برق خاشاک گنه، #روزه تابستان است
دود این آتش جانسوز به از ریحان است
می توان یافت ز سی پاره ماه #رمضان
آنچه ز اسرار الهی همه در #قرآن است
هست در غنچه لب بسته این ماه نهان
گلستانی که نسیمش نفس رحمان است
مشو از عزت این مُهر الهی غافل
که درین مُهر بسی گنج گهر پنهان است
ماه رویی که #شب_قدر بود یک خالش
در سراپرده ماه رمضان پنهان است
میکند روزه ماه رمضان عمر دراز
مد انعام درین دفتر و این دیوان است
غفلت از تشنگی و گرسنگی کم گردد
که لب خشک بر این بند گران سوهان است
باش با قد دو تا حلقه این در #صائب
که مراد دو جهان در خم این چوگان است
#صائب_تبریزی
@SAEB_TABRIZ
هدایت شده از علی مقدم
📿 #ابیات_سجده_دار
📚 مضامین قرآنی در ابیات صائب
✏️ به قلم شیخ علی مقدم
💌 قَالَتْ رُسُلُهُمْ اَفِي اللهِ شَكٍّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ (ابراهيم ۱۰)
پیامبرانشان گفتند: آیا در خدا که آفریننده آسمانها و زمین است شکی هست؟
نیست در یکتایی حق هیچ کس را اشتباه
در نماز وِتر ممکن نیست شک داخل شود
#صائب_تبریزی
📜 یکی از مطالب لطیف قرآنی بداهت اصل وجود خداوند است.
علامه طباطبایی می فرمایند: ﴿قرآن کریم اصل وجود خدای تعالی را بديهي مي داند يعني عقل برای پذیرفتن وجود خدای تعالی احتیاجی به برهان نمی بیند و هر جا از خدا صحبت کرده عنایتش همه در این است که صفات او را از قبیل وحدت و یگانگی و خالق بودن و علم و قدرت و صفات دیگر او را اثبات کند﴾
📍صائب تبریزی در این بیت این ادعا را مطرح می کند که حتی وحدت خداوند هم بدیهی است و جای شک ندارد و این مدعا را در قالب اسلوب معادله با تشبیه به نماز وتر مطرح می کند که چون این نماز یک رکعتی هست در آن شک معنا ندارد. یعنی در موضوع وحدت شک داخل نمی شود اصلا...
❣علاوه بر کشف جالب این بیت، نکته زیبای دیگر آن استفاده از کلمه "وتر" هست که هم اسم این نماز یک رکعتی است و هم یکی از نام های خداوند است.
وتر در مقابل شفع است به معنای فرد و یکی. همان طور که شَفع به معنای دو است. چون خداوند متعال شریک و مثل ندارد "وتر" است.
#مضامین_قرآنی_شعر_صائب #قرآن
#صائب_تبریزی #علی_مقدم
🆔 @sheikh_ali_moghaddam
هدایت شده از علی مقدم
📿 #ابیات_سجده_دار
📚 مضامین قرآنی در اشعار صائب تبریزی
✏️ علی مقدم
💌 لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا الله لَفَسَدَتا فَسُبْحَانَ الله رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يصفون (انبیاء ۲۲)
اگر در آسمان و زمین معبودانی جز خدا بود بی تردید آن دو تباه می شدند پس منزه است خدای صاحب عرش از آنچه او را به ناحق به آن وصف می کنند
از دو فرمانده نگردد نظم عالم منتظم
شاهد وحدت بود بس عالم آرایی تو را
#صائب_تبریزی
📜این آیه شریفه که در قالب یک قیاس استثنائی است یکی از آیاتی است که بر توحید و یگانگی خداوند استدلال آورده است. در این آیه نظم واحدی که بر عالم حاکم است و عدم خلل و فساد در آسمان و زمین به عنوان دلیلی بر وحدت خداوند مطرح شده است. صائب مضمون همین آیه را در این بیت استفاده کرده است.
❣ نکته زیبای این بیت استفاده از کلمه "شاهد" است که در این جا به معنای گواه است اما شاهد به معنای زیبارو هم با کلمه "عالم آرایی" که به معنای آراستن و زینت دادن عالم است تناسب دارد.
