🔵 ۵- کودک و سلامتی
از ویژگیهای دین اسلام تاکید بر پرورش همه ابعاد زندگی انسان است.
🔸هر چند در تربیت اسلامی پرورش ابعاد معنوی هدف اصلی و نهایی است; اما دستیابی به آن هدف بزرگ در پرتو داشتن #جسمی_سالم و روانی با #نشاط امکان پذیر است.
💬آن حضرت، در بخشی از مطالبی که برای مامون نوشت،چنین نگاشت:
#عقیقه_کردن برای پسر و دختر،
#نامگذاری،
#تراشیدن_موهای_سر نوزاد در روز هفتم
و معادل وزن موها طلا یا نقره #صدقه_دادن لازم است.
🔵 ۶- صحبت با کودک
🔸قدرت درک کودک اندک است و توان فهم معانی کلمات را ندارد.
- در عین حال سخن گفتن با او نشانه توجه والدین به اوست.
-کودک این توجه رانوعی اظهار محبت و ابراز عاطفه می داند و با تمام ضعف و نقصان، گاه با لبخندو زمانی با حرکات دست و پا به آن پاسخ می دهد.
🔸هنگامی که امام جواد(ع) به دنیا آمد، حضرت رضا(ع) به اصحابش فرمود:
فرزندی به دنیا آمد که شبیه موسی بن عمران شکافنده دریاست و مانند عیسی بن مریم مادرش پاک و مطهر است.
💬راوی در ادامه می گوید: و کان طول لیلته یناغیه فی مهده;
حضرت در تمام طول شب با او صحبت می کرد.
@Tarbiatm
🔵 ۷.محبت
محبت داروی شفابخش دردها، تسکین دهنده قلبهاست و بهترین راه حل مشکلات و #ناسازگاریهای_تربیتی است.
🙏محبت بجا، در هر مکان و زمان و در هر مقطع و سن، وسیله ای کارآمد و مؤثر است.
همگان، در هر سن و موقعیت، به عاطفه و محبت نیازمندند;
اما #کودکان، #نوجوانان و #جوانان بیش از دیگران تشنه جام زلال محبتند.
🔹امام رضا(ع) از این شیوه مؤثر تربیتی به شکلهای گوناگون بهره می گرفت. گاهی اوج محبت خود را در قالب جمله زیبای «بابی انت و امی » (پدر و مادرم به فدایت) نشان می داد و زمانی او را در آغوش می گرفت، به سینه خود می فشرد و می بوسید.
💬 اباصلت می گوید: هنگامی که جواد(ع) بربستر شهادت پدر وارد شد، حضرت رضا(ع) از بستر برخاست، به سوی او رفت، دست برگردنش انداخت، او را به سینه فشرد، میان دو چشمش را بوسید و با او سخن گفت.
⬅محبت کلید حل بسیاری از مشکلات تربیتی است.
🔸 گاهی والدین در مقابل #اصرارزیاد کودکان بر خواستهای غیر معقول یا غیر ممکن، #رفتاری_تند و #نامناسب ابراز می کنند; ولی حتی در چنین موقعیتی رفتار محبت آمیز مناسب تر و مؤثرتر است.
💬امیه بن علی نقل می کند: در سالی که امام رضا(ع) حج به جای آورد و سپس به خراسان رفت، من در مکه همراه امام(ع) بودم و امام جواد(ع) نیز همراهش بود.
امام(ع) با خانه کعبه وداع کرد. وقتی طوافش تمام شد، به طرف مقام[ابراهیم] رفت و در آنجا نماز گزارد. ِ
جواد(ع) که خردسال بود، بر دوش موفق(غلام حضرت) طواف داده می شد. جواد(ع) به طرف حجر [اسماعیل] رفت، در آنجا نشست و این امر مدتی طول کشید.
💬موفق به او گفت: جانم به فدایت باد، برخیز. او فرمود: برنمی خیزم تا وقتی که خدابخواهد و در چهره اش غم نمایان شد.
موفق خدمت امام رضا(ع) آمد و گفت: جانم به فدایت باد، جواد(ع) در حجر نشسته، برنمی خیزد.
