💠 محورهای جشنواره «حل مسائل کلیدی فضای مجازی»:
1️⃣ بررسی رابطه نظام ولایت فقیه با فناوری‌های دولت‌گریز با مطالعه موردی بلاکچین
2️⃣ بررسی فقهی حق گمنامی و حدود آن در اسلام و رابطه آن با هویت‌مندی افراد، موجودیت‌ها و فعالیت‌ها در فضای مجازی
3️⃣ بررسی فلسفی-فقهی مالکیت در فضای مجازی
4️⃣ بررسی فلسفی-فقهی مالیت در فضای مجازی
5️⃣ بررسی فقهی-اجتماعی اصل و شیوه‌های ایجاد یا حضور در شبکه‌های اجتماعی با عنایت به همزمانی فرصت‌ها و تهدیدها؛ در سه وضعیت غلبه دشمن، غلبه حکومت اسلامی و موازنه
6️⃣ بررسی فقهی ارزش‌های اساسی اقتصاد اسلامی در فضای مجازی با مطالعه تطبیقی رمزارز اسلامی
7️⃣ ملاحظات فلسفی-فقهی هنرهای دیجیتال (Digital art)
8️⃣ بررسی حدود سیاستگذاری، مقرره‌گذاری، قانون‌گذاری و جرم‌انگاری در حکمرانی فضای مجازی از منظر فقهی
9️⃣ بررسی فقهی حدود و شیوه‌های نظارت بر فضای مجازی با لحاظ لایه‌مندی گروه‌های کاربری در فضای مجازی
0⃣1️⃣ امکان تعریف و حدود حریم خصوصی در فضای مجازی از منظر فقه
1️⃣1️⃣ اصول و قواعد فقهی حاکم بر تعامل نظام اسلامی با دولت‌ها، شرکت‌ها و ملت‌های دیگر در فضای مجازی
2️⃣1️⃣ بررسی فقهی تزاحم مسئله امنیت و جهانی شدن در عصر فضای مجازی
3️⃣1️⃣ بررسی حدود فلسفی-اخلاقی-فقهی هوش مصنوعی در اسلام
4️⃣1️⃣ مقایسه رودیکردهای فقهی (فقه فردی، فقه حکومتی، فقه نظام و...) در مواجهه با مسائل مستحدثه و پدیده‌های نوظهور با مطالعه موردی رمزارز
5️⃣1️⃣ مقایسه انتقادی نگاه سلبی و ایجابی در رویکردها، حرکت‌ها و رفتارها در مواجهه با فضای مجازی از منظر فلسفه فقه
برای توضیح بیشتر این مسائل، #پیوست_محورهای_جشنواره را دنبال کنید...
#جشنواره
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐 @oisc_majazi
💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
1⃣ بررسی رابطه نظام ولایت فقیه با فناوری‌های دولت‌گریز با مطالعه موردی بلاکچین
تا پیش از جمهوری اسلامی ایران، تقریباً در هیچ برهه‌ی تاریخی، فقیهان نتواسته بودند بر مسند حکومت تکیه زنند. اما همواره در صور مختلف به إعمال ولایت پرداخته‌اند. مانند ورود در دستگاه حاکمیت طاغوت و استفاده از آن برای پیشبرد اهداف جریان تشیع، استفاده از فرصت‌های حاصل از برخی تعاملات جانبی با نظام‌های طاغوت، ایجاد شبه‌دولت پنهان در درون دولت آشکار، و مانند آن‌ها، از شیوه‌هایی بوده که فقیهان شیعه برای إعمال ولایت داشته‌اند. إعمال ولایت در طول تاریخ تجربه‌ی ولایت در ساختارهای دولت‌گریز را داشته است. اکنون نیز، گرچه در حد مرزهای جمهوری اسلامی، دولت مرکزی با محوریت ولایت فقیه ایجاد شده؛ اما بنابر ادله‌ی شرعی می‌دانیم که ولایت محدود به مرزهای جغرافیایی نیست. با این حال، در خارج از این مرزها ولایت فقیه برای تشکیل دولت بسط ید ندارد و ناچار از استفاده از ساختارهای دولت‌گریز است. فناوری‌های دولت‌گریز یکی از امکاناتی‌اند که شاید بتوان از آن برای توسعه‌ی جهانی ولایت فقیه استفاده کرد. ممکن است از این فناوری‌ها حتی در ضمن وجود دولت مرکزی نیز بهره برد.
🔹 در ساختار اینترنت فناوری‌های دولت‌گریز متعددی وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سه مورد بلاکچین (Blockchain)، ابر گمنامی و شبکه‌های اجتماعی نامتمرکز اشاره داشت. فناوری بلاک چین بیشتر در رمزارزها به کار گرفته شده، اما از این بستر در برخی کاربردهای دیگر استفاده شده و خود این بستر ظرفیت کاربردهای بسیار متنوعی دارد. از فناوری ابر گمنامی در شبکه‌ی تور (Tor)، شبکه‌ی Freenet و پروژه اینترنت مخفی (Invisible Internet Project یا I2P) استفاده شده است. از فناوری شبکه‌ی اجتماعی نامتمرکز نیز در شبکه‌ی اجتماعی ماستادون، پیرتیوب و فرندیکا بهره گرفته شده است.
🔹 تاکنون این فناوری‌ها بیشتر مورد استفاده‌ی آنارشیست‌ها، لیبرالیست‌ها و گروه‌های تروریستی و دیگر گروه‌های مجرمان قرار گرفته است. در این موضوع، درخواست از محقق این است که ظرفیت این فناوری‌ها را، به ویژه در مورد بلاکچین، برای توسعه‌ی جهانی ولایت فقیه و نیز تعمیق ولایت فقیه در چارچوب دولت مرکزی بررسی کند و با تمرکز بر پروتکل‌های مناسب با نظام ولایت فقیه، اولاً نشان دهد که چنین ایده‌ای ممکن است یا نه؟ ثانیاً بر فرض امکان، محقق کردن این ایده، چه لوازمی دارد؟
#پیوست_محورهای_جشنواره
#جشنواره
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐 @oisc_majazi
💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
2⃣ بررسی فقهی حق گمنامی و حدود آن در اسلام و رابطه آن با هویت‌مندی افراد، موجودیت‌ها و فعالیت‌ها در فضای مجازی
🔹 مفهوم گمنامی اشاره به موقعیت‌هایی دارد که هویت شخص ناشناخته بماند؛ اما به معنای بی‌هویتی نیست؛ بلکه به معنای شناسایی‌ناپذیری، دسترس‌ناپذیری یا ردیابی‌‌ناپذیری است. هویّت در پاسخ به پرسش «کیستی» بیان می‌شود. در هویت یک شخص مؤلفه‌های متنوعی از عقاید، باورها، موقعیت اجتماعی، مواضع سیاسی، ثروت، اعتبار اجتماعی و مانند آن‌ها اهمیت دارند. اما در این بحث هویت شناسنامه‌ای مدنظر است؛ یعنی با نگاه به هویت مجازی، هویت کالبدی (فیزیکی) قابل شناسایی باشد.
🔹 گرچه گمنامی برای مجرمان بسیار حیاتی است؛ اما این حق در مواردی توسط قانون کاملاً به رسمیت شناخته می‌شود و از آن حمایت می‌شود؛ مانند گمنامی در انتخابات یا گمنامی نیروهای امنیتی. در مواردی نیز گمنامی ارزش اخلاقی بالایی دارد؛ مانند گمنامی در کارهای خیرخواهانه. گاه گمنامی ارزش ملی دارد، مانند شهدای گمنام. بنابر این، گمنامی همواره مفهومی دارای بار منفی نیست و بسته به موقعیت می‌تواند بار معنایی مثبت، منفی یا خنثی داشته باشد. حدودی از گمنامی نیز گرایش طبیعی انسانی است. انسان، به طور طبیعی، میل ندارد همه‌ی هویت خود را آشکار کند و تلاش دیگری برای آشنایی با همه‌ی هویت یک فرد، او را به اضطراب انداخته و به تلاش برای پنهان ماندن از دیگری وادار می‌کند.
🔹 فضای مجازی امکاناتی در اختیار گذاشته که افراد بدون روشن بودن هویت کالبدی‌شان، بتوانند دیدگاه‌های خود را در امور مختلف بیان کنند. پنهان کردن هویت کالبدی در فضای مجازی علل مختلفی دارد؛ مانند در امان بودن از عواقب قضایی یا اجتماعی مواضع آن‌ها، عدم پذیرش مسئولیت، حیاء و شرم به ویژه در میان بانوان، استفاده از فضای گمنامی برای شهرت و علل دیگر. برخی از فناوری‌ها نیز اساساً فناوری‌های گمنامی‌اند.
🔹 در نظر برخی از حقوقدانان، حق گمنامی، در کنار محرمانگی و تنهایی، یکی از سه رکن حریم خصوصی قلمداد شده است. از سوی دیگر، برای دولت‌ها آشکار شدن بخشی از هویت شهروندان لازم است. خود افراد نیز در جوامع نیاز دارند بخشی از هویت دیگران را دریابند.
🔹 در این موضوع، از محقق خواسته شده تا این حق را از منظر فقهی بررسی کند و در مرتبه‌ی اول نشان دهد که از منظر فقهی، آیا می‌توان چنین حقی را تعریف کرد؟ اگر پاسخ مثبت باشد، در مرتبه‌ی دوم، نشان دهد که حدود و ثغور این حق چیست؟ این حق در فضای مجازی در چه صوری مشروعیت دارد؟
#پیوست_محورهای_جشنواره
#جشنواره #حل_مسائل_کلیدی #حق_گمنامی
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐 @oisc_majazi
💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
3⃣ بررسی فلسفی-فقهی مالکیت در فضای مجازی
🔹 مالکیت یکی از مسایل بسیار مهم جوامع انسانی است. مالکیت در همه‌ی جوامع و در همه‌ی تاریخ در زندگی بشر حضور داشته است. جوامع اشتراکی در حیات بشری بسیار نادر و ناپایدار است و حیات اشتراکی تنها در جوامع کوچک قبیله‌ای که تحولات تاریخی هم نداشته باشند، امکان پایداری دارد. تحلیل‌های فلسفی از مالکیت سابقه‌ی زیادی دارد و متفکران زیادی از شرق و غرب عالم به آن پرداخته‌اند. فقیهان نیز در دو سه سده‌ی اخیر به تحلیل مالکیت پرداخته‌اند. اما این تحلیل‌ها، اغلب ناظر به فضای کالبدی (فیزیکی) است.
اما عرف یا قانون در فضای مجازی نیز مالکیت بر امور مختلفی را پذیرفته است، مانند مالکیت یک سایت کلان مانند شبکه‌ی اجتماعی یا پیام‌رسان یا بنگاه سخن‌پراکنی یا رسانه‌ی مجازی، مالکیت یک سایت شخصی، مالکیت یک هویت مجازی حقیقی، مالکیت یک هویت مجازی غیرحقیقی، مالکیت وبلاگ، ایمیل و مانند آن (مالکیت سرویس‌های مجانی یا پولی از سایت اصلی)، مالکیت فضا و هاستینگ، مالکیت گروه‌های مجازی و مالکیت دامنه (آدرس) و مانند آن‌ها. در برخی موارد نیز تحقق مالکیت چالش‌برانگیز است، مانند مالکیت محتوا در گروه‌ها یا شبکه‌ها یا رسانه‌شبکه‌های مجازی، و مالکیت چالش یا پویش یا پایش یا کمپین، مالکیت در فضای تاریک وب، مالکیت دفترچه‌ی عمومی بیت‌کوین و مانند آن‌ها.
در این تحقیق از محقق خواسته شده تا نظریه‌ای در باب مالکیت در فضای مجازی ارایه دهد. به طور اجمالی چارچوب این تحقیق فقهی فلسفی تعیین شده است. اما این چارچوب بسیار اجمالی است و محقق را محدود نمی‌کند. محقق تا زمانی که در گفتمان تفکر اسلامی به پژوهش فقهی مشغول است، اعم از اینکه در کدام مکتب فقهی باشد، در این چارچوب می‌گنجد. هم چنین، تا آنجا که در گفتمان تفکر اسلامی به پژوهش حِکمی مشغول است، اعم از اینکه در مکاتب شناخته شده‌ی فلسفی باشد، یا مکتبی جدید ابداع نماید، در این چارچوب قرار دارد.
#پیوست_محورهای_جشنواره
#جشنواره #حل_مسائل_کلیدی #مالکیت
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐@oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
4⃣ بررسی فلسفی-فقهی مالیت در فضای مجازی
🔹 از شرایط صحت معاملات، مالیت مبیع است. بر این اساس، برای اثبات امکان معامله‌ی اشیاء مجازی، باید مالیت آن، از جهت عرفی یا عقلایی ثابت شود. جا به جایی و گردش اطلاعات در فضای مجازی در بستر اینترنت صورت می‌پذیرد. این پدیده با نهادهای مختلف اجتماعی و نیز ابعاد مختلف زندگی مردم، مرتبط است. عرفی که با فضای مجازی مواجه شده،اشیاء مجازی را دارای مالیّت دانسته و ارزش اقتصادی برای آن تعریف می‌کند، بی‌آنکه به عملیاتی که در تولید، عرضه و نشر آن‌ها صورت می‌گیرد، نگاهی کند. اقتصاد یک بعد بسیار مهم از حیات اجتماعی انسان است. تعیین ارزش اقتصادی برای اشیاء و فعالیت‌های انسانی یک پایه‌ی اساسی در همه‌ی نظام‌های اقتصادی است.
🔹 این مالیت موجب جریان احکام و قواعد مربوط به اموال در این حوزه می‌شود و البته پایه‌ی اساسی تعریف مالکیت در این حوزه است و به تبع آن موجب پیدایش مسائلی از قبیل شناسایی مالک و تفکیک اموال شده است. این پدیده‌ها پس از احراز مالیت، توانسته‌اند موضوع عقود و قراردادهای معاوضی واقع شده و با توجه به گستردگی و عمق نفوذ فضای مجازی در حیات انسانی، یک جریان بزرگ جدید در اقتصاد ایجاد کرده‌اند. هم چنین، عرف یا عقلاء در مالیت ملاک‌هایی مانند مرغوبیت، دسترس‌پذیری و مانند آن‌ها را لحاظ می‌کند. آیا شرع یا قانون علاوه بر ملاکات عرفی، ملاکاتی را برای مالیت در نظر می‌گیرد؟ ماهیت فلسفی مقولاتی از قبیل مرغوبیت و دسترس‌پذیری چیست؟ این مفاهیم چگونه بر اشیاء مجازی و اشیاء مرتبط با فضای مجازی (مانند داده‌ها) قابل انطباق است. هم چنین، یک مسئله‌ی بسیار مهم این است که موضوع مالیت دقیقاً چیست؟ برای نمونه، عرف با صورت شیء مجازی مواجه است، مانند یک اپلیکیشن. اما این اپلیکیشن حاصل مجموعه‌ای از داده‌ها است. عرف برای داده‌ها یک مالیت و برای اپلیکیشن یک مالیت دیگر قایل است. بنابر این، تعیین موضوع مال از اهمیت بالایی برخوردار است و این نکته آثار حقوقی زیادی دارد.
🔹 در این تحقیق از محقق خواسته شده تا نظریه‌ای در باب مالیت در فضای مجازی ارایه دهد. به طور اجمالی چارچوب این تحقیق فقهی فلسفی تعیین شده است. اما این چارچوب بسیار اجمالی است و محقق را محدود نمی‌کند. محقق تا زمانی که در گفتمان تفکر اسلامی به پژوهش فقهی مشغول است، اعم از اینکه در کدام مکتب فقهی باشد، در این چارچوب می‌گنجد. هم چنین، تا آنجا که در گفتمان تفکر اسلامی به پژوهش حِکمی مشغول است، اعم از اینکه در مکاتب شناخته شده‌ی فلسفی باشد، یا مکتبی جدید ابداع نماید، در این چارچوب قرار دارد.
#پیوست_محورهای_جشنواره
#جشنواره #حل_مسائل_کلیدی #مالیت #مالکیت
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐 @oisc_majazi
💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
5⃣ بررسی فقهی-اجتماعی اصل و شیوه‌های ایجاد یا حضور در شبکه‌های اجتماعی با عنایت به همزمانی فرصت‌ها و تهدیدها؛ در سه وضعیت غلبه دشمن، غلبه حکومت اسلامی و موازنه
🔹 شبکه های اجتماعی مفهوم جدیدی نیستند. انسان‌ها از قرن‌ها پیش که گرد آتش می‌نشستند و برای یکدیگر داستان می‌گفتند در حال تشکیل شبکه های اجتماعی بودند. اما چیزی که باعث شده است امروز، شبکه های اجتماعی بیشتر از همیشه مورد توجه قرار بگیرند، به وجود آمدن ابزارهای دیجیتال و کمک آن‌ها به توسعه شبکه های اجتماعی بوده است. فضای مجازی، نه تنها انواع جدیدی از ارتباطات میان‌انسانی را به وجود آورده است، بلکه با ایجاد ارتباطات بسیار گسترده و پیچیده، ماهیت جدیدی از ارتباطات را ایجاد کرد. به این ترتیب، شبکه‌های اجتماعی مجازی را می‌توان از بسترهای مؤثر در جهان معاصر دانست.
