اهمیت گزارش اختلاف نسخ و مصادر حدیث ✍آیة‌الله العظمی شبیری زنجانی (دام ظله) من مشاکل النقل فی بعض الجوامع الحدیثیّة هو عدم إشارتها إلی جمیع اختلافات نسخ الحدیث و مصادره، ففی وسائل الشیعة لا تذکر غالباً اختلافات الکتب الأربعة فی نقل الروایة فضلاً عن غیرها من الکتب، و فی جامع أحادیث الشیعة تذکر خصوص اختلافات الکتب الأربعة فی نقل الروایة دون غیرها من المصادر، فالاعتماد علی هذه الجوامع فی نقل الروایة و عدم الرجوع إلی أصل المصدر ربما یصیر سبباً لاستنتاج خاطئ. فمثلاً وردت هذه الفقرة فی الصحیحة الثانیة لزرارة: «قلت: فهل علیّ إن شککت فی أنّه أصابه شیء أن أنظر فیه؟ قال: لا... »فربما استنتج منها عدم لزوم الفحص -حتی الیسیر منه- فی الشبهات الموضوعیة، إلّاأنّ هذا الاستنتاج-علی فرض صحّته-مبنی علی هذه النسخة، مع أنّ الروایة وردت فی علل الشرائع، ج ۲، ص ۳۶۱، و فیها بعد عبارة«أنظر فیه»زیادة قوله: «فاقلبه»و لا یصحّ الاستنتاج المتقدّم بناء علی هذا النقل، کما هو ظاهر. راجع: وسائل الشیعة، ج ۳، ص ۴۶، ح ۴۱۹۲، باب ۳۷ من أبواب النجاسات، ح ۱؛ جامع أحادیث الشیعة، ج ۲، ص ۱۶۵، ح ۱۵۸۸، باب ۲۳ من أبواب النجاسات، ح ۶. 📗مقدمه الکافی دارالحدیث ص۵. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ علیهما السلام يَقُولُ‏ إِذَا مَاتَ‏ الْمُؤْمِنُ‏ بَكَتْ‏ عَلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ وَ بِقَاعُ الْأَرْضِ‏ الَّتِي كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَيْهَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ الَّتِي كَانَ يُصْعَدُ فِيهَا بِأَعْمَالِهِ وَ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْ‏ءٌ لِأَنَّ الْمُؤْمِنِينَ الْفُقَهَاءَ حُصُونُ الْإِسْلَامِ كَحِصْنِ سُورِ الْمَدِينَةِ لَهَا. امام هفتم علیه السلام فرمود چون مؤمن بميرد فرشتگان و قطعات زمينی که خدا را در آن عبادت می‌کرده و درهای آسماني که اعمالش از آنها بالا می‌رفته بر او گريه کنند و در اسلام رخنه‌ای افتد که چيزی آن را ترمیم نمی کند، زیرا فقهای مؤمن دژهای اسلامند و برای اسلام نقش حصار مدینه‏‎ ‎‏را برای مدینه دارند. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#معرفی_کتاب 📖فضائل الأشهر ألثلاثة کتاب "فضائل الأشُهر الثلاثة" نوشته شیخ صدوق (ره) در فضیلت سه ماهِ رجب، شعبان و رمضان می‌باشد. مرحوم صدوق در این کتاب احادیثی در فضائل این سه ماه و فضیلت عبادت، روزه و دعا در این ماهها گردآوری کرده است. این کتاب در مجموع حاوی قریب به ۱۶۰ روایت در فضیلت ماههای مذکور است. صدوق، در مواردی از این کتاب‌ها به طور مستقل نام برده، ولی این سه کتاب، به دلیل کتابت همراه با هم، به نام «فضائل الأشهر الثلاثة» مشهور شده و به عنوان یک کتاب مطرح گردیده است. این کتاب از سه بخش تشکیل میشود در بخش اول احادیث مربوط به #ماه_رجب ذکر شده که از آنجمله به حدیث ام‌داوود اشاره میشود در بخش دوم احادیث مربوط به ماه شعبان و در بخش سوم احادیث مربوط به ماه رمضان ذکر شده است. مرحوم صدوق در این کتاب از برخی اهل‌سنت نیز روایت میکند. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith‌

