🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش سوم  جلسه سوم "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" که روز ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ برگزار شد، به بررسی گزارشی در باره پوشاک امیرالمؤمنین علی علیه السلام و دلالت آن بر اصل کَفاف در نگاهی فردمحور به گزارش اختصاص یافت. متن ویراسته مباحث مطرح شده در این جلسه، پیوست است. ۲۳ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه سوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن سخنان جلسه سوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن سخنان جلسه سوم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri 

🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش چهارم  جلسه چهارم "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" روز سه‌شنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۲ برگزار شد. در این جلسه در جمع نمازگزاران مسجد دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، گزارشی از کتاب الغارات در باره چگونگی رویایی امیرالمؤمنین علی علیه السلام با بدزبانی یک فرد ایرانی در بازار کوفه ارائه شد. متن ویراسته مباحث مطرح شده در این جلسه، به پیوست تقدیم دوستان عزیز می‌شود. ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه چهارم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه چهارم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه چهارم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri 

🔹 سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی ـ بخش پنجم و پایانی روز پنج‌‌شنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۲، پنجمین و آخرین جلسه "گزیده‌ای از سیرت علی علیه السلام به روایت ثفقی بر پایه کتاب الغارات" با عنوان فرعی "ویژگی دوستان خاص امیرالمومنین علی علیه السلام" برگزار شد. مروری بر زنگی صعصعه بن صوحان و نیز کم‌هزینگی همراه با پربازدهی به مثابه یک راهبرد بزرگ در زندگی محور اصلی گزارش منتخب برای این جلسه بود. متن ویراسته مباحث مطرح شده در این جلسه، به پیوست در دسترس است. ۲۶ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی جلسه پنجم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه پنجم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب وُرد @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا متن ویراسته جلسه پنجم سیرت علی علیه السلام به روایت ثقفی در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri

🔹 علم هیأت عشق؛ در سوگ روشنفکر تراز انقلاب آقای دکتر عماد افروغ خبر کوچ همیشگی دکتر عماد افروغ در فجر سومین شب قدر (بامداد جمعه ۲۵ فروردین ۱۴۰۲) گرچه برای آنان که از بیماری جانکاه ایشان آگاه بودند، غیرمنتظره نبود، برای همه آن‌ها که از دانش و دردمندی و بیداری او آگاه بودند، به سختی قابل پذیرش بود. شناخت مستقیم بنده از این روشنفکر ِتراز انقلاب و دانشمند فکور و اندیشمند خدوم به سال‌های عضویت مشترک در جلسات هفتگی کمیسیون تلفیق و سیاست‌بلند مدت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام (بازه زمانی تقریبی سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۵) با