🔹 شبکه‌های اجتماعی مجازی جنبه‌های زیادی از زندگی بشر تحت تاثیر قرار داده است. این شبکه‌ها از سویی فرصت‌هایی ایجاد کرده‌اند که پیشینه‌ای ندارد، از سوی دیگر، تهدیدها و مشکلاتی نیز به وجود آورده‌اند. دولت‌های متخاصم تلاش دارند از فرصت‌های ناشی از این شبکه‌ها استفاده کنند و تهدیدها را به سوی کاربران دولت‌های مقابل سوق دهند. برای نمونه، با گسترش فضای مجازی مفهوم قلمروی جغرافیایی و حاکمیت دولت‌ها بر مرزهای فیزیکی خود کم‌رنگ شده و شبکه‌های اجتماعی در این میان نقش زیادی دارند. شبکه‌های مجازی موجب تشکیل اجتماعات مجازی شده‌اند و افرادی که هرگز همدیگر را ندیده‌اند، این اجتماعات را تشکیل می‌دهند. ابزارهای شبه‌تشکل‌ساز در این شبکه‌ها مانند هشتک، نشان‌گر افکار عمومی بوده یا افکار عمومی را می‌سازند و از این طریق دولت‌ها و نیز نهاد و گروه‌ها و اقشار مختلف اجتماعی را تحت فشار قرار می‌دهند و گاه بافت اجتماعی هنجار را تهدید می‌کنند. این ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی از سویی می‌تواند برای ما #تهدید باشد و از سوی دیگر #فرصت.
🔹 کاربران شبکه‌های اجتماعی در میانه‌ی این تهدیدها و فرصت‌ها در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند. حکومت اسلامی موظف به سیاستگذاری برای حضور کاربران است، به گونه‌ای که جریان حق با کمترین هزینه، بتواند در این شبکه‌ها حضور داشته باشد و جریان‌ها و حلقه‌های باطل را به تحمل بیشترین هزینه برای حضور در این شبکه‌ها وادار نماید.
🔹 در این تحقیق از محقق خواسته شده تا سیاست‌های حضور در این شبکه‌ها را در سه فرض بررسی کند:
◀️ فرض غلبه‌ی دشمن بر شبکه‌های اجتماعی مجازی
◀️فرض غلبه‌ی حکومت اسلامی بر شبکه‌های اجتماعی مجازی
◀️ فرض موازنه‌ی قدرت
محقق برای بررسی این موضوع باید سیاست‌های کلان شرعی را ملاحظه کند، مانند توسعه‌ی عزت و نفی سبیل کفار، توسعه‌ی دعوت جهانی اسلام، کم‌هزینه و پربهره کردن دین‌داری و دین‌مداری، پرهزینه و کم‌بهره کردن کفر.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #تهدید #فرصت
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
7⃣ ملاحظات فلسفی-فقهی هنرهای دیجیتال (Digital art)
🔹هنرهای دیجیتال دسته‌ای از هنرهای نوظهور است که فرایند آفرینش یا ارائه‌ی آن‌ها وابسته به فناوری دیجیتال است. این فناوری در هنرهای مرسوم، مانند نقاشی، طراحی، مجسمه‌سازی و موسیقی تحولات زیادی ایجاد کرده است و علاوه بر آن در این عرصه هنرهایی ایجاد شده که اساساً با فناوری دیجیتال ممکن است، مانند گرافیک، معماری سایت و اپلیکیشن، طراحی بازی، طراحی انیمیشن و طراحی شخصیت‌های آن. هم چنین، ممکن است برخی هنرها، ترکیبی از هنرهای دیجیتال و آنالوگ باشد، مانند سینمای جدید.
🔹 در مطالعات فلسفی هنر دیجیتال ماهیت و ارزش هنرهای دیجیتالی و تمایز این هنرها با هنرهای آنالوگ بررسی می‌شود. هدف این مطالعات، بررسی‌‌های زیباشناختی و مفهومی این هنرها و نیز جایگاه این هنرها در میان هنرهای دیگر است.
🔹 موضوع مطالعات فقهی هنر دیجیتال، نظم شرعی مطلوب در هنرهای دیجیتال است، به تعبیر دیگر، هدف این مطالعات یافتن قواعدی است که رعایت آن‌ها موجب می‌شود یک محصول هنری دیجیتال، هویت اسلامی پیدا کند. تأکید در این موضوع بر هنر ساخت بازی‌های دیجیتال است، اعم از آنلاین و آفلاین، اعم از بازی سرگرمی و بازی جدی و دیگر تقسیمات بازی‌ها. اما باید دقت شود که موضوع پژوهش حیث ساخت بازی است که جزء هنرهای دیجیتال به شمار می‌آید و نه استفاده از بازی.
🔹 در این موضوع، محقق تا حد زیادی آزاد است که برخی از ملاحظات فلسفی یا فقهی یا هر دو را که به نظرش مهم‌تر است، را بررسی کند. از جهت انتخاب مکتب فقهی یا فلسفی نیز محقق آزاد است، اما به هر حال، گفتمان وی در چارچوب کلان عقلانی وحیانی قرار گیرد. این ملاحظات فلسفی و فقهی باید با رویکرد سیاستگذاری برای ساخت بازی‌ها و سطح‌بندی آن‌ها باشد، نه مباحث انتزاعی. در این ملاحظات نگاه به آینده‌ی بازی‌ها و پیش‌بینی بازی‌های آینده و سیاستگذاری از پیش برای آن‌ها مطلوب خواهد بود.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #تهدید #فرصت
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
💠توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
3⃣1⃣ بررسی حدود فلسفی-اخلاقی-فقهی هوش مصنوعی در اسلام
🔹 #هوش_مصنوعی یا artificial intelligence شاخه‌ای از علوم رایانه، با هدف تولید ماشین‌هایی است که بتوانند کارهایی انجام دهند که نیازمند هوش انسانی است. هوش مصنوعی نوعی شبیه‌سازی هوش انسانی با توانایی تقلید از حالات شناختی انسانی (یادگیری، حل مسئله، درک محیط و...) است. این فناوری می‌تواند در فعالیت‌های متنوعی در عرصه‌های سلامت، تجارت و بازار، آموزش و پرورش، مدیریت، تولید، امنیت، جنگ، تحلیل داده‌ها و حتی در عرصه‌ی قضا به کار گرفته شود.
🔹اما این فناوری مسایل متنوعی در حوزه‌های فلسفی، اخلاقی و فقهی ایجاد کرده است.
🔹از منظر #فلسفی، خود مفهوم «هوش مصنوعی» چالش‌برانگیز است. آزمون تورینگ که هوش را بر مبنای کارکردهایش تعریف می‌کند یا گزاره‌ی دارتموت که امکان شبیه‌سازی همه‌ی ابعاد هوشمندی انسان را مطرح می‌کنند، مسائل مهمی‌اند که در چارچوب حکمت اسلامی قابلیت بررسی دارد. دقیقاً مراد از هوشی که می‌توان آن را شبیه‌سازی کرد چیست؟ آیا این شامل برخی از فعالیت‌های عقلانی انسانی نیز می‌شود؟ آیا تفکر نوعی محاسبه است؟ همچنین مسایلی مانند امکان وجود احساسات، خودآگاهی، خلاقیت و ابداع و بالاخره امکان تعریف حیات برای هوش مصنوعی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
🔹مسایل #اخلاقی مربوط به هوش مصنوعی نیز متعدد است. مثلاً آیا می‌توان برای هوش مصنوعی حقوقی تعریف کرد؟ آیا می‌توان برای هوش مصنوعی الزام و تکلیف یا مسئولیت را تعریف کرد؟ نسبت به تهدیداتی مانند تهدید حریم خصوصی، تهدید نسل بشر و به ویژه تهدید کرامت انسانی که ممکن است با گسترش و تقویت این فناوری ایجاد شود، چه تمهیداتی ممکن است؟ استفاده از فناوری هوش مصنوعی در موقعیت‌های که نیاز به توجه و مراقبت و احترام دارند استفاده شوند، مانند دایه، پرستار، قاضی، شاهد، افسر پلیس و مانند آن‌ها ، آیا کرامت انسانی را تهدید می‌کند؟
🔹 مسایل #فقهی زیادی نیز در باب هوش مصنوعی قابلیت طرح را دارد، مانند امکان تعمیم احکام عبید به هوش مصنوعی، مسئله‌ی صحت معاملات هوش مصنوعی و موقعیت آن در معاملات (مثلاً از قبیل وکالت است یا مستقل است یا صرفاً ید مالک)، استقرار هوش مصنوعی از موقعیت‌هایی از قبیل شهادت یا قضاوت یا ولایت، امکان تعریف کفر و ایمان برای هوش مصنوعی و صدها مسئله‌ی این چنین.
