نفس های انسان گام هایی است که به سوی مرگ برمی دارد. حضرت علی (ع) سخنانی از این دست که مالامال از مرگ آگاهی باشد بسیار دارند. مرگ آگاهی کیفیت حضور مردان خدا را در دنیا بیان می دارد. تا آنجا که هر که مقرب تر است مرگ آگاه تر است. و بر این قیاس باید چنین گفت که حضور علی علیه السلام در عالم ،عین مر گ آگاهی است. مرگ آگاهی یعنی که انسان همواره نسبت به این معنا که مرگی محتوم را پیش رو دارد آگاه باشد و با این آگاهی زیست کند و هرگز از آن غفلت نیابد. مردمان این روزگار سخت از مرگ می ترسند و بنابراین شنیدن این سخنان برایشان دشوار است. اما حقیقت آن است که زندگ انسان با مرگ در آمیخته است و بقایش با فنا. پیش از ما میلیاردها نفر بر روی این کره ی خاکی زیسته اند و پس از ما نیز. اگر مولا علی علیه السلام می فرماید: « والله ابن ابی طالب با مرگ انسی آن چنان دارد که طفلی به پستان مادرش.» این انس که مولای ما از آن سخن میگوید چیزی فراتر از مرگ آگاهی است؛ طلب مرگ است. طلب مرگ نه همچون پایانی بر زندگی. مرگ پایان زندگی نیست. مرگ آغاز حیاتی دیگر است؛ حیاتی که دیگر با فنا و مرگ در آمیخته نیست. حیاتی بی مرگ و مطلق. زندگی این عالم در میان دو عدم معنا می گیرد؛ عالم پس از مرگ همان عالم پیش از تولد است و انسان در بین این دو عدم فرصت زیستن دارد. زندگی دنیا با مرگ در آمیخته است؛ روشنایی هایش با تاریکی، شادی هایش با رنج، خنده هایش با گریه، پیروزی هایش با شکست، زیبایی هایش با زشتی، جوانی اش با پیری و بالاخره وجودش با عدم.حقیقت این عالم فنا است و انسان را نه برای فنا، که برای بقا آفریده اند. شهید آوینی

انا لله و انا الیه راجعون دکتر #عماد_افروغ ، متفکر گرانقدر سحرگاه شب قدر بیست و سوم به رحمت خدا رفت. پیامبر اکرم ص فرمود: مرگ عالِم مصیبتی جبران ناپذیر و رخنه ای بسته ناشدنی است. او ستاره ای است که غروب می کند. مرگ یک قبیله آسانتر از مرگ یک عالم است.

نخبگان، مردم و رفراندوم(۱) جمع بندی نظریه های نخبگان نشان می دهد که نظریه نخبگان را می توان در سه دسته جمع بندی کرد؛ کلاسیک، کارکردگرا و انتقادی. در دیدگاه کلاسیک نخبه در مقابل توده قرار دارد و عامل اصلی تغییر در جامعه و امری مثبت در مقابل توده به عنوان عاملی منفی تلقی می گردد. نظریه های کارکردگرا به ضروری بودن حضور نخبگان در جامعه تأکید دارند. دراین صورت نخبگان برای جامعه ضرورت کارکردی دارند و در صورت نبودن نخبه جامعه دچار مشکل خواهد شد از طرف دیگر باید حد معینی از نخبه در جامعه حضور داشته باشد. در نظریه های انتقادی برخلاف نظریه های کارکردگرا که نخبگان را برای وفاق اجتماعی ضروری می دانند، نخبگان را زائیده طبقه و یا ساختاری می دانند که زمینه پیدایش آنها را فراهم کرده است. نخبگان خط مشی، کسانی هستند که قابلیت تأثیر اجتماعی دارند. این افراد به سبب دسترسی به منابع مختلف و توانایی به کارگیری آنها طیفی از افراد اجتماعی را تابع خود می کنند. این امکان برای نخبگان فراهم است که خط مشی و بدیل های آن را به یک مطالبه عمومی و مردمی تبدیل کنند. این طیف از جامعه می توانند کارکرد مثبت و یا کارکرد منفی داشته باشند. درصورتی که نخبگان به حقیقت وفادار باشند و با آن عهد بسته باشند می توانند در برجسته سازی بهترین خط مشی به مردم کمک کنند؛ اما درصورتی که نخبگان به منافع شخصی و گروهی متعهد شوند نزاع میان طیف های مختلف نخبگان جهت تصاحب امتیاز و منفعت بیشتر با برجسته کردن خط مشی متناسب با منافع خود، بالا می گیرد و نهایتاً خط مشی نه تعهدی به حقیقت و جهان اول خواهد داشت و نه منفعت عمومی را تأمین می کند بلکه محلی برای نزاع بر سر کسب منفعت شخصی بیشتر است. نخبگان می توانند در بازتولید معنا در جهان سوم مشارکت کنند. این معنا به حمل حقیقت و رقیقت با جهان اول انطباق دارد اما نخبگان می توانند به جهان سوم در جهت شدت یافتن انطباق معانی با جهان اول یاری رسانند یا اینکه برعکس از شدت انطباق با جهان اول او را دور سازند. نخبگان معانی مشروع را به زبان مردم عادی و مطابق با ذوق آنها ترجمه می کنند و به همین دلیل مردم از آنها پیروی می کنند. @RevolutionaryIdea

