✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه هشتم» 96 🔹 «صلاة اللیل» بر ما مستحب و بر پیغمبر (صلی‌الله‌علیه وآله) واجب است 🔸 وقت نماز شب از منتصف اللیل شروع می‌شود 🔹 طریقه محاسبه نیمه‌شب شرعی؟ 🔸 منظور از «منتصف اللیل» در بحث مذکور، نیمه‌شب شرعی است، نه نیمه‌شب عرفی! 🔹 چند دسته می‌توانند نمازشب را بعد از نماز مغرب و عشا بخوانند 🔸 نظر آیت الله سیستانی در مورد وقتِ نمازشب 🔹 هرچه صلاة اللیل أقرب به فجر باشد، افضل است 🔸 قضا خواندنِ نافله‌شب بهتر است از آنکه قبل از نیمه‌شبِ شرعی خوانده شود 🔹 «رطوبت رأس» کنایه از «ثقل نوم» است 🔸 فجر دوم «فجر صادق» است و فجر اول، «فجر کاذب و وهمی» است 🔹 اکمال رکعت به چیست؟ 🔸 اگر ۴ رکعت نافله شب خواند و وقت اذان صبح رسید، تکلیف چیست؟ آیا نافله را ادامه دهد یا خیر؟ 🔹 لا قُربَةَ بالنَّوافِلِ إذا أضَرَّت بالفَرائضِ 🔸 نمازها را در چه وقتی میتوانیم قضا کنیم؟ 🔹 مصیبتِ اکبر برای ولدِ اکبر «قضا کردن نماز‌های پدر» است! 🔸 نوافل (نمازهای مستحبی) را هنگام وقت فضیله می‌توانیم قضا کنیم؟ (نظر صاحب شرایع و نظر صاحب مدارک؟) #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه نهم» 97 🔹 اگر بعد از دخول وقت، عذری برای خواندن نماز رخ داد (مانند حیض یا جنون ادواری) آیا بعد از برطرف شدن آن عذر، باید نماز را خواند؟ 🔸 قاعده «القضاء فرع الأدا» 🔹 حکمِ جعلی و حکمِ فعلی 🔸 مشهورِ قدما طهارتی را «مبیح للصلوة» می‌دانند که بعد از دخول وقت باشد، خلافاً للمتأخرین 🔹 قید «طهارت» در عبارت مرحوم محقق حلی، یا به جهت همین فتوای قدما است یا قید غالبی می‌باشد 🔸 چرا در کلام محقق(ره) فقط قید طهارت آمده، و سخنی از قیدِ قبله و طهارت لباس مصلی و... نیست؟ 🔹 «علی الأظهر» اشاره به نظر ابن‌جنید، سید مرتضی و ابن‌بابویه دارد 🔸 اگر قبل از وقت نماز، عذری (مثلا حیض و جنون) داشت و در پایان وقت آن مانع برطرف شد، در چه صورتی باید نماز را بجا آورد؟ 🔹 «سعد بن طریف» و «مفضل بن صالح» #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه دهم» 98 🔸 آیا «عبادات صبی» شرعی است یا مجرّد تمرین می‌باشد؟ 🔹 قدما «عبادات صبی» را «تمرینی» می‌دانستند، اما مشهورِ متأخرین قائل به «شرعیّت» هستند 🔹 اگر صبی در وسط نماز -بما لا یبطل الصلاة- به بلوغ برسد، وظیفه‌اش چیست؟ 🔸 بیان برخی ثمراتِ بحثِ «عبادات صبی» 🔹 ادلّه شرعیتِ عبادتِ صبی 🔸 نظر آیت الله مددی پیرامون ابراهیم بن هاشم 🔹 الأمر بالأمر (بحث اصولی) 🔸 آیت الله خویی(ره) قائل به شرعیّت عباداتِ صبی است، زیرا الأمر بالأمر أمرٌ 🔹 محقق حلی(ره) قائل به تمرینی‌بودنِ عبادتِ صبی است 🔸 امتثالِ «مأمور به» مقتضی اجزاء است 🔹 فرض‌های عجیب در مورد شکیّات نماز! 