❓ نتیجه آثار وضعی عمل به فتوای خطا؟ با توجه به احتمال اشتباه مراجع در برخی فتواها، نتیجه آثار وضعی عمل به فتوایی که به اشتباه داده شده چه می شود؟ ✍️ پاسخ اجمالی: از آنجا که مرجع تقلید انسان عادی و جایز الخطا می باشد، امکان اینکه در فتواهای خود دچار اشتباه شود وجود دارد. اما چون تمام سعی خود را برای رسیدن به حکم واقعی انجام داده نزد خدا مأجور است. در همین راستا، وظیفه مقلد عمل به فتوای مرجع است (خواه مطابق با واقع باشد یا نباشد) و بخاطر تعبدی که داشته، اجرش را خواهد دید و اگر از روی تنبلی به وظیفه خود عمل نکند، جزایش را نیز می بیند. در موردی که مقلد بخاطر انجام وظیفه گرفتار آثار وضعی فتوای اشتباه بشود، خداوند قطعا این آثار را از راه دیگری جبران خواهد کرد. ✍️ پاسخ تفصيلي: https://maaref.makarem.ir/l/0418376 #تقلید #مقلّد #مرجع_تقلید #مجتهد #اجتهاد #استنباط #خطا #اشتباه #جایز_الخطا #حکم_واقعی #تصویب #تخطئه #إجزاء ____________________________ 📡 Channel: @makaremeshirazi

❓ فلسفه اجتهاد؟ فلسفه و ضرورت اجتهاد مداوم و نو به نو در همه زمانها چيست؟ ✍️ پاسخ اجمالی: جامعيت و خاتميت اسلام به اين معناست که براي همه شؤون زندگي انسان در همه زمانها، حتي پديده هايي که در زمان معصومين نبوده اند، حکم معين داشته باشد. پيش بيني اسلام به منظور قانون گذاري در ابعاد متغير و نو به نو زندگي انسان اين بوده است که هـميشه افرادي چنان تسلط و احاطه بـر علوم و منابع‌ شرع‌ و بينش ها و گرايش ‌هاي اسلامي‌ داشته بـاشند که هرگاه در مورد سؤال و حادثه اي نو به آنان رجوع‌ شود، بتوانند حکم آن را از بـين‌ آن منابع شرعی و بينش هاي اسلامي بـيرون‌ بياورند. ✍️ پاسخ تفصیلی: http://makarem.ir/maaref/fa/article/index/419121 #اجتهاد #اسلام #حکم #مجتهد #استنباط ________________________

❓❓❓ پرسشهای نوپیدای فقهی(1) ✍️ چکیده: به باور ما، آیین اسلام، از ویژگیهایی چند برخوردار است؛ از جمله: جهانی بودن، همیشگی بودن و فراگیر بودن نسبت به همه جنبه های زندگی. این آیین، نه در چهارچوب زمان، یا مکانی معین است و نه به گروه، یا طبقه ای از ملت، یا نژادی جدای از دیگران اختصاص دارد. چه رسول خدا(ص) برای همه مردم، عرب و غیر عرب، سیاه و سفید، شرقی و غربی و در هر جا که باشند و در هر زمان که بزیند، برانگیخته شده و دعوت او، از سویی دربرگیرنده همه مردم و از سویی دیگر، در برگیرنده همه جنبه های زندگی آدمی است و برای همه دشواریهای زندگی، راه حلهایی فرا روی می نهد. افزون بر دلیل عقل و افزون بر طبیعت اسلام و قوانین آن، دلیلهای نقلی بسیاری بر این حقیقت دلالت می کنند؛ بویژه آیاتی که در قرآن مجید آمده و بر این مطلب، به روشنی دلالت دارند. 📖 مطالعه تفصیلی: https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/419391 #پرسش #اسلام #مسائل_مستحدثه #قرآن #پاسخ_گویی #فقه_پویا #اجتهاد ________________________