✅امام رضا(ع) به طرف جواد(ع) آمد و فرمود: برخیز، ای حبیب من. جواد(ع) فرمود: چگونه برخیزم، درحالی که شما با کعبه چنان وداع می کنید که گویا هرگز به سویش بازنمی گردید! [برای بار سوم] امام رضا(ع) فرمود: برخیز، ای حبیب من. جواد(ع)برخاست.
از این حدیث شریف در می یابیم که امام رضا(ع) در مقابل اصرار جواد(ع)هرگز به او تندی نکرد; بلکه با جملات محبت آمیزی چون ⬅«قم یا حبیبی » و ⬅صبر و حوصله فرزند خردسالش را قانع کرد.
https://eitaa.com/Tarbiatm
🔹سیره تربیتی امام رضا علیه السلام
🔵 ۸- احترام
🔸بی شک هر انسانی در هر مقطع سنی، با توجه به #برداشتی که از ارزش و منزلت خویش دارد، برای خود احترام و شخصیت قایل است.
🔸هر انسانی خود را دوست دارد و دوست دارد که مورد #احترام_دیگران واقع شود.
🔹 کودک و نوجوان نیز هر چند به رشد اجتماعی و عقلانی کافی نرسیده است; اما برای خود #احترام قایل است.
🔹 بدین جهت رفتار احترام آمیز والدین و مربیان نقش مؤثری در #تربیت و #رشد او دارد.
⬅ امام رضا(ع) برای جواد(ع) احترام بسیار قایل بودند و از این شیوه مؤثر در تربیت فرزند بسیار بهره می برد.
✅حضرت رضا(ع)همواره از فرزند بزرگوارش محمد با #کنیه [که نزد عرب علامت بزرگداشت و احترام است] نام می برد و می فرمود: ابوجعفر به من چنین نوشت و من به ابوجعفر چنین نوشتم.
🔹با آنکه امام جواد(ع) در مدینه به سر می برد و کودکی بیش نبود، حضرت رضا(ع) وی را بسیار احترام می کرد و نامه هایی که از حضرت جواد به وی می رسید،با کمال بلاغت و نیکویی پاسخ می داد ...
🔹سیره تربیتی امام رضا علیه السلام
🔵 ۹- #تشویق
🔸تشویق در تربیت کودک و نوجوان بسیار مؤثر است.
#تشویق_به_جا و مناسب در فرزندان ایجاد انگیزه و شوق می کند و آنان را برای انجام کارهای بزرگتر آماده می سازد.
⏫در واقع تشویق نردبان پیشرفت و موفقیت آنهاست.
✅بدین جهت این شیوه نیز مورد توجه حضرت رضا(ع) بود.
💬زکریا بن آدم می گوید: خدمت امام رضا(ع)بودم که حضرت جواد(ع) را نزد ما آوردند. او، که حدود #چهار_ساله بود، دستها را بر زمین نهاد و سرش را به طرف آسمان بلند کرد و به فکر فرو رفت.
💬امام رضا(ع) به او فرمود: جانم به فدایت باد، در چه موضوعی چنین اندیشه می کنی؟
فرمود: در آنچه نسبت به مادرم فاطمه(س) انجام داده اند.
به خدا قسم، آنها را از قبر بیرون می آورم، می سوزانم و خاکسترشان را به دریا می ریزم.
🔹 امام رضا(ع) [در مقابل کار نیکویش]او را به خود #نزدیک ساخت، بین دو #چشمش_را_بوسید
و #فرمود: #پدر_و_مادرم_به_فدایت_باد، تو برای امامت #شایستگی_داری.»
🔹سیره تربیتی امام رضا علیه السلام
🔵 ۱۰- نظارت والدین
🔸زندگی صحنه درس و تجربه است.
آنان که بیشتر عمر خود در کسب تجارب صرف کرده اند، در رویارویی با دشواریها ازتوان فزونتر برخوردارند.
🔹کودکان و نوجوانان بهره کمتری از تجربه دارند و بدین سبب به نظارت و کمک والدین #نیازمندترند.
🔸 نظارت مستمر و حساب شده بر وضعیت اخلاقی، تحصیلی و رفتاری فرزند یک ضرورت انکارناپذیر در امر تربیت است;
👈البته این نظارت باید #منطقی و حتی الامکان #غیر_مستقیم و #بجا باشد.