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ موسَى الرِّضَا علیه السلام قَالَ: مَنْ صَامَ أَوَّلَ يَوْمٍ مِنْ رَجَبٍ رَغْبَةً فِي ثَوَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ ┄┅═══••✾❀✾••═══┅┄ امام رضا عليه السّلام فرمودند: هر كس اوّلين روز از ماه رجب را به اميد ثواب خداوند عزّ و جلّ روزه بگيرد، بهشت براى او واجب مى‏شود. 📚 فضائل الأشهر الثلاثة،ص 17 #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith‌

پژوهشی در مورد اعتبار لیلة الرغایب https://pasokhgoo.ir/content/%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D8%A6%D8%A8-%D9%88-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D8%A6%D8%A8 #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#مقاله_بخوانیم ✅ بررسی و داوری ادله بی‌اعتباری روایت لیلة‌الرغائب ✍️ فاطمه ژیان 🔖در روایتی از پیامبر6 اولین شب جمعه ماه رجب، به لیلة‌الرغائب موسوم شده و برگزاری نمازی خاص در این شب سفارش شده است. بر پایه این روایت، از دیرباز اعمال خاص اولین شب جمعه ماه رجب مورد توجه بسیاری از متشرعان بوده و هست. از حدود قرن هفتم به بعد، در اصالت روایت، ‌نام‏گذاری این شب به لیلة‌الرغائب و برگزاری نماز آن، تردیدها و انتقاداتی شکل گرفت و گسترش یافت. تعداد قابل توجهی از حدیث‌پژوهان اهل‌تسنن در اثبات بی‌اعتباری این روایت کوشیده و برگزاری نماز رغائب را بدعت خوانده‌اند، اما شیعی‌مذهبان کمتر به مناقشه در این روایت پرداخته‌ و بسیاری از آنان بر اساس قاعده تسامح به استحباب یا جواز برگزاری نماز رغائب حکم کرده‌اند. این مقاله به بررسی روایت لیله الرغائب در کتاب های شیعه و سنی پرداخته است . برای مطالعه لینک مستقیم مقاله به 👈اینجا مراجعه کنید. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith‌

#مقاله_بخوانیم ✅ بررسی اعتبار روایت «لیله الرغائب» و تحقیق در معنای رغائب ✍️ سید محمود طیب حسینی 🔖در مقاله حاضر، بعد از بررسی سند حدیث و اثبات ضعف آن، مشروعیت انجام اعمال این شب به قصد رجاء تبیین، و در ادامه درباره معنای «رغائب»، تفسیر آن به شب آرزوها نقد شده است اما بر اساس روایات و کتب لغت، معنای «رغائب» یعنی عطاهای صرفاً مادی و همچنین عطاهای بزرگ معنوی است برای مطالعه لینک مستقیم مقاله به 👈اینجا مراجعه کنید. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith‌

#در_محضر_معصوم قال امیرالمومنین علیه السلام: 🌺🌺چقدر این روایت زیبا است.🌺🌺 «امْنُنْ عَلَى مَنْ شِئْتَ تَکُنْ أَمِیرَهُ وَ احْتَجْ إِلَى مَنْ شِئْتَ تَکُنْ أَسِیرَهُ وَ اسْتَغْنِ‏ عَمَّنْ‏ شِئْتَ‏ تَکُنْ نَظِیرَهُ». «بر هرکس که می‌خواهى، نعمت ده تا امیر او باشى و به هرکس که می‌خواهى، اظهار نیاز کن تا اسیر او گردى و به هرکس که می‌خواهى، بی‌نیازى نشان ده، تا همانند او باشى».‏ 📚 الخصال، ج ‏2، ص 420. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith‌

