💠 امر به معروف و نهی از منکر در #فقه_استدلالی عوامل گوناگونی باعث شده تا برخی ابواب #فقه در عالَم مباحثات استدلالی بزرگان این علم، به نوعی مهجور و بِکر باقی بماند. از این رو بسیار بجاست تا چنان ابوابی شناسایی شده و مورد توجه اعلام و فقهای معظم قرار گیرد تا به تعمیق و تدقیق درخوری منجر گردد. از جمله ابواب مهجور فقه، کتاب #امر_به_معروف و #نهی_از_منکر است. نگارنده اخیراً با جستجو در منابع فقهی دریافته که میان معاصران (بعد از عصر صاحب جواهر) آثار فقهی منتشر شده در این زمینه (اعم از مستقل و غیر مستقل) احتمالاً از عدد انگشتان یک دست تجاوز نمی‌کند. به همین خاطر، خبر انتشار چاپ جدیدی از رساله‌ی مرحوم آیت‌الله فانی اصفهانی قدس‌سره (م ۱۴۰۹ ه‍) در این باب، که ظاهراً تقریر درس ایشان در نجف اشرف (۱۳۷۹ ه‍) است، تا حدودی می‌تواند نویدبخش و امیدوارکننده باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، چاپ جدید این کتاب با مقدّمه، تحقیق و تعلیق حجت‌الاسلام والمسلمین سیّدمحمّدمهدی رفیع‌پور تهرانی به‌تازگی از سوی انتشارات «الخویی» در قم انجام شده‌است. #معرفی_کتاب #تازه_های_نشر #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

💠 ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا! عبارت ذیل از کتاب شریف #الحدائق_الناضرة (١١: ١٧٧) به خوبی فاصله فاحش میان #اخباریان معتدل قدیم و #نواخباریان امروزین را نشان می‌دهد. درست بر خلاف ادعایشان! 🔻🔻🔻 وما توهمه بعض من لم يعض على العلم بضرس قاطع ولم يعط التأمل حقه في جميع المواضع من التفرد بالعمل بالأخبار من غير ملاحظة كلام الأصحاب فهو جهل محض لما أوضحناه وإن صار في هذه الأيام من صار إلى ما ذكرناه إلا أنه كما عرفت واضح الفساد ناشئ من العصبية واللداد. ومن ما يوضح لك صحة ما ذكرناه ما اشتهر بينهم الآن من أنه ينبغي لطالب العلم أن لا يشتغل إلا بكتب الأخبار وإن كان أميا لم يقرأ شيئا من العلوم بالكلية وصارت كتب الفقهاء بينهم مهجورة مطرحة، وهذه حماقة ظاهرة فإنه لا يخفى على المنصف العارف بالقواعد الشرعية والضوابط المرعية أن هذه المرتبة وهي الاشتغال بالأخبار واستنباط ما فيها من الأحكام والأسرار ليست بسهلة التناول لكل من رامها من الناس وإن زعم ذلك من تلبس الآن بهذا اللباس وإنما هي مرتبة الفقيه الجامع الشرائط، وهي مرتبة لم يصلها العلماء إلا بعد أن تشيب نواصيهم في تحصيل العلوم والاطلاع على كل معلوم منها ومفهوم وإحكام قواعدها وتحصيل ضوابطها، ومع هذا فهم فيها بين قائم وطائح وغريق وسابح، وأين لهؤلاء الجهال من نيل هذه المرتبة العزيزة المنال بمجرد عقولهم الناقصة العيار وتوهماتهم الموجبة للعثار، نعوذ بالله سبحانه من زيغ الأفهام وزلل الأقدام والخروج عن النهج القويم والميل عن الصراط المستقيم. ◽️ 🔗 برگرفته از کانال تلگرامی «الفوائد الجوادیة» #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