🔸 مراد از «علی الأشبه» #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه یازدهم» 99 🔹 إذا تعذّر العلم قام الظنّ مقامه 🔸 مقدّمات انسداد 🔹 انسداد کشفی و انسداد حکومتی 🔸 نقل ماجرایی از مرحوم آیت الله بجنوردی(ره) 🔹 میرزای قمی، مرحوم آیت الله سید محسن حکیم، مرحوم آیت الله سید محمد روحانی از قائلین به انسداد بوده‌اند 🔸 بحث انسداد در اجتهاد بسیار مهم است 🔹 فتاوایِ فقیهی که انسدادی است با فقیهی که قائل به انسداد نیست، تفاوت پیدا می‌کند 🔸 تصوّر غلطی که در مورد انسدادیّون وجود دارد! 🔹 سنخِ احتیاط در مسائل اصولی، کلامی، فقهی با هم متفاوت است و از این مسأله بسیار مهم در بحثِ انسداد بحث ‌می‌شود 🔸 خسارت بزرگی است که از خواندنِ مبحث انسداد غافل شویم 🔹 نظر بزرگانی مانند مرحوم علامه طباطبایی و امام خمینی در مورد بحث انسداد 🔸 سه مبحثِ مهم است که فقط در انسداد خوانده می‌شد: الف) تراکم ظنون ب) خبر واحد مظنون الصدور ج) حجیّت خبر واحد در اعتقادات 🔹 مبحث انسداد بسیار ارزشمند است و قابلِ قیمت‌گذاری نیست 🔸 بحثِ ما پیرامون صحت یا بطلانِ قولِ به انسداد نیست، بلکه منظور خواندن این بحث است #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه دوازدهم» 100 #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه سیزدهم» 101 #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه چهاردهم» 102 🔹 بحثِ «قبله» 🔸 نکته‌ای ادبی پیرامون روایتِ «إنَّ للّه حُرُماتٍ ثَلاثًا لَيسَ مِثلَهُنَّ شَيءٌ» 🔹 کعبه قبله‌ی مسجدالحرام است، و مسجد‌الحرام قبله اهل حرم است، و قبله کسانی که خارج از مکه هستند، «حرم» است 🔹 مزدلفه و منا داخل در حرم است، ولی عرفات خارج از محدوده‌ی حرم است 🔸 برخی قبله را بنای کعبه دانسته‌اند و برخی جهت کعبه را 🔹 اگر کسی خواست در داخلِ کعبه نماز بخواند، به کدام سمت نماز بخواند؟ 🔸 خواندنِ نماز فریضه در جوفِ کعبه کراهت دارد و کراهت در آن به معنایِ قلّت ثواب است 🔹 چرا برخی خواندن نماز فریضه داخل کعبه را حرام دانسته‌اند؟ 🔸 نماز خواندن بر پشت‌بامِ کعبه چه حکمی دارد؟ به کدام سمت نماز بخواند؟ (نظر شیخ طوسی در کتاب مبسوط و خلاف چیست؟) 🔹 برخی گفته‌اند که اگر بر پشتِ‌بامِ کعبه خواست نماز بخواند، به پشت بخوابد و رو به بیت المعمور که در آسمان چهارم یا هفتم است، نماز بخواند 🔸 ما جهت کعبه را ملاک می‌دانیم، نه حیطان و جُدران را #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه پانزدهم» 103 🔸 مسائلی پیرامون «قبله» #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه شانزدهم» 104 🔸 چگونه علم به جهت قبله حاصل می‌شود؟ (فرمایشات مرحوم صاحب حدائق) 🔹 «معاینه، شیاع، خبر محفوف به قرائن، محراب معصوم» راه‌های علم به جهت قبله است 🔸 محراب پیغمبر (صلی‌‌الله‌علیه‌و‌آله) و محراب مسجد کوفه 🔹 توضیحی پیرامون محراب مسجد بصره 🔸 محراب مسجد مدائن و محرابی در سامرا 🔹 اذا تعذّر العلم قام الظنّ مقامه 🔸 امارات مفید ظنّ درباره جهت قبله 🔹 قبر معصوم و جهت قبله 🔸 ریاح و منازل القمر (در تشخیص جهت قبله) 🔹 برخی معتقدند که اگر کافر در مورد جهت قبله خبری داد، نمی‌توان اعتماد کرد، به دلیل آیه نبأ (وقتی خبر فاسق قابل اعتماد نیست، در مورد کافر به طریق أولی) 🔸 محقق حلی معتقد است که مناط، افاده ظنّ است، ولو ظن از کلامِ کافر حاصل شده باشد #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه هفدهم» 105 #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه هجدهم» 106 🔸 شرایط لباس مصلی 🔹 میته چیست؟ 