ریاست مرحوم دکتر کاظم نجفی علمی برمی‌گردد. همکاری به عنوان مشاور در یک رساله دکتری به راهنمایی ایشان، شرکت در یک هم‌اندیشی با عنوان "بازخوانی و نقد و بررسی کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران؛ اسلام و ایران: تعامل یا تقابل؟" در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ در خانه اندیشمندان علوم انسانی و ارائه سخنرانی در مراسم رونمایی از دو کتاب ایشان در ۵ خرداد همان سال در فرهنگسرای شفق به همراه موارد متعدد دیگری از دیدارها و گفت‌وگوهای تلفنی و حضوری در گردهمایی‌ها و جلسات رسمی و غیررسمی عرصه‌های دیگری بود که زمینه‌ساز شناخت و علاقه‌مندی بیشتر بنده به این شخصیت شاخص عرصه علم و فرهنگ و سیاست شده بود.  ویژگی‌های شخصیتی احترام‌برانگیز آقای دکتر افروغ را می‌توان بیش از هر چیز در سلامت نفس، صداقت، صراحت لهجه، آزادگی و عدم وابستگی روحی او به نهادهای قدرت جستجو کرد. این ویژگی‌ها همراه با سلوک اجتماعی ویژه او از وی چهره‌ای ساخته بود که به درستی می‌توان آن را روشنفکر تراز انقلاب نامید. آقای دکتر افروغ در عرصه اجتماع بیش از هر ویژگی دیگر دارای یک ذهن نظریه‌مند (تئوریک) بود که توان درک و تحلیل خلاقانه مسائل جامعه را در او به شدت بالا برده بود، تا آن جا که هر اظهار نظر او در باره مسائل روز، درهم‌تنیده با یک یا چند نظریه جامعه‌شناختی یا معرفت‌شناختی یا سیاسی بود. باور او به ضرورت تدوین نظریه انقلاب اسلامی و ابعاد و ارکان مختلف آن در همین چارچوب قابل فهم است. او دو سه دهه پیش به شدت بر این باور بود که ما هنوز هیچ تبیین نظری مدون از انقلاب و نیز کارکردها و نهادهای انقلاب اسلامی نداریم و برای شناساندن انقلاب و اصولا برای گفت‌وگو در باره انقلاب، هیچ گریزی از تدوین نظریه انقلاب نیست. پاسخ به این پرسش که آیا اکنون این نیاز برآورده شده است یا نه، بر عهده صاحب‌نظران است.  ویژگی دیگر او در این عرصه، باور به نقد و پرچمداری نقد درون‌گفتمانی جبهه انقلاب در سطوح مختلف بود. در حد اطلاع بنده، قدرت نقادی همراه با سوز و دردمندی و شور او همزمان با شدت علاقه به انقلاب اسلامی و امام خمینی مانند نداشت.  عدالت‌پژوهی و عدالت‌خواهی ویژگی دیگر او در عرصه اجتماعی بود. آثار علمی ایشان در باره عدالت بخشی قابل توجه از مجموعه آثارشان را تشکیل می‌دهد. برنتافتن ساختارها و رویه‌های ناعادلانه و خروش علیه آن‌ها و خروج از آن‌ها ویژگی دیگری برخاسته از روحیه عدالت‌خواهی ایشان بود که از او یک انقلابی واقعی درون انقلاب با حفظ چارچوب‌ها و ارزش‌های انقلاب ساخته بود. حُسن توجه و امیدواری او به نسلی از طلاب جوان در قم بیش از هر چیز ریشه در انصاف او در تحلیل وضعیت کشور داشت.  وجه مشترک ویژگی‌های شخصیتی و اجتماعی آقای دکتر افروغ را می‌توان در شدت علاقه و باورمندی و احساس مسؤولیت نسبت به آموزه‌های و شخصیت‌های دینی دانست. قطعه فیلمی که از نوحه‌خوانی ایشان در روستای لفور در دست است بسیار گویاست و نگاه ایشان به مرگ و استقبال آگاهانه همراه با آرامش درون او در تجربه ماه‌ها و روزهای نزدیک به مرگ که نشان گشودگی روح و قلب او به سوی حقیقت مطلق بود، شاهدی دیگر بر این مدعاست.  