💠 شهادت حضرت زهرا (سلام الله علیها) و حفظ فاطمیه اوّل و دوم در کلام آیةالله‌العظمی #شبیری_زنجانی 🔻 در بين عوام از قدیم، ايام #فاطمیه و شهادت حضرت زهرا عليها السلام، فاطميه اوّل مشهور بوده‌است يعنی سيزدهم جمادی الاوّل، ولی اخيراً فاطميه‌ی دوم يعني سوم جمادی الثانية شهرت يافته و شايد منشأ آن #حاجی_نوری يا شاگردان او باشند. وجهی كه برايش ذكر می‌كنند، آن است كه ۷۵ روز در نسخ مختلف كتب تاريخی، #تصحیف ۹۵ روز است و چنين تصحيفی بين دو كلمه «سبعين» و «تسعين» امری رايج و شايع است. من به یاد ندارم كه در كتب تاريخی و اختلاف نسخه‌ها، اين دو كلمه به يكديگر اشتباه نشده باشد. در نسخ مختلف كتب تاريخی يا سبعين را به تسعين و يا بالعكس اشتباه می كنند. و چون تجربه نشان داده كه غالباً در اين كلمه خطا رخ می‌دهد، #اصل_عدم_خطا هم جاری نيست. علی أیّ حال، شهادت آن حضرت هر روزی باشد، بايد به قصد رجاء توسّل كرد و به حسب روايات همان ثوابی كه وعده داده شده، به توسّل به قصد رجاء اعطا می‌شود. در #محاسن #برقی آمده كه حضرت می‌فرمايند: رواياتی كه حَروریّه ـ كه خوارج‌اند ـ نقل می‌كنند، طرح [=ردّ] نكنيد، احتمال دارد كه اين روايات صادر شده‌باشد، چون قطعی الكذب نيست، و چون محتمل است، رجاءً آنها را حفظ كنيد(۱). چنان‌چه #قاعده_تسامح و امثال آن اقتضاء می‌كند. به حسب رواياتِ مسلّم، وعده ثواب به توسّل داده شده و بايد حفظ شود، چه فاطميه اوّل و چه فاطميه دوم. از يكی از آقايان تبريز، آقای آقا ميرزا جعفر اشراقی، شنيدم كه درباره علم امام می‌گفت: «بعضي چيزها دانستنش كمال است و بعضی از امور ندانستنش شرط کمال است، و خداوند علم آن را از ائمه علیهم السلام می‌گرفت، مثلاً در ليلة المبيت، اگر حضرت امير علیه السلام می‌دانست كه به واسطه خوابيدن در بستر پيامبر صلی الله علیه و آله آسيبی به او نمی‌رسد، كمال نبود، شرط كمال كه فداكاری حضرت را نشان می‌دهد، اين بود كه نداند و نمی‌دانست. در چنين مواردی كه ندانستن شرط كمال است، خداوند علم را می‌گرفت.» ليلة القدر و امثال آن، گاهی از روی جهاتی، ندانستن را ائمه علیهم السلام مصلحتی می‌دانند که روشن نباشد. قبر مطهر حضرت زهرا (سلام الله علیها)، آن هم همین‌طور است تا مظلومیت حضرت ثابت شود و در دوره های بعدی باقی بماند. بعضی چیزها هست که به حسب روایات آيه‌ی بيّنه است و بايد ثابت بماند و از بين نرود. مثلاً حجرالأسود، بدن فرعون و امثال آن از آيات بيّنات است‌. يكی از این آيات بيّنات نيز، مسئله خفاء قبر حضرت زهرا (سلام الله علیها) است. 📖درس خارج فقه آیةالله سید موسی شبیری زنجانی، تاریخ: ۱۶ مهر ۱۳۷۴ ◽️ (۱) عنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام أَوْ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: لَا تُكَذِّبُوا الْحَدِيثَ إِذَا أَتَاكُمْ بِهِ مُرْجِئِيٌّ وَ لَا قَدَرِيٌّ وَ لَا حَرُورِيٌّ يَنْسُبُهُ إِلَيْنَا، فَإِنَّكُمْ لَا تَدْرُونَ لَعَلَّهُ شَيْ‏ءٌ مِنَ الْحَقِّ فَيُكَذَّبُ اللَّهُ فَوْقَ عَرْشِه‏. (المحاسن، ج۱، صص۲۳۰-۲۳۱) ◽️ 🔗 برگرفته از کانال تلگرامی زبدة الفوائد #نسخه #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

📕 #معرفی_کتاب «تجذیر المسألة الاصولیة: قواعدُ و فوائدُ و مباحثُ نافعةٌ فی عملیة الاستدلال الفقهی» ✍🏻 آیةالله شیخ باقر ایروانی(دامت‌برکاته) - تقریر به‌قلم سید علی جمیل الموزانی 🖨 انتشار به‌صورت دیجیتال (دانلود)، 💡کتاب، که حاصلِ برخی بخش‌های درس خارج #اصول آیةالله #ایروانی است، دربرگیرنده‌ی مسائل پرکاربردی می‌باشد که لابلای مباحث مختلف فقهی و اصولی ذکر شده‌اند ولی در کتب متداول علم اصول به شکلی جامع مورد بحث قرار نگرفته‌اند. کتاب در پانصد صفحه و سه بخش تنظیم شده‌است: بخش اول، تمهیدی در آشنایی با علم اصول است. بخش دوم شامل ۱۶ قاعده و بخش سوم شامل ۸ فائده می‌باشد. #اصول_فقه #تازه_های_نشر #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

💠 #عزاداری بزرگان #امامیه برای #شهادت صدیقه‌ی کبری صلوات‌الله‌علیها به دست #خلیفه‌ی_دوم #قاضی_عبدالجبار معتزلی (م ۴۱۵ه‍) در «تثبيت دلائل النبوّة»۲: ۵۹۴ می‌نویسد: 🔻 ...و في هذا الزمان منهم مثل: أبي جبلة إبراهيم بن غسان و مثل جابر المتوفي و أبي‌الفوارس الحسن بن محمد الميمديّ و أبي‌الحسين أحمد بن محمد بن الكميت و أبي‌محمد الطبري و أبي‌الحسن الحلبي و أبي‌يتيم الرلباى وأبي‌القاسم النجاري و أبي‌الوفا الديلمي وابن أبي‌الديس و خزيمة و أبي‌خزيمة و أبي‌عبد الله محمد بن النعمان [= #الشیخ_المفيد] فهؤلاء بمصر و بالرملة و بصور، و بعكّا و بعسقلان و بدمشق و ببغداد و بجبل البسماق. وكلّ هؤلاء بهذه النواحي يدّعون التشيّع ومحبة رسول الله (صلّى الله عليه وسلم) وأهل بيته، فيبكون على فاطمة وعلى ابنها المحسن الذي زعموا أنّ عمر قتله. ◽️ 🔗 برگرفته از کانال تلگرامی «اللؤلؤ و المرجان» #فاطمیه #تاریخ #شیخ_مفید #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

💠تندی به بزرگان زیبنده یک محقق نیست صاحب «قاموس الرجال» محقّق در علم رجال بود و جز این اشتغال عمده دیگری نداشت. اشکالی که بر «قاموس الرجال» وارد است تندی به بزرگان در مقام تحقیق است که زیبنده یک محقّق نیست. یکی از عبرت گرفتنی‌ها این است که مؤلف در ترجمه «آدم بيّاع اللؤلؤ الكوفي» در مقام تحقیق به بزرگانی چون وحید و قهپایی¹ تندی می‌کند، ولی حدود یک صفحه بعد با داشتن مرتبه والایی از تحقیق و تدقیق، خودش دچار اشتباه فاحشی می‌شود که از یک طلبه مبتدی هم سر نمی‌زند. ایشان در ترجمه «آدم بن الحسین» از «بحار الأنوار» علامه مجلسى ذيل حديث «المُؤْمِنُ منْ طَابَ مَكْسَبُهه» این عبارت را نقل می‌کند: «فی جخ: آدم ابوالحسين، من طاب مكسبه أي: يكون ما يكتسبه من المال حلالا ... الخ»² که مجلسی در مقام بیان، ابتدا اختلاف «رجال» شیخ با «کافی» در کنیه آدم را بیان می‌کند که در «کافی» ابوالحسن مكبراً است و در «رجال» شیخ ابوالحسین مصغراً، سپس عبارت متن را تفسیر می‌کند. مرحوم تستری به اشتباه عبارت «من طاب مكسبه» را لقب «آدم ابوالحسین» پنداشته و آن را تصحیف از عبارت «النخاس الكوفي» دانسته! با اینکه بین عبارت «من طاب مكسبه» و «النخاس الكوفي» هیچ مسانختی نیست و عادةً تصحیف در این‌گونه عبارات رخ نمی‌دهد و ایشان این تصحیف را بعید نمی‌داند! تصحیف حسن به حسین، عبدالله به عبیدالله و امثال این‌ها بعید نیست ولی تصحيف «النخاس الكوفى» به «من طالب مكسبه» اگر بعید نباشد، چه تصحیفی بعید خواهد بود؟!³ 1️⃣ قاموس الرجال ؛ ج ۱ ص ۸۷ 2️⃣ بحار الأنوار ؛ ج ۶۴ ص ۲۹۴ 3️⃣ قاموس الرجال ؛ ج ۱‌ ص ۸۸ 📚جرعه‌ای از دریا ؛ ج2؛ ص۶۹۵

💠 نواخباریان و روشنفکران در نگاه شیخ اعظم! در روزگار ما، عمدتاً دو جریان درون‌شیعی علیه #فقه و اسلوب رایج #فقاهت (به معنای کلی آن که شامل چارچوب های اساسی و پذیرفته‌شده میان تمامی فقها است) موضع‌گیری کرده و علناً با آن مخالفت می‌کنند: یکی جریان #نواخباریان که با پرچم «مراجعه مستقیم به اهلبیت علیهم‌السلام» در برابر روش معهود #اجتهاد قد عَلَم کرده‌اند. گروهی از این نواخباریان علاوه بر نقد روش فقهی شایع، به طعنه، فقهاء اعلی‌الله‌کلمتهم را از معارف و مباحث اعتقادی بیگانه می‌خوانند. دوم جریان -به اصطلاح- #روشنفکران_دینی که روح سخنان‌شان سنجش گزاره‌های فقهی با ترازوی تخمین‌های شِبهِ عقلی در رابطه با ملاکات احکام است و از این رهگذر به دستگاه استنباطی فقهاء هجوم می‌برند. مرحوم #شیخ_اعظم قدس‌الله‌سره‌الشریف در دو موضع از رسائل عبارات صریح و قاطعی را در نقد دو تفکّر مذکور مرقوم فرموده‌اند که ذکر آن‌ها خالی از لطف نیست. در ضمن دو فرسته‌ی بعدی، دو فرمایش مرحوم شیخ اعلی‌الله‌مقامه را تقدیم میکنم. #اصول_فقه #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

1⃣ اما فرمایش اول مرحوم #شیخ_اعظم اعلی‌الله‌مقامه در رابطه با مدعیان #معارف اعتقادی که #فقه و #فقاهت را کوچک می‌شمارند: 🔻 و لكن الإنصاف عمن جانب الاعتساف يقتضي الإذعان بعدم التمكن من ذلك إلا للأوحدي من الناس، لأن المعرفة المذكورة [= معرفة الله ومعرفة أوليائه صلوات الله عليهم] لا يحصل إلا بعد تحصيل قوة #استنباط المطالب من الأخبار و قوة نظرية أخرى، لئلا يأخذ بالأخبار المخالفة للبراهين العقلية. و مثل هذا الشخص مجتهد في الفروع قطعاً فيحرم عليه التقليد. ... هذا إذا لم يتعين عليه الإفتاء والمرافعة لأجل قلة المجتهدين، و أما في مثل زماننا فالأمر واضح. فلا تغتر حينئذ بمن قصر استعداده أو همته عن تحصيل مقدمات استنباط المطالب الاعتقادية الأصولية و العملية