نشست مشترک علمی گروه قرآن و حدیث مرکز ملی پاسخگویی و مؤسسه سید مرتضی (ره) موضوع جلسه: کارکردهای دانش تخریج در اعتبارسنجی احادیث ارائه دهنده: حجت الاسلام عباس محمودی (زید عزه) کارشناس مرکز ملی پاسخگویی، محقق و استاد حوزه علمیه قم دبیر جلسه: حجت الاسلام رضا عطایی (زید عزه) کارشناس مرکز ملی پاسخگویی، محقق و استاد حوزه علمیه قم تاریخ: دوشنبه 18 بهمن زمان: ساعت 16 تا 18 مکان: سالن جلسات مرکز ملی لینک ورود: https://irwbr.ir/THYuu

#معرفی_کتاب 📗مُنتَخبُ الاَثَر فی الامام الثّانی عَشَر(عج)  منتخب‌الاثر #کتابی_روایی به زبان عربی اثر آیة الله #صافی_گلپایگانی (ره) در موضوع #امام_دوازدهم است. این کتاب برگزیده احادیث از کتاب‌های شیعه و اهل سنت است. کتاب در ده فصل تنظیم شده و بخش اول آن به اثبات وجود و امامت #امام_مهدی(عج) اختصاص دارد. احادیث مربوط به زندگانی امام دوازدهم، نائبان او، عصر غیبت، ظهور و حکومت جهانی نیز در فصل‌های بعدی قرار گرفته‌اند. منابع این کتاب عبارتند از #مهمترین_کتب روایی و تاریخی شیعه و اهل سنت که غالبا مشتمل بر منابع کهن و اصول اولیه است هر چند در مواردی هم به کتب متاخر و حتی معاصر ارجاع شده است. کمال الدین، غیبة نعمانی و غیبة شیخ طوسی، کفایة الاثر، صحاح اهل سنت از جمله این منابع‌اند. مؤلف در این کتاب قصد جمع آوری روایات مربوط به امام عصر را داشته و اظهار نظر یا سخنی از خود ارائه نمی‌کند تنها در مواردی در پاورقی نکاتی را ذکر کرده است. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

تمجید شهید مطهری از کتاب منتخب‌الاثر نوشته آیة‌الله صافی گلپایگانی ره در سال ۱۳۴۹. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#در_محضر_معصوم الإمامُ الجوادُ عليه السلام : نِعمَةٌ لا تُشكَرُ كَسَيِّئَةٍ لا تُغفَرُ . امام جواد عليه السلام : نعمتى كه سپاسگزارى نشود، مانند گناهى است كه آمرزيده نشود . 📚 الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة (ط - القديمة مع الترجمة )، النص، ص: 41 #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

برگزاری نشست امروز ساعت چهار به صورت مجازی 👆👆👆👆

#در_محضر_معصوم و من كلام له عليه‌السلام لما أظفره الله بأصحاب الجمل وَ قَدْ قَالَ لَهُ بَعْضُ أَصْحَابِهِ وَدِدْتُ أَنَّ أَخِي فُلاَناً كَانَ شَاهِدَنَا لِيَرَى مَا نَصَرَكَ اَللَّهُ بِهِ عَلَى أَعْدَائِكَ فَقَالَ لَهُ عليه‌السلام أَ هَوَى أَخِيكَ مَعَنَا فَقَالَ نَعَمْ قَالَ فَقَدْ شَهِدَنَا وَ لَقَدْ شَهِدَنَا فِي عَسْكَرِنَا هَذَا أَقْوَامٌ فِي أَصْلاَبِ اَلرِّجَالِ وَ أَرْحَامِ اَلنِّسَاءِ سَيَرْعَفُ بِهِمُ اَلزَّمَانُ. از سخنان امیرالمومنین علیه‌السلام است «به وقتى كه در نبرد جمل پيروز شد يكى از يارانش گفت: «دوست داشتم برادرم در اين صحنه بود و مى‌ديد چگونه خداوند تو را بر دشمنانت يارى داد». امام به او فرمود: آيا ميل برادرت با ماست گفت: آرى فرمود: بى‌شك با ما حضور داشته بلكه اقوامى با ما در اين لشكر حضور داشتند كه هم اكنون در صلب پدران و رحم زنان هستند آنان كه زمانهاى آينده ظهورشان مى‌دهد. #یا_لیتنا_کنّا_معکم 📗نهج‌البلاغه، خطبه۱۲. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

و قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا. فجر انقلاب مبارک باشد.

امام جواد علیه السلام: الثِّقَةُ بِاللَّهِ ثَمَنٌ لِكُلِّ غَالٍ، وَ سُلَّمٌ إِلَى كُلِّ عَالٍ. اعتماد به خدای‌ متعال‌،بهای هر چیز گران بها و نردبانی به‌ سوی بلندی‌ هاست. ولادت #امام_جواد علیه‌السلام مبارک باد🌸 📗بحار الأنوار ج۷۵ص۳۶۴ #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

صلوات بر امیرالمومنین حضرت علی علیه‌السلام میلاد با سعادت حضرت #امیرالمومنین علی علیه‌السلام مبارک باد🌸 #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#در_محضر_معصوم عن رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله: زيِّنُوا مَجَالِسَكُمْ بِذِكْرِ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلاَمُ ┄┅═══••✾❀✾••═══┅┄ پیامبر اکرم: مجالس خود را با یاد علی علیه‌السلام، زینت دهید. 📗بحار الأنوار، ج۳۸، ص۱۹۹. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

از سلسله نشست‌های علمی #شناسه_شیعه گروه حدیث پژوهی پژوهشکده معارف اهل‌بیت علیهم السلام به صورت حضوری و مجازی برگزار می‌شود" 📝موضوع نشست: فهرست نجاشی به مثابه ی حاشیه ای بر فهرست طوسی 🎙ارائه هنده: حجت الاسلام والمسلمین مصطفی بارگاهی 🕕 زمان: یکشنبه مورخ 1400/12/1 ساعت 19 🏢 مکان: خیابان شهدا (صفائیه)، کوچه ۲۱، کوچه ۳، پلاک ۵۰، سالن کنفرانس مرکز تخصصی معارف اهل‌بیت علیهم السلام 🔻لینک حضور مجازی در جلسه: https://lms.maaref.org/hadith/ 🔸 رمز بیننده: ۱۲۳۱۳۴۵۶۷۸ 🎥پخش زنده از اینستاگرام https://www.instagram.com/hadith_maaref ✨ظرفیت پذیرش حضوری محدود می باشد و جلسه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی (استفاده از ماسک و فاصله گذاری) برگزار خواهد شد. 🆔 @hadith_maaref

عن رسول‌الله (ص): من بَكى عَلى مُصابِ هذِهِ البِنتِ (زَينَبَ بَنتِ عَلِيٍ عليهاالسلام) كانَ كَمَن بَكى عَلى أخَوَيهَا الحَسَنِ و الحُسَينِ عليهماالسلام پیامبر اکرم (ص): هر كس بر مصيبت هاى اين دختر (زينب عليهاالسلام) بگريد ، همانند كسى است كه بر برادرانش ، حسن و حسين عليهماالسلام ، گريسته باشد . 📗وفيات الأئمه ، ص ۴۳۱. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