❓ اجماع فقها بر وجوب تقلید؟ آیا میان فقها بر وجوب تقلید اجماع وجود دارد؟ ✍️ پاسخ اجمالی: برخی از فقهای شیعه مانند شهید اول، سید مرتضی و میرزای قمی و نیز چهره هایی از فقهای اهل سنت مانند غزالی و فخر رازی، ادعای اجماع علما را بر مشروعیت تقلید نموده اند. با این حال از آنجایی که به نظر می رسد مدرک اجماع کنندگان، آیات و روایات است، اعتبار این اجماع به سایر ادله تقلید بازمی گردد و این اجماع به اصطلاح اجماعی «مدرکی» بوده و نمی تواند در این مورد خاص، به عنوان دلیل مستقل در کنار دیگر منابع اجتهاد در نظر گرفته شود. ضمن اینکه در طول تاریخ، عده ای از علما و صاحب نظران به مخالفت با تقلید پرداخته اند. به هر حال اگر تقلید از مجتهد امری نامشروع باشد، شخص مکلف برای تحصیل حکم شرعی راهی جز اجتهاد یا احتیاط ندارد. لازمه ضرورت یافتن اجتهاد برای همه مکلفین پدید آمدن عسر و حرج و اختلال در معیشت مردم‌ خواهد بود. چون اجتهاد مقدماتی دارد که فراگیری آنها بسیار دشوار‌ است‌ و انسان را از اشتغال به نیازهای دیگرش باز می دارد. از این رو بعضی از علما، اجتهاد مطلق ‌‌را‌ نـاممکن می دانند. حـال چگونه ممکن است شارع مقدس، همه امت را به دنبال‌ اجتهاد‌ و استنباط احکام بفرستد؟! احتیاط نیز امکان پذیر نیست، زیرا از لحاظ آشنایی با مبانی علمی، شناخت موارد احتیاط کمتر از درجه اجتهاد را نمی طلبد. ✍️ پاسخ تفصيلی: makarem.ir/maaref/l/0420343 #تقلید #اجتهاد #مکلف #مجتهد #فقیه #اجماع #احکام #استنباط #مرجع_تقلید #رساله_عملیه ______________

❗️ مراجعه مستقیم به قرآن و حدیث، به جای «تقلید»! ⁉️ وقتی قرآن و احادیث وجود دارند، چرا مستقیما به آنها رجوع نکنیم تا مجبور به تقلید باشیم؟! ✍️ پاسخ اجمالی: استنباط احکام از قرآن به مقدماتی مانند دانش عربی، علوم قرآن و تشخیص محکمات از متشابهات و ناسخ از منسوخ و... نیاز دارد. بدون دانستن این مقدمات، تلاش برای فهم قرآن به برداشت های ناقص و انحرافی می انجامد که در سخنان بزرگان دینی به عنوان «تفسیر به رأی» شناخته شده و بسیار نکوهش شده است. استخراج احکام از روایات نیز به قوه تشخیص عام و خاص، مطلق و مقید، معانی امر و نهی موجود در احادیث، ملازمات مضامین احادیث، شناخت رجال سلسله راویان حدیث، شناخت موارد تقیه از غیرتقیه، روایت‌های صحیح‌ السند از غیرصحیح السند و... وابسته است. از آن گذشته برای پدیده های جدیدی را که پیشینه ای در روایات معصومین و احکام شرعی گذشته ندارند و به اصطلاح فقها به نام «مسائل مستحدثه» شناخته می شوند، بدون طی کردن مراحل اجتهاد مصطلح، نمی توان حکمی استنباط کرد. داشتن چنین تخصص هایی از همه برنمی آید و بایستی عموم مردم از متخصصین پیروی کنند، در غیر این صورت جامعه به همان تشتت و اختلاف نظر عمیق و عدم انسجام علمی و فکری ای که سلفیه و وهابیت بر اثر آسان گیری در اجتهاد دچارش شده، مبتلا می گردد. ✍️ پاسخ تفصيلی: makarem.ir/maaref/l/0420333 #قرآن #حدیث #تقلید #کتاب #سنّت #اجتهاد #مقلّد #رساله #احکام #مرجع_تقلید #مجتهد #تخصص #تفسیر ___________

📚 پرونده ابن تیمیه (2) 💠 نظر ابن تیمیّه درباره ابوبکر؟ ابن تیمیّه، مى نویسد: بى گمان، رسول خاتم(ص) برترین مردمان است و هر که شبیه ترین مردم به او باشد، از دیگرانى که این گونه نیستند، برتر است... هر که جانشین نبى شود و بر جاى او بنشیند، شبیه ترین مردمان به وى خواهد بود و شبیه ترین فرد به نبى از همگان برتر است! بنابراین، هر که جانشین پیامبر شود، از دیگران به او شبیه تر است و شبیه ترین، برترین است! در پاسخ باید گفت: براى به دست آوردن مصداق شبیه ترین مردم به پیامبر(ص) باید به نصوص و روایاتى که از جانب رسول خدا(ص) صادر شده است مراجعه کرد، نه اینکه آنچه در خارج اتفاق افتاده را معیار اشبهیّت و افضلیّت دانست! این گونه نیست که هر کس عهده دار منصب خلافت شد، فردى لایق و در صفات و ملکات نفسانى از همه به پیامبر(ص) شبیه تر باشد؛ نظیر اینکه شخصى فاسق و نالایق غاصبانه و به ناحق حکومت و خلافت خود را بر مردم تحمیل کند. آیا یزید بن معاویة شرابخوار و قمار باز و.... که خلافت را به شکل موروثى از پدر خود به ارث بُرد از همه مردم به پیامبر(ص) شبیه تر و لیاقتش از دیگران براى خلافت بیشتر بود! بنابراین احادیثى همانند حدیث تشبیه و حدیث منزلت مصداقِ حقیقى این واقعیّت را روشن مى کند. در نتیجه برطبق حدیث تشبیه، امیرالمؤمنین(ع) شبیه ترین مردمان به پیامبران است و بى گمان، از خلفاى سه گانه برترند و هر که شبیه ترین فرد به آنان باشد، افضل خواهد بود؛ پس امام علی(ع) از خلفاى سه گانه و غیر آنها افضل است. 💠 نظر «ابن تیمیه» درباره علم «عمر»؟ ابن تیمه معتقد است ابوبکر و عمر و دیگر بزرگانِ اصحاب از على چیزى نیاموختند. او مى گوید: «و امّا عمر، پس استفاده على از او بیش از استفاده عمر از او بود...». در پاسخ به این ادعاها می توان گفت: صرف نظر از روایاتى که پیامبر(ص) درباره برترى علم و فضل امام على(ع) بر سایر فرموده است، کافى است طبق منابع اهل سنت به سخنان عمر بن خطاب بعد از مراجعه وى به امیرالمؤمنین در مشکلات علمى و غیره اشاره کرد؛ سخنان متعددی که قدر مشترک میان همه آنها نیاز عمر به دانش راه گشای امام است. استفاده عمر از علم على(ع) از مسلّمات است. مانند: ماجرای سنگسار زنى که بچه شش ماهه به دنیا آورد، و ماجرای زن دیوانه ای که زنا داده و عمر امر کرد تا او را سنگسار کنند. ضمن اینکه برای آشنایی با علم عمر به برخی از فتاوای او اشاره می کنیم: حکم به بجا نیاوردن نماز براى جنبی که آب ندارد، عدم معرفت به حکم شکیّات نماز، جهل به تأویل قرآن، جهل به کیفیت طلاق کنیز، جهل به حد سارق، جهل به حکم طلاق های قبل از اسلام و... . 💠 دیدگاه ابن تیمیه نسبت به بنی امیّه؟ ابن تیمیه مى گوید: «همانا بنى امیه متولّى جمیع اراضى اسلام شدند و دولت در زمان آنان عزیز بود. سنّت قبل از دولت بنى عباس ظاهرتر بود تا دولت آنان، زیرا در دولت بنى عباس بسیارى از شیعه و دیگران از اهل بدعت وارد شده بودند». او هم چنین در جایى دیگر نزول آیه: «والشّجرة الملعونة فی القرآن» را در شأن بنى امیه انکار کرده و این گونه تفسیر را از تحریفات شیعه در قرآن بر شمرده است. 💠 دیدگاه ابن تیمیه نسبت به خوارج؟ ابن تیمیه خوارج را افرادی متدین در ظاهر و باطن معرفی می کند، درحالیکه از بسیاری از صحابه، ازجمله: ابوسعید خدرى، ابوالیقظان، عمار بن یاسر، خلید عصرى، ابوایّوب انصارى، عبدالله بن مسعود، على بن ربیعه والبى، ابوسعید مولى رباب، سعد بن عباده و انس بن مالک نقل شده که: پیامبر(ص) آنان را مأمور به یارى امیرمؤمنان(ع) کرده و دستور داده تا با ناکثین و قاسطین و مارقین به همراه علی(ع) بجنگند. و از پیامبر(ص) ثابت شده که خطاب به على(ع) فرمود: «تو بعد از من با ناکثین و قاسطین و مارقین قتال خواهى کرد». 💠 دیدگاه ابن تیمیه نسبت به ابن ملجم؟ ابن تیمیه عمل ابن ملجم را در شهادت امیرالمومنین علی(ع) از روی «اجتهاد» دانسته، این در حالى است که: اولاً: پیامبر(ص) در حدیث صحیح السند، ابن ملجم را با تعبیر«شقى ترین مردم» توصیف کرده است، و صحابه را به همراهی علی(ع) دستور به کشتن مارقین داده که ابن ملجم یکی از آنها است. ثانیاَ: چگونه پیامبر(ص) به قتل علی(ع) راضی می شوند در حالی که می فرماید: «خدا علی را رحمت کند... حق همراه علی است و علی همراه با حق و...» ثالثاً: باید پرسید: چگونه ابن تیمیه قبول می کند که هر کس با اجتهاد خود بتواند خلیفه مسلمین را به قتل برساند! 📖 مطالعه بیشتر: makarem.ir/maaref/fa/category/articles/62903 #ابن_تیمیه #ابوبکر #خلیفه #حدیث_تشبیه #حق #رسول_خدا(ص) #افضلیت #پیامبر(ص) #اجتهاد #حدیث_منزلت #امیرالمومنین(ع) #امام_علی(ع) #عمر_بن_خطاب #بنی_امیه #الشجره_الملعونه #ناکثین #قاسطین #مارقین #ابن_ملجم #خوارج _______

⁉️ نهی از «اختلافات فقهی» در خطبه 18 نهج البلاغه؟! پرسش: منظور از نهی از «اختلافات فقهی» در خطبه 18 نهج البلاغه چیست؟ ✍️ پاسخ اجمالی: خطبه 18 به عقيدۀ بعضى از محققان جزئی از خطبۀ 17 بوده است كه در كلام «سيّد رضى» از هم جدا شده و محتوا و مضمون آن نيز گواهى بر همين معنى مى دهد. در خطبۀ گذشته سخن از قضات ناآگاه و ناصالح بود كه با داوری هاى نادرست خود، امنيّت جان و مال مردم را به خطر مى افكنند و منشأ مفاسد بسيارى در سطح جامعه مى گردند. در اين خطبه نيز سخن از قضاتى به ميان آمده كه با تكيه بر دلايل سست و بى اساسى همچون «قياس» و «استحسان» اجتهاد کرده و نتايج نادرستى از آن مى گيرند و از آن بدتر اين كه رئيس آنها آراى ضدّ و نقيض همۀ آنها را «حكم اللّه» و مطابق با واقع مى شمارد! امیر المؤمنین(ع) در این خطبه مسأله «تصويب»(صحیح دانستن همه آراى ضدّ و نقيض) و تمسّك به قياس و استحسان و «اجتهاد به رأى» را به كلّى نقد و باطل مى كند. زيرا خدا دين كاملى نازل كرده و قرآن جامع همه نيازهاى انسانهاست و پيامبر كمترين كوتاهى در تبليغ آن نكرده و هرگز خداوند اختلاف را براى امّت اسلامى نپذيرفته و همه جا آنها را دعوت به اتّحاد و وحدت كرده است. بنابر اين «اعتقاد به صحّت آراى متناقض» و تصويب فتاواى مختلف و همه را حكم واقعى الهى دانستن، چه معنى و مفهومى مى تواند داشته باشد؟! اين يك انحراف و اشتباه و گمراهى است نه يك واقعيّت! این شیوه با اجتهاد در نزد شیعه که به معنای «رد فروع بر اصول» است، فرق می کند و هیچ ارتباطی به برخی اختلافات جزئی که میان برخی فقهای شیعه در پاره ای مسائل فرعی پدید می آید ندارد. چرا که اجتهاد به معنای تلاش برای فهم کتاب خدا و سنّت رسول خدا(ص) و اهل بیت مکرم ایشان، با کمک قوانین القاء شده آنها، برای یافتن پاسخ سوالات مؤمنین و حکم مسائل مستحدثه، امری ضروری و اختلافات جزئی در آن امری طبیعی است. ضمن اینکه فقهای شیعه اجتهاد خود را قابل خدشه علمی دانسته و عالم حقیقی را خدا می دانند؛ نه اینکه نظر خود و دیگر فقها را را نظر واقعی خدا و با وجود اختلاف نظر، همه را صحیح بدانند! #اختلافات_فقهی #نهج_البلاغه #اجتهاد #امیرالمؤمنین #امام_علی #حضرت_علی #قياس #استحسان #حكم_الله #تصويب #اصول #فروع #شیعه ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0415858