💠 امتحان الهی
🔹 در سوره مبارکه «فجر» فرمود بعضی‌ها مبتلا به سلامت و بعضی ها هم مبتلا به بیماری هستند؛ منتها اینها خیال می کنند که وقتی مریض شدند مبتلا هستند، دیگر نمی دانند که آن وقتی هم که سالم می باشند مبتلا هستند.[1] بعضی ها مبتلا به ثروت اند، مبتلا به مال اند و مبتلا به جوانی اند؛ بعضی مبتلا به پیری اند، مبتلا به بیماری اند و مبتلا به فقرند. «مبتلا» یعنی ممتحَن، «ابتلاء» یعنی امتحان. فرمود ما کسی را #رایگان در این عالم چیزی نمی دهیم. هر چه می دهیم امتحان است و در برابرش #مسئولیت است. درباره هر دو گروه تعبیر به ابتلا کرده است؛ بعضی ها مبتلا به ثروت هستند، مبتلا به مال اند، مبتلا به قدرت اند. ما کسی را #اکرام نکردیم، «دار الکرامة» بهشت است. ما کسی را #اهانت نکردیم، کسی را هم گرامی نداشتیم؛ البته طبع انسان را یک #گوهر_گرانبها آفریدیم: ﴿وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنی آدَم﴾[2] ما این گوهر را ارزشمند خلق کردیم، حفظ آن به دست خودش است. هر حادثه تلخ یا شیرینی که رخ می دهد #آزمون است. این مطلب قرآنی را وجود مبارک حضرت امیر در بسیاری از خطبه ها، نامه ها و کلماتش آورده است.
🔹 نامه هفتاد و دوم نهج البلاغه این است: «أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّكَ لَسْتَ بِسَابِقٍ أَجَلَكَ»؛ عبدالله بن عباس! یک سلسله اموری است به دست ذات اقدس الهی، خدا با نظم کار می کند هیچ چیزی بدون نظم نیست: ﴿كُلُّ شَیءٍ عِندَهُ بِمِقْدَارٍ﴾. فرمود: عبد الله بن عباس! به قدری عالم منظم است که لحظه مرگ نه قبل از زمان مناسب می رسد و نه بعد از زمان مناسب: «لَسْتَ بِسَابِقٍ أَجَلَكَ»؛ جلو بیفتی این طور نیست، بر اجلت مقدم بیفتی این طور نیست؛ این برای عمر است. «وَ لَا مَرْزُوقٍ مَا لَیسَ لَكَ»؛ آنچه برای تو نیست به او نمی رسی! اگر کار کردی #حلال بود در آن شرایط به این حدّ می رسی. «کژ روی جف القلم کژ آیدت»،[3] به قول حکیم فردوسی:
اگر بار خار است خود کِشته ای ٭٭٭ وگر پرنیان است خود رشته ای[4]
🔹 فرمود اگر راه درست رفتی، یک رزق خاص داری؛ بیراهه رفتی یک #رزق_مخصوص داری. نه رزق تو کم و زیاد می شود، شرایط خاص را اگر رعایت کردی؛ نه عمر تو کم و زیاد می شود اگر شرایط مخصوص را رعایت کردی. اگر با صله رحم و بهداشت زندگی کردی، عمر مشخص داری. بدون #صله_رحم و #بهداشت زندگی کردی، عمر محدود داری، همه مشخص است. ما یک أجل مقضی داریم یک أجل مسمّیٰ ﴿أَجَلٌ مُسَمّی عِندَهُ﴾،[5] آن که تقدیرپذیر و تغییرپذیر است همین أجل مقضی است که به دست خود آدم است، ولی کلّ این جریان که «ففی نظام الكلّ كلٌ منتظم». گاهی می بینید در بعضی از این اعلامیه ها می گویند «مرگ نابهنگام»! خدا مرحوم حکیم سبزواری را رحمت کند! فرمود ما چیز نابهنگام در عالم نداریم، هر چیزی به هنگام است، ولی این شخص چون حساب نمی کرد خیال می کرد که نابهنگام است؛ وقتی علل و عواملش را در نظر بگیرد معلوم می شود به هنگام است.
