❇️#شخصیت_شناسی❇️ ۵۷_به صاحب فصول گفته شد: اگر دانستي كه مرگت نزديك شده و از عمرت چند ساعتي نمانده در آن مدّت چه خواهي كرد؟ فرمود: روي سكوي در منزلم براي رفع حاجات مردم مي‌نشينيم تا شايد كسي آمده از من حاجتي بخواهد ولو آن كه حاجت، استخاره باشد. #رفع_حاجت_مسلمین #صاحب_فصول #چند_ساعت_اخر https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ ۵۸_از مرحوم شيخ جعفر صاحب كتاب كشف الغطاء (قدس سره) نقل مي‌كنند كه از ايشان سؤال شد: آيا صحيح است كه مي‌گويند امام معصوم در طول عمرش مرتكب گناه نمي شود؟ مرحوم شيخ فرمود: من كه يك نفر غير معصومم مدّت چهل سال است يك مكروه هم انجام نداده ام، چه رسد به امام معصوم (ع)! #شیخ_جعفر_کاشف_الغطا #عصمت #چهل_سال https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 💠تدریس کتاب وسائل الشیعه، جلد اول، باب وجوب عبادات خمس ✳️ جلسه اول #وسائل_الشیعه #احکام #وجوب_عبادات_خمس https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#روش_شناسی❇️ ۵۹_ فوائد علم به چگونگی ادوار فقه: ۱- علم اجمالي به تكاليف و احكام ۲- علم تفصيلي به مناسبات صدوري احكام ۳- آگاه شدن از چگونگي تحقق يا عدم تحقق اجماع ۴- اطلاع يافتن از طرز تفقه در دوره‌هاي اوليۀ اسلام ۵- علم به مذاهب اصلي و مهم فقهي و زمان حدوث و معرفت مؤسس و زعيم آنها ۶- توجه به جهاتي چند كه در مقام تعديل و ترجيح اقوال مختلف سودمند مي‌باشد. .......... ........ ............. ادوار فقه، شهابی، ج1،ص42،43 #ادوار_فقه #فوائد #استاد_شهابی https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🎧تدریس کتاب [شرائع الاسلام]، ج5 طهارت (: با نوای استاد رضا حسینی • ⚫از کتب فقهی{ مرحوم محقق حلی} رحمة الله علیه #شرائع_الاسلام #محقق_حلی #کشکول https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 💠 تدریس کتاب وسائل الشیعه، جلد اول ، باب وجوب عبادات خمس ✳️ جلسه دوم #وسائل_الشیعه #احکام #وجوب_عبادات_خمس https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری قدس سره[1]: عالمان دین، وارثان پیامبرانند. آنان مجاهدانی هستند که در عصر غیبت، پرچم هدایت و رهبری جامعه اسلامی را در دست دارند و جامعه را به آینده ای مطمئن و سبز در پرتو انوار الهی رهنمون می‌سازند. آنان با تحمل سختی‌های فراوان، پاسداری از حریم الهی را بر عهده می‌گیرند و درخواستی جز رضای او ندارند. یکی از این چهره‌های تابناک در سده‌های اخیر، شیخ مرتضی انصاری است که با دقت نظر موشکافانه خویش، ابرهای ابهام آفرین را کنار زد و خورشید حقیقت را به اندیشمندان و فقیهان پس از خود ارزانی داشت. کتاب‌های رسایل و مکاسب این بزرگ مرد در دو قرن اخیر، هیمنه فکری خویش را بر حوزه‌های فقهی و اصولی گسترانیده است که تسلط و ژرفای فکری این اندیشمند فرزانه را نشان می‌دهد. شیخ افزون بر نبوغ فکری، در میدان جهاد با نفس نیز به قله‌های کرامت و پیروزی دست یافت. ایشان با وجود دسترسی به بیت المال، هیچ گاه زندگی ساده طلبگی را رها نکرد و فریفته مال و مقام دنیایی نگردید و الگویی وارسته برای ره پویان حقیقت بود. دریای فقاهت، ص3 #وارثان_پیامبران #شیخ_مرتضی_انصاری #دریا_ی_فقاهت https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری قدس سره[2]: مرتضی، بزرگ ترین فرزند شیخ محمدامین بود. وی در روز عید غدیر سال ۱۲۱۴ ه. ق در شمال غربی بقعه سبز قبای شهر دزفول در خاندان با فضل و ادب به دنیا آمد. [۱] یک شب پیش از تولد مرتضی، مادرش در خواب می‌بیند حضرت امام صادق علیه السلام، قرآنی مذهّب (طلا کاری شده) به او داده است. خواب او را به تولد «فرزندی جلیل القدر» تعبیر کردند و همان هم شد. شاید به همین جهت بود که مادرش هیچ گاه بی وضو به فرزندش شیر نمی داد. [۲] از همان کودکی، آثار بزرگی و نبوغ و هوش سرشار، در وجودش هویدا بود. پس از ختم قرآن و گذراندن دوران مکتب، بخش مهمی از تحصیلاتش (دروس سطح) را نزد عمویش، شیخ حسین انصاری از بزرگان خاندان انصاری فراگرفت. مرتضی از کودکی چنان مشتاق علم آموزی بود که با کوشش بسیار به درس و مطالعه می‌پرداخت و کم تر به بازی‌های کودکانه مشغول می‌شد، به گونه ای که در ده سالگی، کوچه‌های نزدیک خانه خود را نمی شناخت. گفته اند: روزی، پدرش می‌خواست او را به جایی بفرستد که تا خانه آن‌ها راه چندانی نبود، ولی وی به پدرش گفت: «کوچه ای را که می‌گویی، نمی دانم کجاست! » همان روزها، جمعی از طلبه‌ها که از او بسیار بزرگ تر بودند، در حجره ای گرد آمده و درباره معنای کلمه اَسنی بحث می‌کردند. شیخ مرتضی که ده سال بیش تر نداشت، به آن‌ها می‌گوید: اسنی؛ یعنی «روشن تر» و با آوردن شاهد برای ادعای خود، به گفت وگوی آنان پایان می‌بخشد. شیخ مرتضی در نوجوانی، طلبه ای پرکار و خوش فکر و خداترس بود. بیش تر وقت‌ها تا نیمه شب به مطالعه و نوشتن درس‌های خود مشغول بود و برای این که اول شب خوابش نبرد، پس از رسیدگی به درس هایش، شام می‌خورد. [۳] ---------- [۱]: فقهای نامدار، عقیقی بخشایشی، صدر، کتاب خانه آیت اللّه العظمی مرعشی نجفی، چ۲، ص ۳۲۳. [۲]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، حاج شیخ مرتضی انصاری، قم، دبیرخانه کنگره بزرگداشت دویستمین سالگرد شیخ اعظم انصاری، چ ۱، ص ۷۷. [۳]: زندگی نامه استاد الفقها شیخ انصاری، ضیاءالدین سبط الشیخ، چ ۱، ص ۹۱. #تعبیر_خواب_مادر #مرد_درس_و_مطالعه #شیخ_مرتضی_انصاری #دریا_ی_فقاهت https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری قدس سره [3]: پدرش، شیخ محمدامین از عالمان راستین و مبلغان دین مبین اسلام بود. وی سه فرزند به نام‌های مرتضی، منصور و محمد صادق داشت. شیخ محمد امین در سال ۱۲۴۸ ه. ق در اثر بیماری طاعون در خارج از شهر دزفول درگذشت و در نزدیکی بابا یوسف که بخشی از آن در حال حاضر آرامگاه این خاندان است، به خاک سپرده شد. این محل اکنون به کاشفیه معروف است؛ زیرا مدتی عبادت گاه عارف مشهور، سیدصدرالدین کاشف دزفولی بوده است. مادر مرتضی، دختر شیخ یعقوب، فرزند شیخ احمدبن شیخ شمس الدین انصاری و از زنان پرهیزگار روزگار خود بود. در شأن او همین بس که مادر فرزندی است که در میان روحانیت کم نظیر بوده و هست. مادر شیخ، او را «آقا» صدا می‌کرد؛ چون وی هم نام جدش بود و به احترام جدش، نام او را نمی بردند و آقا می‌گفتند. این مادر پاک دامن در سال ۱۲۷۹ ه. ق در نجف اشرف از دنیا رفت و شیخ را با غم و اندوهی فراوان، تنها نهاد. [۱] در انتساب شیخ و خاندانش به جابربن عبداللّه انصاری، صحابی معروف پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم هیچ گونه شک و تردیدی نیست؛ زیرا گذشته از شجره نامه‌هایی که در دسترس بعضی از افراد این خاندان هست، شیخ اسداللّه انصاری معروف به امین الواعظین تهرانی نیز در کتابش به نام حدائق الادب به نقل از کتاب مشیخة الجابریة، پدران شیخ انصاری را تا جابربن عبداللّه نوشته است. [۲] ---------- [۱]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، صص ۷۸ ۸۰؛ فرهنگ بزرگان اسلام و ایران، آذر تفضّلی و مهین فضایلی جوان، آستان قدس، چ ۱، ص ۶۱۴. [۲]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۸۰؛ معجم رجال الفکر و الادب فی النجف، شیخ محمدهادی امین، ۱۴۱۳ ه. ق، چ ۲، ج ۱؛ فوائد الرضویه، شیخ عباس قمی، ص ۶۶۴. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #جابر_ابن_عبد_الله_انصاری https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🎧تدریس کتاب [شرائع الاسلام]، ج6 طهارت (: با نوای استاد رضا حسینی • ⚫از کتب فقهی{ مرحوم محقق حلی} رحمة الله علیه #شرائع_الاسلام #محقق_حلی #کشکول https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 💠تدریس کتاب وسائل الشیعه، جلد اول، باب وجوب عبادات خمس ✳️ جلسه سوم ، ادامه دارد...(در پست بعدی) #وسائل_الشیعه #احکام #وجوب_عبادات_خمس https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🔰ادامه جلسه سوم #وسائل_الشیعه #احکام #وجوب_عبادات_خمس https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری[4]: شیخ در ۲۵ سالگی با دختر نخستین استادش، شیخ حسین انصاری ازدواج کرد. ثمره این پیوند، پسری بود که پس از به مسافرت رفتن شیخ انصاری به دنیا آمد. چون هنگام تولد، وی دو دندان داشت و بنا بر باورهای خرافی آن زمان، چنین کودکی بد یُمن خواهد بود، مامای نادان، دندان‌های طفل چند روزه را کشید و کودک بر اثر آن از دنیا رفت. از این همسر، دختری به نام بی بی فاطمه برجای ماند که شیخ، او را به عقد برادر زاده اش، شیخ محمدحسن درآورد. [۱] او زنی عالمه، فاضل و عابد بود، به گونه ای که هرگاه در نجف اشرف یا سامرا به دیدن مجدّدِ شیرازی (میرزای شیرازی) می‌رفت، میرزا هنگام تفقّد (احوال پرسی) از او به مدّت طولانی می‌ایستاد و او را دختر استاد خطاب می‌کرد. این زن پارسا در سال ۱۳۳۱ در دزفول درگذشت. جنازه اش را به نجف اشرف بردند و در صحن مطهر امام علی علیه السلام زیر ناودان طلا به خاک سپردند. دومین همسر شیخ، دختر میرزا مرتضی مطیعی دزفولی بود. از او نیز دختری به نام بی بی زهرا بازماند که با حاج سیدمحمدطاهر آقامیری دزفولی ازدواج کرد. همسر سومی که شیخ، او را برای به دنیا آوردن فرزند پسر اختیار کرد، از اهل رشت یا اصفهان بود که پسر مرده ای به دنیا آورد. [۲] به این ترتیب، شیخ هیچ فرزند پسری نداشته است. ---------- [۱]: گلشن ابرار، جمعی از پژوهشگران، نشر معروف، ۱۳۷۹، چ ۱، ج ۱، ص ۲۳۴. [۲]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، صص ۴۲۵ ۴۲۶. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #ازدواج https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🎧تدریس کتاب [شرائع الاسلام]، ج7 طهارت (: با نوای استاد رضا حسینی • ⚫از کتب فقهی{ مرحوم محقق حلی} رحمة الله علیه #شرائع_الاسلام #محقق_حلی #کشکول https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری [5]: گفتیم که شیخ پس از فراگیری قرآن و گذراندن دوران مکتب، دروس سطح را نزد عمویش آموخت. سپس در سال ۱۲۳۲ ه. ق؛ یعنی در هیجده سالگی به قصد تشرف به عتبات عالیات همراه پدر از دزفول به سوی عراق حرکت کرد. در کربلا، شیخ محمدامین بنا به سفارش شیخ حسین انصاری استاد شیخ مرتضی با سیّد محمد مجاهد فرزند سید علی (صاحب ریاض) از بزرگان حوزه علمیه و از مراجع تقلید آن زمان دیدار کرد. سید فرمود: «شنیده‌ام برادرم، شیخ حسین در دزفول، نماز جمعه اقامه می‌کند؟! » شیخ مرتضی که در پایین مجلس نشسته بود، فرصت را برای بحث علمی با سید مناسب دید و گفت: «مگر در وجوب نماز جمعه تردیدی هست؟ » سپس نزدیک به دوازده دلیل بر وجوب آن آورد، به گونه ای که وجوب نماز جمعه نزد سید و حاضران مجلس، مسلّم گردید، ولی دوباره خود شیخ مرتضی، همانادله را با جواب‌های کافی و متقن رد کرد تا جایی که سید و حاضران همه شگفت زده شدند. سید چون او را نمی شناخت، از نامش پرسید. شیخ محمد امین او را معرفی کرد. سید از چگونگی بیان و استدلال شیخ مرتضی خرسند شد و متوجه گشت نبوغ فکری درخشانی در او نهان است که در آینده می‌تواند در حوزه‌های علمیه رشد کند و مدارج علمی را پشت سر بگذارد. سید با دیدن استعداد سرشار و درخشان شیخ مرتضی، از شیخ محمد امین خواست تا او را برای تکمیل تحصیلات علمی در کربلا بگذارد و مخارج وی را نیز به عهده گرفت. پس شیخ محمد امین به تنهایی به دزفول بازگشت. شیخ مرتضی چهار سال تمام در کربلا بود و در این مدت نزد سیدمجاهد و شریف العلمای مازندرانی، شاگردی کرد و به درس و بحث پرداخت تا آن که والی بغداد از طرف دربار عثمانی داوود پاشا به محاصره و تسخیر کربلا مأمور گشت. در نتیجه، اهل علم و بیشتر مردم این شهر به کاظمین مهاجرت کردند. [۱] شیخ همراه با آنان چند روزی در کاظمین ماند. در این زمان، گروهی از مردم دزفول که به قصد زیارت مشاهد مشرفه آمده بودند، به دلیل ممکن نبودن زیارت کربلا، می‌خواستند به وطن بازگردند. شیخ نیز همراه این گروه به دزفول برگشت و در این مرحله، سفر اول شیخ به عراق پایان یافت. شیخ مرتضی یک سال یا بیشتر در دزفول ماند و آن گاه برای بار دوم به کربلا رفت و افزون بر یک سال در محضر شریف العلما شاگردی کرد. سپس به نجف اشرف رفت و بیش از یک سال نیز در حوزه درس فقیه محقق، شیخ موسی کاشف الغطا حاضر شد و بعد به دزفول برگشت. [۲] ---------- [۱]: نامداران راحل، کریم جوانشیر، سالار، ۱۳۷۵، چ ۱، ص ۱۰۳؛ مکارم الآثار، ج ۲، ص ۴۸۷. [۲]: فقهای نامدار، ص ۳۲۴. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #سفر_به_کربلا_و_نجف https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🎧تدریس کتاب [شرائع الاسلام]، ج8 طهارت (: با نوای استاد رضا حسینی • ⚫از کتب فقهی{ مرحوم محقق حلی} رحمة الله علیه #شرائع_الاسلام #محقق_حلی #کشکول https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری[6]: شیخ مرتضی انصاری در سال ۱۲۴۰ ه. ق به قصد زیارت حرم امام رضا علیه السلام از دزفول حرکت کرد. وی در این مسافرت می‌خواست با دانشمندان ایران بیشتر آشنا گردد و در صورت امکان، از خرمن دانش آنان بهره گیرد. خود شیخ هنگام حرکت در این باره گفت: «آن چه از عالمان عراق باید ببینم، دیده ام. اکنون مایلم اگر از عالمان ساکن در ایران، شخصیت‌هایی باشند که امکان بهره برداری از خرمن دانش آنان باشد، با آنان ملاقات کرده و از محضرشان بهره گیرم». پیش از سفر، مادر شیخ که چندین سال از فرزندش دور بود، به این مسافرت راضی نمی شد؛ زیرا می‌خواست فرزندش بیش تر نزد او بماند. هر چه شیخ اصرار می‌کرد، مادرش راضی نمی شد تا این که بنا شد به استخاره عمل کنند. وقتی شیخ، قرآن