📍همچنین در جایی دیگر از اشعارش، نظام عالم را دلیل وحدت خداوند می داند و می گوید:
اگر تو را نظر موشکاف احول نیست
نظام عالم کثرت دلیل وحدت اوست
در این بیت تناسب وحدت و کثرت یکی از دقت های صائب است که به زیبایی بیت افزوده است. همچنین از کلمه احول که به معنای فرد دوبین است و با وحدت تضاد دارد استفاده به جایی شده است.
#مضامین_قرآنی_شعر_صائب #قرآن
#صائب_تبریزی #علی_مقدم
🆔 @sheikh_ali_moghaddam
هدایت شده از علی مقدم
📿 #ابیات_سجده_دار
📚 مضامین قرآنی در اشعار صائب تبریزی
✏️ #علی_مقدم
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لی وَ لَاتَكْفُرُونِ (بقره ۱۵۲)
پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و شکر نعمت من به جای آرید و کفران نعمت من نکنید
فرامُشی ز فراموشی تو می خیزد
اگر تو یاد کنی یاد می کنیم تو را
#صائب_تبریزی
📜خداوند در این آیه شریفه، یاد خود را مشروط به یاد بندگان فرموده است. مراد از یاد خداوند یادآوری بعد از فراموشی نیست چون در مورد خدای سبحان فراموشی معنا ندارد بلکه مراد از یاد، دستگیری و لطف ویژه به بنده است.
مصراع "اگر تو یاد کنی یاد می کنیم تو را" بسیار تداعی کننده فاذکرونی اذکرکم است.
📍نکته دیگر این بیت، مصراع اول است که ریشه فراموشی را فراموشی بندگان می داند این مصراع هم به آیه وَلا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ (حشر۱۹) اشاره دارد.
تقریبا همه ابیات این غزل صائب در فضای توحیدی و حکمی است و قابل استفاده است.
❣دو بیت ابتدایی این غزل زیبا این است:
اگر به بندگی ارشاد می کنیم تو را
اشاره ایست که آزاد می کنیم تو را
تو با شکستگی پا قدم به راه گذار
که ما به جاذبه امداد می کنیم تو را
بیت مطلع اشاره به جمله معروف "العبوديه جوهره كنهها الربوبيه" دارد.
#مضامین_قرآنی_شعر_صائب #قرآن
#صائب_تبریزی #علی_مقدم
🆔 @sheikh_ali_moghaddam
هدایت شده از علی مقدم
📿 #ابیات_سجده_دار
📚 مضامین قرآنی در اشعار صائب تبریزی
✏️ #علی_مقدم
الْيَوْمَ نَخْتِمُ عَلَى أَفْوَاهِهِمْ وَتُكَلِّمُنَا أَيْدِيهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (یس ۶۵)
امروز بر دهانشان مهر می نهیم و دستهایشان با ما سخن میگویند و پاهایشان کارهایی را که انجام میدادند شهادت می دهند.
مکن زنهار دست از پا خطا گر بینشی داری
که می پرسند از هر عضو در محشر گواهی را
📜یکی از نکات مربوط به شهادت در قیامت که قرآن به آن اشاره دارد، شهادت اعضا و جوارح انسان است که در این آیه به این مطلب اشاره شده است.
مساله شهادت اعضا در قیامت در اشعار شاعران بسیاری مطرح شده است. مثلا مولوی در دفتر پنجم می گوید:
روز محشر هر نهان پیدا شود
هم ز خود هر مجرمی رسوا شود
دست و پا بدهد گواهی با بیان
بر فساد او به پیش مستعان
دست گوید من چنین دزدیده ام
لب بگوید من چنین پرسیده ام
چشم گوید کرده ام غمزه حرام
گوش گوید چیده ام سوء الکلام
پس دروغ آمد ز سر تا پای خویش
که دروغش کرد هم اعضای خویش
📍صائب تبریزی هم همین مضمون را در بسیاری از اشعارش آورده است که به یک بیت آن اشاره کردیم.
❣نکته زیبایی که در این بیت صائب هست این است که برای اشتباه کردن از تعبیر "دست از پا خطا کردن" استفاده کرده است که تناسب بسیار جالبی با موضوع بیت که شهادت دست و پا هست دارد.
