📌فرق قاعده #اصولی و #فقهی ✍️المحقق الدکتور الهاشمي الطباطبائي 1- انّ القاعدة الاصولية ميزانها ان تنتج الحكم الكلي، بينما القاعدة الفقهية لا تنتج الّا الحكم الجزئي‏ در قاعده فقهی همیشه نتیجه جزئی گرفته میشود مثلا نتیجه قاعده فراغ صحت این عمل خاص و یا اینکه نتیجه قاعده طهارت طهارت این ماء خاص است به خلاف قاعده اصولی که در آن نتیجه کلی گرفته می شود مثلا در استصحاب در شبهه حکمیه نتیجه وجوب نماز جمعه است نه این نماز جمعه خاص. در رد این وجه فرق بیان شده که همه قواعد فقهیه در شبهات موضوعیه جاری نمی شوند بلکه بعضی از آن ها مثل قاعده مالا یضمن و یا قاعده طهارت و اثبات طهارت ارنب در شبهات حکمیه جاری و نتیجه کلی اخذ می شود. از طرف دیگر این طور نیست که همه مسائل و قواعد علم اصول ناظر به احکام کلی باشند بلکه در بعضی موارد ناظر به حکم جزئی است ولی محل جریان شبهه حکمیه است.مثل بعضی افعال خاص که به واسطه بعض قواعد اصولی نسبت به پیامبر و یا بعض ائمه ثابت شود.البته درست است که این احکام در خارج واقع نشده اما امکان وقوع دارد. پس دقیق تر این است که در وجه فرق اول گفته شود که قاعده اصولی مخصوص جریان در شبهات حکمیه است ولو اینکه حکم جزئی حاصل شود و قاعده فقهی مخصوص شبهات موضوعیه است پس قاعده استصحاب و یا طهارت و هر قاعده ی دیگری که هم در شبهات حکمیه جاری میشود هم در شبهات موضوعیه در صورت اول جزو مسائل علم اصول در و در صورت دوم از مسائل علم فقه است. 2- انّ المسائل الأُصولية لا تتضمن حكماً شرعيّاً، خلافاً للقواعد الفقهية التي تتضمن حكماً شرعيّاً. در قاعده اصولی نفس قاعده حکم شرعی نیست مثلا در مباحث الفاظ صرفا اثبات حجیت می شود به خلاف قاعده فقهی که نفسش حکم شرعی است. 3-القواعد الفقهية يمكن أن تختص بباب دون باب، و هي كثيرة بخلاف المسائل الاصولية، فإنها جارية في جميع أبواب الفقه. مثلا برائت یا قواعد باب الفاظ در جای جای فقه کاربرد دارد به خلاف قواعد فقهی که در ابواب خاصی استفاده می شوند مثل طهارت ... 4- نتيجة المسألة الاصوليّة إنّما تنفع المجتهد، و لا حظّ للمقلّد فيها. قاعده اصولی فقط به کار فقیه می خورد و مقلد نمی تواند از آن استفاده کند به خلاف قاعده فقهی که مقلد هم از آن می تواند استفاده کند و این امکان برایش وجود دارد مثل قاعده طهارت.پس قاعده ما لایضمن نقض بر این وجه نیست چون ما امکان را اثبات کردیم و مقلد هم در صورت اطلاع به عقود صحیح ضمان آور می تواند از این قاعده استفاده کند. 5- أن المسائل الاصولية نتائجها تقع كبرى في طريق إثبات الوظيفة، بخلاف القواعد الفقهية، فإن شمولها لمصاديقها نحو شمول الطبيعي لأفراده. در قاعده فقهی شخص فقط یک تطبیق و پیدا کردن مصداق را دنبال می کنیم مثلا برای قاعده ی طهارت دنبال مصداق هستیم تا این قاعده در آن مجرا جاری شود به خلاف قاعده اصولی که مجتهد در آن نتیجه این قاعده را به عنوان کبری در یک قیاس استفاده می کند تا نتیجه حکم شرعی شود.مثلا به واسطه حجیت خبر واحد و به ضمیمه اش یه یک خبر است که مثلا وجوب نماز جمعه ثابت می شود.