✅#درس_گفتار ◀️#جلسه_دوم ◀️ درس‌گفتار نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (دانشگاه تهران، دورۀ کارشناسی، سال 89) توسط دکتر حسین کچویان ◀️ این درس‌گفتار سیزده جلسه‌ای، شامل یک دوره نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی و بیان ریشه‌های تاریخی-فلسفی آن با نگاهی دقیق و نقادانه است. ◀️ خطوط کُلّی جلسۀ دوم: در این جلسه، دکتر کچویان، در امتداد مباحث جلسۀ قبل، چارچوب تئوریک و نحوۀ مواجهه با نظریه‌های جامعه‌شناسی مُدرن را توضیح می‌دهد. بخشی از جلسه، شامل نکات مربوط به فلسفۀ علم و بخشی از آن مربوط به ماهیت تمدن غرب است. #دکتر_کچویان #کچویان #نظریه_جامعه_شناسی #نظریه_کلاسیک @Fiqh_al_Ijtima

✅#سخنرانی ◀️ حکمت اسلامی و تعالی جامعه‌شناسی (حجت الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه، دهم آبان 1400). #جامعه‌شناسی_اسلامی #فلسفه_علوم_اجتماعی #خسروپناه #استاد_خسروپناه #عبدالحسین_خسروپناه @Fiqh_al_Ijtima

✅#همایش_ملی ◀️ همایش ملّی علامه مصباح یزدی: فیلسوف علوم اجتماعی اسلامی (چهارشنبه، سومِ آذرماهِ سال هزار و چهارصد). ◀️ سخنرانان: استاد علی اکبر رشاد، غلامرضا فیاضی، علی مصباح یزدی، حمید پارسانیا، مجتبی مصباح یزدی، حسین بستان، عبدالحسین خسروپناه #آیت_الله_مصباح_یزدی #مصباح_یزدی #فلسفه_علم_اجتماعی #فلسفه_علوم_اجتماعی @Fiqh_al_Ijtima

✅#درس_گفتار ◀️#جلسه_سوم ◀️ درس‌گفتار نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (دانشگاه تهران، دورۀ کارشناسی، سال 89) توسط دکتر حسین کچویان ◀️ این درس‌گفتار سیزده جلسه‌ای، شامل یک دوره نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی و بیان ریشه‌های تاریخی-فلسفی آن با نگاهی دقیق و نقادانه است. ◀️ خطوط کُلّی جلسۀ سوم: در این جلسه، دکتر کچویان در باب ماهیت دانش جامعه‌شناسی و معیار جامعه‌شناختی بودن یک رویکرد بحث می‌کند. در ادامه، ماکیاولی را به عنوان یکی از ریشه‌های تفکّر جامعه‌شناختی معرفی می‌نماید. ماکیاولی، جهان انسانی را به قصد کشف قوانین تکرارپذیر (و در جهت استفادۀ ابزاری از آن قوانین) مطالعه می‌کرد. او به پدیده‌های انسانی-تاریخی رویکردی تجویزی نداشت. #دکتر_کچویان #کچویان #نظریه_جامعه_شناسی #نظریه_کلاسیک @Fiqh_al_Ijtima

✅#معرفی_کتاب 🔸«فقه اجتماعی»، نوشتۀ حجت الاسلام دکتر محمد جواد ارسطا و حجت الاسلام محمد مهدی فر. این کتاب در سال 1399 توسط انتشارات مکث اندیشه در قُم به چاپ رسیده است. 🔸در مقدمۀ کتاب سه عنصر به عنوان اصلی‌ترین ا«اقتضائات تدویق فقه اجتماعی» معرفی شده‌اند: الف- نگاه جامع به منابع دینی؛ ب- تفکیک میان ثابت و متغیر و؛ ج- کشف ضوابط ادارۀ حکومت و جامعه. 🔸عنوان بخش دوم، «مفهوم، ویژگی‌ها و ضوابط فقه حکومتی» است. در این بخش، نویسندگان «تفاوت فقه فردی و اجتماعی» و «روش استنباط ضوابط حاکم بر فقه اجتماعی» را مورد بحث قرار می‌دهند. 🔸 بخش چهارم و پنجم، به ترتیب رابطۀ «فقه اجتماعی و حکومت اسلامی» و «ساختار مطلوب حکومت اسلامی» را به بحث می‌گذارند. با توجه به تخصص نویسندگان در دانش حقوق، این بخش سویۀ حقوقی پررنگی دارد. #فقه_الاجتماع #مبادی_فقه_الاجتماع #استاد_محمد_جواد_ارسطا #ارسطا #محمد_مهدی_فر #فقه_اجتماعی @Fiqh_al_Ijtima

