#اطلاع_رسانی 🌀 آیین رونمایی دانشنامۀ برخط زبان‌ها و گویش‌های ایرانی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی 🔹 سخنرانان: کاظم موسوی بجنوردی، عبدالمجید ارفعی، ژاله آموزگار، محمّد دبیرمقدّم و نادره نفیسی 🔹 پیام تصویریِ گارنیک آساطوریان، احمد پاکتچی و اسفندیار طاهری 🔹 هم‌چنین فیلم مستندی ساختۀ سهام‌الدّین بورقانی بنمایش داده می‌شود. 🔹 زمان: یک‌شنبه، ۶ آبان - ساعت ۱۵ 🔹 مکان: تالار امیرالمؤمنینِ مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی 🆔 @OstadPakatchi

#معرفی_مقاله 🌀 مقاله: واژۀ قرآنی اَصْنام: خوانش سطور ناخواندۀ مفسران با روی‌کرد ریشه‌شناسی #چکیده 🔹دربارۀ معنای واژۀ قرآنی اصنام و ترجمه‌اش به بُت بدیهی‌انگاری وجود دارد. بااین‌حال، کاوش دربارۀ ریشه و خاستگاه این واژه و مؤلفه‌های معنایی و جایگاه آن در بافت فرهنگی عصر نزول ضروری به نظر می‌رسد. مطالعۀ کنونی برای تحقق این هدف صورت می‌گیرد. از نظر روش‌شناسی، در این پژوهش از روش‌های زبانشناسی تاریخی ـ با تمرکز بر ریشه‌شناسی سامی و سومری ـ و در جهاتی از مطالعه از تحلیل متنیِ قرآن کریم استفاده شده است. به عنوان نتیجه بحث می‌توان گفت که در سابقه زبان‌های سامی واژه صنم به ریشه ص‌ل‌م بازمی‌گردد که با معنایی نزدیک به کاربرد قرآنی مشترک میان بسیاری از آن زبان‌ها ست؛ اما در نهایت، ریشۀ همه این هم‌زادها به واژه‌ای اکدی بازمی‌گردد که در مسیر اشاعۀ خود از طریق آرامی به نَبَطی، و سپس به عربی کهن شمالی راه یافته است. واژۀ مورداشاره در اکدی ریشۀ سامی ندارد و خود از واژه‌ای سومری گرفته شده است؛ واژه‌ای که معنای لغوی و پیشااصطلاحی آن [شیءِ] تراشیده، شکل‌داده‌شده و برساخته است. در زبانِ عربی قرآن تعبیر اَوثان اشاره به بت‌های معمول در جامعۀ مشرکان درون عربستان دارد؛ اما اصنام تداعی‌کنندۀ بت‌هایی ویژه‌تر، با کیفیت چهره‌پردازی‌شده، گاه با ابعاد بزرگ، و گاهی هم ساخته از موادی چون فلز بوده که ساختن‌شان تنها با فناوری و هنرهای موجود در مدنیّت‌های پیرامونی، هم‌چون بین‌النهرین و شام امکان داشته است. 🌀 منبع: مجلۀ پژوهش نامه نقد آراء تفسیری، دوره 5، شماره 9، شهریور 1403، صفحه 214-240 🆔 @ostadpakatchi

#فایل_PDF_مقاله 🌀 عنوان مقاله: واژۀ قرآنی اَصْنام: خوانش سطور ناخواندۀ مفسران با روی‌کرد ریشه‌شناسی 🔹نویسنده: دکتر احمد پاکتچی 🆔 @ostadpakatchi

#اطلاع_رسانی 🔹 گروه «مطالعات زبان‌شناسی قرآن» پژوهشکده مطالعات قرآنی برگزار می‌کند: 🔹 نشست تخصصی در حوزه مسائل معناشناختی قرآن کریم 🌀 سخنرانان: 🔹 دکتر احمد پاکتچی (آنلاین) (پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) افعال مقاربه در قرآن کریم، از ریشه‌شناسی تا کاربرد 🔹 دکتر آزیتا افراشی (پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) رویکرد شناختی به چندمعنایی فعل‌های حرکتی در قرآن کریم 🌀 دبیر نشست:  دکتر هادی رهنما (پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) 🔹 یکشنبه: ۱۸ آذر ۱۴۰۳ - ساعت ۱۰ تا ۱۲ این نشست (بصورت حضوری) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سالن ادب برگزار خواهد شد. 🌀 همچنین می توانید از طریق لینک زیر بصورت مجازی در این نشست شرکت فرمایید: https://webinar.ihcs.ac.ir/rooms/dml-ipk-1fp-5wp/join 🆔 @ostadpakatchi