را به نیت مادر گرامی اش گشود، در سر صفحه، این آیه شریفه بود: لا تَخافی و لا تَحزَنی إنا رادّوهُ الیکِ و جاعِلوهُ مِن المرسلینَ. (قصص: ۷) مترس و اندوه مدار که ما، او را به تو باز می‌گردانیم و در شمار پیامبرانش قرار می‌دهیم. این آیه درباره مادر موسی علیه السلام است. وقتی مادر حضرت موسی علیه السلام مأمور گردید فرزندش را در صندوقی بگذارد و به دریا افکند، از طرف پروردگار به او وحی شد که: ای زن! مترس و محزون مباش. ما او [موسی] را به تو برمی گردانیم و او را از پیامبران قرار می‌دهیم. این آیه شریفه، اندوه آن بانوی مکرّمه را تسکین داد و آینده شیخ را نیز روشن ساخت. از این رو، به فرزندش اجازه مسافرت داد. [۱] هم چنین شیخ برای به همراه بردن برادرش، شیخ منصور استخاره کرد که این آیه آمد: سَنَشُدُّ عَضُدَک بأخیک. (قصص: ۳۶) زود باشد که بازویت را به برادرت، نیرومند گردانیم. این آیه درباره هارون برادر حضرت موسی علیه السلام است. بدین ترتیب، شیخ و برادرش در مسیر سفرِ مشهد، به شهر بروجرد رسیدند. در آن زمان، ریاست علمی و مرجع فتوایی آن سامان به عهده شیخ اسداللّه مشهور به حجت الاسلام بروجردی [۲] بود که مردم از علم و فضلش بهره می‌بردند. شیخ در مدرسه علمیه آن عالم ربانی ساکن شد و پس از یک یا دو روز وقتی قصد حرکت داشت، شیخ اسداللّه بروجردی به او گفت: «چنان چه ممکن است بمانید و بخشی از آموزش فرزندانم را به عهده گیرید». از این سخن چنین بر می‌آید که شیخ اسداللّه از مراتب فضل و دانش شیخ آگاهی نداشته است. شیخ انصاری نیز در پاسخ، از برادرش خواست درس‌های معالم را که هنگام سفر برایش گفته و او آن درس‌ها را نوشته است، به ایشان ارایه کند. وقتی شیخ اسداللّه بعضی از آن جزوه‌ها را مطالعه کرد، به درجه علمی و فضیلت شیخ پی برد و از گفته اش پشیمان شد. [۳] آن گاه آنان را به خانه خود برد و کمال پذیرایی را به جا آورد و شیخ را به مدّت یک ماه در بروجرد نگاه داشت. ---------- [۱]: ریحانة الادب، ج ۱، ص ۱۹۱. نویسنده کتاب یاد شده، جریان استخاره را به سفر دوم شیخ به عراق مربوط می‌داند. [۲]: شیخ اسداللّه بن حاج عبداللّه مشهور به حجت الاسلام بروجردی، از بزرگان عالمان امامیه بود. در زمان ریاست علمی این مرد بزرگ، بروجرد مرکز تحصیل علوم شرعیه گردید. عبادت‌ها و ریاضت‌های سخت او معروف است. [۳]: نویسنده دائرة المعارف الاسلامیه زیر نام اسداللّه بن عبداللّه می‌نویسد: «شیخ مرتضی انصاری نخست بر او [شیخ اسداللّه ] شاگردی نموده است. این اشتباه است. استادان شیخ مشخص است و او استاد شیخ نبوده است». برگرفته از: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۸۸. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #بروجرد https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#روش_شناسی❇️ 📣 برای تازه واردها به مرحله‌ی درس خارج: 🎤[ محمدرضا نائینی]: به نظر‌‌ می‌رسد بهترین و پر ثمر ترین راه برای قرار گرفتن روی ریل اجتهاد آن باشد که دانش پژوه، سال‌‌های ابتدائی درس خارج را در درس خارج عبادات، به خصوص طهارت و صلاه شرکت کند، زیرا درس خارج، تمرین اجتهاد است و برای این تمرین، کاری مهم‌تر از سر و کله زدن با نصوص نیست و ابواب عبادات پر نصوص‌ترین ابواب فقهی هستند. نکته‌ی مهم دیگر آن است که شما در ابوابی مثل طهارت و صلاه با انبوهی از نوشته‌‌های فقهی اکابر فقیهان روبرو هستید که مطالعه‌ی آن‌‌ها به رشد علمیتان کمک شایانی خواهد کرد. هرگز به سخنانی که مبنی بر تکراری بودن این مباحث است توجه نکنید؛ شما بنا است در این مرحله به ورزیدگی فقهی برسید؛ یعنی فعلا بنا نیست فتوا بدهید؛ قرار است بیاموزید. به این مطلب نیز توجه کنید: در اجتهاد شیعی هیچ مسأله‌ى فقهی غیر ضروری، حل شده نیست و صرف این که پیشینیان به آن پرداخته‌‌‌اند دلیل بر مختومه شدن آن مسأله‌‌ نمی‌باشد”. برای روشن شدن این سخن کافی است نگاهی به کتب فقیهان نامدار امامیه در قرون متمادی و در همین ابوابی که اشاره شد بیاندازید. خانه‌ی عنکبوت فرض کنید دو معمار‌‌ می‌خواهند دو خانه بسازند اما کارگری در دسترس ندارند؛ یکی بهترین مصالح ساختمانی را تهیه کرده آن گاه چند نفر را از سر راه پیدا نموده بدون آن که آنان هیچ آگاهی از ساختمان سازی داشته باشند به کار‌‌ می‌گمارد؛ دیگری چند نفر را استخدام نموده، جعبه ی ابزار در اختیارشان‌‌ می‌گذارد و مدتی با آموزش آنان مرتبا وادارشان‌‌ می‌کند که کارهای مختلف بنائی را تکرار کنند. در این میان یک آدم ناشی هر دو را تماشا‌‌ می‌کند؛ او ممکن است از معمار اول