🔹 در این تحقیق از محقق خواسته شده تا بر اساس تحلیل فلسفی، چارچوبی برای تحلیل‌های اخلاقی فقهی هوش مصنوعی ارایه دهد و البته به مسئله‌ی پروتکل‌های هوش مصنوعی تأکید بیشتری می‌شود. به طور اجمالی چارچوب این تحقیق #حکمت_اسلامی تعیین شده است. اما این چارچوب بسیار اجمالی است و محقق را محدود نمی‌کند. محقق تا آنجا که در گفتمان تفکر اسلامی به پژوهش حِکمی مشغول است، اعم از اینکه در مکاتب شناخته شده‌ی فلسفی باشد، یا مکتبی جدید ابداع نماید، در این چارچوب قرار دارد.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #هوش_مصنوعی
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
0⃣1⃣ امکان تعریف و حدود حریم خصوصی در فضای مجازی از منظر فقه
🔹 در فضای زندگی انسانی دو حریم وجود دارد که باید رعایت شود. یک حریم، حریم عمومی است که با احکامی مانند عدم تصرف آن یا در آن یا عدم در غیر موارد تعیین شده، رعایت آداب و احکام مربوطه و مانند آن‌ها حمایت می‌شود. حریم عمومی می‌تواند حریم جاده، مساجد، اوقاف عامه و مانند آن‌ها است. خود جامعه‌ی اسلامی یک حریم است که هم باید آداب و احکام آن رعایت شود و هم مسایل درون آن نباید به بیگانه برده شود. حریم دوم حریم خصوصی است که مهم‌ترین قیود آن قید محرمانگی، عدم تعرض و عدم ورود است. این حریم اعم از حریم شخصی و حریم‌های خاص، مانند مجلس عروسی، مجلس زنانه، مهمانی خانوادگی، استخر و مانند آن‌ها است. حدود این حریم هم از طرف درون باید با احکام و آداب ویژه‌ی حریم‌ها رعایت شود و هم از طرف بیرون با عدم ورود و عدم نظر و عدم تعرض. طرف مقابلی که باید این حریم را حفظ کند، می‌تواند یک شخصیت بیگانه یا خودی حقیقی باشد یا شخصیت حقوقی خصوصی یا تولید کنندگان اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌ها یا دولت باشد. به هر حال، روشن است که برخی از این حریم‌ها، حتی در برابر دولت نیز حریم به شمار می‌آیند.
🔹 فضای سایبر بسیاری از عرصه‌ها را با تحولات بنیادین مواجه کرده است. ازجمله در حریم خصوصی مسایلی جدید ایجاد کرده و حفظ آن را با مشکلاتی فنی و حقوقی مواجه کرده است. حدودی از حریم خصوصی در عصر پیش از فضای مجازی، در عصر فضای مجازی یا به کلی رعایت نمی‌شود یا اینکه قابل حفظ نیست. برای نمونه، در ایران عکس یک خانم، حتی به صورت محجبه، حریم خصوصی به شمار می‌رفت و نباید دست نامحرم می‌بود. اما در عصر فضای مجازی عکس‌های محجبه توسط خود این خانم‌ها در فضای مجازی بارگذاری شده است. هم چنین، کاربران ناچارند بخش بزرگی از اطلاعات خصوصی خود را در فضای مجازی بارگذاری کنند. امنیت کامل داده‌های مربوط به حریم خصوصی در فضای مجازی غیر ممکن و امنیت نسبی نیز مشکل و پرهزینه بوده و دائماً در معرض تهدید است. اساساً بخشی از اطلاعات خصوصی افراد از طریق یک فعالیت ساده‌ی اوسینتی از فضای مجازی قابل رهگیری است و افراد بدون اینکه بدانند، بخش بزرگی از اطلاعات خصوصی خود را در فضای اینترنت رها کرده‌اند. این فضا با ویژگی‌هایی که دارد، در حریم خصوصی می‌تواند توسعه و تضییق‌هایی ایجاد کند. مسئله‌ی حریم خصوصی در فضای کالبدی (فیزیکی) ابهام داشت و با پیدایش فضای مجازی ابهام‌ها و چالش‌های آن بیشتر شده است. تجاوز به حریم خصوصی یک فرد عِرض و حریت انسان را تهدید می‌کند.
🔹 حقوقدانان به مسئله‌ی حریم خصوصی توجه زیادی دارند و نیز در فقه به صورت پراکنده احکام و قواعد متعددی با آن مرتبط‌اند؛مانند احکام مربوط: افشاء سر، غیبت، تجسس، هتک ستر، ورود به منازل و ملک دیگری، استراق سمع و به ویژه حریم زنان، خانواده و کودک. اما به صورت یک مسئله‌ی فقهی مستقل طرح نشده است و البته کمبود تحقیقات فقهی در باب مسایل فضای مجازی نیز موجب شده که مسئله‌ی حریم خصوصی در فضای مجازی و وجود مجازی از منظر فقهی مغفول بماند.
🔹 محقق محترم باید در این تحقیق، امکان فقهی و نیز امکان فنی تعریف حریم خصوصی را بررسی کند و سپس به گستره‌‌ی حریم خصوصی در فضای مجازی از منظر فقهی و نیز به انواع خسارات ناشی از نقض حریم خصوصی در فضای مجازی، چگونگی شناسایی خسارت‌ها و تطبیق آن‌ها بر موضوعات فقهی مربوطه بپردازد. احتمالاً با نگاه فقهی، محقق ناچار شود به مفهوم حریم مؤمن نیز توجه کند. هم چنین، با توجه به ادله‌ی فقهی به سیاست‌های کلان شرعی در سه لایه‌ی کاربر، تولیدکننده و دولت تدوین نماید و تعارض حفظ حریم خصوصی با مسایلی چون امنیت را بررسی کند.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #حریم_خصوصی #امنیت
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
2⃣1⃣ بررسی فقهی تزاحم مسئله امنیت و جهانی شدن در عصر فضای مجازی
🔹 اسلام دینی جهانی است و جهانی بودن آن در قرآن کریم چندین بار به صراحت بیان شده و نیز رسول الله-صَلَّی اللَهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ-نیز با نامه‌نگاری به سران کشورهای مهم جهان در زمان خود، دعوت خود را جهانی کرد. اسلام به خودی خود چنان درون‌مایه‌ی ذاتی دارد که اگر کسی آن را ببیند، آن را جدی می‌شمارد، هر چند مسلمان نشود و البته این درون مایه قدرت جذب بالایی دارد. اما نشان دادن آن و در معرض دید قرار دادن آن بر عهده‌ی مؤمنان است. بنابراین، مؤمنان نیز مکلف به جهانی‌سازی دین مبین اسلام‌اند: «هُوَ الَّذي أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدىٰ وَدينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَلَو كَرِهَ المُشرِكونَ ﴿التوبة : ۳۳﴾». انقلاب اسلامی نیز که از آموزه‌های اسلامی سرچشمه می‌گیرد، از همان آغاز بر جهانی‌سازی خود تأکید کرد، چنان که #امام_خمینی (ره) فرمود: «ما انقلابمان را به تمام جهان صادر می‌کنیم؛ چرا که انقلاب ما اسلامی است. و تا بانگ لا اله الا الله و محمد رسول الله بر تمام جهان طنین نیفکند مبارزه هست. و تا مبارزه در هر جای جهان علیه مستکبرین هست ما هستیم.» (صحیفه امام خمینی، ج12، ص148).
🔹 نکته‌ی دیگر «جهانی‌سازی مسلمانان» است، به این معنا که مسلمانان باید در هر جای جهان پیش و بیش از دیگران دیده شوند. میزان قابلیت دیده شدن، معادل با فرصت تأثیر است. اگر مسلمانان دیده نشوند، نمی‌توانند در تحولات جهانی مؤثر شده و باورها و احساسات جهانیان را تغییر داده یا نسبت به قرآن و اسلام و انقلاب اسلامی اعتماد ایجاد کنند. مسلمانان باید دیده شوند و نسبت به شیوه‌ی زندگی خود و باورها و احساسات و مواضع خود دیگران به موضع‌گیری فعال وادارند. با فرض اینکه مخاطب دعوت جهانی اسلام، نسبت به دعوت در موضع منفعل است، نمی‌توان در جهانی‌سازی دعوت اسلام موفق عمل کرد. جهانی‌سازی مسلمانان کنجکاوی جهانیان را برمی‌انگیزد تا درباره‌ی اسلام بیشتر بدانند و به دنبال اطلاعات بیشتری باشند. دیده شدن مسلمانان دارای عناصری است که از الگوهای مرسوم می‌گذرد و شگفتی‌هایی ایجاد می‌کند.
