📜نقش ذهن در پیدایش معقولات برگرفته از : شرح نهایه ج ۲ص ۸۳ هم اندیشی معرفت شناسی ج۱ ص ۳۳۷ حضرت علامه مصباح رحمه الله در شرح نهایه الحکمه می فرمایند: " ذهن در پیدایش معقولات اولى منفعل است نه فعّال. همان طور که در ویژگى شماره ۱ گفته شد، معقولات اولى صور واقعیات خارجى هستند و هنگامى در ذهن به وجود مى‌آیند که نفس ما آن واقعیات را، با حواس یا بدون حواس، بیابد و تا هنگامى که نفس واقعیت یک چیز را، بیواسطه یا بواسطه، نیابد، ممکن نیست صورت جزئى یا کلى آن چیز در ذهن به وجود آید. به عبارت دیگر، نقش ذهن در به وجود آمدن معقولات اولى شبیه نقش فیلم عکاسى است در پیدایش تصویر روى آن. واضح است که اگر دریچه دوربین عکاسى بسته باشد، فیلم داخل آن خودبخود هیچ نقشى را روى خود به وجود نمى‌آورد و تنها آنگاه روى فیلم تصویر به وجود مى‌آید که شیئى مقابل دریچه دوربین قرار گیرد؛ یعنى، فیلم عکاسى فقط پذیرنده تصویر است و به هیچ وجه به وجود آورنده آن نیست؛ به وجود آورنده تصویر نورى است که از شىء خارجى به فیلم مى‌تابد، پس فیلم عکاسى در پیدایش تصاویر روى خود فقط منفعل است و به هیچ روى فعال نیست. ذهن ما نیز در پیدایش معقولات اولى چنین است." همچنین ایشان در هم اندیشی معرفت شناسی می فرمایند: " در فلسفه اسلامی یک دسته از معقولات آنهایی هستند که نفس نسبت به آنها جنبه انفعالی دارد. ماهیات و معقولات اولی از این قبیل اند . حتی اگر نفس فاعلیت هم داشته باشد فاعلیت ضعیفی است و بیشتر جنبه انفعالی دارد و شبیه انعکاس است. همان طو که صور حسی و خیالی ، خود به خود و بدون اراده و فاعلیت ما در ذهن منعکس می شوند ، معقولات اولی نیز چنین اند. البته منظور از فاعلیتی که در اینجا نفی می شود فاعلیت با مرتبه قوی آن است ، و گرنه باز هم نفس یک نحو فاعلیتی در صور حسی و خیالی دارد. اما در ماهیات نگوییم صد در صد ، دست کم می توانیم بگوییم بیشتر جنبه انفعالی دارد بخلاف معقولات ثانیه که با تعمل و فعالیت خود نفس ایجاد می شوند." 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜بدیهیات عقل عملی برگرفته از : آموزش فلسفه درس ۲۰ اخلاق در قران ج ۳ ص ۱۲۸_ ص ۲۸۲ نقد و بررسی مکاتب اخلاقی ص ۳۲۷ حضرت علامه مصباح در آموزش فلسفه می فرمایند: "اصول اخلاقي و حقوقي بدان‌گونه که در اين نظريه تصور شده، بي‌نياز از استدلال و غيرقابل‌تعليل نيست و حتي کلي‌ترين آنها که حسن عدل و قبح ظلم است، نيازمند به برهان مي‌باشد، چنان‌که اشاره خواهد شد." از این عبارت برداشت می شود که ایشان چیزی به نام بدیهی عقل عملی قبول ندارند . در حالی که در اخلاق در قران می فرمایند: "به نظر ما حسن عدالت و لزوم رعایت آن، در ادراکات عملى، از جمله قضایاى تحلیلى است و راز بدیهى بودنش نیز در تحلیلى بودن آن نهفته است." در جایی دیگر از همین کتاب می فرمایند: "به طور کلى این که «در اموال دیگران نباید تصرف کرد،» یک قضیه بدیهى مربوط به ادراکات و احکام عملى است؛ همانند قضایاى بدیهى که در ادراکات نظرى وجود دارد. جو غالب بر اندیشه‌هاى فلسفى این است که در مسائل اعتبارى یا ادراکات عملى، قضیه یا قضایاى بدیهى نداریم؛ اما به نظر مى‌رسد که در اعتباریات نیز، مانند قضایاى نظرى، قضیه بدیهى داریم." تبیین نظریه علامه مصباح رحمه الله 👤استاد مجتبی مصباح استاد مصباح در تبیین نظریه مرحوم علامه مصباح رحمه الله می فرمایند: آنچه که از مجموع فرمایشات مرحوم والد -ره - برداشت می