به تعبیر دیگر در صورت اول هیچ علم جدیدی ایجاد نمی شود ولی در صورت دوم علم جدیدی به عنوان وجوب نماز جمعه ایجاد می شود. 6- أنّ للقواعد الاصوليّة عنوان الآليّة في الاستنباط، بخلاف القواعد الفقهيّة فإنّ لها عنوانا استقلاليّا. قاعده اصولی به عنوان وسیله استفاده می شود تا به حکم شرعی دست پیدا کرد یعنی در قیاسی به عنوان کبری قرار می گیرد تا حکم شرعی نتیجه می شود به خلاف قاعده فقهی که آلیت در آن نیست بلکه خودش حکم فرعی شرعی است... 7- ان الاستنتاج في القاعدة الأُصولية غير متوقّف على القاعدة الفقهية بخلافها فإنها متوقّفة على القاعدة الأُصولية. استفاده از قاعده فقهی نیازمند قاعده ی اصولی است مثلا برای استفاده از قاعده طهارت در فقه اولا باید این قاعده را مثلا از اخبارش استفاده کرد پس برای به کارگیری این قاعده فقهی نیازمند یک قاعده اصولی مثل حجیت خبر واحد و حجیت ظواهر هستیم به خلاف قاعده اصولی که برای استنتاج از آن نیازمند قاعده فقهی نیستیم. 📌 برشی از مباحث فقهی استاد محقق دکتر سید صائب هاشمی نسب

🔹آسیب های حدیث گرایی معاصر « بخش پنجم » 🔻 #غالی_گری غلو یکی از آسیب‌های اعتقادی در تاریخ تشیع است. برخی #اخباریان به جهت فرط محبت به اولیای دین تمایل شدیدی دارند که به آثار مطرود و متروک از منابع غالیان یا منابع متأخر تمسک جسته و صفات الوهیت و ربوبیت را به اهل بیت نسبت داده و با توجیه روایات معارض امامان را خالق جهان و رازق تمام موجودات معرفی کنند. در حالی که ائمه اطهار صلوات الله علیهم اجمعین ،این اوصاف را در احادیث معتبره بارها از خود نفی کرده‌اند و حتی اگر این عقاید قابل توجیه ذهنی باشد مورد رضایت امامان نیست. ادامه این روند گاه دیگر مفاسد #فرهنگ غالیان از جمله اباحه گری را به دنبال داشته است. امروزه با هجوم عقلانیت #مدرن برخی با توسل به افکار باطنی و غالی سعی در خارج کردن دین از زندگی یا ارائه خوانشی انسانی مطابق عقلانیت مدرن از #دین هستند. 🔻 #ذهن_گرایی روایات نیز محکم و متشابه دارد. بسیاری از اخبارگرایان با وجود انتقاد از ذهن گرایی مجتهدین و متکلمین و صوفیان خود در تفسیر روایات دچار همین آفت شده و گاه برای توجیه برخی #عقاید به روایاتی #تفسیر پذیر متوسل می‌شوند و با ذهن و رأی شخصی به تفسیر روایات متشابه دست می‌زنند تا جایی که گاه معنایی خلاف واقعیت تاریخی و مصطلح حدیثی و روایات محکم و قواعد ادبی و شواهد فرهنگی ارائه می‌دهند. این روش تحقیق ناصواب بیشتر در توجیه عقاید صوفیانه یا غالیانه بوسیله روایات دیده می‌شود. ذهن گرایی همانطور که در مقام استدلال و استنباط نادرست است در مقام تفسیر متن نیز نادرست است. متن را باید در بستر تاریخی و فرهنگی و حدیثی شناخت نه اینکه چند روایت را برداشت و بدون توجه به دیگر روایات و شواهد تفسیر به رأی کرد. 🔻 #علم_ستیزی عده‌ای از مدعیان حدیث گرایی معتقدند هر چه #علم هست باید از همین احادیث موجود استخراج شود و این علوم جدید مانند دستاوردهای تجربی، #مهندسی ، صنعتی هیچ اعتباری نداشته و همگی باطل و بی‌فایده است. این گروه سعی دارند با تمسک به ظواهر بعید روایات و یا با فهم نادرست خود، هر آنچه که علوم جدید بدان رسیده را رد و طرد کنند. هر چند علم زدگی به معنای تأیید هر آنچه که علوم جدید هر چند به صورت ظنی و احتمال مطرح کرده منطقی نیست، اما علم ستیزی و مقابله با قطعیات علمی از طریق ارائه فهمی ظاهر گرایانه از آیات و احادیث، موجبات وهن مذهب را فراهم می‌آورد. امروزه ذهنیت جوامع یک ذهنیتی علمی است و وقتی که متن دینی هر چند با تأویل و تفسیر قابلیت ارائه فهمی سازگار با مشهورات و مسلمات علمی را دارد، شایسته نیست به جدال با علم جدید بپردازیم. #استاد_محقق_دکتر_هاشمی_نسب #سید_صائب_هاشمی_نسب #منطق #حوزه_علمیه_قم #حوزه_علمیه #حوزه #حدیث_گرایی #اخبار_گرایی #اخباری_گری #اجتهاد #حدیث #درس_خارج_فقه #مجتهد_نواندیش #علوم_حدیث #اخباری #اصولی #فقه_احادیث #فقه 🌐 اینستاگرام / تلگرام ┏━🔸 ━━••••••••━━━┓     @norshariat110 ┗━━━━••••••••━🔸 ━┛