🔸 نکته‌ای ادبی پیرامون «لا یجوز الصلاة» 🔹 لو وُصلیه یا وَصلیه؟! 🔸 آیا «دباغی» مطهّر جلد است؟! 🔹 بررسی فروعات فقهی دیگر در لباس مصلی #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه نوزدهم» 107 #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیستم» 108 🔸 نماز در فَرو سنجاب 🔹 وَبَر أرانب و ثَعالب 🔸 انسان که غیر مأکول اللحم است، پس چگونه موی او برای لباس مصلی مشکلی ایجاد نمی‌کند؟ 🔹 پنج قسم انصراف: ۱) انصراف ظهوری: بالإجماع حجت است ۲) انصراف بدوی: بالإجماع حجت نیست ۳) انصراف تیقّنی ۴) انصرافی که موجب نقل است ۵) انصرافی که موجب اشتراک لفظی است این سه مورد آخر اختلافی است ولی مرحوم آخوند قائل است که علی الأقوی حجت می‌باشد 🔹 نظر امام خمینی در مورد مجسمه و اشکال آیت الله تبریزی به ایشان 🔸 پوشیدن حریر محض برای رجال در نماز منهی است و نهی در عبادات مفسد است 🔹 آیا خنثی می‌تواند در حریر محض نماز بخواند؟ (نکته‌ای اصولی) 🔸 تمسّک به عموم در غیر مورد مخصّص 🔹 لباس حریر در هنگام حرب (جنگ) 🔸 احکام ثانویه حاکم بر احکام اولیه است 🔹 اشکالی به «مطلقاً» در عبارت شرایع 🔸 برخی معتقدند که مسموعات أقوی از مکاتبات است 🔹 هر مسموعی از هر مکتوبی أقویٰ نیست 🔸 صلاة در ثوب مغصوب #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌و‌یکم» 109 🔸 نماز در لباس غصبی 🔹 اگر غاصب نماز اذن به نماز در لباس غصبی بدهد، حکمش چیست؟ 🔸 جواز تخصیص به منفصل عقلی (بحث اصولی) 🔹 مخصّص لفظی و مخصّص عقلی 🔸 نماز در حذائی که «یَسْتُرُ ظَهر القدم» چه حکمی دارد؟ 🔹 برخی گفته‌اند: فعل معصوم صامت است و از آن «حکم الزامی و وجوب» را متوجه نمی‌شویم و اگر معصوم کاری را انجام ندهد، نهایتاً «عدم الوجوب» را برداشت می‌کنیم 🔸 استحباب نماز در «النعل العربیة» #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌و‌دوم» 110 🔸 کفایت نماز در ثوب واحد 🔹 درع و خمار، پوششِ لازم برای نساء 🔸 برخی گفته‌اند که فعل معصوم دلالت بر جواز میکند و تکرار فعل معصوم، دلالت بر استحباب می‌کند 🔹 مبنای دشوار حاج آقا حسین قمی در عدالت 🔸 ستر عورت در صلاة #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌و‌سوم» 111 🔹 پوشش أمه و صبیه در نماز 🔸 اگر أمه در وسط نماز آزاد شد یا صبیّه در اثناء صلاة به بلوغ رسید، باید خمار بر سر خود بیندازد؟ 🔹 «فعل کثیر» هادم و ماحیِ صورت صلاتیه است 🔸 قید «بما لا یبطل الصلاة» را چرا ذکر نمود؟ 