شود این است که اینکه ما گزاره بدیهی مربوط به عمل داریم یا نه، بستگی دارد به معنایی که از این گزاره‌ها قصد می‌کنیم. بله. ما می‌توانیم گزاره‌های مربوط به عمل بصورت بدیهی تحلیلی داشته باشیم و لازم هم نیست که این گزاره‌ها کلی‌ترین گزاره‌ها باشند. وقتی می‌گوییم باید به عدالت رفتار کرد،‌ اگر مقصود ما از عدالت حقی است که باید ادا شود، مقصود این خواهد بود که حقی را که باید ادا کرد باید ادا کرد. همچنین اگر بگوییم کار ناشایست شایسته نیست و سخن ناسزا سزاوار نیست،‌گزاره‌هایی بدیهی گفته‌ایم. این نوع گزاره‌های بدیهی از نوع تکرر عین موضوع یا جزء آن است که برای استنتاج هیچ مصداقی کافی نیست. اما گزاره‌هایی بدیهی که برای استنتاج مصداق مفیدند، گزاره‌هایی هستند که محمول لازم بین موضوع باشد و ما وجود لازم را در مصداقی می‌دانیم و از این طریق حکم را برای مصداق استنتاج می‌کنیم. در واقع، آن لازم حد وسط استدلال قرار می‌گیرد. اما چنین گزاره‌های بدیهی در حوزه اخلاق نداریم، زیرا ثبوت خود مفاهیم ارزشی برای موضوعات اخلاقی که ارزش در آنها اخذ نشده با واسطه ارزش‌مندی هدف اخلاق است و با همین واسطه اثبات می‌شود، و بنابراین هیچ گزاره اخلاقی بمعنای واقعی کلمه، یعنی گزاره‌ای که موضوعش وصف یا فعلی اختیاری باشد (و طبعا ارزش هم در آن شرط نشده باشد) و محمولش مفهومی ارزشی باشد بدیهی نیست. 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜بیانات علامه طباطبائی بن مایه نظریه ابتکاری ارجاع بدیهیات به علوم حضوری شرح برهان شفاء جلد ۱ ص۶۲ ره یافت ها و ره آوردها ج۱ ص ۱۷۴ دومین یادنامه علامه طباطبائی ص ۲۶۶ منطق و شناخت شناسی از نظر حضرت آیت الله مصباح یزدی ص۳۴۱ علامه مصباح در شرح برهان شفاء می فرمایند: "سرّ بداهت اوّلیات و وجدانیات این است که باز گشت به علم حضوری دارند." استاد حسین زاده در بحث معیار صدق بدیهیات اولیه می گویند : استاد مصباح یکی از برجسته ترین و بدیع ترین نظریه های خود را ارائه کرده اند...... ابتنای علوم حصولی یقینی بر علوم حضوری و یافتن ارتباط معرفت شناسی آنها با یکدیگر ، از جمله دستاوردهای این نظریه بدیع و ابتکاری است. مرحوم علامه مصباح این نظریه را مستبط از کلام مرحوم علامه طباطبائی می دانند و بیانات ایشان را ریشه این نظریه می دانند، ایشان در دومین یادنامه علامه طباطبائی می فرمایند: " از بیانات حضرت علامه طباطبائی اینطور استنباط می شود که علوم حصولی به علوم حضوری منتهی می شوند و آنجا که نفس بتواند معلوم حضوری و صورت حصولی را با هم مقایسه کند ، می تواند مطابقت مفهوم را با مصداق بیابد." 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

🔴 تمدید شد ✳️ فراخوان مقاله همایش بین المللی علوم انسانی اسلامی در اندیشه علامه محمدتقی مصباح یزدی(ره) ✅ محورهای همایش: 1️⃣ دیدگاه‌های علامه مصباح یزدی(ره) درباره: 🔷 چیستی، امکان و اعتبار علوم انسانی 🔷 مبانی علوم انسانی 🔷 روش و فرآیند تولید علوم انسانی اسلامی 🔷 مسایل علوم انسانی 2️⃣ مطالعه تطبیقی اندیشه‌های علامه مصباح یزدی(ره) با دیگر متفکران در حوزه علوم انسانی 3️⃣ منظومه فکری علامه مصباح یزدی(ره) در علوم انسانی اسلامی 4️⃣ انعکاس و تأثیرگذاری اندیشه علامه مصباح یزدی(ره) در آثار اندیشمندان علوم انسانی 🗓 آخرین مهلت ارسال مقالات: 1401/05/31 🗓 زمان برگزاری: 25 و 26 خرداد 1402 🏢 دبیرخانه: قم، خیابان جمهوری اسلامی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، طبقه 4 🔷 دریافت ریزموضوعات از سایت همایش 🌐 www.ihsam.iki.ac.ir 🔷 کانال همایش در ایتا، سروش و بله 🔰 @ihsam_ir 🌐 پایگاه اطلاع‌رسانی آثار حضرت علامه مصباح(ره) 🌐 https://mesbahyazdi.ir ☎️ دبیرخانه همایش: 02532113456 ☎️ اداره همایش‌ها: 02532113429 ☎️ روابط عمومی: 02532113627 📱 همراه: 09051810128 🌐 کانال و سایت مؤسسه‌ امام خمینی(ره) 🔰 https://eitaa.com/iki_ac_ir 🌐 https://iki.ac.ir

📜معنای "باید اخلاقی" ؛ بیان دیدگاه ها برگرفته از کتاب باید اخلاقی از دیدگاه اندیشمندان معاصر اسلامی ص۳۲_۳۴ 1️⃣استاد صادق لاریجانی : معنای باید بدیهی هست .ایشان بدیهی بودن "باید" را دلیلی بر بی نیازی آن از تعریف می دانند. 2️⃣محقق اصفهانی : ایشان باید اخلاقی را با مفهوم اخلاقی دیگری مانند "خوب" تعریف می کنند. 3️⃣ آیت الله جوادی: ایشان معنای باید اخلاقی را ضرورت تکلیفی می دانند. 4️⃣مرحوم مهدی حائری : معنای باید اخلاقی ضرورت بالغیر است. 5️⃣استاد معلمی : "باید اخلاقی" به معنای ضرورت بالقیاس و بالغیر هست. 6️⃣آیت الله مصباح یزدی : ایشان معنای "باید اخلاقی" را ضرورت بالقیاس بین فعل و نتیجه در نظر گرفته اند. 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜تبیین تحلیلی بودن برخی گزاره های اخلاقی همچون العدل حسن 👤علامه مصباح یزدی رحمه الله 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜نظر آیت الله مصباح در مورد حکایت شانی برگرفته از آموزش فلسفه درس ۱۴ ، ۱۸ مقاله ماهیت حکایت از دیدگاه استاد مصباح علامه مصباح رحمه الله در دو جای از کتاب آموزش فلسفه بحث شانی بودن حکایت تصورات را مطرح فرموده اند: درس ۱۴: تصور در لغت به معناي «‌نقش‌بستن‌» و «‌صورت‌پذيرفتن‌» است، و در اصطلاحِ اهل معقول عبارت است از پديده ذهني ساده‌اي که شأنيت حکايت از ماوراي خودش را داشته باشد . ٢. درس ۱۸: چنان‌که در تعريف تصور اشاره شد، هر تصوري فقط شأنيت نشان دادنِ ماوراء خود را دارد؛ يعني هيچ‌گاه تصور يک امر خاص يا يک مفهوم کلي، به معناي تحقق مطابق آن نيست و اين واقع‌نمايي شأني، هنگامي به فعليت مي‌رسد که به شکل يک قضيه و تصديق درآيد و مشتمل بر حکم و نمايانگر اعتقاد به مفاد آن باشد؛ مثلاً مفهوم «‌انسان‌» به‌تنهايي دلالتي بر تحقق انسان خارجي ندارد، ولي هنگامي که با مفهوم «‌موجود‌» ترکيب شد و رابطه اتحادي آنها را به‌صورت يک علم تصديقي درآورد، کاشفيت بالفعل از خارج پيدا مي‌کند، يعني مي‌توان اين قضيه را که «‌انسان موجود است‌» به عنوان قضيه‌اي که حکايت از خارج مي‌کند تلقي کرد. شاید تصور شود که از منظر علامه مصباح رحمه الله تصور وقتی در قالب قضیه قرار بگیرد به حکایت بالفعل می رسد در حالی که ظاهرا این برداشت، برداشت غلطی به نظر می رسد . در مقاله ماهیت " حکایت" از دیدگاه استاد مصباح بعد از ذکر شرط در قالب قضیه بودن برای حکایت بالفعل دو شرط دیگر نیز ذکر شده است : 1⃣ تعلق تصدیق به قضیه : فاعل شناسا باید محتوای قضیه را تصدیق کند. 2⃣صادق بودن قضیه : علاوه بر اذعان فاعل شناسا به مفاد قضیه ، صدق مطابقت قضیه با واقع نیز لازم است. بنابراین اگر تصوری در قالب قضیه قرار بگیرد ولی تصدیق به آن تعلق نگیرد یا اینکه اذعان و تصدیق به آن تعلق بگیرد ولی مطابق با واقع نباشد حکایت در مرحله شانیت باقی می ماند. نتیجه : از منظر علامه مصباح رحمه الله حکایت در عمده مرحله (تصورات و قضایا) بالقوه، و فقط در تصدیقاتِ صادق، بالفعل است . 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

🔰 المپیاد علوم عقلی ▫️اولین المپیاد علوم عقلی با محوریت کتاب بدایة الحکمه نگاشته مرحوم علامه طباطبایی رضوان‌الله‌تعالی‌علیه توسط مرکز تخصصی آموزش فلسفه اسلامی و مؤسسه آموزشی پژوهشی نفحات با همکاری دیگر مؤسسات و مراکز تخصصی آموزشی برگزار می‌گردد. ▫️این المپیاد ویژه طلاب و دانشجویان متولد سال ۱۳۷۰ به بعد است. - برای طلابی که پس از تحصیلات دانشگاهی وارد حوزه علمیه شده‌اند، شرط سن سال ۱۳۶۷ به بعد است. ⏱ مهلت ثبت‌نام: تا ۲۰ مردادماه ۱۴۰۱ ⏱ زمان برگزاری المپیاد: ۱۵ مهرماه ۱۴۰۱ 🖥 جهت ثبت‌نام به سامانه آموزشی نفحات به آدرس ذیل مراجعه نمایید؛ http://elearn.nafahat-eri.ir/ 📱جهت بیان سؤالات و دریافت پاسخ‌های خود می‌توانید با پشتیبان المپیاد به آیدی زیر در پیام‌رسان ایتا در ارتباط باشید؛ @Olympiad1401 🏷 کانال اختصاصی المپیاد: https://eitaa.com/Olympiadhekmat1401 @falsafeh_eslamii https://eitaa.com/joinchat/729677891Cc0cea1ba96

📜عدم خلط مفهوم و مصداق برگرفته از آموزش فلسفه درس ۲۱ دروس فلسفه ص ۲۳۰ سابقا در جواب مرحوم علامه در سوالی که در مورد جمع اصالت وجود با معقول ثانی فلسفی دانستن وجود مطرح شد، دانستیم که نباید بین عالم واقع و عالم مفاهیم یا به عبارت دیگر بین مفهوم و مصداق خلط کرد نکته ای که خود مرحوم علامه در آموزش فلسفه به آن اشاره کرده اند. ایشان می فرمایند: " حاصل آنکه در مقام به‌کار گرفتن مفاهيم، بايد به دو نکته مهم توجه داشته باشيم: يکي آنکه ويژگي خاص هر نوع از مفاهيم را در نظر داشته باشيم که مبادا بي‌جهت حکم نوع خاصي از مفاهيم را به انواع ديگر تعميم ندهيم و مخصوصاً به ويژگي‌هاي هريک از مفاهيم ماهوي و فلسفي و منطقي توجه داشته باشيم؛ زيرا بسياري از مشکلات فلسفي در اثر خلط بين اين مفاهيم پديد آمده است، و ديگري آنکه ويژگي مفاهيم را به مصاديق، و بالعکس ويژگي مصاديق را به مفاهيم سرايت ندهيم تا در دام مغالطه و اشتباه مفهوم با مصداق نيفتيم. ‌‌‌‌‌" حال می خواهیم مثال دیگری را بیان کنیم که شبیه بحث مفهوم وجود و واقعیت وجود در بحث مذکور است و توجه به تفاوت مفهوم و مصداق باید لحاظ شود تا دچار اشتباه نشویم. علامه مصباح رحمه الله در مورد جوهر و کیفیت می فرمایند: "جوهر و کیفیت مفهوماً از معقولات ثانیه هستند ولی مصادیق آنها ماهیت نوعیه است " دقت به این نکته موجب مصون بودن از مغالطات میباشد. 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah

📜تعریف ذهن از منظر استاد مصباح برگرفته از آموزش فلسفه درس ۴۹ تعلیقه علی النهایه ص ۹۱ رقم ۵۰ هم اندیشی معرفت شناسی ج۱ ص ۳۳۵ و ج ۲ ص ۴۲۰_۴۲۱ حضرت علامه مصباح رحمه الله در آموزش فلسفه در این زمینه می فرمایند: "مرتبه‌اي از وجود نفس به‌نام «‌ذهن‌» ظرف‌گونه‌اي براي علم حصولي به‌شمار ‌مي‌رود كه خود آن داراي مراتب و شئون مختلفي است و بعضي از مراتب آن، اشراف بر مرتبه ديگر پيدا مي‌كند، به‌طوري كه مرتبه پايين‌تر، حكم خارج را نسبت به ذهن مي‌يابد و علم ديگري به آن تعلق مي‌گيرد" همچنین در تعلیقه بر نهایه می فرمایند: "أنّ الذهن لیس هو الدماغ بل هو من شؤون النفس المجرّدة" ایشان در هم اندیشی معرفت شناسی نیز فرموده اند: "در فلسفه ما ذهن جایگاه یا عامل علم حصولی است." 🔹نظرات فلسفی آیت الله مصباح 🔹 @PhilosophyofAyatollahMesbah