از سوی دیگر، به دلیل چند قرن تنبلی و خود‌باختگی عوام و خواص و حاکمان مسلمان، امروزه تا حد زیادی قدرت در دست کفار است، به ویژه #پلتفرم‌های جهانی در اختیار قدرت‌های بزرگ کفار است و استفاده از این پلتفرم‌ها، نه تنها سود #اقتصادی فراوانی به کفار می‌رسد، بلکه این پلتفرم‌ها، خود از ابزار سلطه‌ی کفار بر مسلمانان‌اند و استفاده از این ابزارها می‌تواند امنیت فرهنگی، سیاسی و حتی امنیت اجتماعی روزمره‌ی آنان را به خطر افکند.
🔹 محقق در این موضوع باید راه حلی برای این #تزاحم ارایه دهد. حل این تزاحم در چاچوب فقه فردی به کنار گذاشتن یک طرف و اخذ طرف مقابل است؛ اما در این تحقیق این پاسخ مطلوب نیست. پاسخی که مطلوب این جشنواره است، پاسخی است که در چارچوب‌های شرعی، بتواند راه حلی برگرفته از منابع فقهی، برای به حداقل رساندن هزینه‌های جهانی‌سازی اسلام، جهانی‌سازی انقلاب اسلامی و جهان‌سازی مسلمانان ارایه دهد و موازنه‌ی امنیت و ناامنی در فضای را به نفع جوامع اسلامی انقلابی نماید.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #جهانی_سازی #جهانی_شدن #سلطه_کفار
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
4⃣1⃣مقایسه رودیکردهای فقهی (فقه فردی، فقه حکومتی، فقه نظام) در مواجهه با مسائل مستحدثه و پدیده‌های نوظهور با مطالعه موردی رمزارز
🔹بررسی و شناخت مکاتب فقهی از اهمیت بالایی برخوردار است. شناخت این مکاتب به فقیهان امکان می‌دهد که چگونگی برخورد با موضوعات را فراگیرند. بررسی آثار فقهی معاصر نشان می‌دهد که تفاوت سه رویکرد در حدود توجه به ساختارها است. فقه فردی به ساختارها به مثابه موضوعات بیرونی نگاه می‌کند که مکلف برای مواجهه با ساختارها باید احکام خاصی را رعایت نماید. فقه حکومتی ساختار سیاسی را یک ساختار اساسی دیده و در استنباط و استظهار از ادله‌ی شرعی، رابطه‌ی مکلف و تکلیف را با آن ساختار مورد توجه قرار می‌دهد. فقه نظام به همه‌ی ساختارهای حیات انسانی، اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دقت داشته و مکلف را به عنوان عضوی از یک جامعه دیده و مناسبات و شرایط پیچیده‌ی اجتماعی مکلف را، در استنباط تکلیف او از ادله شرعی مورد ملاحظه قرار می‌دهد.
🔹رویکرد فقه فردی، رویکرد مرسوم فقه تا دوران معاصر بود. در این رویکرد، موضوع فقه فعل مکلف است که مکلف در آن یک فرد حقیقی است و تکلیف به فرد فرد مکلفان منحل می‌شود و تکالیف به سه صورت عینی یا کفایی یا علی البدل بر فرد مکلف تکلیف می‌شوند. موضوعات نیز صرفاً با نگاه به ذات موضوع شناسایی می‌شوند.
🔹رویکرد فقه حکومتی، گرچه سابقه دارد، اما با اشارات امام خمینی (ره) به سرعت توانست با توانی تازه به عنوان یک رویکرد مهم در فقه عرض‌اندام کند. این نگاه به سرعت گسترش یافت و امروزه در بدنه‌ی عمومی جریان فقه‌گرا تا حد زیادی پذیرفته شد. به اجمال، این خرده‌جریان مسئله‌ی ولایت و حکومت را در نظام کلامی شیعه در جایگاهی می‌بیند که فقه در حول آن تعریف و تدوین می‌شود و فرد مکلف را در ارتباط با ولایت موضوع خطاب می‌داند. در این مکتب، فقیه در استنباطِ احکام شرعی به اموری چون حکومت، اداره‌ی جامعه، و مصالح و مفاسد جامعه نگاه داشته و اجرای احکام را در بستر نظام حکومتی اسـلام به عنـوان نهـاد اداره‌ی جامعـه مـدنظر قـرار می‌دهـد.
🔹 فقه نظام گرچه سوابق کم‌رنگی دارد، اما با اشارات امام خمینی در باب انتظار از فقه به عنوان مکتبی نوپدید مورد توجه قرار گرفت. از دید امام خمینی، حکومت فلسفه‌ی عملى تمامى فقه در تمامى زواياى زندگى بشريت است و فقه، تئورى واقعى و کامل اداره‌ی انسان از گهواره تا گور است. به نظر حضرت امام، هدف اساسى فقه یافتن چگونگی پیاده‌سازی اصول محکم فقه در عمل فرد و جامعه و توان پاسخ به معضلات جواب و ایجاد قدرت برخورد در مسلمانان است. این رویکرد برای شناخت موضوعات، به مناسبات و جایگاه موضوع در نظام کلان حیات انسانی توجه دارد و نیز به مقاصد شریعت بیش از دو مکتب پیشین توجه دارد.
🔹 در مواجهه با #فضای_مجازی و مسائل مربوط به آن، هر یک از این مکاتب روشی در پیش می‌گیرند. محقق موظف است که با دقت در مبانی هر یک از این مکاتب، نحوه‌ی ورود و پردازش مسایل فضای مجازی را، با بررسی موردی مسئله‌ی رمزارزها، بازسازی نماید. این بازسازی باید به گونه‌ای باشد که طرفداران هر یک از مکاتب فقهی، با آن صورت بازسازی شده اختلاف گفتمانی نداشته باشند و اجمالاً هماهنگی خود را با آن تقریر بپذیرند. در عین حال، محقق باید در این بازشناسی نگاه انتقادی هم داشته باشد.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #فقه_حکومتی #فقه_نظام #فقه_فردی #رمزارز
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
💠 محورهای جشنواره «حل مسائل کلیدی فضای مجازی»:
1️⃣ بررسی رابطه نظام ولایت فقیه با فناوری‌های دولت‌گریز با مطالعه موردی بلاکچین
2️⃣ بررسی فقهی حق گمنامی و حدود آن در اسلام و رابطه آن با هویت‌مندی افراد، موجودیت‌ها و فعالیت‌ها در فضای مجازی
3️⃣ بررسی فلسفی-فقهی مالکیت در فضای مجازی
4️⃣ بررسی فلسفی-فقهی مالیت در فضای مجازی
5️⃣ بررسی فقهی-اجتماعی اصل و شیوه‌های ایجاد یا حضور در شبکه‌های اجتماعی با عنایت به همزمانی فرصت‌ها و تهدیدها؛ در سه وضعیت غلبه دشمن، غلبه حکومت اسلامی و موازنه
6️⃣ بررسی فقهی ارزش‌های اساسی اقتصاد اسلامی در فضای مجازی با مطالعه تطبیقی رمزارز اسلامی
7️⃣ ملاحظات فلسفی-فقهی هنرهای دیجیتال (Digital art)
8️⃣ بررسی حدود سیاستگذاری، مقرره‌گذاری، قانون‌گذاری و جرم‌انگاری در حکمرانی فضای مجازی از منظر فقهی
9️⃣ بررسی فقهی حدود و شیوه‌های نظارت بر فضای مجازی با لحاظ لایه‌مندی گروه‌های کاربری در فضای مجازی
0⃣1️⃣ امکان تعریف و حدود حریم خصوصی در فضای مجازی از منظر فقه
1️⃣1️⃣ اصول و قواعد فقهی حاکم بر تعامل نظام اسلامی با دولت‌ها، شرکت‌ها و ملت‌های دیگر در فضای مجازی
2️⃣1️⃣ بررسی فقهی تزاحم مسئله امنیت و جهانی شدن در عصر فضای مجازی
3️⃣1️⃣ بررسی حدود فلسفی-اخلاقی-فقهی هوش مصنوعی در اسلام
4️⃣1️⃣ مقایسه رودیکردهای فقهی (فقه فردی، فقه حکومتی، فقه نظام و...) در مواجهه با مسائل مستحدثه و پدیده‌های نوظهور با مطالعه موردی رمزارز
5️⃣1️⃣ مقایسه انتقادی نگاه سلبی و ایجابی در رویکردها، حرکت‌ها و رفتارها در مواجهه با فضای مجازی از منظر فلسفه فقه
برای توضیح بیشتر این مسائل، #پیوست_محورهای_جشنواره را دنبال کنید...
