخالفت قطعیه و چه در مرحله مخالفت احتمالیه جاری نمی دانند 4️⃣شهید صدر قائل است که بنا بر پذیرش برائت عقلیه این قاعده در شبهات موضوعیه جاری نیست چه در مرحله مخالفت قطعیه و چه در مرحله مخالفت احتمالیه اما تفصیل مدرسه میرزا در شبهات حکمیه نسبت به جریان این قاعده درست است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۱۹ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۵ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ ادعای مرحوم آقا ضیاء این است که برائت عقلیه در موارد علم اجمالی نه نسبت به مخالفت قطعیه و نه نسبت به مخالفت احتمالیه جریان ندارد؛ این فرمایش دو اشکال مبنایی و بنایی دارد؛ اولا مقطوع بالعرض، وجوب هذا در علم اجمالی نیست بلکه وجوب احدهما است و ثانیا بر فرض که وجوب هذا مقطوع بالعرض باشد به علت کدورت و عدم وضوح، آن قدر توان ندارد که تکلیف به وجوب هذا را منجَّز کند پس جریان برائت عقلیه از این نظر مانعی ندارد. 2️⃣ مبنای مرحوم اصفهانی در حقیقت متعلق علم اجمالی «وجوب احدهما» است و این مبنا با ادعای ایشان در عدم جریان برائت عقلیه نسبت به مخالفت احتمالیه نمی سازد. 3️⃣شهید صدر موردی را در شبهه موضوعیه مثال زدند و بعد آن را شک در امتثال دانستند که مجرای قاعده اشتغال است که ربطی به علم اجمالی نداشت؛ مثال علم اجمالی در شبهه موضوعیه عبارتست از وقتی که مولا مکلف را امر به اکرام «العالم» به نحو انحلالی کرده است و مکلف نمی داند زید عالم است یا عمرو عالم است؟ در اینجا شک در وجوب احدهما دارد اما مثال «اکرم عالما» که تکلیف در آن انحلالی نیست وقتی مکلف نمی داند زید عالم است یا عمرو، مثال علم اجمالی نیست؛ بله در مثال «اکرم عالما» شک در امتثال دارد که مجرای اشتغال است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۲ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۶ 📚موضوع جلسه : 1️⃣قول مختار این است که بنا بر پذیرفتن برائت عقلیه، این قاعده نسبت به شبهات مقرون به علم اجمالی جریان دارد و قبح عقوبت چه نسبت به مخالفت قطعیه و چه نسبت به مخالفت احتمالیه وجود دارد زیرا قطع اجمالی، قطع نیست و اگر بیان در قاعده شامل علم اجمالی دانسته شود پس اولاً قاعده عقلی دیگری غیر از قاعده اولی است و ثانیا بنا بر این قاعده باید گفت برائت عقلیه در موارد علم اجمالی مطلقا جاری نیست. 2️⃣اگر علم اجمالی به طهارت احدهما باشد و از طرف دیگر در طرفین سابقه نجاست در کار باشد شبهه تعارض صدر با ذیل در شمول دلیل استصحاب نسبت به طرفین پیش می آید که اگر این شبهه درست باشد دیگر دلیل استصحاب مجمل می شود و نسبت به شمول بر هر دو طرف قاصر خواهد بود.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۳ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۷ 📚موضوع جلسه : 1️⃣استصحاب منجِّز در جمیع اطراف علم اجمالی با وجود علم اجمالی بر طهارت «احدهما» جاری است و تعارضی بین صدر و ذیل در دلیل استصحاب لازم نمی آید؛ زیرا استصحاب تنها ایجاب الاحتیاط است و یک انشاء است نه إخبار از نجاست و لذا با علم اجمالی موجود منافاتی ندارد و دلیل استصحاب نسبت به طرفین اطلاق دارد. 2️⃣ترخیص در جمیع اطراف علم اجمالی از ناحیه شارع نه محذور ثبوتی دارد و نه اثباتی اما به خاطر ارتکازی که در ذهن عرف شکل گرفته است به خاطر وجود مناقضه در ذهن عرف پس یا اطلاقی در ادله اصول مؤمنه وجود ندارد یا این ادله از ترخیص در جمیع اطراف انصراف دارند.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۴ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۸ 📚موضوع جلسه : 1️⃣مدرسه میرزا قائلند که شارع می تواند در بعض اطراف علم اجمالی ترخیص دهد و از جهت علم اجمالی محذوری در این ترخیص وجود ندارد اما مرحوم آقا ضیاء قائل به استحاله در این مسئله شده اند. 2️⃣ریشه نزاع بین مدرسه میرزا و مرحوم آقا ضیاء در مسئله امکان ثبوتی ترخیص شارع در بعض الاطراف علم اجمالی بر می گردد به مبانی ایشان در متعلق علم اجمالی که مدرسه میرزا قائل به جامع بودند و مرحوم آقا ضیاء قائل به فرد معیَّن بودند.