حدیثی به نقل از پیامبر اکرم (ص) از طریق شیعه و اهل تسنن در منابع حدیثی بیان شده است که «إِنَّ أَكْثَرَ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْبُلْهُ». كهن‏ترين كتاب حديثى شيعه كه اين حديث را نقل کرده قرب الاسناد اثر ابوالعباس عبداللَّه بن جعفر حميرى (1) و بعد از آن کتاب «معانى الاخبار» (2) است. در قرن های بعدی این حدیث به منابع حدیثی متأخّر شيعه مانند بحارالانوار (3) و وسائل الشيعه (4) راه يافته است. در منابع متعددی از اهل تسنن نیز این حدیث وجود دارد، اما مهمترين منابع حديثى اهل سنّت مانند صحاح ششگانه، مسند ابن حنبل ، موطأ مالك و سنن دارمى اين حديث را ذکر نکرده اند. متن حدیث متن حدیث در «قرب الاسناد» «دَخَلْتُ الْجَنَّةَ فَرَأَيْتُ أَكْثَرَ أَهْلِهَا الْبُلْهَ- يَعْنِي بِالْبُلْهِ الْمُتَغَافِلَ عَنِ الشَّرِّ الْعَاقِلَ فِي الْخَيْرِ- وَ الَّذِينَ يَصُومُونَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فِي كُلِّ شَهْر». ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمود پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: وارد بهشت شدم و بیشتر اهل بهشت را ابلهان یافتم یعنی کسانی که در شرور خود را به غفلت و نادانی می‌زنند و در خوبی‌ها عاقل روزگارند، کسانی که سه روز از هر ماه را روزه می‌گیرند. در این جا مشخص نیست ادامه روایت که می گوید: «یعنی بالبله ...» سخن امام است و یا سخن حمیری یا شخص دیگر که در سلسه سند این حدیث قرار دارد. صدوق نیز چنین نقل کرده است: حدّثنا ابى رحمةاللَّه عليه قال: حدَّثنا عبداللَّه بن جعفر الحميرى عن هارون بن مسلم عن مَسعَدة بن صدقه عن جعفر بن محمد عن ابيه عن آبائه‏ علیه السلام قال: قال النبى‏ صلی الله علیه وآله: «دَخَلْتُ الجَنَّةَ فَرَأَيْتُ اكثَرَ اهلِها البُلْه و قال: قلت: ما البلهُ؟ فقال: العاقل فى الخير، الغافل عن الشر الذى يصومُ فى كل شهرٍ ثلاثةَ ايامٍ»؛ ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمودند که رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند: داخل بهشت شدم پس ديدم اكثر اهل بهشت از ابلهان هستند. پرسیده شد: بُله و ابلهان چه کسانی هستند؟ گفت: منظور من از ابله، عاقل در امور خير و غافل از كارهاي شرّ است، كسي كه در هر ماه سه روز، روزه مي گيرد. در نقل صدوق، قسمت «یعنی بالبله ...» نقل به معنا شده و به صورت پرسش و پاسخی آمده است. «ابن ادريس حلّى» حدیث را با سند «قرب الاسناد» به صورت متفاوت، این گونه بیان کرده: «أَكْثَرُ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْبُلْهُ قَالَ قُلْتُ هَؤُلَاءِ الْمُصَابُونَ الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ فَقَالَ لِي لَا الَّذِينَ يَتَغَافَلُونَ عَمَّا يَكْرَهُونَ يَتَبَالَهُونَ عَنْهُ»؛ (5) بر اساس این نقل از حضرت سوال شده است که آیا مراد از آن افرادی هستند که دچار مشکل عقلی هستند و چیزی نمی فهمند فرمود: خیر این گونه نیست مراد از آنها کسانی هستند که از چیزهایی که نمی‌پسندد و خوششان نمی‌آید خود را به بیراهه می‌زنند. ابن ابى جمهور احسايى متن حديث را به نقل از منابع اهل تسنن به شكل زير نقل كرده: «أَنَّهُ قَالَ اطَّلَعْتُ فِي الْجَنَّةِ فَرَأَيْتُ أَكْثَر أَهْلِهَا الْبُلْهَ وَ اطَّلَعْتُ عَلَى النَّارِ فَوَجَدْتُ أَكْثَرَ أَهْلِهَا النِّسَاءَ». (6) برخی نیز کلمه مجانین را اضافه کرده اند و چنین نقل نموده اند: «إِنَّ أَكْثَرَ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْبُلْهُ وَ الْمَجَانِينُ». (7) معنا کلمه «بَلَه» معانی متعددی برای این کلمه بیان کرده اند مثلا رویگردانی از بدی، غافل از تحصیل رضای خدا و عاملان به ظواهر دین از جمله نظراتی است که بیان شده است، اما ظاهرا بهتر است معنای آن را در حدیث مستضعف فکری دانست به دلیل این که در شماری چند از روایات ،همین معنای به کار رفته است: مثلاً در روایتی به نقل از زراره آمده است که به امام باقر علیه السلام عرض کردم من بیم دارم که ازدواج با کسی که هم عقیده و هم مسلک من نیست بر من روا نباشد. «فَقَالَ مَا يَمْنَعُكَ مِنَ الْبُلْهِ مِنَ النِّسَاءِ قُلْتُ وَ مَا الْبُلْهُ قَالَ هُنَّ الْمُسْتَضْعَفَاتُ مِنَ اللَّاتِي لَا يَنْصِبْنَ وَ لَا يَعْرِفْنَ مَا أَنْتُمْ عَلَيْهِ»؛ امام فرمود: چه چیز تو را از ازدواج با زنان بُله باز می‌دارد؟ گفتم: بله چیست؟ فرمود: زنان مستضعفی که نه با شما دشمن هستند و نه با عقیده شما آشنایی دارند. (8) در حدیث دیگری آمده است که حُمْران بن اعین گفت: یکی از خویشاوندانش می‌خواست ازدواج کند و زن مسلمانی که موافق با مذهب او باشد نمی‌یافت، من این مشکل را با امام صادق علیه السلام در میان گذاشتم. امام فرمود: «أَيْنَ أَنْتَ مِنَ الْبُلْهِ الَّذِينَ لَا يَعْرِفُونَ شَيْئاً»؛ یعنی چرا از زنان بُله که چیزی -از مسائل و اختلافات مذهبی وعقیدتی-ش نمی‌دانند غافل هستی)؟ (9) پس حدیث «أَكْثَرُ أَهْلِ الْجَنَّةِ الْبُلْه‏» به معنای نابخرد و ضعف عقلی مقصود نیست، بلکه واژه «بُلْه» مستضعف فکری است. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