خوشش بیاید چون فورا مشغول به ساختن منزل مورد نیاز شده و معمار دوم را به سخره بگیرد که کارگرانش را بیهوده به ساختن و خراب کردن دیوار و بازی با آلات کار گمارده و به امور بی فایده وادارشان کرده. سالی‌‌ می‌گذرد، اولی چیزی ساخته مانند “خانه ی عنکبوت” و دومی بنائی رفیع و مستحکم برپا کرده است. حکایت درس خارج رفتن ما طلاب است، با درس رفتنمان مرتبا در حال آموختن فن اجتهاد هستیم. درس مطلوب برای ما درسی است که هر روز مجبورمان کند به کتب اصحاب (خصوصا قدماء) سر بزنیم، نصوص روائی را ببینیم و با کتاب‌‌هائی نظیر ملاذ الأخیار و روضه المتقین خو بگیریم. ما تا چند سال مشغول آموختنیم و پس از آن به پژوهش خواهیم پرداخت، اگر مرحله‌ی اول را به خوبی نگذرانیم نتیجه‌ی پژوهش‌‌های بعدیمان خانه‌ی عنکبوت خواهد شد؛ نگران مسخره کردن‌‌های دیگران هم نباشید. http://ijtihadnet.ir/%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%B3-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC-%D9%85/ 💠⭕💠 https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری [7]: مدرک صحیحی در دست نیست که شیخ از بروجرد به قم رفته باشد، ولی به یقین به اصفهان رفته و چند روزی در آن جا مانده است. در آن عصر، ریاست دینی اصفهان بر عهده حاج سیدمحمدباقر شفتی رشتی معروف به حجت الاسلام رشتی [۱] بود. اصفهان یکی از مراکز علمی شیعه به شمار می‌رفت و دانشمندانی نامور داشت، ولی مانند حجت الاسلام رشتی که حدود شرعی را نیز اجرا کند، در آن خطه یافت نمی شد. شیخ، نخست برای فهمیدن مقام علمی سید، در مجلس درس او حاضر می‌شد تا این که روزی، سید اشکالی را بر شاگردان القا کرد و در انتظار پاسخ بود. شیخ مرتضی که در پایین مجلس نشسته بود، پاسخ آن اشکال را به یکی از شاگردان یاد داد و از مجلس درس بیرون رفت. وقتی آن شاگرد، پاسخ را به استاد گفت، سید فرمود: «این جواب از آن تو نیست و گوینده آن دارای مقامات بالای علمی است. » هم چنین گفته اند که سید به او فرمود: «این جواب را یا حضرت حجت بن الحسن عج الله تعالی فرجه الشریف به تو تلقین کرده است یا شیخ مرتضی نجفی». هنگامی که آن شخص چگونگی ماجرا را خدمت استاد بیان کرد، سید چند نفر را برای جست وجوی محل سکونت شیخ فرستاد. آنان شیخ و برادرش را در یکی از کاروان سراها یافتند. سید خواست با جمعی برای دیدن شیخ برود و شخصی را پیش تر فرستاد تا به او خبر دهد. شیخ گفت: «به زحمت ایشان راضی نیستم» و به همراهی برادرش به سوی خانه سید روانه شد. در میانه راه، با سید دیدار کرد و سید، شیخ و برادرش را به خانه خود برد. پس از طرح گفت وگوهای علمی، سید پرسید: «با چه قصدی به این شهر آمده اید؟ آیا قصد ماندن دارید یا به جایی دیگر خواهید رفت؟ » شیخ گفت که به قصد ملاقات آمده است. سید اصرار کرد که شیخ در اصفهان بماند و در آن جا ساکن گردد، ولی شیخ گفت به دزفول برمی گردد. ولی سید هم چنان اصرار می‌کرد تا این که شیخ، وجود پدر و مادرش را در دزفول پیش کشید و گفت: «اگر خیال ماندن در ایران را داشتم، اصفهان را ترجیح خواهم داد» و پس از چند روز توقف، آن شهر را ترک کرد. شیخ در ادامه سفرش، به کاشان رفت و در یکی از حجره‌های مدرسه ای در آن شهر ساکن گردید. ملااحمد نراقی صاحب مناهج، مرجعیت علمی و فتوایی آن شهر را در دست داشت. شیخ، ملااحمد نراقی را از هر جهت، کامل و شایان استفاده دید. از این رو، چهار سال در آن شهر ماند و از او درس گرفت. نراقی نیز وجود شیخ را غنیمت می‌شمرد و به مراتب علم و فضل وی اعتماد کامل داشت تا جایی که پس از رفتن شیخ از کاشان فرمود: «بهره ای که من از این جوان بردم، بیش از بهره ای بود که او از من بُرد. » هم چنین گفت: «در مسافرت‌های گوناگونی که داشته ام، بیش از پنجاه مجتهد مسلّم را دیده‌ام که هیچ یک مانند شیخ مرتضی نبوده اند. » هنگام حرکت شیخ از آن شهر، ملااحمد نراقی اجازه مبسوطی به او داد و در آن، شیخ را با بهترین عبارت‌ها ستود.[۲] شیخ و برادرش پس از کاشان به مشهد مقدس وارد شدند و چند ماهی در آن شهر ماندند. سپس از آن جا به تهران آمدند و در مدرسه مادر شاه جای گرفتند. ---------- [۱]: حاج سیدمحمدباقر، فرزند محمدتقی موسوی معروف به حجت الاسلام، اهل شفت رشت بود. وی یکی از فرهیختگان شیعه و فقیه، اصولی، ادیب، ریاضی و رجالی برجسته ای بود که در علوم غریبه از مشاهیر دوران و در مراحل اخلاقی، یگانه زمان بود. درباره تلاش او برای اجرای حدود شرعی، گفته شده است که وی حد قتل را به نقلی بر ۱۲۰ نفر اجرا کرده است. برگرفته از: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۸۹. [۲]: ریحانة الادب، ج ۱، ص ۱۹۱؛ معارف الرجال فی تراجم العلما و الادبا، ج ۲، ص ۴۰۱. این دو کتاب، مدت ماندن شیخ را در کاشان، سه سال نوشته اند. [۳]: فقهای نامدار، ص ۳۲۶. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #سفر_به_اصفحان_و_کاشان https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری[8]: شیخ و برادرش پس از شش سال مسافرت، به دزفول بازگشتند. مردم برای استقبال از آنان تا چهار فرسخی شهر آمده بودند. شیخ نیز به گرمی از آنان دل جویی و برایشان دعا کرد. پیش از ورود به شهر، شیخ از احوال شیخ محسن برادر شیخ اسداللّه صاحب کتاب مقابس پرسید که در رأس یکی از خاندان‌های علمی دزفول قرار داشت و از عالمان برجسته آن شهر شمرده می‌شد. وقتی شنید که وی در بستر بیماری است، برای آن که یگانگی و همدلی میان خود و او را به مردم نشان دهد، نخست از شیخ محسن عیادت کرد و ساعتی بر بالینش نشست. سپس به منزل خود رفت. شیخ نزدیک به چهار سال در دزفول ماند آن گاه که شیخ محسن از دنیا رفت، شیخ محمدطاهر، فرزند ارشد او در نماز گزاردن بر جنازه پدر مقدم داشت و خود به او اقتدا کرد. این امر سبب شهرت زیادی برای آقاشیخ محمدطاهر گشت. [۱] بازگشت شیخ به نجف اشرف دو علت مهم داشت: ۱. شیخ به مرکز حوزه‌های علمیه هم چون نجف اشرف، علاقه زیادی داشت؛ زیرا در آن جا بیشتر می‌توانست خدمات علمی انجام دهد. ۲. گویند روزی در زمان سکونت شیخ در دزفول، دو نفر برای داوری در یک درگیری شخصی نزد شیخ می‌رسند و قرار می‌شود که شیخ فردا میان آن دو حکم صادر کند. شب هنگام از سوی یکی از شخصیت‌های با نفوذ شهر به شیخ خبر می‌دهند که چون یکی از طرف‌های دعوا از وابستگان اوست، در صدور حکم، از وی جانب داری شود. شیخ کاملاً رنجیده خاطر گشته، می‌فرماید: «ماندن در شهری که با نفوذان آن، در حکم شرع دخالت می‌کنند، صلاح نباشد». از این رو، شبانه تا منطقه سیاه منصور که در دو فرسنگی شهر است، پیاده می‌آید و صبح، الاغی کرایه می‌کند و به خانه حاج سیداحمد جزایری از عالمان شوشتر وارد می‌شود. وقتی صبح آن روز، خبر مسافرت شیخ در شهر دزفول منتشر شد، [۲] جمعیت زیادی از مردم به همراهی عالمان آن جا به شوشتر آمدند تا شیخ را به دزفول بازگردانند. بزرگان شوشتر هرچه اصرار کردند، شیخ خواسته آنان را نپذیرفت و راهی عتبات عالیات شد. شیخ از شوشتر رهسپار عراق گردید و در سال ۱۲۴۹ ه. ق [۳] وارد نجف اشرف شد. در آن روزگار، دو تن از مردان بزرگ علمی شیعه؛ یعنی شیخ علی فرزند شیخ جعفر کاشف الغطا و شیخ محمدحسن (صاحب جواهر) در رأس حوزه نجف بودند. شیخ چند سالی نزد شیخ علی شاگردی کرد تا این که مرجع اهل زمانه گردید. روزی شیخ علی به شیخ جعفر شوشتری فرمود: «گمان نکن که شیخ مرتضی برای بهره بردن از درس در مجلس ما حاضر می‌گردد، بلکه وی شنیده است که در خانواده‌های علمی (نزد بزرگان علم) تحقیقاتی هست. از این رو، برای به دست آوردن آن‌ها در درس ما حاضر می‌شود». پس از این، شیخ چند سال در هیچ حوزه درسی دیگری حاضر نشد و به تدریس و تصنیف روی آورد. گفتنی است در سال ۱۲۴۹ ه. ق؛ یعنی یک سال پس از فوت پدر شیخ، پسر عمویش، خانواده شیخ را به نجف آورد. ---------- [۱]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۹۲. [۲]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۹۳. [۳]: آشنایی با علوم اسلامی، مرتضی مطهری، صدرا، ۱۳۶۸، چ ۶، ج ۳، ص ۱۰۱. ایشان تاریخ ۱۲۵۲ و ۱۲۵۳ را سال مسافرت آخر شیخ به عتبات برشمرده است. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #سفر_به_نجف https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🎧تدریس کتاب [شرائع الاسلام]، ج9 طهارت (: با نوای استاد رضا حسینی • ⚫از کتب فقهی{ مرحوم محقق حلی} رحمة الله علیه #شرائع_الاسلام #محقق_حلی #کشکول https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 💠تدریس کتاب وسائل الشیعه، جلد اول، باب دوم ( ثبوت الکفر و الارتداد بجحود بعض الضروریات و غیرها مما تقوم الحجه فیه بنقل الثقات) ✳️ جلسه چهارم #وسائل_الشیعه #احکام #وجوب_عبادات_خمس https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری[9]: درباره مقام علمی شیخ انصاری گفته اند: سیدحسین کوه کمره ای که از عالمان روزگار شیخ بوده و مجلس درس نیز داشته است، روزی پیش از آمدن شاگردانش در محل درس حاضر شد و در گوشه مسجد، شیخ ژولیده ای را با چند نفر شاگرد در حال تدریس دید. سیدحسین، به درس او گوش داد و احساس کردکه