ما لیس موزوناً لبعض من نغم ٭٭٭ ففی نظام الكلّ كلّ منتظم
موتاً طبیعیا غدا اخترامی ٭٭٭ قیس إلی کلّیة النظام[6]
🔹 «وَ اعْلَمْ بِأَنَّ الدَّهْرَ یوْمَانِ»؛ آن به دست ما نیست، ذات اقدس الهی این فراز و فرود را برای همه دارد، امتحان می کند. گاهی قدرت و ثروت را به دست زید می‌دهد، گاهی به دست عمرو می دهد. فرمود: ﴿تِلْكَ الأیامُ نُدَاوِلُهَا بَینَ النَّاسِ﴾،[7] فرمود: این فراز و فرود روزگار را ما دست به دست می گردانیم همه را می آزماییم!
[1]. سوره فجر، آیات15 ـ 17.
[2]. سوره اسراء، آیه70.
[3]. مثنوی معنوی، مولوی، دفتر پنجم، بخش135. «کژ روی جف القلم کژ آیدت ٭٭٭ راستی آری سعادت زایدت».
[4]. شاهنامه فردوسی, فریدون, بخش20.
[5]. سوره انعام, آیه2.
[6]. شرح المنظومة، ج2، ص422.
[7]. سوره آل عمران، آیه140.
#گوهر_گرانبها
#رزق_مخصوص
#به_هنگام
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 درس اخلاق
تاریخ: 1396/09/30
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 رزق
🔹 «وَ لَا مَرْزُوقٍ مَا لَيْسَ لَكَ»؛[1] آنچه براي تو نيست به آن نمي رسي. اگر کار کردي #حلال بود در آن شرايط به اين حدّ مي رسي. «کژ روي جف القلم کژ آيدت»،[2] به قول حکيم فردوسي:
اگر بار خار است خود کِشته اي ٭٭٭ وگر پرنيان است خود رشته اي[3]
فرمود اگر راه درست رفتي، يک #رزق_خاص داري؛ بيراهه رفتي يک #رزق_مخصوص داري. نه رزق تو کم و زياد مي‌شود، شرايط خاص را اگر رعايت کردي؛ نه عمر تو کم و زياد مي شود اگر شرايط مخصوص را رعايت کردي. اگر با #صله_رحم و #بهداشت زندگي کردي، عمر مشخص داري. بدون صله رحم و بهداشت زندگي کردي، عمر محدود داري، همه مشخص است. ما يک أجل مقضي داريم يک أجل مسمّيٰ: ﴿أَجَلٌ مُسَمّي عِندَهُ﴾،[4] آن که تقديرپذير و تغييرپذير است همين أجل مقضي است که به دست خود آدم است؛ ولي کلّ اين جريان که «ففي نظام الكلّ كلٌ منتظم».
🔹 گاهي در بعضي از اين اعلاميه ها مي‌گويند «مرگ نابهنگام»! مرحوم حکيم سبزواري را خدا رحمت کند! فرمود ما چيز #نابهنگام در عالم نداريم، هر چيزي #به_هنگام است، ولي اين شخص چون حساب نمي کرد خيال مي کرد که نابهنگام است؛ وقتي علل و عواملش را در نظر بگيرد معلوم مي شود به هنگام است.
ما ليس موزوناً لبعض من نغم ٭٭٭ ففي نظام الكلّ كلّ منتظم
موتاً طبيعيا غدا اخترامي ٭٭٭ قيس إلي کلّية النظام[5]
شما وقتي مرگ نابهنگام پنداري را بر اساس کلّ نظم علل و اسباب بسنجيد، مي بينيد که در جاي خودش است و به هنگام است. ما چيز نابهنگام در عالم نداريم! «موتا طبيعا غدا اخترامي»، «اخترامي»؛ يعني نابهنگام. اين مرگ، مرگ طبيعي است. کسي آن را نابهنگام مي پندارد که از علل و عوامل قبل و بعدش آگاه نباشد و گرنه:
موتا طبيعيا غدا اخترامي ٭٭٭ قيس إلي کليّة النّظام
ايشان مي فرمايند که نه مرگ جلو و عقب دارد، نه رزق جلو و عقب دارد.