🔹 کراهت نماز در لباس مشکی 🔸 نهی از نماز در قلنسوة سوداء 🔹 اشکال برخی اخباریین بر مشکی‌پوشیدن برای سیدالشهدا (علیه‌السلام) 🔸 جماعتی از فقها علت نهی از لباس مشکی را این دانسته‌اند که مشکی در آن دوران شعار عباسیّین بوده 🔹 تفکیک احکام فرهنگیِ دین از احکام فرافرهنگی 🔸 مقابله پهلوی با تمییز سادات از غیر سادات #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌و‌چهارم» 112 🔹 ادامه بحثِ «مکروهات لباس مصلّی» 🔸 اشتمال صمّاء 🔹 فرق عمامه مسلمین با مشرکین و کفّار 🔸 تحنّک در نماز 🔹 مرحوم فیض کاشانی قائل به حرمت تحنّک در زمانِ حاضر می‌باشد (زیرا عنوان لباسِ شهرت پیدا کرده است) 🔸 عبارات صاحب جواهر در مورد تحنّک 🔹 لثام و نقاب در صلاة 🔸 نماز در قباء مشدود کراهت دارد، إلا فی الحرب 🔹 خواندنِ فقه عامّه چه اهمیتی دارد؟ #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌و‌پنجم» 113 🔸 وجودِ تماثیل بر لباس مصلّی کراهت دارد 🔹 تصویر گُلی بر روی انگشتر امام کاظم (علیه‌السلام) 🔸 نظرِ ابن‌ادریس در مسأله 🔹 الجمع مهما أمکن أولی من الطرح (جمع عرفی بین روایات) 🔸 مکان مصلّی 🔹 ملک عین و ملک منفعت 🔸 در بیع و شراء ملک عین است ولی اجاره ملک منفعت است 🔹 اقسام إذن 🔸 اباحه شرعی و اباحه مالکی 🔹 اشکال صاحب مدارک به محقق حلّی 🔸 مثال‌هایی برای «شبه اُجرت» 🔹 اقسام اباحه: اباحه صریح، اباحه به فحوی (به اولویّت)، اباحه به شاهد حال 🔸 چون فحوی را قسیم شاهدِ حال قرار داده، لذا مشخص می‌شود که در این متن اینها غیر همدیگر هستند 🔹 اشکالی از «مدارک الأحکام» و «مسالک الأفهام» به محقق حلّی 🔸 نظر فضل بن شاذان در مورد نماز در مکان مغصوب، مخالف دیدگاهِ مشهور است 🔹 اگر مالک به غاصب یا غیر غاصب اذن داد، نماز در آن مکان چه حکمی دارد؟ 🔸 جاهل به موضوع غصب 🔹 جاهل به حکم غصب 🔸 خواندنِ نماز در حال خروج از دارِ غصبی #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌و‌ششم» 114 🔸 فاصله بین زن و مرد هنگام نماز 🔹 قید «تصلّی» بیانگر چه مسأله‌ای است؟ 🔸 نکته‌ای از صاحب حدائق در مورد «لا ینبغی» 🔹 حائل بین زن و مرد 🔸 آیا ظلمت یا فقد البصر، «حائل» محسوب می‌شود؟ 🔹 خاطره‌ای به نقل از مرحوم اشتهاردی در مورد نماز در مسجدِ بالاسر 🔸 قبر دو تاجر در مسجد بالاسر 🔹 نجاست مکان مصلّی در چه مواردی مانعی ندارد؟ 🔸 ابوالصلاح حلبی قائل به «لزومِ طهارتِ مساجد سبعه» است 🔹 رعایت ادبِ صاحب حدائق نسبت به ابوالصلاح حلبی 🔸 سید مرتضی قائل است که تمام مکان مصلی باید طاهر باشد #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌وهفتم» 115 🔹 مکان‌هایی که نماز در آن کراهت دارد 🔸 معنای کراهت در ما نحن فیه 🔹 کراهت صلاة در حمّام 🔸 علّت‌هایی که برای کراهت صلاة در حمام ذکر کرده‌اند، ثابت نیست 🔹 ابوالصلاح حلبی نماز در حمام را حرام دانسته است 🔸 حدیثِ مدرج 🔹 نکته‌ای ادبی پیرامون «اختصاص» 🔸 نماز در «معاطن الإبل» و «مساکن النمل» کراهت دارد 🔹 برخی از «مساکن النمل» تعدّی به مساکن سایر حیوانات هم نموده‌اند 🔸 تمسّکا بإطلاق اللفظ 🔹 نماز «بین المقابر» کراهت دارد، ولی در مواردی استثناء شده 🔸 منطور از «بیوت النیران» چیست؟ 🔹 نماز در «بیوت المجوس» با نماز در «بیت فیه مجوسی» چه تفاوتی دارد؟ 