✅ #یادداشت_رشد 📄 عادلِ عدالتخواه ✴️ #عدالت، فضیلت محوری در حوزه فردی و اجتماعی و در حوزه اخلاق فردی، تدبیر منزل و سیاست مدن است. متفکر و مصلح اجتماعی معاصر؛ استاد شهید مرتضی #مطهری با موضع انتقادیِ بدیع و کل گرایانه در تحلیل پدیده «سرمایه داری»، نگاه تحلیلی جدید به موضوع «ماشین» و فناوری های نابرابرساز و تأکید اصولی، نظام مند و ساختارگرا بر اصل عدالت اجتماعی در جامعه اسلامی، از نقشی بی بدیل در میراث فکری معاصر در موضوع عدالت اجتماعی برخوردار است؛ جایی که بارها از عدالت اجتماعی به عنوان علت محدثه و مبقیه #انقلاب_اسلامی یاد کرد و آنها را تنها مسیر پیشروی حکومت اسلامی در ایجاد ارتباط عاطفی و اعتماد میان مردم و دولت برمی شمارد. 🔹یکی از مباحث مهم در مطالعات عدالت، تبیین ترابط و نسبت میان آنچه که در علم اخلاق به عنوان ملکه یا فضیلت عدالت خوانده می شود با اصل عدالت در ساحت حیات اجتماعی است. شهید مطهری با بررسی مفهومی و واکاوی مدلول های این مفهوم در آثار متعدد خود عدالت را به عدالت تکوینی، عدالت تشریعی، عدل اخلاقی و عدالت اجتماعی تقسیم می کند و در مورد عدل اخلاقی می نویسد: ساحت اخلاق حاکم شدن عقل بر وجود انسانی است؛... و ازاین‌جهت عدالت نوعی مزاج عقلی است». @Rushdisu 🔹در سال های اخیر برخی از زیربنا بودن عدل اخلاقی برای #عدالت_اجتماعی یاد کردند. اما به باور شهید مطهری بيشترين آيات مربوط به عدل در قرآن کریم، درباره عدل جمعى و گروهى اعم از خانوادگى، سياسى، قضائى و اجتماعى است. در این باره گزاره های زیر در اندیشه شهید مطهری قابل طرح است: 1⃣پیوند عدالت و معنویت 🔸به باور شهید مطهری، عدالت اجتماعی در منظر اسلامی بر پایه #معنویت است. ایمان پشتوانه اخلاق و عدالت است و علم شرط لازم و نه کافی در اقامه عدالت اجتماعی است و لازمه اصلی اقامه عدالت، ایمان به مبدا حقیقی عالم برای اقامه عدالت است. 2⃣جود فضیلت فردی؛ عدل فضیلت جمعی 🔸در اندیشه شهید مطهری، نه‌تنها دو مفهوم عدالت و اخلاق در سطح اجتماعی از یکدیگر متمایزند بلکه حتی در سطح فردی نیز این دو را نمی‌توان همسان انگاشت یا به دیگری تحویل نمود. 🔹یکی از موقعیت هایی که استاد مطهری به تبیین نسبت عدل اخلاقی با عدالت اجتماعی پرداخته اند، در تبیین و تفسیر روایت مشهور از امام علی(ع) در نهج البلاغه در پاسخ به یک فرد باهوش و نکته سنج است که پرسید: «الْعَدْلُ افْضَلُ امِ الْجودُ؟.آيا عدالت شريفتر و بالاتر است يا بخشندگى؟» در اینجا این فرد از حضرت دو خصیصه انسانی را مورد پرسش قرار می دهد و به تعبیر استاد مطهری «على (ع)به دو دليل می گويد عدل از جود بالاتر است؛ ... الْعَدْلُ يَضَعُ الْامورَ مَواضِعَها وَ الْجودُ يُخْرِجُها مِنْ جَهَتِها. عدل جريانها را در مجراى طبيعى خود قرار می دهد، اما #جود جريانها را از مجراى طبيعى خود خارج میسازد. زيرا مفهوم عدالت اين است كه استحقاقهاى طبيعى و واقعى در نظر گرفته شود و به هركس مطابق آنچه به حسب كار و استعداد لياقت دارد داده شود... و اما جود درست است كه از نظر شخص جود كننده- كه ما يملك مشروع خويش را به ديگرى می بخشد- فوق العاده باارزش است، اما بايد توجه داشت كه يك جريان غير طبيعى است » (مجموعه آثار، ج۱۶، ص: ۴۳۶). 🔹براین اساس، عدالت اجتماعی معنایی متمایز از عدل اخلاقی دارد و در سطوح فردی و اجتماعی دارای جایگاهی متمایز هستند و تقلیل آنها به یکدیگر صحیح نیست. در مقام اخلاق فردی، جود و احسان مقدم بر عدل و در مقام اجتماعی عدل مقدم بر احسان و جود است. @Rushdisu 3⃣تمایز مفهومی «عادل» از «عدالتخواه» 🔸هر عدالتخواه اصیل و مکتبی، باید خود #عادل باشد. اساسا در نهضت انبیای الهی، خصوصیت بارز پیامبران که مأموریت آنها اقامه عدالت اجتماعی بود، این بود که خود عادل بودند. اما کسی که عدالت را صرفا در سطح ملکات اخلاقی و ساحت فردی وجود خود تحقق داده است، پرچم اقامه و قیام برای قسط را بلند نکرده است. 🔹شهید مطهری در بررسی شخصیت امیرالمؤمنین علیه السلام با تمایزبخشی بین این دو معنا، به شهادت رساندن آن حضرت را ناشی از عدالت اجتماعی ایشان می دانند. 👇👇 #ادامه_مطلب 👇👇