پی نوشت ها: 1. قرب الإسناد، محقق، ص75-‏2. معاني الأخبار، ص203- 3. بحار الانوار، ج‏67، ص9- 4. وسائل الشيعة، ج‏10، ص426- 5. السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي( و المستطرفات)، ج‏3، ص566- 6. عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية، ج1، ص119 -7. عمدة عيون صحاح الأخبار في مناقب إمام الأبرار، ص159 -8. الکافي، ج‏5، ص349- 9. همان، ج‏5، ص349. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

✅ تحلیل فاصله زمانی نگارش منابع حدیثی فریقین ✍️ احسان سرخه‌ای 🔖 بررسی شروح و آثار پیرامونی منابع حدیثی، تأکیدی بر ضرورت شرح و حل مشکلات فهم احادیث تلقی می‌شود. مروری بر آثار شرح الحدیثی فریقین از وجود تفاوت معناداری در زمان آغاز تألیف چنین آثاری میان شیعه و اهل سنت حکایت می‌کند. بررسی آثار پیرامونی دو اثر مهم حدیثی عامه یعنی «صحیح بخاری» و «صحیح مسلم» از یک سو و «الکافی» و «تهذیب الأحکام» از دیگر سو نشان می‌دهد که عالمان امامی بسیار دیرتر از محققان عامه به نگارش آثار شرح الحدیثی این کتب مهم خود اقدام نموده‌اند، در حالی که این رخداد درباره «نهج البلاغه» اتفاق نیفتاده است. این مقاله در تلاش است با نشان دادن تفاوت موجود، محققان را به بررسی عوامل تأخیر امامیه در نگارش شروح متمایل نماید. برای مطالعه مقاله با لینک مستقیم به 👈 اینجا مراجعه کنید. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#مشکل_‌گشایی سفارش امام كاظم به فرماندار ري از مردي اهل ري نقل شده است كه گفت: يكي از نويسندگان يحيي بن خالد فرماندار ري شد. من مقداري ماليات بدهكار بودم مي ترسيدم كه مرا مجبور به پرداخت آن كند در آن صورت هر چه داشتم از بين مي رفت. به من گفتند: او شيعه و پيرو ائمه ي طاهرين عليهم السلام است. مي خواستم به او مراجعه كنم ولي ترسيدم چنين نباشد بعد به پاي خود گرفتار شوم. بالاخره تصميم گرفتم فرار كنم و به در خانه ي خدا روم. سپس به حج رفتم و حضرت موسي بن جعفر عليه السلام را زيارت كردم و جريان را به عرض ايشان رساندم امام عليه السلام نامه اي به اين مضمون براي او نوشت: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرّحِیم اعْلَمْ انَّ للَّهِ تَحْتَ عَرْشِهِ ظِلّاً لا یَسْکُنُهُ الّا مَنْ اسْدی الی اخیهِ مَعْروفاً اوْ نَفَّسَ عَنْهُ کُرْبَةً، اوْادْخَلَ عَلَی قَلْبِهِ سُروراً وَهذا اخوکَ والسلام ؛ آگاه باش، زیر عرش الهی سایه‌ای وجود دارد که فقط سه طایفه در آن سکونت دارند، کسی که در حق برادر ایمانی خود خیر و نیکی انجام دهد، یا گرهی از مشکلات او بگشاید، یا سرور و شادی به قلب او وارد سازد؛ حامل نامه هم برادر توست، سلام و رحمت الهی بر شما باد». از حج بازگشتم وارد شهر خود شدم و شبانه به در منزل او رفتم و از او اجازه خواستم. گفتم بگوئيد پيكي از طرف صابر آمده است ديدم پاي برهنه بيرون شد درب را باز كرد مرا بوسيد بعد در آغوش گرفت و پيوسته پيشاني مرا مي بوسيد و پيوسته اين كار را تكرار مي كرد و مرتب از من مي پرسيد خودت مولايم را ديده اي؟ حالش چطور است؟ وقتي خبر از سلامتي و خوبي آن جناب مي دادم شاد مي شد و شكر خدا مي كرد، مرا وارد خانه ي خود كرد و در بالاي اطاق نشاند. خودش در مقابل من نشست. نامه را به او دادم او نامه را بوسيد و خواند بعد دستور داد لباسها و اندوخته ي مالي او را بياورند. تمام پولهايش را با من تقسيم كرد. يك دينار براي من و يكي براي خودش، همين طور يك درهم براي خود يكي براي من و لباسهايش را نيز همين طور تقسيم نمود و آنچه نمي شد قسمت كرد قيمتش را به من مي داد در تمام اين تقسيم مي گفت: برادر شادمانت كردم. مي گفتم: آري، به خدا خيلي خوشحال شدم. بعد دفتر بدهي مالياتي را خواست و هر چه به نام من نوشته بود حذف كرد و نوشته اي به من داد كه بدهي ندارم و من از او وداع نموده به خانه برگشتم. با خود گفتم نمي توانم جبران محبت و نيكي اين شخص را بكنم مگر اينكه سال آينده به حج بروم و برايش دعا كنم و حضرت موسي بن جعفر عليه السلام را زيارت نمايم و به ايشان عرض كنم با من چه كرد. اين كار را انجام دادم، وقتي خدمت موسي ابن جعفر عليه السلام رسيدم، جريان را به ايشان عرض كردم ديدم پيوسته امام عليه السلام شاد مي شود. عرض كردم: آقاي من، شما هم شاد شديد؟! حضرت موسي بن جعفر عليه السلام فرمود: آري، به خدا قسم مرا مسرور كرد، اميرالمؤمنين عليه السلام را مسرور نمود، به خدا قسم جدم پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم را مسرور نمود و خدا را مسرور كرد. 📚 بحار الانوار، ج48، ص174. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