#جشنواره
دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی
🌐 @oisc_majazi
💠 توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
1⃣1⃣ اصول و قواعد فقهی حاکم بر تعامل نظام اسلامی با دولت‌ها، شرکت‌ها و ملت‌های دیگر در فضای مجازی
🔹فضای مجازی در روابط دولت‌ها و ملت‌ها تحولات اساسی ایجاد کرده است. در این فضا، نظارت به معنای معمول در فضای فیزیکی امکان ندارد و دولت‌ها از جهات مختلف گستره و عمق حاکمیت خود را از جهاتی در حال تضعیف و از جهاتی در حل تقویت می‌بینند. هر دولتی می‌تواند با ملت‌های دیگر، در سطح فردی و گروهی، بدون مراجعه به دولت‌ها و نظارت آن‌ها مرتبط شود. در عصر فضای مجازی، مفاهیمی مانند منافع ملی، امنیت ملی، اقتصاد ملی، ساختار دیگری دارند و هر گونه ناتوانی دولت‌ها در تأمین رفاه، آزادی و امنیت، امکان مهاجرت نخبگان و از دست دادن آن‌ها را بیشتر می‌کند. در عصر فضای مجازی، گروه‌ها و نهادهایی ایجاد شده‌اند که بدون تشکیلات فیزیکی و بدون نیاز به شناسنامه‌ی رسمی، خارج از نظارت دولت‌ها پدید آمده‌اند و حتی با گسترش بین‌المللی، در فضای بین‌الملل بازیگرانی قوی‌تر از دولت‌ها شده‌اند و دولت‌ها باید با آن‌ها به صورت مستقل رابطه برقرار کنند. نمونه‌ی آن را در رمزارزها می‌توان دید. مدارس مجازی می‌توانند به راحتی از بیرون از مرزها، نوجوانان و جوانان یک کشور را تحت پوشش قرار دهند.
🔹 در چنین عصری، نظام اسلامی چگونه می‌تواند به وجود خود تداوم بخشد، بی‌آنکه هویت اسلامی خود را از دست دهد؟ روشن است که نمی‌توان با کشیدن دیوار دور خود و انزوای در فضای بین‌المللی به مقاصد شرع رسید. مرزهای امنیت بسیار فراتر از مرزهای جغرافیایی‌اند و حتی مرز تصمیم‌گیری ملی نیز فراتر از مرزهای جغرافیایی است. اگر ملتی مرز امنیتی خود را فراتر از مرز جغرافیایی نبرد قطعاً به ذلت گرفتار می‌شود. در حقیقت، این نگاه فرامرزی از مؤلفه‌های قدرت است. بنابر این، نمی‌توان صرفاً با قواعد سلبی مانند نفی سبیل یا نفی ضرر یا حرمت اشاعه‌ی فحشا و مانند آن‌ها در باب فضای مجازی حکم راند؛ بلکه نیازمند قواعد ایجابی هستیم تا روابط سازنده با دولت‌ها، شرکت‌ها و ملت‌های دیگر از طریق فضای مجازی و در عصر فضای مجازی داشته باشیم.
🔹 این نگاه در فضای مجازی لوازم خاص خود را دارد که باید مورد توجه باشد. وقتی نظام اسلامی می‌خواهد با خارج خود تعامل برقرار کند، در برابر امتیازهایی که می‌گیرد، طرف مقابل نیز امتیازهایی مطالبه می‌کند؛ چنان که در قراردادهای رسول الله (صَلَّی اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) نیز چنین هست.
🔹 چه قواعد و اصولی بر تعامل نظام اسلامی با دولت‌ها و شرکت‌ها و ملت‌های دیگر حاکم است تا نظام اسلامی بالاترین سطح بهره‌برداری را از تعامل خود با آن‌ها ببرد؟ محقق در این تحقیق باید به این پرسش پاسخ دهد؛ البته پاسخی که متناسب با عصر فضای مجازی است، عصری که ملت‌ها تا حد زیادی درهم تنیده شده‌اند و نظام اسلامی در میان ملل دیگر می‌تواند حاضر باشد، چه دولت‌های دیگر بخواهند و چه نخواهند؛ چنانکه دولت‌ها و ملت‌های دیگر نیز در میان ملت اسلامی حاضرند.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #نفی_سبیل #جهانی_شدن #سلطه_کفار #رمزارز
#نظام_اسلامی
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
6⃣ بررسی فقهی ارزش‌های اساسی اقتصاد اسلامی در فضای مجازی با مطالعه تطبیقی رمزارز اسلامی
🔹 در طراحی پیشرفت اقتصادى، ارزش‌های مقبول و تحقق در جامعه نقش اساسى دارند. این ارزش‌ها هدایت‌گر اندیشه‌ها بوده و خلاقیت‌ها و ابتکارها را جهت می‌دهند و سیاست‌ها و مقررات اقتصادی در چارچوب ارزش‌های اساسی نگاشته می‌شود. شریعت الهی ارزش‌های اساسی پایه برای پیشرفت همه‌جانبه را دربر دارد و از مهم‌ترین آن‌ها لزوم هماهنگی پیشرفت‌های این‌دنیایی با رشد در کمالات انسانی و معنوی است و به همین جهت خلّاقیت، علم و فنآورى را در همین راستا تعریف می‌کند. به همین جهت، عقلانیت نگاه به ثروت و علمیت هر نظر و فعالیت اقتصادی را با آموزه‌های اخلاقی و شرعی تعریف می‌کند.
🔹 آنچه ارزش اقتصادی را در فضای واقعی تعیین می‌کند، عرضه و تقاضا است و اداره‌ی #بازار در خارج از این چارچوب، تنها به صورت جزیی ممکن است و آن هم شکننده خواهد بود. اما می‌توان با سیاستگذاری مناسب به عرضه و تقاضا ارزش اقتصادی را در مسیرهای اخلاقی و دینی جهت‌دهی کرد. هم چنین، امروزه پول ارزش اعتباری دارد و ارزش آن وابسته به سلامت و ثبات اقتصادی است. #سلامت و #ثبات_اقتصادی با شاخصه‌هایی تعیین می‌شود که غالباً ماهیت ایدئولوژیک دارند و از منابع شریعت می‌توان شاخص‌های مناسب با ارزش‌های اخلاقی و شرعی یافت.
🔹 جوامع بشری برای پیشرفت اقتصادی تدابیر و برنامه‌هایی دارند که الزاماً باید شاخصه‌های اصلی آن برگرفته از آموزه‌های اخلاقی و مکتبی باشد. تأثیر اخلاق در اقتصاد گرچه امری بدیهی است، امّا عملیاتی کردن آن مستلزم پژوهش‌های اخلاقی و فقهی دقیق است. از جمله‌ی آموزه‌های اخلاقی و شرعی که باید در عین رعایت کارآمدی اقتصاد در رفع نیازهای اولیه، مورد توجه باشد می‌توان به این امور اشاره کرد: عدالت، عزت مؤمنانه، مال پاک، حفظ هویت مؤمنانه، حفظ نظام اسلامی، تسهیل دین‌مداری و اخلاق‌مداری، کار و کوشش و مشارکت عمومی.
🔹 به عنوان یک #فرضیه می‌توان گفت که در رمزارزها، هم پروتکل‌ها می‌توانند چنان طراحی شوند که بخش بزرگی از هم ارزش‌های مطلوب را کمابیش تضمین کنند. محقق باید درستی این فرضیه را بررسی نماید و در صورت درستی، راهکارهایی برای چگونگی لحاظ این ارزش‌های در پروتکل‌ها ارایه دهد. همچنین، بر فرض توسعه‌ی اقتصاد مبتنی بر رمزارز، به صورت کلی بررسی کند که چگونه می‌توان این ارزش‌ها را در رمزارزها و اقتصاد رمزارزها لحاظ کرد.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #اقتصاد #اخلاق #رمزارزها
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
5⃣1⃣ مقایسه انتقادی نگاه سلبی و ایجابی در رویکردها، حرکت‌ها و رفتارها در مواجهه با فضای مجازی از منظر فلسفه فقه
🔹فناوری‌های نوین ارتباطی به بینش‌ها، ارزش‌ها، رفتارها، احساسات و دیگر حیثیات حیات انسانی متوجه شده‌اند. به همین جهت، دغدغه‌مندان فرهنگی نسبت به این فناوری‌ها حساسیت زیادی نشان داده‌اند. در این میان #فضای_مجازی، به جهت ویژگی‌های خاصی که دارد، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. فعالان فرهنگی در برابر این فناوری دو رویکرد سلبی و ایجابی اتخاد کرده‌اند.
