#خبر_گزاری 💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 ┈••✾•🦋 ﷽ 🦋•✾••┈ 🌀 گزارشی از سخنرانی دکتر پاکتچی در پنجمین هم ‌اندیشی "نشانه ‌شناسی هنر، روشهای مطالعه نشانه ‌شناختی در گفتمان هنری ایران" با عنوان «ارزیابی جایگاه قصد در خطاب در سنت دلالت پژوهی اسلامی» که در تالار فارابی دانشگاه هنر ایراد گردید. 🗓 ۱۵ اسفند ۱۳۸۶ 🔹 جایگاه قصد در خطاب، همواره یکی از بحث انگیزترین مباحث در حوزۀ نشانه شناسی، منطق، تفسیر و اصول فقه است. هر چه در یک نظام نشانه‌ای، فردیتِ متکلم نقش قوی‌تری داشته و کشاکش میان فردیت متکلم با درک عرفی از کلام شاخص‌تر گردد، بحث از قصد بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. 🔹 تقابل فوق خصوصیتی است که به طور بارز هم در مخاطبان الهی با انسان و هم در آفرینش‌های هنری دیده می شود. هر دو گونه، از این ویژگی برخوردارند که به نظر می رسد قصد متکلم بسیار بیش از گفته های معمول در فرآیند. ارتباط با کلام دخیل بوده است. این اشتراک زمینه ‌ای است که با مراجعه به سابقه بحث‌های صورت گرفته در سنت اسلامی، بتوان با بازخوانی و صورتبندی آنها، مباحث مطرح شده در مورد دلالت‌های دینی در نظام کلامی را به نظام‌های دیگر و گفتمان‌های هنری پدید آمده در آن نظام‌ها گسترش داد. در ارتباط مخاطبه، متکلم به مثابه منشأ سخن و زبان به عنوان محمل تخاطب می‌توانند در دلالت نقش ایفا کنند. 🔹 تا آنجایی که به متکلم به عنوان منشأ سخن برمی‌گردد، قصد اهمیت پيدا می‌کند و اهميت اين موضوع در مطالعات نشانه شناسي کاملاً مشخص است. در مطالعات دينی موضوع به لحاظ اهميت ويژه متکلم که خداوند متعال است اهميت خاص پيدا می‌کند. متکلم در عين حال که بايد به زبان مردم سخن بگويد بايد مفاهيم و معاني ويژه خود را منتقل سازد. اين مخاطب‌ها بر خلاف تخاطب‌هاي عادی، دچار روزمرگی نمی‌شوند. ارتباط اين مسئله با مطالعات هنر، وجود دوگانگي مشابهی در مطالعات هنری است. اثر هنری نيز بايد با در نظر گرفتن مفاهيم عالی، سخن (به معنای عام آن) خود را برای مخاطب قابل فهم کند. کسانی که با يک متن دينی يا متن هنری، کاملاً روشمند برخورد می‌کنند، نقش خلاق سخنگو را در نظر نمی‌گيرند و متن را به سمت روزمرگی می‌برند و کسانی که تکيه اصلی را بر منشأ سخن و اهميت قصد آفريننده سخن می‌برند از اصول تخاطب تخطی کرده و به سمت تأويل می‌روند و در واقع از فهم آنچه که در متن آمده فاصله می‌گيرند. 🔹 در سنت اسلامی، دست کم از سدۀ دوم هجری، زمینه‌های پرداخت به این مبحث دیده می‌شود، اما پختگی این مبحث را می‌توان در سدۀ چهارم هجری در آثار ابوهلال عسکری بازیافت. ابوهلال در سخن از ویژگیهای دلالت، با تعریفی که از دلالت به دست می‌دهد، آن را امری می‌داند که بر پایه توانایی‌های ادراکی انسان اتفاق می‌افتد و قصد متکلم در آن نقش تعیین کننده‌ای ندارد. 🔹 ابوهلال به مواردی اشاره می‌کند که حتی ممکن است شخصی قصد پنهان کردن مطلبی داشته باشد و در عمل آن را گفته باشد. بنابراین، ابوهلال در پی مطالعه سازوکاری است که دلالت بر اساس آن اتفاق می‌افتد و اگر گفته پرداز نسبت به آن هوشیار هم باشد، تنها آن سازوکار را به مثابه ابزاری به کار برده است. 🌀 برای مطالعه این گزارش در سایت اصلی وارد لینک زیر شوید: 🌐 https://www.mehrnews.com/news/650287 🆔 @ostadpakatchi