آقای دکتر افروغ از آغاز  ابتلا به این بیماری، رفته رفته دفتر همه عِلم‌ها را بست و به علم هیأت عشق پرداخت. یک فایل صوتی کوتاه به تاریخ ۱۷ دی ۱۴۰۰ پس از اولین جراحی و یک یادداشت کوتاه به تاریخ ۲۶ اردی‌بهشت ۱۴۰۱ پس از هشت مرحله شیمی‌درمانی به روشنی این کوچ از دفاتر علم به دفتر عشق را روایت می‌کند. کسی که اسیر چشم شوخ معشوق شده باشد و تیر رها شده از کمان در کمین او به جانش نشسته باشد، پیش از آن که جان بسپارد، کُشته چشم سیاه معشوق می‌شود و نزد چنین عشق‌پیشه‌ای آن چه دیگران در فلک هشتم یا همان فلک ثوابت که بالاترین فلک است جست‌وجو می‌کنند، در طبقه هفتم زمین هم دست‌یافتنی است. گوارای مرحوم دکتر افروغ باد این گونه زیستن و این گونه با معرفت پر کشیدن. به تعبیر همشهری آقای دکتر افروغ، جناب حافظ شیرازی:  ...  ز چشمِ شوخِ تو جان کی توان برد؟ که دایم با کمان اندر کمین است بر آن چشمِ سیه صد آفرین باد که در عاشق کُشی سِحرآفرین است عجب عِلمی است عِلم هیأت عشق که چرخِ هشتمش، هفتم زمین است ... ۲۶ فروردین ۱۴۰۲   @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی متعلق به آقای دکتر افروغ در تاریخ ۱۷ دی ۱۴۰۰ پس از اولین عمل جراحی @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا پیام مکتوب ارسالی آقای دکتر افروغ در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ پس از هشت مرحله شیمی‌درمانی

🔸 ارائه سه سخنرانی با عنوان "بینش تاریخی شهید بهشتی" دانشگاه مفید با همکاری بنياد نشر آثار و انديشه‌های شهيد بهشتی و موسسه فرهنگی تحقيقاتی امام موسی صدر سلسه نشست‌هایی را به مناسبت ماه مبارک رمضان به صورت مجازی با عنوان "در مکتب قرآن؛ با یاران مدرسه" برگرفته از آثار امام سيدموسی صدر، آیت‌الله دکتر سيدمحمد حسينی بهشتی و آیت‌الله سيدعبدالكريم موسوی اردبيلی برگزار کرده است. سه نشست از این مجموعه که به "بینش تاریخی شهید بهشتی" اختصاص یافته، ظاهرا در شب‌های قدر در فضای آپارات در دسترس قرار گرفته است. در این بحث، پس از مروری بر مفهوم بینش تاریخی (چگونگی نگریستن یک اندیشمند به تاریخ، منابع تاریخی، روایت تاریخ و بهره بردن از آن) با تکیه بر چهار جلد نخست تفسیر تازه نشر یافته "در مکتب قرآن؛ سلسله درس‌گفتارهای شهید بهشتی" در شش جلد (نشر روزنه، ۱۴۰۰)، دیدگاه شهید بهشتی در این محورها مورد بررسی قرار گرفت: اهمیت و سودمندی تاریخ (به عنوان نمونه جایگاه تاریخ در روش‌شناسی فهم قرآن،  تاريخ بستر آزمون انديشه‌ها، عبرت‌آموزی از تاریخ)، گستره تاريخ از خلقت آدم تا مشروطيت در آثار شهید بهشتی، عرصه‌ها و موارد ارجاع و اشاره شهید بهشتی به تاریخ، منابع تاریخی (مانند توجه به کتب مقدس، توجه به آثار مستشرقان و نگاه انتقادی به آن)، تحلیل خردگرا و مُتتبعانه و خلاقانه رویدادهای تاریخی (مانند مسأله مسخ انسان‌ها و یا تغییر قبله مسلمانان و رویدادهای سال‌ها و ماه‌های پایانی حیات پیامبر)، ابتکارات شهید بهشتی برای بررسی تاریخ، طرح‌های ناتمام شهید بهشتی برای پژوهش‌های تاریخی (مانند بررسی ابعاد چگونگی از حد کنترل خارج شدن خطر منافقان در جامعه اسلامی، استخراج چهره‌های گمنام تاریخ اسلام از لابه لای تاریخ و شناساندن آن‌ها، و تاریخ‌گذاری آیات).  