👈نکته مهم این است که نظارت به مواقع حضور والدین، به ویژه پدر، در کانون خانواده #اختصاص_ندارد;
بلکه حتی وقتی پدر برای مدتی از کانون خانواده فاصله می گیرد
و حضور فیزیکی ندارد، باید همچنان از وضعیت فرزندانش آگاه باشد و بر کار آنهانظارت کند.
🔸سفارشهای پیش از مسافرت و مکاتبه با فرزند در طول سفر، امری ضروری و کارساز است.
✅حضرت رضا(ع) که به سبب ستم فرمانروایان ناگزیر مدتی دوراز وطن و خاواده به سر برد، به شکلهای گوناگون همچون نامه و پیامهای شفاهی از دور بر وضعیت فرزندش جواد(ع) نظارت می کرد و راهنماییهای لازم را به وی ارائه می دادند. چنانکه پیش از رفتن به خراسان درباره فرزندانش آنچه شایسته می نمود، سفارش کرد. اشاره به دو نمونه از رفتار آن حضرت در این زمینه بسیار سودمند می نماید.
🔸سیره تربیتی امام رضا علیه السلام
🔵 ۱۱. خود اتکایی
🔸توجه به استقلال و خوداتکایی از نکات مهم تربیتی است.
🔹همگام با رشد جسمانی و افزایش سن، توقعات و انتظارات مردم از کودک افزایش می یابد و او باید خود را برای ایفای نقش در جامعه آماده سازد.
🔸از طرفی #وابستگی فرزند به والدین، به ویژه پدر، نه مطلوب است و نه همواره ممکن.
زیرا امکان پیش آمدن موقعیت ویژه و محروم شدن فرزند از کمک والدین انکارناپذیر است.
🔹بنابراین، والدین باید ضمن نظارت #صحیح و #حساب_شده به تدریج زمینه استقلال و خوداتکایی را در فرزندانشان به وجود آورند و با #واگذاری_مسئولیت به آنان قدرت اداره زندگی را در آنها تقویت کنند.
✅ از نکات بسیار زیبای سیره تربیتی امام رضا(ع) توجه به این امر مهم است. آن حضرت به خوبی برای فرزندش جواد(ع) آینده نگری فرمود و چون می دانست فرزندش در نوجوانی مسوولیت بزرگ رهبری جامعه اسلامی را به عهده می گیرد با واگذاردن مسئولیتها به وی قدرت مدیریت و رهبری را در او تقویت کرد.
🔸امام هشتم(ع)، هنگامی که درمدینه بود، اداره امور خویش را عملا به فرزندش وا نهاد و حضرت جواد(ع)، بااینکه کودک و نوجوان بود، به خوبی از عهده این امر برآمد.
💬حنان بن سدیر می گوید: ... پیوسته حضرت جواد(ع) با اینکه کودک و نوجوان بود، اداره امورحضرت رضا(ع) را در مدینه به عهده داشت و به خادمان حضرت امر و نهی می کرد وهیچ یک از خدمتگزاران با وی مخالفت نمی کرد.
🔹این سخن بدان معناست که حضرت جواد(ع) به خوبی مدیریت می کرد و آنها با او مخالفت نمی کردند.
🔸 سیره تربیتی امام رضا علیه السلام
🔵 ۱۲- پرورش بُعد عقلانی
🔸تربیت باید همه جانبه باشد.
#پرورش_بعد_عقلانی و شکوفاساختن استعداد #منطق و #استدلال در فرزند یکی از مهمترین ابعاد تربیت است.
🔸منطقی بار آوردن فرزند سبب می شود درست بیندیشد، منطقی تصمیم بگیرد، منطقی رفتار کند و در صورت لزوم، بی هیچ هراسی از دیدگاهها و رفتارهای خود دفاع کند.
✅سیره تربیتی حضرت رضا(ع) از این منظر نیز الگویی کامل برای همه رهروان آن حضرت است.
💬بنان بن نافع نقل می کند که روزی مامون از جایی که حضرت جواد(ع) با کودکان بازی می کرد، می گذشت. کودکان از ترس میدان بازی را ترک کردند و تنها جواد(ع) آنجا ایستاد.