عن الأدلة العقلية والنقلية، فيتركها بغضا لها -لأن الناس أعداء ما جهلوا- و يشتغل بمعرفة صفات الرب جلّ ذكره وأوصاف حججه صلوات الله عليهم. ينظر في الأخبار لا يعرف من ألفاظها الفاعل من المفعول! فضلاً عن معرفة الخاص من العام! و ينظر في المطالب العقلية لا يعرف به البديهيات منها! و يشتغل في خلال ذلك بالتشنيع على حملة الشريعة العملية والاستهزاء بهم بقصور الفهم وسوء النية. «فسيأتيهم أنباء ما كانوا به يستهزءون». 📖 فرائد الأصول۱: ۵۶۰ - ۵۶۱ #اصول_فقه #اجتهاد #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

2⃣ فرمایش دیگر مرحوم #شیخ_اعظم که ناظر به طرز تفکر موسوم به #روشنفکری  است در بحث «قطع حاصل از مقدمات عقلیه» آمده: 🔻 وقد أشرنا...إلى عدم جواز الخوض لاستكشاف الأحكام الدينية في المطالب العقلية والاستعانة بها في تحصيل مناط الحكم والانتقال منه إليه على طريق اللم، لأن أُنس الذهن بها يوجب عدم حصول الوثوق بما يصل إليه من الأحكام التوقيفية. 📖 فرائد الأصول ١: ۶۴ تعلیقه #میرزای_آشتیانی رضوان‌الله‌علیه بر عبارت فوق الذکر نیز جالب توجه است: 🔻 و الّذي يدلّ على صدق ما أفاده قدس‌سره من عدم جواز الخوض ... إلى آخره، ما ذكره المحقّق القمّي قدس‌سره في أجوبة مسائله من أنّه سأل عنه بعض معاصريه من الحكماء المتبحّرين في الحكمة الالهيّة و الطبيعيّة ... عن الواجب في ركعات الاحتياط من أنّه تسبيح أو فاتحة الكتاب؟ و أنّه كان عمله في برهة من الزّمان على التسبيح من جهة فتوى مشايخه في الحكمة بتعيين التسبيح من باب الاحتياط، حيث إنّ ركعات الاحتياط بدل عن الأخيرتين ... و أنت إذا تأمّلت في هذا علمتَ أنّ مشايخه مع ادّعاء فقاهتهم لم يراجعوا كتب الفقهاء أصلاً، ولم ينظروا إلى ما ورد في الأخبار من تعيين فاتحة الكتاب، فقد شاهدنا من مزاول الحكمة أعظم من هذا. 📖بحر الفوائد ١: ١٩٠ اقول: ظاهراً حکیم مورد اشاره در کلام آشتیانی مرحوم آقاعلی مدرس زنوزی است که مجموعه استفتائاتی از #میرزای_قمی دارد. ◽️ 🔗آنچه در این فرسته تقدیم شد، مرهون یادآوری کانال تلگرامی «الفوائد و لطائف العوائد» است. #فقه #اصول_فقه #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan

💠 معروف و منکر چیست؟ 0️⃣ طرح مسأله یکی از مسائل اساسی در باب #امر_به_معروف و #نهی_از_منکر شناخت دو مفهوم معروف و منکر است؛ تا هم اصل مفاد حکم و آنچه به آن مکلف هستیم روشن باشد و هم در تشخیص مصادیق معروف و منکر خطایی رخ ندهد. چنان‌که یکی از شرایط این فریضه بزرگ، شناخت معروف و منکر میباشد. (إنما هو علی القوي المطاع العالم بالمعروف من المنکر؛ نک. الکافی5: 59) اگر بخواهیم تعریفی را که فقهاء شیعه از معروف و منکر ارائه فرموده و از دیرباز میان‌شان مطرح بوده و هست (با صرف نظر از برخی اختلافات جزئی در قیود یا تعابیر)، به طور خلاصه و سرراست بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم: #معروف «هر کار مطلوب شرعی یا عقلی» است و #منکر «هر کار نامطلوب عقلی یا شرعی». بنابراین تعریف، تغییر دیدگاه #مردم درباره مطلوبیت یا عدم مطلوبیت یک کار تأثیری در «معروف» و «منکر» شدن آن ندارد. مثلاً اینکه متأسفانه بعضی اشکال ارتباط با نامحرم امروزه در #جامعه ما عادی شده، یا رعایت برخی دستورات شرعی امر مذمومی به شمار می‌آید باعث نمی‌شود منکر به معروف و معروف به منکر تبدیل گردد؛ زیرا شریعت و احکام عقل ثابت هستند و با تغییرات عرف متغیر نمی‌گردند. در قبال این دیدگاه مشهور و صحیح، دیدگاه دیگری وجود دارد که کیفیت نگاه #عرف و جامعه به یک کار و نحوه ارزش‌گذاری آن کار توسط عموم مردم را در «معروف» یا «منکر» بودن آن عمل مؤثر می‌بیند. این دیدگاهِ عرف‌گرایانه را به سیاق اندیشمندان امروزی می‌توانیم دارای دو تقریر «قوی» و «ضعیف» بدانیم. تقریر قوی (افراطی تر) معروف و منکر را بر پایه دیدگاه عُرفی و نظر عموم جامعه تعریف می‌کند، به این معنا که معروف و منکر همان «خوب و بد های عُرفی» هستند. تقریر ضعیف (معتدل تر) موافقت دیدگاه  عُرف با عقل و شرع را در صِدق عنوان معروف و منکر دخیل می‌بیند؛ یعنی اگر کاری شرعاً یا عَقلاً نیکو بود و عُرف نیز خوبیِ آن را درک می‌کرد، معروف بوده و اگر شرعاً یا عقلاً بد بود و در نگاه عمومی جامعه نیز ناپسند به شمار می‌رفت منکر می‌باشد. در حقیقت این نظریه بر آن است که پذیرش خوبی یا بدی یک کار در معروف و منکر شدن آن تأثیر دارد و خوبی یا بدیِ واقعی، به تنهایی و بدون «هنجار» یا «ناهنجار» بودن آن از لحاظ عُرفی، کافی نیست. البته نگارنده در میان اندیشمندان شیعی، فرد سرشناسی را سراغ ندارد که تقریر نخست را پذیرفته باشد. اما تقریر دوم به خصوص در فضای اجتماعی امروز جامعه‌ی ما طرفدارانی دارد که سعی دارند با تکیه بر این نظریه، میان شریعت از سویی و احساسات غالب بر آحاد جامعه در این روزگار از سوی دیگر، آشتی دهند. (برای مثال نک. جلسات دوم و سوم از سلسله نشست های «وظایف حکومت اسلامی نسبت به وضعیت پوشش در جامعه») به سبب اهمیت مسأله، قصد دارم در ضمن چند فرسته به نقد و بررسی شواهد مورد اتکای طرفدارن این نظریه بپردازم، ان‌شاءالله. #فقه #برهان ✒️📚 @Faede_v_Borhan

📔 #معرفی_کتاب «الحاشیة علی فرائد الأصول» ✍🏻 سید محمدباقر قزوینی (نجل سید علی موسوی قزوینی صاحب حاشیه‌ی معالم قدست‌اسرارهما) 🖨 مرکز الشیخ الطوسی (وابسته به عتبه‌ی مقدسه‌ی عباسیه علیه‌السلام) کتاب، برای اولین بار به همت نواده‌ی مؤلف حضرت حجةالاسلام و المسلمین سید علی علوی قزوینی دامت‌افاضاته تحقیق و منتشر گردیده است. پیش‌تر نیز در تابستان گذشته، «کتاب الرهن» از همین مؤلف (البته با تکیه بر دروس میرزا حبیب‌الله رشتی قدس‌سره) توسط همین مرکز منتشر شده بود. #تازه_های_نشر #اصول_فقه #فائده ✒️📚 @Faede_v_Borhan