#فقه_مقاصدی
گزارش نشست«فقه مقاصدی»🔻
آیت الله #علیدوست:
🔹فقدان اطلاعات از فقه مقاصدی بسیار خطرناک است. تسلط بر حاشیه رسائل و مکاسب و ... برای بررسی فقه مقاصدی لازم است.
🔹ما در این فقه با گفتمان سروکار داریم. بحث فقه مقاصدی گفتمان میخواهد و اگر باحث فقه مقاصدی دارای گفتمان نباشد از گفتار حقّ بسیار فاصله خواهد گرفت.
🔹ما چرا باید مباحث علمی را مسلّمانگاری کنیم؟! استفاده از مقاصد در استنباط احکام یک ضرورت خطرناک است. ضرورت است به این دلیل که اگر نباشد همان اطلاق اتوبوسی و فقه ابوحنیفه پیش میآید.
🔹خطرناک است که اگر اهلش وارد نشوند در فضای ژورنالیستی جا باز میکند و به نظر بنده عالمان متعدد باید وارد مباحث شوند و نباید دست افرادی بیفتد که چند واحد فقه گذراندهاند. ما باید ضابطه را بیان کنیم.
🔹به مقاصد از دو طریق میتوان دست یافت. یکی از طریق عقل که ما به این نتیجه برسیم شارع این اهداف را در تشریع مقررات داشته است. یک راه دیگر برای کشف مقاصد، نصوص مبین مقاصد است.
🔹اگر مدرک مقاصد عقل باشد، عقل چون خودش مدرک است، الزامی بودن یا تحسینی بودن را میفهمد. معنا ندارد که عقل بگوید من این را مصلحت میدانم ولی نمیدانم که ضروری است یا ضروری نیست. اینطور موارد که اصلاً غلط است بگوییم که عقل وجهش را نمیفهمد.
🔹اما بیاییم سراغ نصوص دینی؛ اگر ظهور دارد در یک مصلحت تحسینی و تکمیلی و ... نمیشود چیزی از مقاصد باشد و از ضروریات نباشد. حالا این ضرورت را یا نص دلالت دارد و یا با عرضه به عقل الزام آن فهمیده میشود.
🔹ولی اگر یک جایی به هزار و یک دلیل مقصد خاصّی را نفهمیدیم، دیگر آنجا از این مقصد باید بگوییم که نتیجه تابع اخسّ مقدمتین است و به عنوان یک امر ضروری نمیتوان آن را تلقّی کرد.
#گزارش_اختصاصی_وسائل
🌐 vasael.ir/00042z
🆔 @vasael_ir
@Hoseinmehrali
#فقه_مقاصدی
🔸شروط کشف حکم شرعی از راه مقاصد شریعت
گزارش نشست «فقه مقاصدی»🔻
حجت الاسلام #شمس:
🔹مهم ترین بحث این است که ما با چه شروطی می توانیم از مقاصد در جهت رسیدن به کشف احکام شرعی استفاده کنیم؟ چند شرط را باید لحاظ و احراز کنیم اولا اصل مقصد شریعت به طریق قطعی یا تعبدی معتبری احراز شود.
🔹دوم اطلاق مقصدی که شارع دارد احراز شود، می دانیم شارع می خواهد که این هدف به هر ترتیب محقق شود در مقابل این مقصد مطلق این است که ما احتمال بدهیم که این هدف باید محقق شود اما در چارچوب همان قوانینی که گفته و تشریح کرده است.
🔹شارع به دنبال اجتماعی است اما با همان چارچوب و خطوطی که خودش مشخص کرده اینطور نیست که به عنوان امر ضروری لاینفک اتفاق بیفتد که ما بگوییم از این طریق احکام شرعی را کشف می کنیم.
🔹نکته سوم این است که باید احراز کنیم که این مقاصد مزاحمی ندارد گاهی ما مصلحتی را کشف می کنیم که جز مقاصد شریعت است و شارع می خواهد ما به این موضوع برسیم اما این مصلحت ممکن است مزاحمی داشته باشد و بر اساس این مزاحم شارع حکم جعل نکند.
🔹نکته چهارم، باید مقصد جوری باشد که برای تامین شدن و تحقق آن نیاز به جعل حکم باشد، مقتضی و مستدعی جعل حکم است.
🔹اگر مقصدی که جز مقاصد شریعت است بدون جعل حکم جعل نیز تامین می شود و تحقق پیدا می کند در اینجا باز ما نمی توانیم کشف حکم شرعی داشته باشیم.
🔹انصاف این است که این چهار مرحله آنقدر عرصه را به فقیه تنگ می کند که به ندرت ممکن است فقیه از راه مقاصد شریعت به یک حکم شرعی دست پیدا کند و حکمی را به دست آورد در جایی که دلیلی وجود دارد ظهور دلیل را به واسطه مقاصد رفع ید کند.
#گزارش_اختصاصی_وسائل
🌐 vasael.ir/00046c
🆔 @vasael_ir
@Hoseinmehrali
#فقه_نظام
🔸استنطاق از قرآن؛ راه تحصیل نظام سیاسی اسلام
گزارش نشست«نظام سیاسی اسلام»🔻
آیت الله #سید_منذر_حکیم:
🔹فقه ما نظاممند و قانونمند است، یکی از گفتمانهای مهم این است که آیا فقه میتواند ما را به نظامهای سیاسی، اجتماعی، تربیتی، سلامت، خانواده، قضایی و آموزشی برساند و این نظامها را به ما ارائه دهد یا ناتوان است؟
🔹برخی افراد میگویند این نظامها در متن قرآن یا آموزههای پیامبر اکرم(ص) وجود ندارد اما شهید صدر به آناه پاسخ می دهد که پیامبر اکرم(ص) زمانی که جامعه سازی را شروع کردند جرعه جرعه و گام به گام آن را وارد ذهن جامعه کردند و قرآن کریم نیز جرعه جرعه برای ما آمده است اما اکنون یکجا در اختیار ما قرار دارد، باید از قرآن استنطاق کنیم و نظام را از درون آن به دست آوریم.
🔹پس نظام هست و باید آن را از قرآن کریم استنباط یا استنطاق کنیم، تفاوت این دو در این است که استنباط یعنی اینکه از صریح آیات میتوانیم یک منظومه پیرامون موضوعات مختلف نظیر معاد ببینیم و کار فقها این است که این استنباطها را با توجه به آیات انجام دهند.
🔹یک مرتبه بالاتر از استنباط داریم که شهید صدر آن را استنطاق مینامند، که آن در صورتی است که آیه قرآن به تنهایی گویا نباشد، در این حالت سئوال مطرح کنید، سئوالی به قرآن بدهید و پاسخ آن را دنبال کنید، اینگونه است که قرآن کریم را به نطق آوردهاید.
🔹اینکه بعضی افراد میگویند ما نظریه اجتماعی در قرآن ندیدیم اشتباه است، شهید صدر میفرمایند در قرآن نظریات اجتماع هم هست و باید آن را از قرآن استنطاق کرد.
🔹اگر انسان خلیفه خدا نباشد به تعبیر پیامبر اکرم(ص) دچار تحیر و سرگردانی خواهد شد، خلافت انسان از طرف خداوند است که مانع تحیر و سرگردانی میشود.
🔹اومانیسم بشریت را به سمت این تحیر و پوچی و سرگردانی برد و خروجی آن استبداد و استحمار شده است و همه اینها فرآورده اومانیسم است.
#گزارش_اختصاصی_وسائل
🌐 vasael.ir/00049C
🆔 @vasael_ir
@Hoseinmehrali