#نوشتار
✍ چند نکته مهم در باب جایگاه سیره تفهیم و تفاهم #عقلا در #تفسیر_قرآن (1)
1- مفهوم شناسی
1-1 سیره
«سَیر» در لغت به معنای رفتن(ابن منظور، 1414،ج4: 389)است.«سیره» به معنای راه (طریحی،1375،ج3: 340) و حالتی است که انسان و غیر انسان به آن شکل و حالت هستند. (راغب، 1412،ج1: 433)در آیه شریفه « سَنُعِيدُهَا سِيرَتَهَا الْأُولَى» (طه:21) منظور از واژه سیرت، شکل و حالت اولیه ماری است که از عصای موسی(ع) ایجاد شده بود.
در اصطلاح اصولیین سیره به معنای استمرار عادت مردم و تبانی عملی آن ها بر انجام یا ترک چیزی آمده است.(مظفر، 1386، ج2: 174) سیره می تواند در بیان و تحدید معانی، در بیان مصادیق، در حالت تلازم بین دو حکم شرعی، در تشخیص مراد و مقصود متکلم و در نتیجه، استنباط حکم شرع راهنمای ما باشد.(سبحانی تبریزی، 1396: 414)
1-2 عقلا
«عقل» در بیان اهل لغت به معنای نیرویی است که آماده قبول علم است.(راغب، 1412، ج1: 577) در واقع #عقل مخالف «جهل» است و کسی که تعقل می کند را «عاقل» می گویند.(فراهیدی، 1410،ج1: 159)
واژه «عقلا» در اصطلاح دارای دو معنا می باشد:
الف) شیوه عموم «عُقَلا بِما هُم عُقَلا» از هر ملت و مذهبی است که شامل مسلمین و غیر مسلمین می شود. (مظفر، 1386، ج2: 174؛ولایی، 1387، ج1: 127) سیره را در این صورت #سیره_عقلایی می نامند.
ب) شیوه جمیع مسلمانان و یا خصوص اهل یک مذهب خاص مانند امامیه. (مظفر، 1386، ج2: 174) سیره را در این صورت #سیره_شرعیه و یا «سیره اسلامی» می نامند. هرگاه سیرۀ متشرّعه کشف از رضایت شارع از طریق قول،فعل،یا تقریر کند، حجّت خواهد بود.(ملکی اصفهانی، 1393: 278)
در این پژوهش مراد از #سیره_عقلا حالت اول، یعنی عرف عام از هر مذهب و ملت می باشد. البته شهید صدر در ضمن تعریف #بنای_عقلا قید عدم مخالفت با احکام دین را نیز اضافه نموده(صدر، 1406، ج2: 168) که می تواند در استعمال از این مبنای مهم فرض قرار گیرد.
✨ برشی از مقاله «چرایی مبنا بودن سیره تفهیم و تفاهم عقلا در تفسیر قرآن»
📎 draghili.blog.ir/1400/08/26
#عقیلی_فرج
🇵🇸 @Draghilifaraj