یادداشت-هویت سیاستگذاری مبتنی بر نظریه جهان های اجتماعی

ایده ویلسون افزایش قدرت و نفوذ امریکا چه از نظر داخلی و چه خارجی جامعه ای دیگری برای امریکا رقم زده است؛ به تعبیر دیگر جمعیت و نیروها کیفیت نوینی از نسبت ها را ایجاد کرده است. به همین دلیل شاید زمانی تنها نیاز بود دولت به دادگاه یا پادشاه پاسخگو باشد اما اکنون ملت نیز دیدگاهی دارد که دولت نمی تواند آن را نادیده بگیرد. پس نحوه سامان امور از امری ساده به امری پیچیده تبدیل می گردد. دغدغه ویلسون این است که دولت امریکا قانون گذاری انجام می شود و بر سر قوانین بسیار مباحثات و درگیری ها صورت می گیرد اما نحوه انجام امور توسط دولت اندیشیده نمی شود. ویلسون معتقد است عرصه بسیار مهمی وجود دارد که در امریکا از آن غفلت شده است و آن نحوه انجام امور و یا اداره کردن است. بنابراین ویلسون موضوع جدید را متقوم می سازد و امکان یک علم جدید به نام علم اداره را شکل می دهد. با این کار ویلسون سعی می کند میدان منازعات را از کارآمدی قانون (constitution) به کارآمدی اداره معطوف کند. در این صورت علم اداره محل نزاع برای نحوه سامان به امور است به شکلی که به بهینه ترین شکل ممکن -یعنی هم کاراترین (efficiency) و هم کم هزینه ترین شکل ممکن- امور اداری انجام شود.این به نحوه ارتباط سازمان، کارکنان و روش ها (methods) بستگی دارد. بنابراین ویلسون در مقاله مهم خود درباره علم مطالعه اداره می گوید: The idea of the state is the conscience of administration. Seeing every day new things which the state ought to do, the next thing is to see clearly how it ought to do them. ویلسون معتقد است که در امریکا ایده دولت تغییر کرده است دولت دیگر بر پاشنه قبلی نمی چرخد. دولت دیگر نباید وقت خود را تنها مصروف قانون گذار و قانون کند بلکه ایده دولت و در نتیجه آرمان و وظیفه آن در حال تغییر قابل توجهی است و «ایده دولت، وجدان اداره است». به تعبیر دیگر دولت در عمل اهمیت دارد. دولت چگونه به امور سامان می بخشد و آنها را در نسبت با هم قرار می دهد. سوال جدید ویلسون این است که «چگونه قانون باید با روشنگری، برابری، با سرعت و بدون اصطکاک اجرا شود، به عنوان جزئیات عملی». بنابراین دیگر نمی توان به کلیات اکتفا کرد بلکه جزئیات هم است؛ چگونگی راست و ریس کردن امور اهمیت دارد. ما دیگر به یک قانون کلی نیاز نداریم ما نیاز نداریم که مثلاً بدانیم حجاب باید به عنوان یک قانون لازم الاجرا در قانون باشد. سوال اکنون این است که: چگونه این قانون با جزئیات و تنظیم نسبت امور اعم از سازمان، افراد و روش ها می تواند عملی شود. #ویلسون #سیاست_گذاری_فرهنگی #علم_اداره @RevolutionaryIdea