🔹مامون از او پرسید: چرا همراه بچه ها فرار نکردی؟ #فرمود: گناهی مرتکب نشدم تا از ترس بگریزم و جاده هم تنگ نیست تا آن را برایت باز کنم، از هر جا می خواهی عبور کن.
مامون [از این پاسخ تعجب کرد و] پرسید: تو کیستی؟
💬حضرت در جواب فرمود: من محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب علیهم السلام هستم ...
#برقراری_ارتباط_با_نوجوان
🔵 اصل پرهیز از تحمیل کردن
🔸گاهی پدران و مادران به زمان عصر خود اشاره می کنند
و بی توجه به مقتضیات زمان و مکان تأکید می کنند که وقتی به سن شما بودیم #این_گونه رفتار می کردیم، اینگونه لباس می پوشیدیم و ... و نظایر آن را از فرزندان خود انتظار دارند.
⛔ «چیزی یا کسی را به نوجوانمان #تحمیل_نکنیم.»
#بدترین_تحمیلی که به نوجوانمان می کنیم :
از او می خواهیم #مثل_ما_باشد
✅یادتان باشد دنیا تغییر کرده و بر اساس این تغییرات روحیات و نیازهای ما هم تغیير کرده است.
💬حضرت علی (ع) می فرمایند : «لا تقسروا اولادکم علی آدابکم فانهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم»
فرزندانتان را به انجام آداب خودتان واندارید؛ زیرا آنان برای زمانی، غیر از زمان شما آفریده شده اند.
🔹«چقدر شما مادر و پدرانتان را داشتید و بچه‌های ما چقدر ما را ندارند.»
من وقتی به خانه می‌آمدم بوی غذای مامان همیشه خانه را پر کرده بود.
در صورتی که بچه‌های الان وقتی می آيند خانه اولین کاری که باید انجام دهند بايد غذا را گرم کنند.
گاهي ناگزيرند غذای خواهر يا برادر کوچکشان و يا حتي پدر را هم گرم کنند! چقدر اوضاع فرق کرده چرا از آنها انتظار داریم.
🔸در حالی که باید به فرزندان اعتماد کرد و به آنها اجازه داد که به تدریج پس از کسب آگاهی لازم بتوانند خود تصمیم گیری در امور زندگی، تحصیلی و شغلی را تمرین کنند.
#پاسخ_سوال_دو
❓ آیا عبرت یک روش تربیتی است؟
از آنچه گذشت معلوم می شود عبرت به خودی خود یک روش نیست.
👈 حالتی است که در اثر برخورد با اموری به انسان دست می دهد. خود این حالت یک پیامد بسیار #شیرین تربیتی است.
لکن با توجه به عامل ایجادکننده این حالت، می توان آن را روش نامید.
✅حال در پاسخ به این سؤال که چه عاملی این حالت را در فرد به وجود می آورد،
باید گفت #دو_عامل:
۱. گاهی خودِ فرد با خواندن جریانات تاریخی یا دیدن طبیعت و آثار به جای مانده از گذشتگان به این حالت می رسد که در این صورت عبرت یک روش #خودتربیتی می شود که می توان آن را روش «عبرت گیری» یا «عبرت پذیری» نامید. چرا که خودِ فرد زمینه را برای تأثیرپذیری فراهم کرده است.
🔹ادامه دارد
https://eitaa.com/Tarbiatm
#نقش_ارزشیابی_مستمر در فرایند آموزش چیست ؟
🔹ارزشیابی مستمر یا سازنده بخشی از فرایند آموزش تلقی می شود.
👈به این معنا که ارزشیابی در جریان آموزش #جاری است و معلم به طور مرتب با آن #درگیر است.
👈 ارزشیابی مستمر در #طراحی_برنامه_درسی معلم جای خاصی دارد.
یعنی معلم از نتایج سنجش مستمر در تعیین گام بعدی خود در آموزش استفاده می کند
👈و به این دلیل است که آموزش و ارزشیابی در هم تنیده می شوند و دانش آموز #رشد_می_کند.