صائب همچنین در جایی دیگر اینگونه به شهادت اعضا در قیامت اشاره می کند:
جمله اعضا بر گناه هم گواهی می دهند
روز محشر در حضور حضرت پروردگار
یا زبان بندی برای این گواهان فکر کن
یا ز ناشایسته چشم و گوش و لب را باز دار
#مضامین_قرآنی_شعر_صائب #قرآن
#صائب_تبریزی #علی_مقدم
🆔 @sheikh_ali_moghaddam
هدایت شده از علی مقدم
📿 #ابیات_سجده_دار
📚 مضامین قرآنی در اشعار صائب تبریزی
✏️ #علی_مقدم
لايَغْتَب بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ إِنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ (حجرات ۱۲)
از یکدیگر غیبت ننمایید. آیا یکی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده اش را بخورد؟ بی تردید از این کار نفرت دارید
بُوَد غیبت خلق مُردار خواری
بپرداز ازین لقمه کام و زبان را
📜خداوند متعال در این آیه بعد از نهی از غیبت، غیبت را خوردن گوشت برادر معرفی می کند که باطن و صورت ملکوتی این گناه است. صائب دقیقا معنای این آیه را در مصرع "بُوَد غیبت خلق مردار خواری" آورده است.
📍چون خوردن مردار با دهان و دندان هم تناسب دارد، صائب در اشعارش از این تناسب استفاده کرده است و تعجب می کند از افرادی که از مسواک برای تمیزی دندان ظاهری خود استفاده می کنند اما در عین حال گناه غیبت را ترک نمی کنند و دهان و دندانشان در واقع به گوشت و خون دیگران آلوده است.
مثلا در بیتی می گوید:
کاش از غیبت دهان خویش را می کرد پاک
آن که چندین پاک دندان خود از مسواک کرد
❗️همچنین در شعری دیگر می گوید:
پاک کن از غیبت مردم دهان خویش را
ای که از مسواک هر دم میکنی دندان سفید
❗️همچنین در شعری دیگر اینگونه می گوید:
کسی که پاک نسازد دهن ز غیبت خلق
همان کلیدِ درِ دوزخ است مسواکش
تشبیه مسواکِ فردی که اهل غیبت است به کلیدِ درِ دوزخ، کشف زیبایی است.
#مضامین_قرآنی_شعر_صائب #قرآن
#صائب_تبریزی #علی_مقدم
🆔 @sheikh_ali_moghaddam
هدایت شده از علی مقدم
📿 #ابیات_سجده_دار
📚 مضامین قرآنی در اشعار صائب تبریزی
✏️ #علی_مقدم
وَ أَنْهَارُ مِنْ لَبن لَمْ يَتَغَيرُ طَعْمُهُ (محمد۱۵)
ترجمه: نهرهایی (در بهشت) هست از شیر که طعمش دگرگون نشده.
نسازی تا به خون چون لاله اینجا چهره را رنگین
ز جوی شیر نتوان کاسه ها بر سرکشید آنجا
📜خداوند در توصیف بهشتی که به متقین وعده داده شده است می فرماید که آن بهشت دارای نهرها و جوی هایی از شیر است.
📍صائب در ابیات مختلفی به این جوی شیر بهشت اشاره کرده است.
در این بیت می گوید تا در این دنیا چهره ات مانند لاله خونین نشود(کنایه از تحمل سختی ها) در آن دنیا جوی شیر بهشت نصیبت نمی شود.
❣نکته زیبایی که در این بیت وجود دارد تناسب "خون" در مصراع اول با "شیر" در مصراع دوم است. چون شیر از خون تولید می شود در این بیت از این تناسب استفاده کرده است. یعنی همانطور که شیر مادر از خون تولید می شود، جوی شیر بهشت هم از مسیر خونین مشکلات و سختی ها حاصل می شود. مانند مصرع معروف مولوی "مهلتی بایست تا خون شیر شد".
شباهت "لاله" با "کاسه" هم قابل توجه است.
📍صائب در بیت دیگری اینگونه به این جوی شیر اشاره می کند:
در انتظار تو از جوی شیر، چشم بهشت
سفید گشت، مشو آشیان طراز اینجا
❣در این بیت صائب میخواهد به اشتیاق بهشت نسبت به انسان ها اشاره کند.
می گوید ای انسان بهشت آنقدر مشتاق و منتظر توست که از این انتظار چشمش سفید شده است و آن جوی شیر بهشت در حقیقت چشم سفید شده بهشت است در انتظار انسان ها، نکند تو به این آشیان دنیا دل ببندی.
#مضامین_قرآنی_شعر_صائب #قرآن
#صائب_تبریزی #علی_مقدم
🆔 @sheikh_ali_moghaddam