مقاله: مناسبات روش‌شناسی بنیادین و نظریه اجتماعی در اندیشه‌های استاد پارسانیا https://eitaa.com/philosophyofsocialscience

تاملی در باب مهمترین وظیفه دولت بوردیو: کار دولت آن است که نقطه نظر خاص را به نقطه نظر عام تبدیل کند (نظریه کنش). این بیان بوردیو روشن می کند نیاز نیست به طور پیشینی همه افراد به یک امری معتقد باشند و این دولت است که مقدم بر افراد سعی می کند ارزش هایی را عام کند که لزوماً ارزش همه افراد نیست. دولت اگر دولت باشد باید بتواند ارزش ها خاص را به عام تبدیل کند. دولت چگونه می تواند ارزش های خاص را به عام تبدیل کند؟ مهمترین نهادی که ارزش های خاص را به عام تبدیل می کند مدرسه است. مدرسه چون امری که همه افراد ناگزیر باید از آن عبور کنند و به جامعه برسند وظیفه عام کردن ارزش ها را به عهده دارد. جامعه پذیری و یا جامعه گریز کردن و شکل دادن به نظام ترجیحات افراد جامعه به عهده مدرسه و نهاد تعلیم و تربیت و سپس نهاد علم و آکادمی است. سیاست خصوصی سازی مدارس تیشه بر ریشه این عام سازی نظام ترجیحات زد و اگر این سیاست تعدیل نشود در آینده باید افراد جامعه ستیز و ضدارزش بیشتری را در جامعه شاهد باشیم. این اتفاق در نهاد آکادمی و علم کشور نیز با توسعه علوم انسانی مبتنی بر ارزش های جهان غرب در حال انجام است. بنابراین دو ریشه از مشکلات عمده فرهنگی کشور ناشی از دو مانع در عام سازی ارزش های دینی است؛ این دو ریشه عبارتند از مدرسه و علوم انسانی. @RevolutionaryIdea

تأملی در مفهوم «همّت» و سیاست «همّت» یکی از مفاهیمی که هم در سنت دینی و هم سنت ایرانی داریم و به آن دقت نکرده ایم، مفهوم همت است. در سوره یوسف آیه کریمه 24 داریم «وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِ ۖ وَهَمَّ بِهَا لَوْلَا أَنْ رَأَىٰ بُرْهَانَ رَبِّهِ ۚ كَذَٰلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ ۚ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ»؛ در این آیه مراد از همت قصد و اراده کردن است یوسف قصد زلیخا را می کرد اگربرهان ربش را نمی دید ... . سوال این است که چرا از ریشه های اراده و یا قصد در آیه استفاده نشده است و از ریشه «همّ»استفاده شده است. با رجوع به لغت عرب (رجوع به مفردات راغب، لسان العرب و الفروق اللغویه) روشن می شود که «همّ»چندین معنا دارد که بنابر قرابت های معنایی ریشه واحد، می توان به معانی نزدیک شد. اول اینکه «همّ» به معنای حزن است، حزنی که انسان را ذوب می کند در اینجا شاید به این معنا باشد که یک دغدغه مندی همیشگی انسان را همراهی می کند دغدغه مندی که انسان را رها نمی دهد و او را نسبت به امری ملتفت می کند. نکته بعدی اینکه این «همّ» امری است که طبع به آن میل دارد و ضرورت آن به خاطر یک ضرورت طبعی درونی است. دیگر اینکه «همّ» یک اراده و قصد قریب است یعنی قصد امری در آینده بعید نیست بلکه معطوف به آینده متصل به اکنون است. سعدی علیه الرحمه از این واژه به کرات در اشعارش استفاده کرده است. یکی از این اشعار شعر زیر است همت و دولت را در دو مصرع در تناظر قرار داده است: چو همت است چه حاجت به گرز مغفرکوب چو دولت است چه حاجت به تیر جوشن خای؟ در ابیاتی دیگر دارد: به همت برآر از ستیهنده شور که بازوی همت به از دست زور * غلام همت شنگولیان و رندانم نه زاهدان که نظر می کنند پنهانت * چشم همت نه به دنیا که به عقبی نبود عارف عاشق شوریده سرگردان را به نقل از دهخدا در اصطلاح عرفا همت به معنای توجه قلب با تمام قوای روحانی خود به جانب حق، برای حصول کمال در خود یا دیگری، به نحوی که به غیر مقصود حقیقی ملتفت نشود. مطالعه واژه همت در ابیات مختلف در ادبیات معنای آن را در سنت ایرانی روشن می کند: این مفهوم یک مفهوم اضافی است یعنی همیشه همت، همت به امری است. همت تنها اراده نیست بلکه قصدی است که از درون بجوشد همراه با میل درونی و شور است. «همّ»به معنای نوعی دغدغه مندی است دغدغه ای که از درون بجوشد و بالا آید شاید به همین دلیل در ادبیات عامه با «غم» همراه می شود زیرا همّی که از درون بجوشد و همراه شور و حرکت باشد، دغدغه ای در پس پشت آن و ترسی از شکست نهفته است و شکست در بازی ای که بسیار اهمیت یافته است او را نگران می کند. سیاست دولت باید سیاست «همت زایی» باشد. دولت اگر همت را در مردم و جامعه بیدار کند به قول سعدی علیه الرحمه نیاز به گرز مغفرکوب ندارد. همت اگر در مردم ایجاد شود دولت از اقتدار و سیاست کنترل و سرکوب به فرهنگ حرکت کرده است. @RevolutionaryIdea

این یادداشت نشان می دهد علیزاده قرائت درستی از نئولیبرالیسم ندارد.

کتاب “تجربه‌نگاری جهاد”، به قلم محمدرضا مالکی بروجنی از سوی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی منتشر شده است و هم‌اکنون در بازار نشر در دسترس علاقمندان است. انقلاب اسلامی در حرکت خود مفاهیم دینی را در سیاق جدیدی به خدمت گرفت؛ مفاهیمی که شاید تا دیروز و در همان بستر و فرهنگ معنای مشخص و روشنی داشتند؛ اما با آغاز انقلاب اسلامی خود را در بستر جدیدی یافتند و با بازخوانی امام خمینی با حفظ جوهره خود متناسب با انقلاب اسلامی متکامل گشتند؛ جهاد از جمله این مفاهیم است. مفاهیمی چون جهاد برای عبور از ساحت دین و اندیشه به ساحت فرهنگ نیاز به حلقۀ واسطی دارند. با وقوع انقلاب انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی این حلقه واسط سیاست‌هایی است که مفاهیم را با رویکردهای متفاوت به فرهنگ و جامعه پیوند می‌زند. برای رسیدن از جهاد به مثابه یک مفهوم موجود در متون دینی تا جهاد به مثابه یک نهاد و یا سازمان اثرگذار اجتماعی و یا جهاد به مثابه فرهنگ عمومی باید مسیری طولانی طی شود.