✅#درس_گفتار ◀️#جلسه_چهارم ◀️ درس‌گفتار نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (دانشگاه تهران، دورۀ کارشناسی، سال 89) توسط دکتر حسین کچویان ◀️ این درس‌گفتار سیزده جلسه‌ای، شامل یک دوره نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی و بیان ریشه‌های تاریخی-فلسفی آن با نگاهی دقیق و نقادانه است. ◀️ خطوط کُلّی جلسۀ چهارم: در این جلسه، دکتر کچویان بیان می‌کنند که جامعه، به لحاظ متافیزیکی، از سنخ «آگاهی» است. از نظر ایشان، جامعه از سنخ امور «هنجاری» است. همچنین، در این جلسه، تعاریف گوناگون جامعه‌شناسی (تعاریف موضوعی، تعاریف مبتنی بر روش و دیدگاه برگزیدۀ ایشان- تعریف جامعه‌شناسی به رویکرد نظری جهان تجدد برای فهم پدیده‌های اجتماعی-) مورد بحث قرار می‌گیرد. #دکتر_کچویان #کچویان #نظریه_جامعه_شناسی #نظریه_کلاسیک @Fiqh_al_Ijtima

✅#معرفی_مقاله ◀️ مقالۀ «روش‌شناسی فقه اجتماعی از دورۀ تأسیس تا دورۀ تثبیت» نوشتۀ حجت الاسلام محمد باقر ربانی و حجت الاسلام دکتر قاسم ابراهیمی پور در تابستان سال نود و شش، در نشریۀ «معرفت فرهنگی اجتماعی» چاپ شده است. 🔸در این مقاله ابتدا تصویری کلّی از فقه فردی و فقه اجتماعی ارائه می‌شود و وجوه تمایز این دو رویکرد فقهی (از جمله تفاوت آن‌ها در غایت و ظرفیت انتقادی فقه اجتماعی) بیان می‌شود. 🔸 در ادامۀ مقاله، با رویکردی تاریخی، علل حرکت تدریجی فقه شیعه به سوی جهت‌گیری اجتماعی مورد بحث قرار می‌گیرد. 🔸از نظر نویسندگان، هم زمینه‌های فردی و شخصیتی (نظیر نظریه‌های مورد قبول یک فقیه) و هم عوامل اجتماعی، نظیر چرخش قدرت و بروز زمینه برای تأمل فقهی در مسائل مربوط به قدرت و حاکمیت، در تقویت تدریجی رویکرد اجتماعی در فقه موثر بوده است. 🔸 در میان عوامل اجتماعی، رویدادهای سیاسی-اجتماعی مهمی نظیر «ظهور حکومت صفویه»، «جنبش تحریم تنباکو»، «نهضت مشروطه»، «شکل‌گیری حزب الدعوة در عراق» و «انقلاب اسلامی ایران» در تمرکز فقهاء بر وجوه سیاسی-اجتماعی فقه و توجه بیشتر آن‌ها به رویکرد اجتماعی موثر بوده‌اند. #فقه_الاجتماع #فقه_اجتماعی #الاتجاه_الاجتماعی #روش_شناسی_فقه #محمد_باقر_ربانی #قاسم_ابراهیمی_پور @Fiqh_al_Ijtima