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین 📅 ۲۵ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۱۹ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ادله اصول مؤمنه بعض اطراف علم اجمالی که فرد معیَّن است را شامل می شود مانند وقتی که در یک طرف اصل منجِّز در کار است که در این صورت اصل مؤمن بلا معارض در طرف دیگر جاری خواهد شد. 2️⃣اگر یک طرف از محل ابتلاء خارج شد و بعد علم اجمالی به تکلیف در یکی از اطراف باشد پس نه اصل منجز در مورد آن طرف خارج از محل ابتلا،جاری است و نه اصل مؤمن اما مکلف نسبت به آن، تکلیف فعلی دارد؛ در این صورت اصل مؤمن نسبت به طرف داخل در محل ابتلاء جاری می شود. 3️⃣اگر مکلف ببیند که خون در یک اناء افتاد اما فراموش کرد که کدام اناء بوده است پس اصل مؤمن در اناء دیگر که مکلف ریخته شدن خون در آن را ندیده است جاری خواهد بود. 4️⃣دلیل اصل مؤمن، فرد مردد را شامل نمی شود زیرا در موارد علم اجمالی مکلف می داند که مولا از او فرد مردَّد را طلب نکرده است بلکه تکلیف معیَّنی را طلب کرده است که برای مکلف نا معلوم است.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الاول 📅 ۲۶ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۰ 📚موضوع جلسه : 1️⃣ادله اصول مؤمنه شامل هر دو طرف علم اجمالی به صورت مشروط هم نمی شود زیرا عرف این ادله را نسبت به مکلف دارای علم اجمالی مجمَل می بیند هر چند هیچ گونه محذور ثبوتی یا اثباتی در شمول به نحو مشروط در کار نیست. 2️⃣یک مورد از دو ثمره مبنای علیت و اقتضائیت علم اجمالی در مورد طرف خارج و طرف داخل از محل ابتلا ست؛ بنا بر مسلک علیت دیگر در طرف محل ابتلا اصل مؤمِّن جاری نیست اما بنا بر مسلک اقتضائیت اصل مؤمِّن در طرف داخل در محل ابتلا جاریست. 3️⃣مورد دوم از ثمره بین مبنای علیت و اقتضائیت وقتی است که اصل مشترک بین دو طرف به خاطر تعارض داخلی و اجمال دلیل جاری نمی شود اما یک طرف اصل مختصّ دارد مانند وقتی علم اجمالی به نجاست این لباس یا این آب وجود دارد؛ در طرف لباس اصل مشترک قاعده طهارت جاری نیست به خاطر اجمال دلیل و اصل برائت هم جاری نیست چون تکلیفی در لباس فرض نشده است اما در جانب آب مشکوک، اصل مختصّ براست بدون معارض جاری می شود بنابر مسلک اقتضائیت اما آقا ضیاء جریان این اصل مختصّ را نمی پذیرد. 🆔https://eitaa.com/DorusOstadMadadi

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثانی 📅 ۲۹ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۱ 📚موضوع جلسه : 1️⃣استدلال شهید صدر بر عدم منجزیت احتمال در اطراف شبهات غیر محصوره این است که چون اطمینان بر خلاف در هر مورد از احتمالات وجود دارد دیگر آن احتمال نمی تواند منجِّز باشد و لذا جواز ارتکاب جمیع موجود است. 2️⃣شهید صدر معتقد است که اگر اطمینان بر خلاف احتمال در اطراف شبهات غیر محصوره زائل شود دوباره منجزیت احتمال بر می گردد مثلا اگر بداند از کل نانواهای دویست تایی مشکوک به استفاده آرد غصبی در این شهر فقط مجموعه بیست تایی آن در مسیر تردد و ابتلاء مکلف قرار دارد دیگر اطمینان به عدم غصبیت در این مجموعه بیست تایی زائل می شود و لذا احتمال در این مجموعه منجِّز خواهد بود. 3️⃣اشکال نقضی بر استدلال شهید صدر این است که همین استدلال در شبهات محصوره کثیر الاطراف وارد است و در آنجا کسی قائل به جواز ارتکاب بعض یا جمیع نیست.

📢 #‌اصول #المقصد_السابع #الاصول_العملیة #اصالة_الاحتیاط #دوران_الامر_بین_المتباینین #التنبیه_الثانی 📅 ۳۰ / اردیبهشت ماه/ ۱۴۰۳ 💠جلسه ۱۲۲ 📚موضوع جلسه : 1️⃣اشکال دوم بر وجه شهید صدر در عدم منجزیت علم اجمالی در اطراف شبهات غیر محصوره این است که این اطمینان های بر خلاف احتمال، خودشان تعارض دارند و در سیره چنین اطمینان هایی حجت نیستند. 2️⃣اشکال سوم بر وجه شهید صدر این است که اطمینانی که ناشی از عوامل کمّی باشد را خود شما در جای دیگری از اصول قائل شدید که حجت نیستند و در ما نحن فیه اطمینان ها ناشی از عوامل کمّی و حساب احتمالات است. 3️⃣وجه دوم بر عدم حجیت علم اجمالی در شبهات غیر محصوره رفته است سراغ این مطلب که ترخیص شارع در جمیع اطراف در این شبهات وقتی مولا می داند عادتا عباد مرتکب جمیع اطراف نمی شوند قبحی ندارد. 4️⃣وجه سوم بر عدم حجیت علم اجمالی در اطراف شبهات غیر محصوره این است که ترخیص در جمیع اطراف در شبهات غیر محصوره ترخیص بر امر غیر مقدور است و ترخیص در امر غیر مقدور قبیح نیست؛ اشکال مشترک این وجه و وجه قبلی این است که ارتکاب جمیع اطراف در شبهات غیر محصوره عادتا محال نیست.