بخش پایانی این بحث به ارائه این پیشنهادها برای بررسی تاریخ در آثار شهید بهشتی اختصاص یافت: استخراج و دسته‌بندی همه ارجاعات تاریخی، استخراج تحلیل‌ها و دیدگاه‌های ایشان در باره زمانه خویش که به یقین افقی نو برای فهم تاریخ معاصر ایران و تاریخ انقلاب اسلامی خواهد گشود، و سرانجام استخراج خاطرات فراوان موجود در آثار ایشان که چیزی شبیه یک زندگی خودنوشت خواهد شد. پیوند دسترسی به جلسه نخست نشست بینش تاریخی شهید بهشتی:         https://www.aparat.com/v/1WzjF پیوند دسترسی به جلسه دوم نشست بینش تاریخی شهید بهشتی:        https://www.aparat.com/v/GPVOx پیوند دسترسی به جلسه سوم نشست بینش تاریخی شهید بهشتی:          https://www.aparat.com/v/WItsi ۲۹ فروردین ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْبُرْ مُصِیبَتَنَا بِشَهْرِنَا وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِ عِیدِنَا وَ فِطْرِنَا (بخشی از دعای وداع ماه مبارک رمضان) بارپروردگارا ! بر محمد و دودمانش درود فرست و مصیبت ما را در پایان یافتن ماه‌مان (ماه رمضان ما) جبران کن و عید ما و فطر ما را برایمان مبارک بگردان 🔸 ارائه دو سخنرانی در باره سنت‌های تاریخی در قرآن در سلسله نشست‌های علمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام و مرکز همکاری‌های علمی و بین الملل دفتر تبلیغات اسلامی به مناسبت ماه مبارک رمضان، دو سخنرانی در تاریخ‌های یکشبنه ۲۷ فروردین و سه‌شنبه ۲۹ فروردین ۱۴۰۲ با عنوان "سنت‌های تاریخی در قرآن" ارائه شد. در این دو سخنرانی پس از بیان مسأله و تبیین  تفاوت بررسی قانون تاریخی در قرآن (نگاه بیرونی و عرضه‌داشت یکی از مباحث فلسفه تاریخ بر قرآن) با بررسی سنت‌های تاریخی در قرآن (نگاه درون‌قرآنی و بررسی یکی از مباحث فلسفه تاریخ از منظر قرآن)، محورهای شایسته بررسی در نگاه اول برشمرده شد، سپس با اشاره به مفهوم قانونی تاریخی و پیوند آن با مسأله علیت، پنج دسته آیات قرآنی که دارای مضامینی در این زمینه است به این شرح معرفی و توضیح داده شد: کاربرد واژگانی مانند سنت، کلمه و کتاب؛ پيوند دادن رويدادهای تاريخی با اسماء و صفات خداوندی؛ اهتمام ويژه به تعلیل رویدادها؛ گسترش مرزهای عليت تاريخی به عوامل ماورائی؛ و سرانجام توجه به مسير حرکت کلی تاريخ و غايت آن. بخش دوم این سخنرانی به گونه‌شناسی سنت‌ها اختصاص داشت و در آن پنج گونه به این شرح ذکر شد: گونه‌ها بر اساس شیوه بیان در قرآن، گونه‌ها از نظر تکرارپذیری، گونه‌ها بر اساس قلمرو، و گونه‌ها از نظر تعلق به جبهه حق یا جبهه باطل. سپس به دو وجه اهمیت شناخت قانون تاریخی در قرآن یعنی کمک به تدوین یک فلسفه تاریخ بومی و نیز کمک به ارائه یک چارچوب بومی برای تبیین تاریخی اشاره شد. جمع‌بندی این دو سخنرانی نیز به برشمردن ابعادی از گستره وسیع نیازهای پژوهشی در این باره و تشویق تاریخ‌پژوهان و قرآن‌پژوهان و زبان‌پژوهان به پرداختن به آن‌ها اختصاص یافت. فایل صوتی این دو سخنرانی در رادیو پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی به ترتیب در دسترس است: فایل صوتی سخنرانی اول: http://dte.bz/upCYC  فایل صوتی سخنرانی دوم: http://dte.bz/Dzywo  ۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