👈ارزشیابی تشخیصی هم نوعی ارزشیابی مستمر و سازنده است،
زیرا #هدف آن دریافت #کاستی ها و #مشکلات و #خطاهای_احتمالی دانش آموز است تا در طراحی مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار گیرد.
https://eitaa.com/Tarbiatm
🔹بنابراین زمانی که دانش آموز را ارزشیابی می کند، با توجه به هدف های آموزشی، به #جزئیات_پیشرفت_دانش_آموز و #بهبود_یافته_های او نیز نظر دارد.
🔸🔹در این فرایند دانش آموز نیز نقش دارد، زیرا #فرصت می کند تا کار خود را ارزیابی کند و دریابند که تا چه حد رضایت بخش است یا این که می توانست بهتر باشد.
🔸گفت وگو در مورد کار و نتیجه آن جزئی از فرایند تعاملی است که بین معلم و دانش آموز انجام می شود و بخشی از هدف ارزشیابی مستمر و رشد دهنده است.
https://eitaa.com/Tarbiatm
لطفا در ایتا مطلب را دنبال کنید
مشاهده در پیام رسان ایتا
#برقراری_ارتباط_با_نوجوان
🔵 اصل صداقت
🔸مهمترین اصلی که به برقراری رابطه انسانی میان والدین و فرزندان کمک می کند، #اصل_صداقت یا صادق بودن در گفتار و رفتار است.
🔹مهمترین اصل در روابط انسانی صداقت است چون قابل درک است.
👈زمانی که ما دروغ می‌گوییم فکر می کنیم بقیه متوجه #نمی_شوند ولی فرزندان به سهولت به میزان صداقت والدین با خودشان پی می برند و میزان اعتماد خود را به والدین برحسب آن تنظیم می کنند.
🔸هر چقدر میزان صداقت بین شما و نوجوانتان بیشتر باشد:
✅سهولت ارتباط بیشتر است.
✅راحت تر با شما ارتباط می گيرد
✅راحت تر می آید درد و دلش را با شما در ميان می گذارد که مثلا این سوال برایم ایجاد شده است.
🔹این میزان اعتمادی که بین من و نوجوانم ایجاد می شود، میزان صداقت من است.
🔹 بچه در رفتارهای ما چیزهایی می بیند که نمی تواند به ما اعتماد کند.
🔸 جایی که او برخلاف میل من بوده گویا رفتاری کردم که به صداقت من شک کرده و نمی تواند اعتماد کند.
🔹باید اعتماد بین فرزندان و والدین -پدر یا مادر- فرق نمی کند؛ شکل بگیرد.
🔸خیلی مهم است که من و شما در حیطه نوجوانیِ فرزندانمان (یکی از والدين) #منبع_اعتماد باشیم
و دیگری #اقتدار
👈یعنی به یکی #اعتماد کند و از دیگری نه اینکه #حساب_ببرد.
🔹🔹جنسِ فرزندتان هر چه که باشد دختر یا پسر، بهتر است #مادر منبع محبت باشد و #پدر نشان اقتدار.
#نکته: البته پدر نباید همیشه قاطعیت و اقتدار خود را خرج نماید.
https://eitaa.com/Tarbiatm
#آموزش_آداب_در_کودکی
#رفتارهایی که باید به کودک آموخت:
👈۱۹- اگر می‌خواهی از #دَری عبور کنی، ببین آیا می‌توانی در را باز نگهداری تا کسی دیگری هم از آن #رد_شود.
👈۲۰- اگر به پدر و مادر، معلم یا همسایه‌‌ای برخوردی که دارد کاری را انجام می‌دهد، از او #بپرس کمک می‌خواهد.
اگر جواب مثبت بود، به او #کمک_کن- به این ترتیب ممکن است چیز جدیدی یاد بگیری.
👈۲۱- هنگامی که بزرگسالی از تو تقاضای انجام کاری را کرد، با روی گشاده و #بدون_نق_زدن به او #کمک کن.
https://eitaa.com/Tarbiatm
دو عامل:
✅ ۱. گاهی خودِ فرد با خواندن جریانات تاریخی یا دیدن طبیعت و آثار به جای مانده از گذشتگان به این حالت می رسد که در این صورت عبرت یک روش خودتربیتی می شود که می توان آن را روش «عبرت گیری» یا «عبرت پذیری» نامید.
چرا که خودِ فرد زمینه را برای تأثیرپذیری فراهم کرده است.