وی بسیار محققانه بحث می‌کند. روز دیگر زودتر آمد و به درس شیخ گوش داد. وقتی تدریس او را دید، اعتقادش بیشتر شد و احساس کرد که از خودش فاضل تر است و اگر شاگردانش به جای درس او، در درس این شیخ حاضر شوند، بهره بیشتری خواهند برد. از این رو، روز دیگر به شاگردانش گفت: «این شیخ که در آن گوشه با چند نفر شاگرد نشسته است، برای تدریس از من شایسته تر است و خود من نیز از او بهره می‌برم؛ همه با هم به درس او می‌رویم. » از آن روز سیدحسین و شاگردانش در مجلس درس شیخ حاضر می‌شدند. [۱] نام استادانی که شیخ در محضر آنان شاگردی کرده و از خرمن دانش ایشان بهره برده، به قرار زیر است: ۱ شیخ حسین انصاری دزفولی: فرزند شیخ احمد و از عالمان بزرگ خوزستان، جامع معقول و منقول و آراسته به زهد و تقوا بود. شیخ حسین در سال ۱۲۵۳ ه. ق در دزفول از دنیا رفت. او سه فرزند به نام‌های شیخ محمدجعفر و شیخ عبدالکریم و شیخ علی اکبر داشت که هر سه از اهل علم بودند. شیخ انصاری تا ۱۷ سالگی از محضر شیخ حسین بهره برده است. [۲] ۲ شریف العلما: ملامحمد یا محمدشریف فرزند حسنعلی آملی مازندرانی از فقیهان بزرگی بود که در علم اصول مهارت داشت و نادره روزگار خود بود. در مجلس درس او بیش از هزار نفر شرکت می‌کردند. شیخ انصاری و سعید العلمایمازندرانی از جمله شاگردان او هستند. وی در سال ۱۲۴۵ ه. ق در کربلا از دنیا رفت.[۳] ۳ و ۴ شیخ موسی و شیخ علی کاشف الغطا: اینان فرزندان شیخ جعفر کبیر معروف به کاشف الغطا هستند که نسبش به مالک اشتر می‌رسد. این دو برادر از مردان علمی و مایه افتخار دانشمندان مذهب جعفری به شمار می‌روند. شیخ انصاری نزدیک به یک سال یا بیشتر نزد شیخ موسی شاگردی کرد. شیخ موسی در سال ۱۲۴۱ ه. ق درگذشت و در کنار قبر پدرش به خاک سپرده شد. شیخ علی نیز در سال ۱۲۵۴ ه. ق به طور ناگهانی در صحن مطهر امام حسین علیه السلام در کربلا، دار فانی را وداع گفت. جنازه اش بر دوش مردم، به نجف اشرف برده شد و نزد پدر و برادرش دفن گردید. شیخ انصاری به مدت ۵ سال از محضر شیخ علی بهره بُرد. ۵ سیدمحمد مجاهد فرزند سیدعلی (صاحب ریاض): از مجتهدان بزرگ و نویسنده کتاب مناهل در فقه است که گاهی صاحب مناهل نیز نامیده می‌شود. وی ۱۳ سال در اصفهان اقامت داشت و عالمان معروف اصفهان در مجلس درسش حاضر می‌شدند. [۴] او کتاب مفاتیح را در علم اصول در آن شهر نگاشت. در سال ۱۲۳۱ ه. ق که خبر درگذشت پدر را شنید، به کربلا بازگشت و ریاست علمی آن جا را به عهده گرفت. شیخ انصاری ۴ سال نزد وی شاگردی کرد. [۵] این استاد بزرگ در سال ۱۲۴۲ ه. ق از دنیا رفت و در کربلا به خاک سپرده شد. ۶ حاج ملااحمد فرزند حاج ملامهدی بن ابی ذر: اهل نراق بود و به این جهت به نراقی معروف شد. ملااحمد نراقی، عالمی معروف و علامه ای مشهور بود و در فقه، اصول، فلسفه و ریاضی مهارت داشت. هم چنین از مذهب‌های باطل و دین‌های منسوخ آگاهی کامل داشت. وی از مشاهیر فقیهان روزگار خود به شمار می‌رفت. نراقی در شعر نیز تبحر داشت و در شعر، تخلّص صفایی را برگزیده بود. ایشان در سال ۱۲۴۵ ه. ق درگذشت که پیکرش را به نجف اشرف بردند و در صحن مطهر امام علی علیه السلام به خاک سپردند. [۶] شیخ نزدیک به ۴ سال در کاشان در مجلس درس ملااحمد نراقی حاضر می‌شد. ---------- [۱]: گلشن ابرار، ص ۳۳۹، برگرفته از: عدل الهی، مرتضی مطهری. [۲]: فقهای نامدار، ص ۳۳۲. [۳]: ریحانة الادب، ص ۱۹۰؛ شریف العلما و سیدمجاهد هم عصر بودند و شیخ چهار سال در درس هر دو شرکت کرد. بار دیگر که از ایران برگشت، یک سال نزد شریف العلما درس خواند. [۴]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۹. [۵]: فقهای نامدار، ص ۳۳۲. نویسنده کتاب، مدت شاگردی شیخ نزد سیدمجاهد را دو سال نوشته است. [۶]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۱۹۴. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #مقام_علمی_شیخ #اساتید https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#تدریس_کتب❇️ 🎧تدریس کتاب [شرائع الاسلام]، ج10 طهارت (: با تدریس استاد رضا حسینی • ⚫از کتب فقهی{ مرحوم محقق حلی} رحمة الله علیه #شرائع_الاسلام #محقق_حلی #کشکول https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2