✅#معرفی_کتاب ◀️ کتاب «فقیه در قامت حاکم جامعۀ اسلامی» نوشتۀ آیت الله محمد حسین ملک زاده، توسط انتشارات اعتدال اسلامی در سال 1397 منتشر شده است. 🔸 از جمله ویژگی‌های کتاب، پرداختن هم‌زمان به «مسائل نظری» مربوط به فلسفۀ سیاسی اسلام، ولایت فقیه، معنا و پیشینۀ آن نزد فقهای شیعه و «مسائل انضمامی» و تاریخی مربوط به حکومت اسلامی است. 🔸 این کتاب، به برخی پرسش‌های حساسیت‌برانگیز که کمتر مورد توجه اهل فضل قرار گرفته است، به شیوه‌ای روشن و فنّی پاسخ می‌دهد: پرسش‌هایی از قبیل «مخالفت ادعایی آخوند خراسانی با حکومت اسلامی»، «شبهۀ مشهور به شبهۀ دور در مورد انتخاب رهبر به وسیلۀ مجلس خبرگان»، بررسی فنّی و فقهی شعار «مرگ بر ضد ولایت فقیه و حکم شرعی آن». 🔸 سیر کتاب از طرح مباحث نظری به مباحث تاریخی و انضمامی است. ابتدا معنای حکومت اسلامی و ولایت فقیه، پیشینۀ تاریخی آن و فلسفۀ سیاسی اسلام مورد بحث قرار می‌گیرد و سپس مباحث و پرسش‌های تاریخی در مورد حکومت اسلامی مطرح می‌گردد. #فقه_الحکومه #فقه_السیاسه #فقه_سیاسی #نظریه_سیاسی #آیت_الله_ملک_زاده #ملک_زاده @Fiqh_al_Ijtima

✅#درس_گفتار ◀️#جلسه_پنجم ◀️ درس‌گفتار نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (دانشگاه تهران، دورۀ کارشناسی، سال 89) توسط دکتر حسین کچویان ◀️ این درس‌گفتار سیزده جلسه‌ای، شامل یک دوره نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی و بیان ریشه‌های تاریخی-فلسفی آن با نگاهی دقیق و نقادانه است. ◀️ خطوط کُلّی جلسۀ چهارم: 🔸بر اساس رویکرد نظری جهان مدرن به فهم امور اجتماعی، می توان دوره های فکری بشر در باب این موضوع را به دو دوره تقسیم کرد: الف- دوران پیشامدرن ب- دوران مدرن. 🔸 در دوران پیشامدرن، امکان شناخت نظری و تبیینی امور اجتماعی مورد انکار بود. مثلا در جهان اسلام هر چند دانش های اجتماعی «توصیفی» در کارهای مردم شناسانه، تاریخی، سفرنامه نویسی و... رشد چشمگیری داشت، اما در حوزه «نظری و تبیینی» یک رای بیشتر وجود نداشت و آن عدم امکان شناخت تبیینی و نظری جامعه بود. 🔸 علت این امر پایبندی به ملاکی معرفت‌شناختی بود، ملاکی بر جای مانده از فلسفۀ یونان: اینکه «شرط دانش نظری، داشتن ضرورت و کلیت است». اما جهان انسانی و اجتماعی تابع ضرورت نیست. زیرا انسان ها تابع آگاهی و اراده‌ی خودشان عمل می کنند. 🔸 به تبع، دانش های مربوط به جهان اجتماعی تنها به دو شاخۀ کلّی تقسیم می‌شدند (که هیچ کدام به این معنا علم نبودند): الف- دانش تاریخ که متکفل بررسی جزئیات بود. ب- حکمت عملی که از باید و نباید ها بحث می کرد و معرفت پدیداری و تجربی تولید نمی کرد. #دکتر_کچویان #کچویان #نظریه_جامعه_شناسی #نظریه_کلاسیک #فلسفه_علم_اجتماعی @Fiqh_al_Ijtima