نکته‌ای پیرامون دعای #یا_من_أرجوه ✍محمدباقر ملکیان ساليان درازی است در مورد دعايی که در ماه رجب بعد از نمازهای يوميه خوانده می شود بحث های مختلفی شده است. اين دعا را سيد بن طاوس را با اين سند نقل کرده است: «روى أبو الحسن عليّ بن محمّد البرسي رضي اللّه عنه، قال: أخبرنا الحسين بن أحمد بن شيبان، قال: حدّثنا حمزة بن القاسم العلويّ العباسي، قال: حدّثنا محمّد بن عبد اللّه بن عمران البرقي، عن محمّد بن عليّ الهمداني، قال: أخبرني محمّد بن سنان، عن محمّد السجاد في حديث طويل، قال: قلت لأبي عبد اللّه (عليه السلام)‏»، الحديث. (الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏3، ص211) سخن در تکه آخر دعاست: ثمّ مدّ أبو عبد اللّه (عليه السلام) يده اليسرى فقبض على لحيته و دعا بهذا الدّعاء و هو يلوذ بسبّابته اليمنى، ثمّ قال بعد ذلك: يا ذَا الْجَلالِ وَ الإِكْرامِ يا ذَا النَّعْماءِ وَ الْجُودِ، يا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ، حَرِّمْ شَيْبَتِي عَلَى النّار. (الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏3، ص211) اما به نظر می رسد نقل رجال کشی ـ که هم سندش بهتر وکاملتر است وهم متنش بی دغدغه تر ـ برای فهم اين تکه راهگشاست. نقل کشی اين گونه است: طَاهِرُ بْنُ عِيسَى الْوَرَّاقُ، قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ أَيُّوبَ، قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو الْحَسَنِ صَالِحُ بْنُ أَبِي حَمَّادٍ الرَّازِيُّ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زَيْدٍ الشَّحَّامِ، قَالَ: رَءَانِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) وَ أَنَا أُصَلِّي فَأَرْسَلَ إِلَيَّ وَ دَعَانِي، فَقَالَ لِي: مِنْ أَيْنَ أَنْتَ؟ قُلْتُ: مِنْ مَوَالِيكَ، قَالَ: فَأَيُّ مَوَالِي؟ قُلْتُ: مِنَ الْكُوفَةِ، فَقَالَ: مَنْ تَعْرِفُ مِنَ الْكُوفَةِ؟ ... قَالَ: فَقُلْتُ لَهُ عَلِّمْنِي دُعَاءً! قَالَ: اكْتُبْ: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏، يَا مَنْ‏ أَرْجُوهُ‏ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ عَثْرَةٍ، يَا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ وَ يَا مَنْ أَعْطَى مَنْ سَأَلَهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً، يَا مَنْ أَعْطَى مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ‏ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ، وَ أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ جَمِيعِ خَيْرِ الْآخِرَةِ، فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ لِمَا أَعْطَيْتَ وَ زِدْنِي مِنْ سَعَةِ فَضْلِكَ يَا كَرِيمُ، ثُمَّ رَفَعَ يَدَيْهِ، فَقَالَ: يَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا ذَا النَّعْمَاءِ وَ الْجُودِ ارْحَمْ شَيْبَتِي مِنَ النَّارِ، ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى لِحْيَتِهِ وَ لَمْ يَرْفَعْهَا إِلَّا وَ قَدِ امْتَلَأَ ظَهْرُ كَفِّهِ دُمُوعاً. (اختيار معرفة الرجال، ص: 370، الرقم: 68). #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith