✅ #روزبرگ_شیعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «شیخ اشراق»
✍️ مناسبت روز: ۸ مرداد در تقویم به نام روز بزرگداشت «شیخ شهابالدین #سهروردی» حکیم، متکلم، ادیب و فیلسوف نامدار ایرانی، ملقب به «#شهاب_الدین»، «#شیخ_اشراق»، «#شیخ_مقتول» و «#شیخ_شهید»، ثبت گردیده است؛
سهروردی، بنیانگذار «#مکتب_اشراق» و مهمترین فیلسوف بین فلسفه مشائی متقدم «ابنسینا» و فلسفه مشائی متأخر «ابنرشد» و کسی است که رابط بین این دو دوره تفکر فلسفی اسلامی محسوب میشود و کتاب ارزشمند «حکمت إشراق» را نگاشته است؛
به باور او، اساس و گوهر حکمت یگانه است که دسترسی به آن بدون خلع بدن و رهایی از ظلمات جسمانی امکان پذیر نیست؛ در نظام فکری سهروردی، تبیین هستی بر اساس مراتب نور است که بالاترین مرتبه آن #نورالانوار نام دارد و انوار دیگر از او صادر میشوند.
وی که اهل قریه سهرورد زنجان بوده و در دوره سلجوقیان میزیسته، به «#حکمت_پارسی» و شخص «#زرتشت» توجه خاصی داشته و پارهای از مطالب و برخی از اصطلاحات «#حکمت_اشراق» را از #اوستا گرفته و از حضرت زرتشت با عنوان «حکیم فاضل» نام برده و خود را زنده کننده «حکمت ایران باستان» معرفی کرده است.
او وارث عرفان ایرانی است و تعالیم خود را از #بزرگمهر، #جاماسب، #زرتشت و #فرشادشیر میداند؛ لذا باید بدانیم که حکمت اشراقی و مکتب فلسفی اشراق در مواجهه و چالش با مکتبهای فلسفیِ مشایی و کلامی و تحت تأثیر حکمت ذوقی و مشرقی ایرانیان قدیم، سقراط و افلاطون، حکمت زرتشتی، حکمت بودایی و هندی، عرفان و تصوف و بیش از همه، ذوق سرشار و روح حقیقتجوی خود سهروردی بروز و ظهور یافته است؛
✍️ در عین حال نباید فراموش کنیم که سهروردی، حکیمی مسلمان و معتقد و پایبند به ظاهر و باطن دین بوده و در فقه اسلامی و اصول فقه کتاب نوشته است و سور قرآنی را تفسیر کرده و کتب او سرشار از آیات و روایات اسلامی است؛ لذا وی را «#شهابالدین» به معنای «ستاره درخشان دین» دانستهاند.
قطب الدین شیرازی (ره)، فیلسوف، مفسر و عالم بزرگ ایرانی در قرن ۷ قمری در شرح حکمةالاشراق از سهروردی به #شيخ_فاضل و #حكيم_كامل و #مُظهِر_حقائق و #مُبِدع_دقائق ياد کرده و او را به نام #شهاب_ملّت_و_دين، #سلطان_متألّهان و #قدوۀ_مكاشفان خوانده است.
امام خمینی (ره) نیز از سهروردی با القابی چون «#صاحب_آثار_نفیس و مصنفات عزیز»، «#حکیم_نورانی»، «موصوف به فهم معارف الهی» و «احیاکننده طریقه حکمت افلاطون» یاد کرده و بر این باورند که این حکیم بزرگ اشراقی، میان فلسفه و ریاضات نفسانی جمع کرده و از علمای بزرگ روح به شمار میآید؛
امام (ره) معتقد بودند که در هر قرن یک یا چند تن هستند که در ترقی کمال نفسی به مقام عقلانی میرسند، از جمله شیخ اشراق که وجود روحانی خود را دیده بود.
امام راحل به فلسفه اشراق توجه کامل داشتند و در نامه خود به میخائیل گورباچف (رهبر شوروی سابق)، وی را به خواندن کتابهای سهروردی ازجمله کتاب حکمت اشراق دعوت کردند.
البته امام خمینی (ره) که خود از بزرگترین فیلسوفان و عارفان جهان معاصر میباشند، ضمن بهرهبردن از آراء و مبانی سهروردی در مواردی نیز به بررسی و نقد و رد آنها پرداختهاند، چنانچه در نظریه «تناسخ»، به اعتقاد ایشان، شیخ اشراق با وجود اینکه به عالم برزخ اذعان دارد، اما معتقد است نفوس اشقیاء پس از مفارقت از ابدان، برای اینکه تصورات جزئیه که موجب آلام و عذاب است بر آنها حاصل شود، باید متعلق به اجسام فلکی شوند؛ که امام، این سخنان سهروردی را ناشی از بیاطلاعی از تجرد مثالی دانستهاند. (دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۲۶۸)
همچنین مورخان، همانطور که فردوسی را زندهکننده زبان فارسی دانستهاند، شیخ إشراق را نیز احیاکننده فکر و حکمت ایران پیش از اسلام در دوران اسلامی معرفی کردهاند؛
سهروردی که آگاه به #علوم_غریبه و #علم_کیمیا نیز بوده، با توجه به دانش و نبوغش، به دربار حاکم حلب، ملک ظاهر راه یافته و متأسفانه هوش سرشار و دانش گسترده او سبب حسادت و خصومت برخی دانشمندان با وی و نسبت ناروای ساحری و الحاد به او شده و به قولی، وی را ابتدا زندانی و سپس سرش را جدا کرده و در ٣۶ سالگی او را به شهادت رساندند، لذا برخی او را «#شیخ_شهید» نیز نامیدهاند؛
اما به هر حال چه او «شیخ مقتول» باشد یا «شیخ شهید»، بیشک نام «شیخ شهابالدین سهروردی» در عالم فلسفه اسلامی برای همیشه جاودان است.
📚 «سهروردی»، شهاب جاودان آسمان حکمت و فلسفه.
https://eitaa.com/ROOZBARG