[1]. نهج البلاغه، نامه72.
[2]. مثنوی معنوی، مولوی، دفتر پنجم، بخش135. «کژ روی جف القلم کژ آيدت ٭٭٭ راستی آری سعادت زايدت».
[3]. شاهنامه فردوسي, فريدون, بخش20.
[4]. سوره انعام, آيه2.
1. شرح المنظومة، ج2، ص422.
#روز_جهانی_بهداشت
#صله_رحم_و_بهداشت
#اجل_مقضی_و_مسمی
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 درس اخلاق
تاریخ: 1396/09/30
🆔 @a_javadiamoli_esra
💠 اختیار در مقدّرات
🔹 در مسئله «أجل» که در اول سوره مبارکه «انعام» بود، گذشت که دو تا اجل هست: یک اجل مقضی است و یک اجل «مسمّیٰ»؛ تمام کارها برابر اجل «مسمّی» است که در لوح محفوظ تثبیت شده است؛ ولی مقدّرات در #اختیار خود آدم است. ذات اقدس الهی فرمود: اگر این شخص، #بهداشت را رعایت کند، #صله_رحم را رعایت کند، غذایش را مواظب باشد، #صدقه بدهد و #دعا را فراموش نکند، عمری طولانی و پربرکت دارد؛ اگر صله رحم نکند و دعاها و عبادت ها و نیایش ها را فراموش کند، عمر کمتری دارد که این تقدیر است و تغییرپذیر می باشد؛ اما کدام راه را انتخاب می کند و با اختیار خودش کدام راه را می پذیرد یا نمی پذیرد، این «لدی الله» معلوم است و چون «لدی الله» معلوم است، در لوح محفوظ اجل مُسمای او نوشته شده است که این شخص شصت سال عمر می کند.
🔹 نتیجه این که هم انسان #مختار است و هم خدا عالِم است، برای انسان دو تا راه مشخص کرده است؛ اگر راه بهداشت ظاهری و طبابت باطنی را طی کند، عمری طولانی دارد و اگر رعایت نکند، عمر کوتاهی دارد، این می شود قضا: ﴿ قَضی أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَه﴾[1] که برابر با آیه سوره «نحل»، این ﴿عِنْدَه﴾ در اول سوره مبارکه «انعام» معنا می شود که ﴿ما عِنْدَكُمْ ینْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باق﴾.[2] پس ﴿قَضی أَجَلاً﴾ که آغاز سوره مبارکه «انعام» است؛ ﴿وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَه﴾ که برابرِ ﴿ما عِنْدَكُمْ ینْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باق﴾ می باشد؛ پس اجلِ مسمّا باقی است. برای هر کسی دو راه است؛ اما این شخص کدام راه را انتخاب می‌کند و پایانش چیست؟ الله می داند. این شخص با اختیار خود راه خوب را انتخاب کرد و عمری طولانی یافت، با اختیار خود راه بد را طی کرد و عمری کم یافت، چون ذات اقدس الهی پایان راه و اختیار این شخص را می داند و در لوح محفوظ تثبیت کرده است که این شخص بیش از هفتاد یا هشتاد سال یا کمتر و بیشتر عمر ندارد، این می شود ﴿وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَه﴾ و این اجل مقضی جمع بندی شده آن به صورت اجل «مسمّی» است. غرض این است که دو تعبیر در قرآن کریم است که با تعبیراتی که فلان شخص اگر ملاقات کرد، نه زودتر می آید و نه دیرتر و هیچ کدام محال نیست، با آن خیلی فرق دارد.
[1] . سوره انعام، آیه2.
[2] . سوره نحل، آیه96.
#آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی
📚 سوره مبارکه غافر جلسه 34
تاریخ: 1393/12/19
🆔 @a_javadiamoli_esra