🔸 نماز در مقابل بابِ مفتوح #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌وهشتم» 116 🔹 سجده بر چه چیزهایی جایز نیست؟ 🔸 چرا قید «بالعادة» را مطرح کرد؟ 🔹 سجده بر قطن و کتان چه حکمی دارد؟ 🔹 نکته‌ای پیرامون أخذ به مخالفتِ عامه 🔸 اشکالی در حمل برخی روایات بر تقیّه 🔹 عبارات محقق حلّی در مورد یکی از مرجّحات 🔸 طعن شیخ مفید نسبت به مخالفت با عامّه 🔹 ما من مسألة فقهیة (کنایه از قلّت) که اهل‌سنت با هم اختلاف نظر دارند #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه بیست‌ونهم» 117 🔸 سجده بر «وَحَل» جایز نیست 🔹 در صورتی که «ما لا یصح السجود» در اختیار نداشت، چگونه سجده کند؟ 🔸 المیسور لا یسقط بالمعسور 🔹 سجده بر کاغذ 🔸 کلمه «کواغذ» در روایت آمده است 🔹 مقصود از «ابوالحسن» در این روایت، امام هادی (علیه‌السلام) می‌باشد، زیرا راوی «علی بن مهزیار» است 🔸 عرض بدون معروض محال است (نگاه عقلی و عرفی) 🔹 فرق «بیت» با «دار» 🔸 «علم اجمالی» در اصول پایین‌تر از علم تفصیلی است، بر خلافِ علم اجمالی در فلسفه 🔹 علم یعنی وضوح ولی اجمال یعنی مبهم‌بودن؛ پس آیا علم اجمالی تناقض نیست؟ (پاسخی در حلقات شهید صدر داده شده) 🔸 چهار نظریه در مورد حقیقتِ علم اجمالی (حلقه ثالثه شهید صدر) 🔹 علم اجمالی در شبهه محصوره و غیرِ محصوره #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه سی‌ام» 118 🔹 نمازهای مستحبی اذان و اقامه ندارد 🔸 اذان در لغت 🔹 پنج قول در مورد اذان و اقامه 🔸 آیا نماز قضا هم اذان و اقامه دارد؟ 🔹 اذان و اقامه زنان «آهسته» باشد (فتوای محقق حلی) 🔸 اشکالی به اطلاقِ فتوای محقق حلی 🔹 توضیحی پیرامون «شرطان» در عبارت مذکور #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه سی‌و‌یکم» 119 🔸 اذان و اقامه در کدام نمازها بیشتر تأکید شده؟ 🔹 نمازهای نافله اذان دارد؟ 🔸 «نماز‌های واجبِ غیر یومیه» اذان و اقامه دارد؟ سه بار گفتنِ «الصلاة» فقط در مورد نماز آیات وارد شده، ولی فقها تعمیم داده‌اند (البته برخی مانند صاحب مدارک چنین تعمیمی را صحیح ندانسته‌اند) 🔹 اذان و اقامه در نمازهای قضا 🔸 نماز فرادا در صورت خواندن نماز جماعت 🔹 اگر وارد مسجد شود و نماز جماعت تمام شده، می‌تواند به اذان و اقامه آنها اکتفا کند؟ #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat

✔️ تدریس کتابِ فقهی «شرائع الإسلام- محقق حلی- کتاب الصلاة- جلسه سی‌ و‌ دوم» 120 🔹 شرایط مؤذّن 🔸 مجنون و اراده استعمالیه 🔹 آیا اسلام شرط مؤذن است یا ایمان؟ 🔸 شرطِ ذکورت به اطلاقی که محقق بیان کرده، صحیح است؟ 🔹 چه ملاکی برای ممیّز وجود دارد؟ 🔸 در مورد ویژگی‌های مؤذن چه اموری استحباب دارد؟ 🔹 برخی مانند آیت الله سیستانی، گناه صغیره‌ را هم مخلّ به عدالت می‌دانند 🔹 وظیفه کسی که اذان و اقامه یادش رفته و وارد نماز شده، چیست؟ میتواند برگردد و اذان و اقامه بگوید؟ 🔸 تفاوت بینِ ارتزاق و اجرت #فقه #تدریس_شرایع @Nardebane_feghahat