﷽ #سخنرانی_استاد #خبرگزاری_ها 🔹 بزرگداشت: میراث ناملموس مشترک منطقه ی اکو 🔹 سخنرانی دکتر پاکتچی در نشست «یلدا، همبستگی منطقه‌ای» 🗒 ۳۰ آذر ۱۳۹۹ 🔹مهمترین بخش در رسم یلدا بخشی است که بعد از ورود اسلام به کشورهای منطقه، مانند افغانستان و تاجیکستان زنده مانده است. 🔹 یلدا دو معنای متضاد در خود دارد، یک معنای یلدا، غمبار بودن، به دلیل طولانی‌ترین تاریکی است و دومین معنا شادی و امید به دلیل انتظار نور در اوج تاریکی است که معنای فرهنگی دارد. 🔹 یلدا را زمینه‌ای برای صبح صادق تلقی می‌کنیم و این یکی از مهمترین معناهای فرهنگی یلداست. ما برای یلدا معانی ژرف‌تری می‌شناسیم که مربوط به ماجرای دوباره زنده شدن است و ابوریحان بیرونی از شب یلدا به‌عنوان «عید میلاد اکبر» یاد می‌کند. «صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود» (سعدی). 🔹 یلدا در اصل به معنای زایش و آمدن متولدان جدید و جایگزین شدن نسل جدید با قدیم و ارتباط نسل‌ها با یکدیگر است. یکی از بحران‌های ما گسیختگی نسل است و برای ما بسیار مهم است که ارتباط بین نسل‌ها را برقرار کنیم و به نحوی باشد که محل و ارتقا بخشنده ی آن فرهنگ باشد. 🔹 گفته‌اند که اکثر نسل‌ها در دل یک سفره جمع می‌شوند، اما در مراسم یلدا نیاکان ما ارتباط بین نسلی را بهتر بر‌قرار می‌کردند و خواندن شاهنامه و حافظ، حکایت از کوشش برای پیوند نسل جدید با قدیم و داد و ستد سینه به سینه با نسل جدید دارد. 🔹 درست معنا کردن مراسم یلدا و درک به روز نیازهای متناسب با خود کمک می‌کند، بتوانیم از یلدا به‌عنون نماد فرهنگی برای ترمیم شکاف بین نسلی استفاده کنیم و نمی‌توان از این پیوند به سادگی چشم پوشی کرد. 🌀 برای اطلاع بیشتر از سخنرانی ها وارد لینک زیر شوید: 🌐 https://www.tabnak.ir/fa/news/1022625 🆔 @OstadPakatchi

#سخنرانی #خبرگزاری_ها 🌀 گزیده‌ای از سخنرانی دکتر پاکتچی در همایش بین‌المللی محیط زیست و فرهنگ و تمدن اسلامی که از سوی انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی برگزار گردید. 📆 ٨ اسفند ١۴٠٣ 🔹 خیلی از افراد صرفا محیط زیست را مسئله علوم طبیعی می‌دانند؛ یعنی محیط زیست یا مسئله زیست‌شناسی و زمین‌شناسی، مرتبط با مدیریت و حکمرانی است و از توجه به فرهنگ عمومی و تعالیم دینی غافل هستند. مواجهه ما با منابع دینی متاسفانه مواجهه تقطیعی و برشی است یعنی بر روی «لا اله» تاکید داریم ولی «الا الله» را نمی‌بینیم لذا یک آموزه دینی ممکن است بر اساس چنین نگاهی معنایی کاملا وارونه داشته باشد و متاسفانه از این وارونگی‌ها کم نداریم. 🔹 تمام متن مقدس و آموزه‌های دینی را باید مورد توجه قرار دهیم؛ یکی از مصادیق این وارونگی در حوزه مواجهه انسان با زمین و نعمت‌های روی زمین و کیفیت بهره‌بردای از محیط زیست رخ داده است؛ برخی آموزه‌های قرآن و حتی کتب پیشین را مورد استفاده قرار داده‌ایم و از برخی دیگر غافل بوده‌ایم که منجر به رفتارهای مخرب و فسادآور و موجب کج‌اندیشی از متون مقدس شده است.   🔹 مطالعه داستان پیدایش آدم بر روی زمین بر اساس متون مقدس نشان می‌دهد که بر این اساس به انسان قدرت و سلطنت ویژه داده شده است؛ در آیه ۲۶ باب اول صفر پیدایش آمده است؛ و خدا گفت آدم را به صورت ما و موافق با صورت ما بساز تا بر ماهیان دریا و پرندگان و بهائم و همه حشرات حکومت نماید... واژه «حکومت نماید» تا حدی به نظر بنده ترجمه دلخواهی از متون یهودی به زبان عبری است. یهودیان طوری از این عبارت تورات در طول تاریخ برداشت کرده‌اند گویی محیط زیست در اختیار انسان است تا هر کاری دوست دارد انجام دهد.  🔹 این موضوع در جهان اسلام و بین مسلمین هم سابقه دارد؛ از جمله در سوره لقمان آیه ۲۰ و آیه ۶۵ سوره حج از مفهوم تسخیر استفاده شده است و برخی با برداشت نادرست از آن چنین نگاهی به طبیعت داشته‌اند؛ مفهوم تسخیر که بارها در قرآن به کار رفته است گاهی تفسیر بی قید و شرط از آن می‌شود. در این راستا متاسفانه در بین یهودیت و مسیحیت و مسلمین تسلط بر طبیعت غلبه داشته است و امروز آثار تخریبی آن را شاهدیم.  پاکتچی با بیان اینکه دو شعار در سالیان اخیر زیاد شنیده می‌شود ولی اقدام جدی برای آن نشده است، تصریح کرد: اول اینکه ما باید دنبال توسعه پایدار در طبیعت باشیم و اگر رفتار لجام‌گسیخته با طبیعت داشته باشیم به مشکل خواهیم خورد؛ در انتخاب اخیر آمریکا بر این مسئله تاکید شد که؛ ای آمریکایی استخراج کن استخراج کن، در کوتاه مدت ممکن است ثروتی به دست آنان برسد ولی در درازمدت چیزی جز فلاکت نخواهد داشت.  🔹 این شعار وجود دارد که اگر زندگی و حیات پایدار روی زمین می‌خواهیم باید استفاده بهینه از طبیعت داشته باشیم و شعار دیگر اینکه باید نسبت به نسل‌های بعد احساس مسئولیت داشته باشیم و ما نمی‌توانیم به نسل بعد زمین سوخته تحویل دهیم. این شعارها با اینکه سخنانی حکیمانه است ولی در پایان آن خودخواهی و خودمحوری انسان دیده می‌شود یعنی باز انسان دلش برای زمین نمی‌سوزد بلکه دلش برای خودش می‌سوزد که بتواند بیشتر بهره‌برداری کند در حالی که آیاتی در قرآن وجود دارد که نشان می‌‌دهد انسان، بر روی زمین مسئول است. 🔹 خدا انسان را خلق نکرده است که فقط از زمین بهره‌برداری کند و باید به مسئولیت خود پایبند باشد؛ آیه ۳۰ سوره بقره در گفت‌وگو میان خدا و ملائکه، انسان را خلیفه روی زمین مطرح کرده است و این خلیفگی دو جنبه دارد؛ یکی اختیاراتی که خدا به او داده و دیگری مسئولیتی که از او می‌خواهد و اینکه زمین و آنچه در آن است امانت خدا به انسان است و انسان نباید در امانت تصرف عدوانی داشته باشد و برخی آیات به صراحت مسئولیت آبادانی زمین را بر دوش او قرار داده است.  🔹 کنار هم قرار دادن مفاهیمی چون خلافت انسان بر روی زمین، امانت و عمران زمین نشان می‌دهد ما باید از محیط زیست حفاظت کنیم، نه فقط برای تامین منافع بلکه باید برای خود زمین و مخلوقات آن ارزش قائل باشیم. 🌀 برای اطلاع بیشتر از سخنرانی ها وارد لینک زیر شوید: 🌐 http://iqna.ir/00HuPu 🆔 @OstadPakatchi