🔹طرفداران رویکرد سلبی، بر بخشی از ویژگی‌های منفی و جنبه‌های تاریک فضای مجازی تأکید می‌کنند و توانایی حاصل از امکانات موجود در فضای مجازی را در اغلب موارد توهمی بیش به شمار نمی‌آورند. این گروه‌ها معتقدند فناوری فضای مجازی با آموزه‌های اساسی دین، ارزش‌های اخلاقی و سبک زندگی دینی در تعارض است. در بسیاری از موارد، این گروه‌ها بر وضع فعلی فضای مجازی و حاکمیت غرب بر آن تأکید می‌کنند؛ اما میزان محدودیت‌های مطلوب آنان نشان می‌دهد که در واقع با زندگی بدون این فناوری با آرامش همراه بوده و زندگی با این فناوری همواره با نگرانی‌های بنیادی همراه است. 🔹از حیث فلسفی، طرفداران رویکرد سلبی با تأکید بر گونه‌ای ذات‌گرایی، ماهیت فناوری‌های جدید، به ویژه فضای مجازی، این فناوری‌ها را دارای ماهیت غربی می‌دانند. از احکام و قواعد فقهی، این گروه بر قواعدی مانند #نفی_سبیل، #حرمت_اشاعه_فحشا، #حرمت_اعانه_بر_گناه و مانند آن‌ها خیلی تأکید دارند. در امنیت فرهنگی مورد نظر این گروه، استفاده از اقتدار محدودیت خاصی ندارد.
🔹طرفداران رویکرد ایجابی، بر توانایی حاصل از امکانات موجود در فضای مجازی تأکید دارند و تلاش دارند که از این توانایی‌ها برای پیشبرد اهداف فرهنگی خود بهره ببرند و ویژگی‌های منفی و جنبه‌های تاریک فضای مجازی را گاهی معلول عوامل بیرونی یا هزینه‌ی قابل پذیرش در برابر امکانات آن به شمار می‌آورند . این گروه‌ها سعی می‌کنند نشان دهند تعارض فناوری فضای مجازی با آموزه‌های دینی، ارزش‌های اخلاقی و سبک زندگی دینی تعارض‌هایی عارضی بوده و قابل حل است. در بسیاری از موارد، حاکمیت غرب بر وضع فعلی فضای مجازی برای آنان مانع فعالیت‌های دینی به شمار نمی‌رود و تلاش می‌کنند با سیاستگذاری درست فرهنگی از فساد ناشی از فضای مجازی بکاهند.
🔹از حیث فلسفی، طرفداران رویکرد سلبی، ذات فناوری‌های جدید، به ویژه فضای مجازی، را دارای ماهیت غربی نمی‌دانند؛ بلکه بر آنند با تغییر در جایگاه این فناوری‌ها یا تغییر صورت آن‌ها یا نحوه‌ی #کاربست این فناوری‌ها، از این فناوری‌ها در مسیر #مقاصد_دینی بهره برد. از احکام و قواعد فقهی، این گروه بر قواعدی مانند #عزت_مؤمن، #جهانی_سازی اسلام و انقلاب، #وجوب_حضور در صحنه‌های مختلف، #پرهزینه_کردن_فضای_مجازی_برای_کافران و مانند آن‌ها خیلی تأکید دارند. در امنیت فرهنگی مورد نظر این گروه، استفاده از اقتدار محدودیت دارد و سیاستگذاری فرهنگی بر محور #مردم_سالاری_دینی برای این گروه‌ها در اولویت است.
🔹از محقق انتظار می‌رود بتواند تقریری از این دو رویکرد ارایه دهد که طرفداران هر رویکرد، آن تقریر را تقریر مناسبی به شمار آورند و یک مقایسه‌ی انتقادی در سطوح مبانی، روش‌ها، مسایل، نظریه‌ها و پیامدها از این دو رویکرد داشته باشد. در عین حال، نگاه انتقادی نیز داشته باشد و رویکرد مطلوب خود را نیز عرضه کند. چارچوب نظری مطلوب جشنواره، در این مقایسه‌ی انتقادی فقه نظام است. به طور اجمال، فقه نظام، فقه را تئورى واقعى و کامل اداره‌ی انسان از گهواره تا گور می‌داند و پاسخ به معضلات جواب و ایجاد قدرت برخورد در مسلمانان را جزء کارویژه‌های فقه به شمار می‌آورد.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #رویکرد_ایجابی #رویکرد_سلبی
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
8⃣ بررسی حدود سیاستگذاری، مقرره‌گذاری، قانون‌گذاری و جرم‌انگاری در حکمرانی فضای مجازی از منظر فقهی
💠 فضای مجازی عرصه‌ی رقابت‌های فرهنگ‌ها و قدرت‌های بزرگ است. گرچه از جهتی در فضای مجازی اراده‌ها به تعداد کاربران فضای مجازی متکثر است و اغلب در #تزاحم و #تعارض با هم قرار می‌گیرند؛ اما این اراده‌ها در جریان‌های بزرگ قرار می‌گیرند و مسئله به رقابت جریان‌های بزرگ تمدنی تبدیل می‌شود. فرهنگ ایرانی اسلامی و قدرت پشتیبان آن، در فضای مجازی با هژمونی فرهنگ‌ها و قدرت‌های دیگر روبرو است.
🔹 #حکمرانی_فضای_مجازی برای تغییر موازنه‌ی قدرت به نفع #فرهنگ ایرانی اسلامی و نیز تسهیل فعالیت‌های مطلوب در فضای مجازی و ایجاد مانع در برابر فعالیت‌های نامطلوب ضروری است. یکی از مهم‌ترین لوازم حکمرانی در فضای مجازی، ضابطه‌گذاری برای فضای مجازی است که در قالب سیاستگذاری، قانون‌گذاری، مقرره‌گذاری و جرم‌انگاری انجام می‌شود.
🔹 در این عنوان سیاستگذاری در اینجا در معنای عامی استفاده می‌شود که شامل سیاست‌های ابلاغی، چشم‌انداز و راهبردهای کلان و مانند آن‌ها می‌شود. مراد از قانون نیز معنای عامی شامل قوانین الزامی مصوب و آیین‌نامه‌ها و دستورات دولتی و مانند آن‌ها است. مقررات شامل اموری چون پروتکل‌ها و لایسنس‌ها می‌شود. بنابر این، محقق محترمی که می‌خواهد در این موضوع کار کند، خود را به معانی مصطلح این واژه‌ها محدود نکند؛ بلکه این واژگان عنوان مشیر به هر گونه قید و بندی هستند که برای فضای مجازی لازم‌اند.
🔹 به هر حال، روشن است که فضای مجازی را نمی‌توان یله و رها گذاشت و باید هر گونه فعالیت «در آن» و «با آن» و «بر آن» را ضابطه‌مند کرد. از آن سو، نمی‌توان ضوابط آن را به سادگی تعیین کرد. فضای مجازی عرصه‌ی رقابت‌های شدیدی است و در صورت کوچکترین اشکال در ضابطه‌گذاری ممکن است کاربران و سرویس‌دهندگان به سمت رقیبان و دشمنان میل کنند. بنابر این، خود ضابطه‌گذاری بر فضای مجازی باید از قواعدی بالادستی تبعیت کند که در تغییر موازنه‌ی قدرت به نفع جمهوری اسلامی ایران در یک چشم‌انداز مناسب، نقش فعالی داشته باشد. این نکته روشن است که با صرف ضابطه‌گذاری بر فضای مجازی این تغییر انجام نخواهد شد، اما از سوی دیگر روشن است که با ضوابط نامناسب حکمرانی از دست خواهد رفت و ضوابط مناسب در دستیابی به حکمرانی بسیار ضروری خواهد بود.
🔹 در این تحقیق از محقق خواسته شده که قواعد بالادستی برای انواع ضوابط مربوط به فضای مجازی را ارایه دهد. محقق می‌تواند در پژوهش خود از مبانی فلسفی، کلامی، اصولی، فقهی، اخلاقی، جامعه‌شناختی و روانشناختی بهره ببرد؛ اما لازم است گفتمان تفکر عقلانی وحیانی را حفظ کند.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #جهانی_سازی #ضابطه_گذاری #سیاستگذاری
#مقررات #قانون #ولنگاری
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
9⃣ بررسی فقهی حدود و شیوه‌های نظارت بر فضای مجازی با لحاظ لایه‌مندی گروه‌های کاربری در فضای مجازی
💠 میلیاردها کاربر از بزرگترین و پیچیده‌ترین شبکه‌ی #اینترنت استفاده می‌کنند و در واقع، یک جهان جدید ساخته‌اند. این جهان جدید یک جهان بدون مرز است که در آن همه‌ی کاربران، بخش بزرگی از اطلاعات خود را به اشتراک می‌گذارند. این فضا امکان نفوذ هر ملت و دولتی را در هر ملت و دولتی ایجاد کرده است و نیز امکان استفاده از اطلاعات فراوان این شبکه، برای همه، اعم از خودی و غیرخودی فراهم است. این فضا انجام بسیاری از فعالیت‌ها را، اعم از خوب و بد، آسان‌تر کرده است.