#اطلاع_رسانی 🔹 خانه کتاب و ادبیات ایران با همکاری معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام برگزار می کند: 🔹 رونمایی و معرفی کتاب‌های «اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن» و «روش‌شناسی پیوند میان دستگاه مفهومی قرآن کریم و علوم مدرن» 🔹 با حضور و سخنرانی: دکتر اصغر آقامهدوی، دکتر سیدمحمد جواد هراتی، دکتر عادل پیغامی و دکتر #احمد_پاکتچی 🔹 زمان: دوشنبه ٢۵ بهمن ١۴٠٠ - ساعت ١٠ تا ١٢ 🌀 جلسه بصورت حضوری در محل خانه کتاب واقع در خیابان انقلاب، جنب خیابان فلسطین جنوبی برگزار خواهد شد و بطور همزمان نیز از طریق سایت آپارات قابل مشاهده می‌باشد. 🆔 @OstadPakatchi

#فایل_صوتی 🔹 رونمایی و معرفی کتاب‌های «اصول و مبانی اقتصاد اسلامی در قرآن» و «روش‌شناسی پیوند میان دستگاه مفهومی قرآن کریم و علوم مدرن» 🔹 سخنرانان: دکتر اصغر آقامهدوی، دکتر سیدمحمد جواد هراتی، دکتر عادل پیغامی و دکتر #احمد_پاکتچی 🔹 زمان: دوشنبه ٢۵ بهمن ١۴٠٠ 🆔 @OstadPakatchi

#فایل_صوتی 🔹 مرکز سلامت معنوی دانشگاه علوم پزشکی کرمان: 🔹 وبینار: مبانی روش شناختی گفتگو میان علوم دینی و علوم تجربی (جلسه اول) 🔹با سخنرانی: دکتر احمد پاکتچی 🔹زمان: یکشنبه ۲۴ بهمن ۱۴۰۰ 🆔 @OstadPakatchi

#معرفی_مقاله 🌀 مقاله: پیجویی ریشه‌های واژه ادب در زبان‌های سامی و آفروآسیایی - «منتشره شده ضمن زندگی‌نامه و خدمات علمی دکتر آذرنوش، 1396ش» #چکیده 🔹استاد دکتر آذرتاش آذرنوش در سال 3131ش مقاله‌ای را با عنوان «ادب» برای جلد هفتم دائره‌المعارف بزرگ اسلامی تأليف کرد که دو سال بعد در آن مجلد به چاپ رسيد. اين مقاله که از تحليلی کم‌نظير برخوردار است، ادب را به عنوان يک انگاره پيچيده و چندوجهی در سده‌های پرتلاطم نخست بررسی کرده و توانسته است با کاوش در کاربردهای انگاره، تصويری تاريخی و صورت‌بندی مبسوط از آن به دست دهد که راهگشای حل بسياری از مفاهيم ترکيبی در تاريخ فرهنگ و علوم اسلامی، از ادبيات تا اخلاق، و از فقه تا تصوف نيز هست. با وجود آن که استاد آذرنوش به نظريات ارائه شده درباره ريشه واژه ‌ادب از سوی پژوهشگران مسلمان و خاورشناسان توجه داده و يکايک آنها را در بوته نقد نهاده است، ولی ريشه‌شناسی واژه در دستور کار آن مقاله نبوده است. در مقاله حاضر کوشش می‌شود تا با کاوش در ريشه‌شناسی واژه، گامی در راستای گسترش بحث طرح شده در آن مقاله سترگ، برداشته شود. 🌀 منبع: کتاب زندگی‌نامه و خدمات علمی دکتر آذرنوش، 1396ش 🆔 @ostadpakatchi

#فایل_PDF_مقاله 🌀 عنوان مقاله: پیجویی ریشه‌های واژه ادب در زبان‌های سامی و آفروآسیایی 🔹نویسنده: دکتر احمد پاکتچی 🆔 @ostadpakatchi

#اطلاع_رسانی 🔹 جلسه دوم وبینار «مبانی روش شناختی علوم دینی و علوم تجربی» امروز برگزار نخواهد شد. 🔹 ان شاء الله زمان برگزاری به زودی اطلاع رسانی می شود. 🆔 @ostadpakatchi

#فایل_صوتی 🔹 پژوهشکده تاریخ اسلام: 🔹 موضوع: زبان شناسی وحی در متون ادیان ابراهیمی (جلسه اول) 🔹با سخنرانی: دکتر احمد پاکتچی 🔹زمان: ۲۳ بهمن ۱۳۹۲ 🆔 @tavoosimsaeed 🆔 @OstadPakatchi

#فایل_صوتی 🔹 پژوهشکده تاریخ اسلام: 🔹 موضوع: زبان شناسی وحی در متون ادیان ابراهیمی (جلسه دوم) 🔹با سخنرانی: دکتر احمد پاکتچی 🔹زمان: ۲۹ بهمن ۱۳۹۲ 🆔 @tavoosimsaeed 🆔 @OstadPakatchi

#اطلاع_رسانی 🔹 تغییر زمان وبینار مبانی روش شناختی گفتگو میان علوم دینی و علوم تجربی (جلسه دوم) به شرح ذیل: 👇👇👇 🔹 با سخنرانی: دکتر احمد پاکتچی دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 🔹 با امتیاز فرهنگی برای اعضای هیأت علمی 🔹 سه شنبه ۳ اسفند ۱۴۰۰ - ساعت ۱۳ الی ۱۵ لینک ورود: https://oc.kmu.ac.ir/webinar1/ لینک ثبت نام: https://forms.gle/RjyA1oH272qdJE4z8 🆔 @OstadPakatchi

#اطلاع_رسانی 💠 نشست تخصصی با موضوع: نظام حاکم بر علم در دوران حاضر 🔹 با حضور: دکتر محمدمهدی طهرانچی و دکتر احمد پاکتچی 🔹 زمان: پنجشنبه، 5 اسفند 1400 - ساعت 10:30 تا 12 🌀 لینک ورود به نشست: iauec.ac.ir/online iauec.ac.ir/live 🆔 @OstadPakatchi

#فایل_صوتی 💠 نشست تخصصی با موضوع: نظام حاکم بر علم در دوران حاضر 🔹 با حضور: دکتر محمدمهدی طهرانچی و دکتر احمد پاکتچی 🔹 زمان: پنجشنبه، 5 اسفند 1400 🆔 @OstadPakatchi

#در_محضر_استاد 💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 ┈••✾•🦋 ﷽ 🦋•✾••┈ 🌀امام کاظم (ع) و آغاز تدوین حدیث در محافل امامیه 🔹 شواهد نشان‌‌‌‌ می‌دهد امامان کاظم (‌علیه‌السلام) و رضا (‌علیه‌السلام) شاید به اقتضای اینکه در مکالمات بین مذاهب، اهل سنت از جایگاه حدیث نبوی نزد امامیه پرسش‌‌‌‌ می‌کردند، بیشتر کوشش داشتند تا اسانید متصل خود به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را ارائه کنند و همین موضوع موجب شده بود تا محفل آنان برای اصحاب حدیث عامه نیز پرجاذبه باشد؛ نمودی از جاذبه، استقبالی است که محدثان نیشابور، چون اسحاق بن راهویه از امام رضا (‌علیه‌السلام) داشتند و حدیث سلسله الذهب را از ایشان شنیدند (نک: ابن بابویه، التوحید، ۲۵؛ اربلی، ۳/۱۰۱). 🔹 در همین راستا تألیف مسندهایی مشتمل بر روایات این دو امام از پدرانشان از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز در شمار سبکهای حدیثی سده‌ی ۲ق جای گرفته است. مهمترین نمونه از چنین نسخه‌هایی از امام کاظم (‌علیه‌السلام) آن است که به نام مسند موسی بن جعفر (علیهما السلام) شناخته شده و گردآورده‌ی ابوعمران موسی بن ابراهیم مروزی شاگرد آن حضرت است (چ بیروت، ۱۳۸۹ق). نمونه‌ی دیگر، کتابی به نقل از امام کاظم (‌علیه‌السلام) مشتمل بر احادیث نبوی است که توسط پسر آن حضرت، اسماعیل بن موسی تدوین شده (نجاشی، ۲۶) و در کتابشناسی حدیث امامیه، به نام یکی از راویان پسین، یعنی ابن اشعث به الاشعیثات یا به نام امام صادق (‌علیه‌السلام) که نامش در اسانید کتاب تکرار‌‌‌‌ می‌شود، به الجعفریات شهرت یافته است (چ قم، ۱۴۱۳ق). 🔹 نسخه‌های مشابهی از امام رضا (‌علیه‌السلام) نیز وجود دارد که به روایت کسانی چون احمد بن عامر طایی و داوود بن سلیمان غازی در دست است و نام صحیفه الرضا (‌علیه‌السلام) یا مسند الرضا (‌علیه‌السلام) شناخته‌‌‌‌ می‌شود (نسخه طایی، مآخذ؛ نسخه غازی، چ قم، ۱۴۱۸ق؛ برای معرفی تحریرها، نک: مقدمه‌ی صحیفه الرضا (‌علیه‌السلام)، ۱۳بب). به گواهی اسانید و اجازات، این سبک از آثار حدیثی نه تنها در میان امامیه، که در میان زیدیه و اهل سنت نیز رواجی گسترده داشته اند. 