#معرفی_مقاله 🌀 مقاله: تحلیلی انسان‏‌شناختی از نکاح «ضَیزَن» در بافت نزول قرآن کریم #چکیده 🔹از گزارش‌‏های تاریخی چنین برمی‌‏آید که «ضَیزَن» از جمله نکاح‌‏های مرسوم در فرهنگ عرب پیش از اسلام بوده است. در این نوع از نکاح، زنان شخص متوفّا مانند اموال بازمانده از او توسط یکی از خویشاوندان نزدیکش، در بیشتر موارد پسر یا برادرش، به ارث برده شده و بدون دریافت مهریه به نکاح او درمی­‌آمده‌­اند. عالمان تفسیر با استناد به برخی روایات معتقدند که شماری از آیات قرآنی ناظر به رسم «ضیزن» نازل شده و این نکاح جاهلی را نقد کرده‌­اند. در پژوهش حاضر کوشیده شده با کاربست رویکرد انسان‌‏شناسی فرهنگی، زمینه‌‏های پیدایش این نوع خاص از نکاح در فرهنگ جاهلی تحلیل شده و دلایل طردشدن آن از فرهنگ قرآنی بازکاوی شود. دستاوردهای پژوهش نشان­‌دهندۀ آن است که علت شکل‏‌گیری «ضیزن» در فرهنگ عرب پیش از اسلام نگاه به نکاح به‌­مثابۀ دادوستد اقتصادی و مهریه به­‌مثابۀ بهای خرید زن بوده که به پدر زن پرداخت می‌‏شده؛ اما چون در فرهنگ قرآنی، زن به­‌عنوان صاحب مهریه و موجودی مستقل و نه مملوکِ مرد شناخته می‌‏شده، این نکاح تحریم شده است. 🌀 منبع: مجلۀ مشکوة، دوره 43، شماره 1 - شماره پیاپی 162 خرداد 1403، صفحه 4-28 🆔 @ostadpakatchi

#فایل_PDF_مقاله 🌀 عنوان مقاله: تحلیلی انسان‌شناختی از «نکاح ضَیزَن» در بافت نزول قرآن کریم 🔹نویسندگان: دکتر احمد پاکتچی، محمدحسن شیرزاد، محمدحسین شیرزاد 🆔 @ostadpakatchi