🔹 در نتیجه، #فضای_مجازی به یک حوزه جنگی تبدیل شده است که می‌تواند زیرساخت‌های فرهنگی، فیزیکی و مجازی را نابود یا بی‌فایده کند و در واقع به توانایی‌های مهم ملی آسیب برساند. در واقع، هر کدام از این مشکلات، ناشی از گونه‌های مختلف #تهدیدات_سایبری است. این نوع مشکلات، به دلیل دشواری در شناسایی عوامل تهدید سایبری، همه نهادهای ملی را وادار می‌کند تا راهبردهای دفاعی خود را مرور کنند. برای مقابله با این تهدیدها ، کارگزاران #امنیت ملی از ابزارها و فنون مختلفی برای نظارت بر فضای سایبری استفاده می‌کنند.
🔹 در این تحقیق، محقق با مسایلی مانند چگونگی بررسی رویدادهای گسترده‌ی سایبری، مرجع نظارت بر فضای مجازی، سیاست‌های حفظ حریم خصوصی و امنیتی پشت تحلیل و استقرار امنیت، سیاست‌های نظارت بر فضای مجازی، و مانند آن‌ها باید مواجهه داشته باشد. محقق لازم است چند سیاست بسیار مهم را در تحلیل فقهی حدود و شیوه‌های نظارت بر فضای مجازی مورد توجه قرار دهد:
◀️ ۱) اگر فضای مجازی برای ما مخاطراتی دارد، برای دشمن هم مخاطراتی دارد. سیاست‌های نظارتی نباید ما را چنان محدود نماید که ایجاد خطر برای دشمن را نیز محدود کند. نفس حضور ملل مسلمان، مخصوصاً ملت ایران در پلتفرم‌های جهانی می‌تواند با سیاستگذاری مناسب تهدید بزرگی برای دشمن باشد.
◀️ ۲) در سیاست‌های نظارت بر فضای مجازی حد نظارت از اموری چون تجسس کاملاً روشن شود.
◀️ ۳) لایه‌مندی گروه‌های کاربری در فضای مجازی در سیاست‌های نظارت باید مورد توجه باشد، بالاخص لایه‌ی #کودک و #خانواده .
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #لایه_مندی #امنیت #نظارت #تجسس #تهدیدات_سایبری
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی.pdf
1.38M
📥دریافت فایل ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی
💠 محورهای جشنواره به همراه توضیحات آن
💠 قوانین ارسال
💠جوایز و مزایا
💠قالب و نحوه ارسال آثار
💠مهلت ارسال آثار
#جشنواره #پیوست_محورهای_جشنواره
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
هدایت شده از پژوهشگاه فضای مجازی (پردیس قم)
ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی.pdf
1.38M
📥دریافت فایل ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی
💠 محورهای جشنواره به همراه توضیحات آن
💠 قوانین ارسال
💠جوایز و مزایا
💠قالب و نحوه ارسال آثار
💠مهلت ارسال آثار
#جشنواره #پیوست_محورهای_جشنواره
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
تمدید-ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی.pdf
1.62M
📥دریافت فایل ضمیمه جشنواره بین المللی "حل مسائل کلیدی فضای مجازی"
💠 محورهای جشنواره به همراه توضیحات آن
💠 قوانین ارسال
💠جوایز و مزایا
💠قالب و نحوه ارسال آثار
💠مهلت ارسال آثار
#جشنواره #پیوست_محورهای_جشنواره #تمدید
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
💠توضیحاتی پیرامون محورهای جشنواره:
3⃣1⃣ بررسی حدود فلسفی-اخلاقی-فقهی هوش مصنوعی در اسلام
🔹 #هوش_مصنوعی یا artificial intelligence شاخه‌ای از علوم رایانه، با هدف تولید ماشین‌هایی است که بتوانند کارهایی انجام دهند که نیازمند هوش انسانی است. هوش مصنوعی نوعی شبیه‌سازی هوش انسانی با توانایی تقلید از حالات شناختی انسانی (یادگیری، حل مسئله، درک محیط و...) است. این فناوری می‌تواند در فعالیت‌های متنوعی در عرصه‌های سلامت، تجارت و بازار، آموزش و پرورش، مدیریت، تولید، امنیت، جنگ، تحلیل داده‌ها و حتی در عرصه‌ی قضا به کار گرفته شود.
🔹اما این فناوری مسایل متنوعی در حوزه‌های فلسفی، اخلاقی و فقهی ایجاد کرده است.
🔹از منظر #فلسفی، خود مفهوم «هوش مصنوعی» چالش‌برانگیز است. آزمون تورینگ که هوش را بر مبنای کارکردهایش تعریف می‌کند یا گزاره‌ی دارتموت که امکان شبیه‌سازی همه‌ی ابعاد هوشمندی انسان را مطرح می‌کنند، مسائل مهمی‌اند که در چارچوب حکمت اسلامی قابلیت بررسی دارد. دقیقاً مراد از هوشی که می‌توان آن را شبیه‌سازی کرد چیست؟ آیا این شامل برخی از فعالیت‌های عقلانی انسانی نیز می‌شود؟ آیا تفکر نوعی محاسبه است؟ همچنین مسایلی مانند امکان وجود احساسات، خودآگاهی، خلاقیت و ابداع و بالاخره امکان تعریف حیات برای هوش مصنوعی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
🔹مسایل #اخلاقی مربوط به هوش مصنوعی نیز متعدد است. مثلاً آیا می‌توان برای هوش مصنوعی حقوقی تعریف کرد؟ آیا می‌توان برای هوش مصنوعی الزام و تکلیف یا مسئولیت را تعریف کرد؟ نسبت به تهدیداتی مانند تهدید حریم خصوصی، تهدید نسل بشر و به ویژه تهدید کرامت انسانی که ممکن است با گسترش و تقویت این فناوری ایجاد شود، چه تمهیداتی ممکن است؟ استفاده از فناوری هوش مصنوعی در موقعیت‌های که نیاز به توجه و مراقبت و احترام دارند استفاده شوند، مانند دایه، پرستار، قاضی، شاهد، افسر پلیس و مانند آن‌ها ، آیا کرامت انسانی را تهدید می‌کند؟
🔹 مسایل #فقهی زیادی نیز در باب هوش مصنوعی قابلیت طرح را دارد، مانند امکان تعمیم احکام عبید به هوش مصنوعی، مسئله‌ی صحت معاملات هوش مصنوعی و موقعیت آن در معاملات (مثلاً از قبیل وکالت است یا مستقل است یا صرفاً ید مالک)، استقرار هوش مصنوعی از موقعیت‌هایی از قبیل شهادت یا قضاوت یا ولایت، امکان تعریف کفر و ایمان برای هوش مصنوعی و صدها مسئله‌ی این چنین.
🔹 در این تحقیق از محقق خواسته شده تا بر اساس تحلیل فلسفی، چارچوبی برای تحلیل‌های اخلاقی فقهی هوش مصنوعی ارایه دهد و البته به مسئله‌ی پروتکل‌های هوش مصنوعی تأکید بیشتری می‌شود. به طور اجمالی چارچوب این تحقیق #حکمت_اسلامی تعیین شده است. اما این چارچوب بسیار اجمالی است و محقق را محدود نمی‌کند. محقق تا آنجا که در گفتمان تفکر اسلامی به پژوهش حِکمی مشغول است، اعم از اینکه در مکاتب شناخته شده‌ی فلسفی باشد، یا مکتبی جدید ابداع نماید، در این چارچوب قرار دارد.
#پیوست_محورهای_جشنواره #جشنواره #هوش_مصنوعی
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
هدایت شده از پژوهشگاه فضای مجازی (پردیس قم)
تمدید-ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی.pdf
1.62M
📥دریافت فایل ضمیمه جشنواره بین المللی "حل مسائل کلیدی فضای مجازی"
💠 محورهای جشنواره به همراه توضیحات آن
💠 قوانین ارسال
💠جوایز و مزایا
💠قالب و نحوه ارسال آثار
💠مهلت ارسال آثار
#جشنواره #پیوست_محورهای_جشنواره #تمدید
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi
تمدید-ضمیمه جشنواره حل مسائل کلیدی فضای مجازی.pdf
1.62M
📥دریافت فایل ضمیمه جشنواره بین المللی "حل مسائل کلیدی فضای مجازی"
💠 محورهای جشنواره به همراه توضیحات آن
💠 قوانین ارسال
💠جوایز و مزایا
💠قالب و نحوه ارسال آثار
💠مهلت ارسال آثار
#جشنواره #پیوست_محورهای_جشنواره #تمدید
✅ دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی
🌐 @oisc_majazi