✅#بریده_کتاب ◀️ توجه قرآن به تاریخ حیات اجتماعی امّت‌ها به بیان علامه محمد حسین طباطبایی (قدس سره): 🔸«... و از همين جا است كه مى‏بينم قرآن همان عنايتى را كه به داستان اشخاص دارد، به داستان و تاريخ امتها نيز دارد بلكه اعتنايش به تواريخ امتها بيشتر است، براى اينكه در عصر نزول قرآن آنچه از تاريخ بر سر زبانها بود تنها احوال پادشاهان و رؤساى امتها بود و ناقلين تاريخ هيچ در صدد ضبط احوال امتها و تواريخ جوامع نبودند، شرح حال جوامع تنها بعد از نزول قرآن باب شد، آن هم بعضى از مورخين مانند مسعودى و ابن خلدون متعرض آن شدند، تا آنكه تحول فكرى اخير در تاريخ‏نگارى پديدار شد، و به جاى پرداختن به شرح حال اشخاص، به شرح حال امتها پرداختند، و بطورى كه مى‏گويند اولين كسى كه اين روش را باب كرد «اگوست كنت فرانسوى» متوفى در سال 1857 ميلادى بوده است». 📚ترجمۀ تفسیر المیزان، ج 4، ص 153 (ذیل تفسیر آیۀ 200 سورۀ مبارکۀ آل عمران). #علامه_طباطبایی #اندیشمندان_کلاسیک #تفسیر_المیزان #فلسفه_علم_اجتماعی #تفسیر_اجتماعی #حکمت_قرآنی @Fiqh_al_Ijtima

✅#معرفی_مقاله ◀️ مقالۀ «اجتهاد شیعی و روش‌شناسی فقه اجتماعی نوشتۀ سید روح الله سیدی آقاملکی، پژوهشگر علوم اجتماعی و فارغ التحصیل دانشگاه باقر العلوم، در تابستان هزار و سیصد و نود هشت، در نشریۀ فرهنگ پژوهش چاپ شده است. 🔸 این مقاله، پس از طرح مباحث مقدماتی، ابتدا تصویری تاریخی از ادوار فقه سیاسی-اجتماعی شیعه ارائه می‌کند. نویسنده، دوران فقه سیاسی-اجتماعی شیعه را به پنج دورۀ کلّی تقسیم می‌کند: الف- عصر پیامبر تا آغاز حکومت بنی امیه. ب- شکل‌گیری خلافت بنی امیه تا دورۀ حکومت صفویه (دورۀ مخالفت حکومت با فقه شیعه). ج- حکومت صفویه تا عصر مشروطه (دورۀ تعامل فقهاء و حکومت). د- دوران مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران (دورۀ نظارت فقهاء). ه- عصر پس از انقلاب اسلامی (دورۀ حکومت اسلامی). 🔸 در بخش دوم، ارکان اجتهاد مطلوب در عصر حکومت اسلامی (دورۀ پنجم/ دورۀ انقلاب اسلامی)، توضیح داده شده است. از نظر نویسنده، مهم‌ترین تغییرات باید در حیطۀ توسعه و تدقیق در «موضوع‌شناسی» از یکسو و ارتقاء «روش‌شناسی» از سوی دیگر، محقق شوند. 🔸 موضوعات را از جهات گوناگون می‌توان تقسیم کرد: مانند «موضوعات شرعی»، «موضوعات عُرفی»، «موضوعات قانونی» و «موضوعات فنّی و تخصصی». 🔸در بخش روش‌شناسی، نویسنده بر نسبت عقل با اجتهاد مصطلح تمرکز نموده و دیدگاه‌های گوناگون در این باب را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. #سید_روح_الله_سیدی #سیدی_آقاملکی #فقه_الاجتماع #روش_شناسی_فقه #فقه_اجتماعی #فقه_الحکومه @Fiqh_al_Ijtima