سیاست «خودت باش»؛ تأملی در باب سخنرانی یک سایکولوژیست از منظر اخلاقی «خودت باش» یعنی میان باورهایت و تظاهرهایت فاصله چندانی نباشد؛ اگر دوست نیستی ابراز دوستی مکن. راستیِ در رفتار می تواند به عنوان یک فضیلت اخلاقی معرفی شود و از آن دفاع کرد و در مقابل نفاق نیز می تواند به عنوان یک رذیلت معرفی و نکوهش شود. اما آنچه اینجا اهمیت دارد «خودت باش» به عنوان یک امر اجتماعی است. «خود بودن» چیست و چگونه می توان «خود بود»؟ نسبت این «خود» با دیگری و جامعه چیست؟ در برهه ای از تاریخ، انسانیت انسان به خرد او بود یعنی انسان از آن جهت که تعقل می کرد و می اندیشید و فکر می کرد انسان بود. این انسان وجه مشترکی با دیگر انسان ها داشت به طوری که هیچ کدام از آن ها خود را کمتر از دیگر در آن نمی دانست و آن وجه خردمندی او بود. بنابراین «می اندیشم پس هستم» به معنای تقدیم «اندیشیدن» بر «بودن انسانی» است. بعد از نیچه «انسان بودن» تابع خرد انسانی نیست؛ بلکه این تابع مقلوب می شود و خرد انسان تابع انسانیت انسان می شود؛ بنابراین «می اندیشم پس هستم» به «هستم پس می اندیشم» تغییر می کند. در این صورت، فرد انسان چیزی نیست جز سائق های که خاص اوست و فرد به دلیل تمایل به تعمیم، آنها را در قالب مفاهیم ریخته و تعمیم می بخشد. پس هر فرد انسانی برای انسان بودن باید خودش باشد یعنی همان سائق هایی که مدام مثل رودی خروشان در او جریان دارد و او را به این سو و آن سو می برد. استانداردسازی یعنی سرکوب انسان؛ قالب زنی انسان در قواره هایی که دیگرانی ایجاد کرده اند و تلاش می کنند دیگری را در آن جا دهند. اگر «من» در قالب دیگری که ساخته شده است قرار بگیرم دیگر «من» نیستم بلکه یک «من سرکوب شده» هستم؛ «من، دیگری هستم». این منِ دیگری شده و من های دیگری شده، یک جامعه هم ریخت و بدون تکثر می سازد که نوع همبستگی آنها همبستگی مکانیکی به دلیل مشابهت در ارزش هاست. اما «من» اگر قرار باشد انسان باشد باید خودش باشد همان سائق هایی که خاص اوست و باید آنها را به رسمیت بشناسد؛ دیونیسوسی بودن یعنی پویایی، سرزندگی و بازی کردن با قواعد خود نه دیگری. همبستگی ای که در این وضع در جامعه می تواند شکل بگیرد نوع دیگری از همبستگی است که ناشی از تفاوت است؛ همبستگی ای که به دلیل نیاز به آنچه دیگری دارد فردیت ها را تابعی از یکدیگر می کند؛ آنچه دورکیم به آن همبستگی ارگانیکی می گفت. اما مشکل زمانی به وجود می آید که دیونیسوس حاکم شود و اگر این اتفاق بیفتد زندگی به ضد خود تبدیل می شود و خود را نفی می کند چرا که شور و بی قراری در نفی قرار و مانایی است و نفی قرار و مانایی در نهایت نفی ثبات در زندگی است به معنای رویه هایی تکرار شونده زندگی که آن را برای انسان ها تا حدودی دسترس پذیر و قابل پیش بینی می کند. سیاست «خودت باش» به معنای نفی دیگری است نفی قرار و ثبات و نفی وجود رویه های باثبات زندگی است؛ اما راه چاره چیست؟ راه چاره یافتن وجه جمع میان شور و سرزنده بودن و در عین حال داشتن قرار و ثبات است جمع هراکلیتوس و پارمنیدس، جمع میان دیونیسوس و آپولون؛ کاری که اندیشمندان ما همچون فارابی آن را انجام داده اند و در سنت فلسفی و عرفانی ما وجود دارد و باید آن را بازخوانی کرد. #خدایاری #خودت_باش #سیاستگذاری @RevolutionaryIdea

مقاله: بنیان های فلسفی اقتصاد فرهنگی نویسنده: محمد علی مرادی @RevolutionaryIdea