🔹 ارائه سخنرانی با عنوان "تعبد به مثابه جوهره تمدن" ۲۱ و ۲۳ فروردین ۱۴۰۲ شش سخنرانی از سوی شش سخنران با عنوان مشترک "عبودیت و تمدن در سپهر سوره الفاتحه" از ساعت ۲۱ تا ۲۳:۳۰ به صورت مجازی از سوی پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی و مرکز همکاری‌های علمی و بین‌الملل دفتر تبلیغات اسلامی در دو نوبت (هر نوبت، سه سخنرانی) ارائه شد. عنوان اختصاصی سخنرانی بنده در این مجموعه در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۴۰۲ "تعبد به مثابه جوهره تمدن" بود.  در این سخنرانی پس از بیان سه مقدمه در باره درون‌دینی بودن واژه تعبد و برون‌دینی بودن واژه تمدن و ملاحظات برآمده از آن، پیوند تمدن با کنش انسانی، و معرفی سوره حمد از نظر مؤلفه‌ها و معیارهای متعارف در دانش علوم قرآنی و جایگاه آن به استخراج و معرفی فشرده مضامین و گزاره‌های تمدنی در این سوره پرداخته شد. سپس با تقسیم آیات سوره به سه دسته آیات هم‌سیاق، آیه شریفه "ایّاکَ نَعْبُدُ وَ ایّاکَ نَسْتَعین" به دلیل پیوند آشکار با کنش انسانی، به عنوان صریح‌ترین آیه مرتبط با تمدن و آیات پیشین آن به عنوان پایه‌ها و پشتوانه‌های این کنش و آیات پسین به عنوان پیامدهای آن معرفی شد. چگونگی ایجاد پیوند بین مفاهیم مندرج در منظومه آیات این سوره و آیات دیگر سوره‌های قرآن و تشکیل یک شبکه معنایی فراگیر از یک سو و شناسایی انواع پیوندهای ممکن بین آنها از سوی دیگر، همراه با ذکر دو نمونه بخش بعدی این سخنرانی را تشکیل داد.  جمله پایانی این سخنرانی به مثابه جمع‌بندی چنین بود: در رویکردی تمدنی، با توجه به محوریت نَعْبُدُ (کنش جمعی عبادت خدا) همراه با استعانت از خدا در سوره حمد و نقش کانونی مفهوم تعبد در شکل دادن به شبکه مفهومی این سوره و با بهره‌گرفتن از روش‌های موجود شناسایی و ایجاد پیوند بین این سوره با دیگر سوره‌های قرآن می‌توان از مفهوم تعبد به مثابه جوهره تمدن یاد کرد. فایل صوتی این سخنرانی از طریق پیوند زیر در رادیو پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی در دسترس است: http://dte.bz/HrMkj  ۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

سلسه نشست‌های علمی علوم اسلام انسانی دیجیتال با موضوع (تاریخ از نگاه اهل بیت علیهم السلام، ارائه و تحلیل آن در بسترهای دیجیتال) سه شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۱۴ تا ۱۶، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور پخش زنده live.noorsoft.org ___ @MohsenAlviri

◾️ انتشار مصاحبه‌ای با عنوان "نگاهی بر هویت شیعی در عصر امام صادق علیه السلام" خبرگزاری حوزه روز ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ و در شب شهادت امام صادق علیه السلام مصاحبه‌ای با عنوان "نگاهی بر هویت شیعی در عصر امام صادق علیه السلام" با کد خبر ۱۰۸۶۶۲۸ منتشر کرده است. ظاهرا این مصاحبه عینا بر گرفته از متنی است که با عنوان "هویت شیعی و حاکمیت گفتمان قرآنی در اندیشه امام صادق(ع)" در هفتصد و پنجاه و دومین (۷۵۲) شماره هفته‌نامه افق‌حوزه به چاپ رسیده است. این مصاحبه در پیوند زیر و نیز در فایل پیوست در دسترس است:  https://www.hawzahnews.com/news/1086628/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن مصاحبه "نگاهی بر هویت شیعی در عصر امام صادق علیه السلام" در قالب وُرد @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا متن مصاحبه "نگاهی بر هویت شیعی در عصر امام صادق علیه السلام" در قالب پی‌دی‌اف @MohsenAlviri