✅#معرفی_مقاله ◀️ مقالۀ «پیش‌درآمدی بر فقه رسانه»، نوشتۀ استاد احمد مبلغی است و در سال 1393 در نشریۀ «مطالعات رسانه و امّت» چاپ شده است. 🔸 در این مقاله، استاد مبغلی، ابتدا تحلیلی از موضوع فقه ارائه می‌کند و سپس انواع موضوعات اجتماعی در فقه را از یکدیگر تفکیک می‌نماید. 🔸 از نظر استاد مبلغی، موضوعات اجتماعی را می‌توان به سه قسم تقسیم کرد: الف- «موضوعات اجتماعی از حیث ذات». ب- «موضوعات اجتماعی از حیث تأثیر بالقوه». ج- «موضوعات اجتماعی از حیث تأثیر بالفعل». از نظر ایشان، ابحاث رسانه ذیل دستۀ سوم قرار می‌گیرند. 🔸 دلایل لزوم تعامل با رسانه عبارت‌اند از: الف- بشری بودن رسانه. ب- گستردگی و گریزناپذیری تأثیرات رسانه. ج- تأثیر رسانه در تضعیف و تقویت دین. د- تأثیر رسانه بر فرد و جامعه. 🔸 استاد مبلغی رویکردهای مواجهه با رسانه را به این نحو احصاء می‌کند: الف- رویکرد ساده‌انگارانه. ب- رویکرد پرهیز و اجتناب. ج- نظریه آخرآزمانی در قبال رسانه. د- نظریه مختار (لزوم تحقق دین در عصر غیبت). 🔸 در این مقاله، مراحل طراحی فقه رسانه چنین بیان شده‌اند: الف- موضوع‌شناسی. ب- نظریه‌پردازی دینی و کلامی در باب رسانه. ج- نظریۀ فقهی رسانه. د- احکام فقهی رسانه. #فقه_رسانه #فقه_الاعلام #استاد_احمد_مبلغی #احمد_مبلغی #مبلغی #فقه_التواصلات_الاجتماعيه @Fiqh_al_Ijtima

✅#درس_گفتار ◀️#جلسه_ششم ◀️ درس‌گفتار نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (دانشگاه تهران، دورۀ کارشناسی، سال 89) توسط دکتر حسین کچویان ◀️ این درس‌گفتار سیزده جلسه‌ای، شامل یک دوره نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی و بیان ریشه‌های تاریخی-فلسفی آن با نگاهی دقیق و نقادانه است. ◀️ خطوط کُلّی جلسۀ ششم: 🔸تفکر سنتی در باب امور اجتماعی، یک تفکر اُتوپیک بود و از باید و نباید در امور اجتماعی بحث می کرد. با این استدلال که امور اجتماعی تکرار پذیر نیستند و به علت ارادی و آگاهانه بودنشان تابع قوانین ضروری و کلی نمی‌باشند. 🔸 همه نکات مثبت و منفی تفکر مدرن ناشی از همین تحولات بزرگ فکری است. این طرح فکری با ماکیاولی شروع شده و تا دورکیم پی‌گیری شده و از زمان پارسونز به بعد دچار بحران می‌گردد. 🔸ماکیاولی مورخ ایتالیایی متعلق به دوران نوزایی است. او هم مانند ابن خلدون سیاست‌نامه‌نویس و منشی درباری بوده است. او نیز باید و نباید های کلیِ امورِ سیاسی را، در موارد جزئی و خاص به پادشاه تجویز می کرده است. 🔸در باب تفکر اجتماعی مدرن، در نقطه های آغازینش باید متذکر بود که: الف- تا اواسط قرن هجدهم، مفهوم متمایز و عامی به نام «جامعه» وجود نداشته و همان مفهوم یونانی «جامعه‌ی سیاسی» رایج بوده است. در یونان باستان، دولت-شهر اجتماعی بوده که عامل پیوند و انسجام آن سیاست بوده است. ب- متفکرین اجتماعی جهان مدرن غالباً فیلسوف سیاسی بوده اند و به باید و نباید های کلی در باب سیاست می پرداخته اند، البته با شیوه‌ی فهم مدرن. #دکتر_کچویان #کچویان #نظریه_جامعه_شناسی #نظریه_کلاسیک #فلسفه_علم_اجتماعی @Fiqh_al_Ijtima