✅ ۲. گاهی دیگران زمینه ها و مقدماتِ به وجود آمدن چنان حالتی را برای فرد فراهم می کنند.
مثلاً #مربی_تربیتی با قصد عبرت آموزی، متربیانِ خود را به
🗼#دیدن_برج_و_باروها،
🏯#کاخهای_سلطنتی،
🏰#مقابر_و_زیارتگاهها
ببرد که در این صورت یک روشِ دیگر تربیتی است و می توان آن را روش «عبرت دهی» یا «عبرت آموزی» نام نهاد.
🔹در این روش، #کارِ_مربی نشان دادن #آیات و نشانه هاست و این فراگیرنده است که باید از لابلای پدیده ها که آیات الهی هستند، عبور کرده به اعماق آنها دست یابد، چرا که آیات، رموزی هستند که همواره به چیزی فراتر از ظاهر خود دلالت دارند.
در این روش #کشف این رمزها به عهده خودِ #متربیان است.
https://eitaa.com/Tarbiatm
🔸امیرالمؤمنین(ع) در تربیت فرزند خود از #همین_روش استفاده کرده
و در نامه ای به امام حسن(ع) می فرماید:
💬 یا بُنَیَّ انّی قَد اَنْبَأْتُکَ عَنِ الدُّنْیَا وَ حَالِهَا، وَ زَوَالِهَا وَ اِنْتِقالِهَا، وَ اَنْبَأتُکَ عَنِ الآخرةِ و ما أُعِدَّ لاِءَهْلِهَا فِیهَا، وَضَرَبْتُ لَکَ فِیهِمَا الاَمْثالُ، لِتَعْتَبِرَ بِها و تَحْذُوَ عَلَیها.
💬 پسرعزیزم! من تو را از دنیا و تحولات گوناگونش و نابودی و دست به دست گردیدنش آگاه کردم و از آخرت و آنچه برای انسانها در آنجا فراهم است اطلاع دادم و برای تو از هر دو مثال زدم تا به آن پند پذیری و بر اساس آن در زندگی گام برداری.
🔹در این عبارت، حضرت #متذکر می شوند که
من #اخبار را برای تو گفتم،
#علامات و #نشانه ها را بیان کردم
و راه را #نشان دادم
و تو خود باید #پند بگیری
و #مسیر_زندگی را براساس آن #بپیمایی.
✅بنابراین عبرت آموزی به معنای اخیر یک روش دیگر تربیتی است و اگر در مباحث آتی از آن با عنوان روش یاد می شود، به همین لحاظ است.
https://eitaa.com/Tarbiatm
#انواع_ارزشیابی_مستمر
🔹برای ارزشیابی مستمر #چهار نوع ارزشیابی پیشنهاد می شود:
📝 ۱) پرسش های کلاسی و آزمونک ها
🔖۲) ارزشیابی فعالیت های کلاسی
📎۳) ارزشیابی خارج از کلاس
📔✏ ۴) ارزشیابی از تکالیف
https://eitaa.com/Tarbiatm
👈 ۱) ارزشیابی از #پرسشهای_کلاسی و #آزمونک_ها:
🔵 #پرسش_های_کلاسی:
پرسش هایی هستند که در جریان کلاس مطرح می شود
#هدف از این پرسش ها
◀یادآوری پیش نیازهای یادگیری برای درس کلاس،
◀جمع آوری ایده ها و اطلاعات دانش آموزان در ارتباط با یک موضوع
◀ و مواردی از این قبیل
⬅و یک دانش آموز طی یک دوره آموزشی #چندین بار مورد پرسش قرار می گیرد و در لیست #علامت_گذاری می شود.
#آزمونک_ها ابزاری برای ارزشیابی #تدریجی هستند در این نوع ارزشیابی #هدف_نمره_دادن_نیست بلکه منظور این است که
◀در هر مرحله هدف های رفتاری معین میزان پیشرفت فراگیران چگونه است
◀و تا چه مقدار به اهداف آموزشی دست یافته اند
⬅بنابراین لازم است آزمونک ها پیشرفت گام به گام هدف ها را بسنجند و در پایان تدریس یک یا تعداد #معدودی از هدف های رفتاری مربوط به هم انجام شوند.
https://eitaa.com/Tarbiatm