🔹 در آن نیم سده، همچنین باید به آثاری اشاره کرد که به دنبال گردآوری اقوال شخص آن دو امام بود؛ از آن دست است: مسائل علی بن جعفر که مشتمل بر پرسش و پاسخ‌های مؤلف از برادرش امام موسی کاظم (‌علیه‌السلام) است (چ قم، ۱۴۰۹ق)، نسخه‌‌‌ای در تفسیر از امام کاظم (‌علیه‌السلام) که در سده‌ی ۶ق از منابع ابن شهرآشوب بوده است (مناقب …، ۳/۱۰۷، جم)، الرساله الذهبیه یا طب الرضا (‌علیه‌السلام)، مشتمل بر مضامین بهداشتی و طبی که خطاب به مأمون خلیفه نوشته شده است (چ مشهد، ۱۴۰۶ق)؛ مجموعه‌‌‌ای از رساله‌های امام رضا (‌علیه‌السلام) که از حیث اعتبار موقعیت‌های متفاوتی دارند، شامل رساله الحباء و الشرط (متن: ابن بابویه، عیون …، ۲/۱۵۲-۱۵۷؛ قطعه: یعقوبی، ۲/۴۵۱)، رساله فی محض الشرائع (ابن بابویه، همان، ۲/۱۲۰-۱۲۶؛ ابن شعبه، ۴۱۵-۴۲۳) و رساله به عبدالله بن جندب (متن: فرات، ۱۰۳-۱۰۴). 🔹 فارغ از آنچه گفته شد، از اواسط سده‌ی ۲ق تا سال‌های انتقال به سده‌ی بعد، دوره‌ی تدوین همه یا بخش بزرگی از متون حدیثی مرجع است که در فرهنگ شیعه به اصول اربعمائه یا اصل‌های چهارصدگانه شهرت یافته است. این مفهوم در جمله‌‌‌ای از شیخ مفید بازتاب یافته است، مبنی بر اینکه عالمان امامیه از زمان امیر المؤمنین (‌علیه‌السلام) تا امام حسن عسکری (‌علیه‌السلام) ۴۰۰ کتاب مسماً به اصل را تألیف کرده‌‌اند (ابن شهرآشوب، معالم، ۳). این در حالی است که برخی اصول چهارصدگانه را همگی نوشته‌ی شاگردان امام صادق (‌علیه‌السلام) تلقی کرده‌‌اند (مثلاً محقق، المعتبر، ۱/۲۶). هر چه باشد بخش مهمی از این اصول از سوی شاگردان آن حضرت نوشته شده و موجب شده است تا در نیمه‌ی اخیر سده‌ی ۲ق، حجم عظیمی از احادیث در فضای امامیه مدون گردد. گفتنی است با شکل گیری مکتب جعفری توسط امام صادق (‌علیه‌السلام) و پالایش وسیعی که امامیه در باره‌ی میراث حدیثی پیشین انجام دادند، این موج تألیفِ اصول، توسط اصحاب آن حضرت، نوعی باززایی حدیث نزد امامیه بود و از همین روست که اصول اربعمائه، چنین خاطره‌ی ماندگاری از خود برجای نهاده است. در نیمه‌ی دوم سده‌ی ۲ق، کمتر اصولی یافت‌‌‌‌ می‌شدند که مانند کتاب سلام بن ابی عمره خراسانی به جد به ضبط اخبار متقدمان چون جابر بن یزید و ابوحمزه ثمالی و حتی اخبار ابن عباس اهتمام ورزند (نک: الاصول، متن ۱۲؛ قس: همان، متن ۵).