✅#درس_گفتار ◀️#جلسه_هفتم ◀️ درس‌گفتار نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی (دانشگاه تهران، دورۀ کارشناسی، سال 89) توسط دکتر حسین کچویان ◀️ این درس‌گفتار سیزده جلسه‌ای، شامل یک دوره نظریات کلاسیک جامعه‌شناسی و بیان ریشه‌های تاریخی-فلسفی آن با نگاهی دقیق و نقادانه است. ◀️ خطوط کُلّی جلسۀ هفتم: 🔸تحولی که ماکیاولی در شیوه فهم سیاست به وجود آورد این بود که برای پاسخ به مسائل تجویزی جهان سیاست به جای رجوع به توصیه‌های دینی و فلسفی، به تاریخ رفتارها و اعمال پادشاهان توجه می‌کرد. 🔸انتقاد ماکیاولی به فهم سنتی این بود که این نوع فهم اُتُپیک و توهمی است. برای این که واقعا چه باید کرد، باید به تاریخ واقعی زندگی پادشاهان موفق توجه نمود. 🔸 رویکرد نظری ماکیاولی دو پیش فرض داشت: الف- این که می‌توان تاریخ امور اجتماعی و انسانی را شناخت. ب- این نوع شناخت تاریخی تعمیم‌پذیر است. این فرض دوم با فهم سنتی از امور اجتماعی و انسانی متفاوت است. 🔸 در رویکرد نظری مدرن، هدف از پژوهش و تجویزهای بعدی، بیشینه کردن سودهای این دنیایی است. در این تفکر به دنبال تجویزهایی می‌رویم که سود این‌دنیایی را بیشینه می‌کنند. بر خلاف فهم سنتی که در آن هدف از تجویز کردن صرفا متزاید نمودن قدرت و ثروت و لذت این‌دنیایی نیست؛ سنتْ لذت‌ها را در چهارچوبی انسانی قرار می‌دهد. #دکتر_کچویان #کچویان #نظریه_جامعه_شناسی #نظریه_کلاسیک #فلسفه_علم_اجتماعی @Fiqh_al_Ijtima

✅#معرفی_مقاله ◀️ مقالۀ «بررسی آراءعلامۀ طباطبایی در زمینۀ زیست اجتماعی انسان»، نوشتۀ حجت الاسلام دکتر محمود تقی‌زاده داوری، در سال 1398 در نشریۀ «علوم اجتماعی» (دانشگاه علامه طباطبایی) چاپ شده است. 🔸در این مقاله، استاد محمود تقی زاده داوری مسألۀ «هویت اجتماعی» انسان را در آراء علامۀ طباطبایی مورد بررسی قرار می‌دهد. مسألۀ مورد پژوهش این مقاله، مسأله‌ای متعلق به فلسفۀ علم اجتماعی است. 🔸نویسنده ابتدا به عنوان پیشینۀ بحث، این مسأله (هویت اجتماعی انسان) را در آراء افلاطون و ارسطو، به عنوان پیشگامان آن مورد بحث قرار داده و سپس دیدگاه فارابی، شیخ الرئیس، ابن خلدون و شهید مطهری را به صورت فشرده بررسی می‌کند. 🔸نویسنده معقتد است نوشته‌های علامۀ طباطبایی در رابطه با هویت اجتماعی انسان به دو دسته تقسیم می‌شوند: الف- نوشته‌های فلسفی. ب- نوشته‌های فلسفی-الهیاتی. 🔸 از نظر نویسنده، علامۀ طباطبایی در جای جای آثار خود «مدنی بالطبع» بودن را مساوق «مستخدم بالطبع» بودن می‌داند، در صورتی که این نکته نادرست است و به نظر می‌رسد این دو تعبیر در آراء علامه نوعی ناسازگاری درونی برای نظریۀ ایشان محسوب می‌شود. #دکتر_تقی‌زاده_داوری #تقی‌_زاده_داوری #علامه_طباطبایی #مبانی_علم_الاجتماع #فلسفه_علم_اجتماعی #فلسفه_علوم_اجتماعی @Fiqh_al_Ijtima