❇️#شخصیت_شناسی❇️ 💠دریای فقاهت 🔰شیخ مرتضی انصاری[10]: بیشتر مجتهدان و عالمان معروف شیعه در میانه قرن سیزدهم تا اوایل قرن چهاردهم، شخصیت‌های برجسته ای هستند که از مکتب علمی شیخ انصاری برخاسته اند. ناگفته نماند که مقصود از شاگردان شیخ کسانی هستند که در مجلس درس شیخ حاضر می‌گشتند وگرنه شیخ در علم فقه و اصول، شالوده ای ریخته است که پس از او، هر عالم دینی که در جهان تشیّع پرورش یابد، ریزه خوار خوان فضل و دانش شیخ انصاری شمرده می‌شوند.[۱] در جلسه درس شیخ نزدیک به پانصد نفر حاضر می‌شدند. البته میرزامحمد همدانی شاگرد شیخ شمار شاگردان شیخ اعظم را تا سه هزار نفر یا بیشتر برمی شمارد. شاگردان درجه اول و ممتاز شیخ چهار نفرند: ۱. میرزای شیرازی؛ ۲. میرزای رشتی؛ ۳. آقا حسن نجم آبادی (تهرانی) ؛ ۴. آقاسیدحسین کوه کمره ای. خود شیخ فرموده است: «من برای سه کس درس می‌گویم: میرزا محمد حسن شیرازی و میرزا حبیب اللّه رشتی و آقا حسن طهرانی. » در این جا از آقا حسین کوه کمره ای نام برده نشده است. شاید به دلیل سن زیاد، آقا سیدحسین در روزهای آخر عمر در درس شیخ شرکت نمی کرده است.[۲] در این جا، برخی از شاگردان شیخ انصاری را برمی شماریم: ۱ حاج میرزا محمدحسن شیرازی (معروف به میرزای شیرازی و میرزای مجدّد) وی از مجتهدان بزرگ روزگار و جامع معقول و منقول، حاوی اصول و فروع و زعیم شیعه در عصر خود بود. میرزای شیرازی در سیاست نیز صاحب نظر بود و فتوای معروف تحریم تنباکو از اوست. میرزای شیرازی در شعبان ۱۳۱۲ ه. ق در ۸۲ سالگی از دنیا رفت و در نجف اشرف دفن گردید. ۲ حاج میرزا حبیب اللّه رشتی ایشان از عالمان و فقیهان بزرگ امامی بود و پدرانش اهل قوچان بودند. وی علوم خود را نزد مولا عبدالکریم ایروانی در قزوین تکمیل کرد تا آن که در ۲۵ سالگی از این استاد، اجازه اجتهاد گرفت. وی در درس صاحب جواهر و شیخ انصاری شرکت می‌کرد، در حالی که خود در مرتبه بالایی از علم بود. پس از درگذشت شیخ، کار تدریس در حوزه نجف اشرف به محقق رشتی واگذار گردید. وی در سال ۱۳۱۲ ه. ق از دنیا رفت و در صحن مطهر حضرت علی علیه السلام به خاک سپرده شد. [۳] ۳ آقاحسن نجم آبادی تهرانی وی از فاضل ترین شاگردان شیخ بود. پس از وفات شیخ، عالمان در تعیین ایشان برای ریاست علمی و زعامت شیعه اتفاق نظر داشتند، ولی او به دلیل پارسایی و تقوایش، این امر را نپذیرفت و مردم را به میرزای شیرازی ارجاع داد. نجم آبادی در حدود سال ۱۲۸۴ ه. ق به رحمت ایزدی پیوست. ۴ سیدحسین کوه کمره ای یکی از رجال نامی اصول و مراجع مهم شیعه بود. ایشان در کوه کمر به دنیا آمد و در آن جا رشد یافت و به تبریز رفت. از وقتی که شیخ انصاری، درس خارج را آغاز کرد تا زمانی که شیخ زنده بود، وی در درس ایشان شرکت می‌کرد. سید در سال ۱۲۹۱ ه. ق، دار فانی را وداع گفت. ۵ حاج شیخ جعفر شوشتری ۶ سیدجمال الدین اسد آبادی در شعبان سال ۱۲۵۴ ه. ق در روستای اسدآباد همدان به دنیا آمد. چهار سال تمام از محضر شیخ بهره بُرد و در علم تفسیر، حدیث، کلام، حکمت، منطق، ریاضی، طب و هیأت از استادان فن بهره گرفت. تمام مخارج سید در این چهار سال به عهده شیخ بود. سید به کشورهای گوناگون سفر کرد و در راه بیداری و اتحاد مسلمانان بسیار کوشید. ۷ شیخ محمد طه نجف وی یکی از دو نفری است که میرزای شیرازی در احتیاط هایش، مردم را به ایشان ارجاع می‌فرمود. ۸ آخوندمحمدکاظم خراسانی وی دو سال و چند ماه از محضر شیخ بهره بُرد و پس از درگذشت او، تحصیلاتش را نزد میرزای شیرازی به پایان رساند. ایشان ۱۲۰ نفر مجتهد تربیت کرده است. آخوند خراسانی از کسانی است که به واجب بودن مشروطیت، برکناری محمدعلی شاه قاجار از قدرت و لزوم اتحاد و هماهنگی میان مسلمانان، حکم قطعی صادر کرد. مشهورترین کتابش، کفایه الاصول است که در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود. ۹ میرزا محمد همدانی کاظمی صاحب کتاب فصوص الیواقیت فی نصوص المواقیت است. ۱۰ شیخ اسماعیل برغانی ۱۱ ملا فتحعلی سلطان آبادی ۱۲ شیخ محمدحسن مامقانی ۱۳ حاج میرزا ابراهیم خویی ۱۴ شیخ ابوالقاسم دامغانی ۱۵ حاج میرزا حسین نوری ۱۶ شیخ جعفر کاشف الغطا ۱۷ میرزاجواد آقا مجتهد تبریزی ۱۸ میرزامحمدحسن آشتیانی ۱۹ حاج سیدعبدالصمد جزایری[۴] ---------- [۱]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، ص ۲۰۱؛[۲]: ابعاد شخصیت شیخ انصاری، صص ۵ ۶. [۳]: ابعاد شخصیت شیخ انصاری، ص ۲۷؛ اسلام مجسّم، نوری همدانی، ص ۷۵. [۴]: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، صص ۲۶۱ و ۲۸۰. نک: زندگانی و شخصیت شیخ انصاری، صص ۳۴۸ و ۳۵۹؛ دائرة المعارف تشیع، ج ۲، ص ۵۵۸؛ فقهای نامدار، ص ۳۳۴؛ مکارم الآثار، ج ۲، صص ۴۸۷ ۵۱۷. نویسنده مکارم الآثار، نزدیک به سیصد شاگرد را نام برده است. #دریا_ی_فقاهت #شیخ_مرتضی_انصاری #شاگردان_شیخ https://eitaa.com/joinchat/1881866418Cd47922eac2