🔹 در باره‌ی اینکه اصول از نظر تألیف چه سبکی داشتند،‌‌‌‌ می‌توان بر اساس قراین سخن گفت؛ اینکه شیخ طوسی اصول را در تقابل با مصنفات ـ یعنی کتب باب بندی شده ـ قرار داده (الفهرست، ۲۵) و چند نمونه از اصول که برای ما برجای مانده است (چ ضمن الاصول السته عشر، نک: مآخذ) نشان‌‌‌‌ می‌دهد که این متون صرفاً نوشته‌هایی در راستای ضبط حدیث، فاقد ترتیب و موضوع بندی و اغلب کوتاه بوده‌‌اند (نیز نک: آقابزرگ، ۲/۱۳۴؛ هـ د، ۹/۲۱۸-۲۲۰). دو فهرست امامی از شیخ طوسی و نجاشی، عدد بسیاری از متون حدیثی نوشته شده توسط اصحاب امام صادق (‌علیه‌السلام) و دیگر عالمان جعفری در نیمه‌ی اخیر سده‌ی ۲ق را معرفی کرده‌‌اند و با وجود آنکه بسیاری از این آثار امروزه به طور مستقیم در اختیار نیستند، اما حجم عظیمی از مضامین آنها عملاً در کتب اربعه و دیگر منابع حدیث امامی مضبوط گشته است. در این میان به خصوص باید ۱۸ تن را مورد تأکید قرار داد که در سنت امامیه به عنوان اصحاب اجماع شناخته‌‌‌‌ می‌شوند و معتبرترین راویان نزد امامیه محسوب شده‌‌اند (نک: کشی، ۲۳۸، ۳۷۵، ۵۵۶). در میان آنان نام مشاهیر و رجال اثرگذاری چون زراره بن اعین، ابوبصیر اسدی، محمد بن مسلم، عبدالله بن بکیر، یونس بن عبدالرحمان، صفوان بن یحیی، ابن ابی عمیر و احمد بن محمد بزنطی شایسته ذکرند. 🔹 از میان انبوهی از اصول نوشته توسط اصحاب امام صادق (‌علیه‌السلام)، تنها چند اصل مربوط به زید زراد، عاصم بن حمید حناط، زید نرسی، عبدالملک بن حکیم خثعمی، مثنی بن ولید حناط، خلاد سندی، حسین بن عثمان عامری، عبدالله بن یحیی کاهلی (چ ضمن الاصول، متن ۱، ۳، ۴، ۷، ۸، ۹، ۱۰، ۱۱) و بخشی از اصل‌های علاء بن رزین و درست ابی منصور واسطی (همان، متن ۱۵، ۱۶) بر جای مانده و بر اساس نسخه‌‌‌ای که به وجاده باقی مانده، به چاپ رسیده است. با یک نسل تأخر باید به اصل عباد عصفری و اصل جعفر بن محمد بن شریح (همان، متن ۲، ۵) و در نسل پسین به اصل محمد بن مثنی حضرمی و بخش بازمانده از نوادر علی بن اسباط (همان، متن ۶، ۱۳) اشاره کرد. به اینها باید شماری دیگری از اصول متقدم را علاوه کرد که به طور کامل یا گزیده در قرب الاسناد حمیری (سراسر کتاب) و مستطرفات السرائر (ابن ادریس، ۳/۵۴۹ بب) درج شده اند. از نوشته‌های حدیثی ویژه در سال‌های انتقال از سده‌ی ۲ به ۳ق، باید به مجموعه‌‌‌ای موضوعی در فقه اشاره کرد که توسط صفوان ین یحیی گرد آمده بود (ابن ندیم، ۲۷۸؛ نجاشی، ۱۹۷؛ طوسی، الفهرست، ۱۱۰) و از نخستین مجموعه‌های مدون محسوب‌‌‌‌ می‌شد. 🔹 از اوایل سده تا سال ۲۶۰ق، آخرین بخش از دوره‌ی حضور ائمه (علیهم السلام) طی شده که مشتمل بر امامت امامان جواد،‌هادی و حسن عسکری (علیهم السلام) بوده است. به شخص این سه امام تنها مواردی از رسائل و کتب منتسب شده است که عبارتند از: نسخه‌‌‌ای مشتمل بر احادیث، به روایت عبدالعظیم حسنی از امام جواد (‌علیه‌السلام) (ابن بابویه، عیون، ۱/۵۳-۵۵)، رساله فی الرد علی اهل الجبر و التفویض که گفته‌‌‌‌ می‌شود از سوی امام‌هادی (‌علیه‌السلام) خطاب به اهل اهواز نوشته شده است (متن: ابن شعبه، ۴۵۸-۴۷۵؛ قطعه: طبرسی، ۲/۲۵۱-۲۵۷)، جواب مسائل یحیی بن اکثم از همان امام (ابن شعبه، تحف، ۴۷۶-۴۸۱؛ الاختصاص، ۹۱-۹۶)، نامه امام حسن عسکری به اسحاق بن اسماعیل نیشابوری (متن: کشی، ۵۷۵-۵۸۰؛ ابن شعبه، ۴۸۴-۴۸۶) و کتاب فی الحلال و الحرام از همان امام (قطعه: ابن شهرآشوب، مناقب، ۴/۴۲۴). گفتنی است کتابی با عنوان تفسیر امام حسن عسکری (‌علیه‌السلام) در طی سده‌های متمادی در میان امامیه رواج داشته که بر اساس مقدمه، املاء آن حضرت و کتابت دو شاگرد استرآبادی ایشان بوده است (التفسیر …، ۹-۱۰)، اما محققان تردیدهای مختلفی را در صحت این انتساب روا داشته‌‌اند (نک: هـ د، ۱۵/۷۴۲-۷۴۳). 🔹 بخش اصلی نوشته‌های حدیثی امامیه در آن نیم سده، ادامه‌ی تألیف اصول و مصنفات با همان قوتی است که در سده‌ی پیش آغاز شده بود. در شمار اصحاب امامان و عالمان مذهب در این دوره‌ی تاریخی، مؤلفان بسیاری را‌‌‌‌ می‌شناسیم که به تألیف کتب کوتاه حدیثی، اعم از نوشته‌های بی ترتیب و مرتب شده دست زدند که نام آنها و معرفی آثارشان در سراسر الفهرست طوسی و رجال نجاشی نقش بسته است که در آن میان چهره‌هایی بس متنوع دیده‌‌‌‌ می‌شوند: