💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
2⃣ بررسی فقهی حق گمنامی و حدود آن در اسلام و رابطه آن با هویتمندی افراد، موجودیتها و فعالیتها در فضای مجازی
🔹 مفهوم گمنامی اشاره به موقعیتهایی دارد که هویت شخص ناشناخته بماند؛ اما به معنای بیهویتی نیست؛ بلکه به معنای شناساییناپذیری، دسترسناپذیری یا ردیابیناپذیری است. هویّت در پاسخ به پرسش «کیستی» بیان میشود. در هویت یک شخص مؤلفههای متنوعی از عقاید، باورها، موقعیت اجتماعی، مواضع سیاسی، ثروت، اعتبار اجتماعی و مانند آنها اهمیت دارند. اما در این بحث هویت شناسنامهای مدنظر است؛ یعنی با نگاه به هویت مجازی، هویت کالبدی (فیزیکی) قابل شناسایی باشد.
🔹 گرچه گمنامی برای مجرمان بسیار حیاتی است؛ اما این حق در مواردی توسط قانون کاملاً به رسمیت شناخته میشود و از آن حمایت میشود؛ مانند گمنامی در انتخابات یا گمنامی نیروهای امنیتی. در مواردی نیز گمنامی ارزش اخلاقی بالایی دارد؛ مانند گمنامی در کارهای خیرخواهانه. گاه گمنامی ارزش ملی دارد، مانند شهدای گمنام. بنابر این، گمنامی همواره مفهومی دارای بار منفی نیست و بسته به موقعیت میتواند بار معنایی مثبت، منفی یا خنثی داشته باشد. حدودی از گمنامی نیز گرایش طبیعی انسانی است. انسان، به طور طبیعی، میل ندارد همهی هویت خود را آشکار کند و تلاش دیگری برای آشنایی با همهی هویت یک فرد، او را به اضطراب انداخته و به تلاش برای پنهان ماندن از دیگری وادار میکند.
🔹 فضای مجازی امکاناتی در اختیار گذاشته که افراد بدون روشن بودن هویت کالبدیشان، بتوانند دیدگاههای خود را در امور مختلف بیان کنند. پنهان کردن هویت کالبدی در فضای مجازی علل مختلفی دارد؛ مانند در امان بودن از عواقب قضایی یا اجتماعی مواضع آنها، عدم پذیرش مسئولیت، حیاء و شرم به ویژه در میان بانوان، استفاده از فضای گمنامی برای شهرت و علل دیگر. برخی از فناوریها نیز اساساً فناوریهای گمنامیاند.
🔹 در نظر برخی از حقوقدانان، حق گمنامی، در کنار محرمانگی و تنهایی، یکی از سه رکن حریم خصوصی قلمداد شده است. از سوی دیگر، برای دولتها آشکار شدن بخشی از هویت شهروندان لازم است. خود افراد نیز در جوامع نیاز دارند بخشی از هویت دیگران را دریابند.
🔹 در این موضوع، از محقق خواسته شده تا این حق را از منظر فقهی بررسی کند و در مرتبهی اول نشان دهد که از منظر فقهی، آیا میتوان چنین حقی را تعریف کرد؟ اگر پاسخ مثبت باشد، در مرتبهی دوم، نشان دهد که حدود و ثغور این حق چیست؟ این حق در فضای مجازی در چه صوری مشروعیت دارد؟
#پیوست_محورهای_جشنواره
#جشنواره #حل_مسائل_کلیدی #حق_گمنامی
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐 @oisc_majazi