📚 تحلیلی بر شورش مردم در زمانه عثمان بن عفان(8) - چنانکه گفتیم سیاست انحصار و رانت قبیلگی و بخشش های بی حساب و کتاب عثمان به بنی امیه و گماشته شدن بسیاری از آنها به امارت استان های مختلف، سبب نارضایتی عمومی گردید. - اعتراض به سیادت یافتن بنی امیه فقط به خاطر انحصار یا حسادت صحابه ای چون طلحه نبود، بلکه این تنفری عمومی بود که همه مردم و صحابه از آنها داشتند. این تنفر تاریخی با توجه به سابقه تقابل و عداوت آنها با رسول خدا(ص) و شکنجه اولین مسلمان توسط آنان و جنگ با حکومت نوپای مدینه قابل توضیح است. - اعمال شخصی و حکومتی این کارگزاران اثر مهمی در فراهم آمدن آتش شورش عمومی داشت. به طور مثال «ولید بن عقبه» شراب خورد و نماز جماعت صبح را چهار رکعت خواند و در رکوع و سجودش مى گفت: «إشرب واسقنی»، سپس در محراب قى کرد. آنگاه نماز را سلام داد و گفت: برایتان زیادتر بخوانم؟ لکن عثمان بجای ولید، شهود را تازیانه زد! ولید همچنین اموالی را که از بیت المال کوفه گرفته بود باز پس نداد. - مصریانی هم که با خشم و غضب به مدینه روی آورده بودند، آمده بودند تا نزد عثمان از بد رفتاری «عبدالله بن سعد» شکایت کنند. - در کنار عملکرد منجر به فتنه و شورش دیگر کارگزران حکومتی، و در کنار دخالت ها و خیانت های «مروان»، سیاست جاه طلبی «معاویه» نیز قابل توجه است. - مردم شام به لحاظ فکری در کنترل معاویه بودند و اسلام را با تبلیغ بنی امیه شناخته بودند و لذا درکی از خلاف های او نداشتند تا آتشی هم از شام روانه مدینه شود. - معاویه با تعلل به تماشای آتش فتنه نشست تا بر خرابه ها و خاکستر آن حکومت خویش را بنا کند. 💠 یاری خواهی عثمان و ترک حمایت توسط معاویه - هنگامی که معترضین از همه شهرهای اسلامی در مدینه جمع شدند، خلیفه نامه ای به معاویه نوشت و از او خواست با لشکری عظیم هر چه سریعتر خودش را به مدینه برساند. - اما معاویه که از عمق تنفر مردم به خلیفه مطلّع بود و قتل عثمان را راهی برای نزدیک تر شدن خودش به منصب خلافت می دید از اجابت این خواسته سر باز زد. - او منتظر شد تا خون عثمان ریخته شود، آنگاه پیراهن او را علم کرد و با ادعای خون خواهی قصد سرکوب بسیاری از مردم و صحابه و حکومت نوپای جدید علوی را داشت تا بر تخت خلافت جلوس کند. 💠 نقش معاویه در قتل عثمان از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع) امام علی(ع) در نامه ای به معاویه، نقش وی را در قتل عثمان، بازگو کرده و مى فرماید: «به خدا سوگند، کسى جز تو پسر عمویت را نکشت و من امید دارم که تو را با گناهى همچون او و خطایى بزرگ تر از خطاى او ، به وى ملحق کنم». هم چنین امام(ع) در ادامه نامه مى فرماید: «امّا پرگویى ات درباره عثمان و کشندگان وى: تو عثمان را هنگامى یارى کردى که به سود خودت بود و آن گاه که به سود او و نه تو بود، او را وا نهادى. و السلام». 💠 نقش معاویه در قتل عثمان از دیدگاه صحابه - در نامه ابن عبّاس به معاویه آمده است: «...به خدا سوگند مى خورم، که تو دوستدار هلاکتش بودى و مردمت را از کمکش باز داشته بودى، با آن که فریاد کمک خواهى اش به تو رسیده بود و از تو یارى مى جست و تو اعتنایى نکردى تا همان گونه که مى خواستى، کشته شد. تو مى دانستى که مردم، ما را با تو برابر نمى نهند. از این رو مرگ عثمان را دستاویز خود قرار دادى و خونش را به گردن ما انداختى و پس از آن، پیوسته بالا و پایین کردى و با نابخردان، در حقّ ما ستیزه نمودى تا به آنچه خواستى رسیدى...». - مسور بن مخرمه به سوى معاویه آمد و در حالى که شامیان نزدش بودند، بر او وارد شد. معاویه گفت: اى شامیان! این شخص، از کشندگان عثمان است. مسور گفت: به خدا سوگند، من عثمان را نکشتم بلکه سیره ابو بکر و عمر او را کشت و به تو نامه نوشت و از تو سپاه کمکى خواست؛ امّا تو سپاه را از او دریغ داشتى تا کشته شد، در حالى که آنان در زرقاء بودند. - ابو ایّوب در نامه ای به معاویه می نویسد: ما را با کشندگان عثمان چه کار؟ کسى که عثمان را منتظر گذاشت و شامیان را از یارى او باز داشت، تو هستى. آنان که عثمان را کشتند، افرادى غیر از انصار بودند. - ابو طفیل، عامر بن واثله صحابى بر معاویه وارد شد. معاویه به او گفت: چه چیز، تو را از یارى عثمان باز داشت؟ گفت: اى امیر مؤمنان! تو که مردم شام را با خود داشتى، چرا یارى اش نکردى؟ معاویه گفت: همین که به خونخواهى او برخاسته ام، یارى او نیست؟ ابو طفیل خندید و سپس گفت: تو و عثمان، مانند گفته آن شاعرید که گفت: تو را نبینم که پس از مرگ، برایم گریه مى کنى در حالى که در زندگى ام، توشه اى همراهم نکردى. 📖 مطالعه تفصیلی: https://makarem.ir/maaref/fa/category/articles/30097 #عثمان #بنی_امیه #شام #مروان #مدینه #صحابه #معاویه #ولید #شورش #امام_علی #ابن_عباس #ابوطفیل #ابوایوب_انصاری __

❓ مهمترین عامل پیدایش نهضت امام حسین(ع)؟ ✍️ پاسخ اجمالی: گرچه اجابت دعوت مردم کوفه در قیام امام حسین(ع) مؤثر بود، اما مهمترین عامل پیدایش قیام حسینی، امر به معروف و نهی از منکر بود که امام(ع) با عبارات مختلفی در وصیت نامه و خطبه های خود به آن اشاره نموده است، در حالی که اگر دعوت مردم کوفه عامل اساسى بود، وقتى خبر رسید که زمینه رفتن به کوفه منتفى شده است، طبعاً امام از ادامه سفر به سوى عراق صرف نظر مى کرد ولی می بینیم داغ ترین خطبه هاى امام حسین(ع) و شورانگیزترین و پرهیجانترین سخنان او، بعد از ماجراى شهادت حضرت مسلم است. ✍️ پاسخ تفصیلی: https://makarem.ir/maaref/l/0323064 ❓ نقش معاویه در زمینه سازی برای حادثه عاشورا؟ ✍️ پاسخ اجمالی: در دوران بیست ساله خلافت معاویه حوادثى اتّفاق افتاد که مقدّمات پدید آمدن ماجراى کربلا را فراهم ساخت. ستم ها، بدعت ها، نقض صلح نامه امام حسن(ع)، نصب منافقان در پست های حساس، تحریم ذکر فضائل حضرت علی(ع) و سب و دشنام به ایشان، به شهادت رساندن امام مجتبی(ع)، کشتن شیعیان به بهانه های مختلف و زمینه سازى براى خلافت فرزند فاسدش یزید و اصرار یزید براى بیعت گرفتن از همه مسلمین به عاشوراى سال 61 منتهى گردید. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0323259 #امام_حسین(ع) #عاشورا #کربلا #امام_علی(ع) #امام_حسن(ع) #بیعت #شیعه #قیام_حسینی #امر_به_معروف #نهی_از_منکر #مسلم_بن_عقیل #معاویه #یزید #کوفه #خلافت #بدعت #ظلم

❓ عکس العمل امام حسین(ع) در مقابل تلاش معاویه برای ولیعهد شدن یزید؟ پرسش: امام حسین(ع) در مقابل تلاش معاویه برای ولیعهد شدن یزید چه واکنش هایی نشان داد؟ ✍️ پاسخ اجمالی: قاضى نعمان مصرى نقل مى کند که امام حسین(ع) نامه اى به معاویه نوشت و در آن نامه او را به خاطر کارهاى زشتى که انجام مى داد، سرزنش و محکوم کرد؛ از جمله در آن نامه آمده است: «تو پسر جوانت را که خمر مى نوشد و با سگ ها بازى مى کند، بر تخت حکومت نشانده اى. بنابراین، در امانت، خیانت و مسلمین را بدبخت کرده اى و حقّ فرمان پروردگارت را ادا نکرده اى. تو چگونه مردى باده نوش را بر امّت محمّد فرمانروایى داده اى؟ در حالى که نوشنده مسکرات از فاسقان است و از اشرار به شمار مى آید. باده نوش، حتّى بر درهمى امین نیست، چه رسد بر یک امّت؟!! به زودى به کیفر عملت خواهى رسید، در آن زمان که پرونده عذر خواهى (و طومار زندگى) بسته شود!». امام(ع) آینده بسیار تاریک جامعه اسلامى را بعد از روى کار آمدن یزید پیش بینى کرد و به پدر گمراهش معاویه گوشزد نمود، ولى او گوش شنوایى نداشت که پیام حق را درک کند، غرق آرزوها و گرفتار خیالات خام خویش بود. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0323195 #امام_حسین(ع) #معاویه #یزید #بیعت #اعتراض #ولیعهدی #سگ_باز #شرب_خمر #امانت #خیانت

❓ علت بیعت نکردن امام حسین(ع) با یزید؟ ✍️ پاسخ: امام حسین(ع) طی خطبه ای پس از آن که نامه نگاری کوفیان و خیانتشان در این وعده ها، و بدی تکیه بر فریبهای معاویه را به آن ها گوشزد کرد دلائل خود برای بیعت نکردن با یزید را چنین تشریح فرمود: «أَلا إِنَّ الدَّعِىَّ ابْنَ الدَّعيّ قَدْ رَكَزَنی بَيْنَ اثْنَتَيْنِ، بَيْنَ الْقَتْلَةِ وَ الذِّلَّةِ، وَ هَيْهاتَ ما آخِذُ الدَّنِيَّةَ أَبَى اللّهُ ذلِكَ وَ رَسُولُهُ، وَ جُدُودٌ طابَتْ، وَ حُجُورٌ طَهُرَتْ، وَ أُنُوفٌ حَمِيَّةٌ، وَ نُفُوسٌ أَبِيَّةٌ، لا تُؤْثِرَ طاعَةَ اللِّئامِ عَلى مَصارِعِ الْكِرامِ، أَلا قَدْ أَعْذَرْتُ وَ أَنْذَرْتُ، أَلا إِنِّي زاحِفٌ بِهذِهِ الْاُسْرَةِ عَلى قِلَّةِ الْعِتادِ، وَ خَذَلَةِ الْاَصْحابِ». (هان بهوش باشيد! كه اين [يزيد] ناپاك زاده، فرزند ناپاك زاده مرا در ميان دو انتخاب قرار داده است: كشته شدن يا قبول ذلّت و چقدر دور است كه ما تن به ذلّت دهيم، خداوند و پيامبر او هرگز براى ما ذلّت و زبونى نمى پسندند و نياكان پاك سرشت و دامن هاى پاكى كه ما را پرورانده اند و بزرگ مردان غيرتمند و انسان هاى با شرافت اين را از ما نمى پذيرند. هرگز! ما هيچگاه فرمانبردارى فرومايگان را بر مرگ شرافتمندانه ترجيح نخواهيم داد. بدانيد من با شما اتمام حجّت كردم و شما را از عاقبت كارتان بيم دادم. به هوش باشيد! من با همين خاندانم و آمادگى كم و ياران اندك، با شما پيكار مى كنم وآماده شهادتم!). آنگاه اين اشعار را خواند: «فَاِنْ نَهْزِمْ فَهَزّامُونَ قِدْماً وَ إِنْ نُهْزَمْ فَغَيْرُ مُهَزَّمينا وَ ما إِنْ طِبُّنا جُبْنٌ وَ لكِنْ مَنايانا وَ دَوْلَةُ آخِرينا»؛ (اگر ما در جنگ، دشمن را درهم بشكنيم، اين شيوه ديرين ما است و اگر [به ظاهر] شكست بخوريم باز هم شكست از ما نيست [و در حقيقت دشمنان ما شكست خورده اند]. ترس زيبنده ما نيست ولى اينك دولت و حكومت ديگران با كشتن ما هموار گشته است). ____ 📚 پی نوشت: makarem.ir/maaref/l/0321475 #شکست #کربلا #عاشورا #امام_حسین(ع) #انقلاب #قیام #قیام_حسینی #محرم #پیروزی #نهضت_حسینی #بیعت #یزید #هیهات_منا_الذله #کوفه #معاویه

❓ نقش انحرافات فکری و عقیدتی در به وجود آمدن حادثه كربلا؟ ✍️ پاسخ اجمالی: سیر پیدایش انحراف به همان سال‌های اولیّه بعد از رحلت پیامبر(ص) مي‌رسد. انحرافات مزبور در زمینه‌هایی بود که اهل سیاست می‌توانستند به راحتی از آنها بهره‌گیری کرده و در تحمیق مردم و نیز توجیه استبداد و زورگویی خود از آنها استفاده کنند. بنی امیّه در پیدایش و گسترش این انحرافات، نقشی عظیم داشتند. سه مفهوم «اطاعت از ائمه»، «لزوم جماعت»، «حرمت نقض بیعت» از رایج‌ترین اصطلاحاتی سیاسی بود که خلفا به کار می‌بردند. شاید بتوان گفت سه مفهوم مزبور، پایه خلافت و نیز دوام آن را تضمین می‌کرد. خلفای بنی امیّه و بعدها بنی عبّاس با به ‌کارگیری این مفاهیم در شکل تحریف ‌شده آن، که هیچ قید و شرطی نداشت، مردم را وادار به پذیرش حکومت خود می‌کردند. نتیجه این انحرافات برای آینده نیز این بود که هیچ‌گاه حرکت امام حسین(ع) برای اهل سنّت، یک قیام علیه فساد قلمداد نشده و تنها آن را یک «شورش» غیر قانونی شناختند. یکی دیگر از انحرافات دینی در جامعه اسلامی «اعتقاد به جبر» بود. معاویه با ترویج این عقیده از آن به نفع سیاست های خویش استفاده کرد و هنگام گرفتن بیعت برای یزید می‌گفت: «مسأله یزید، قضایی از قضاهای الهی است و در این مورد کسی از خود اختیاری ندارد». وقتی عمر بن سعد مورد اعتراض قرار گرفت که چرا به سبب حکومت ری، امام حسین(ع) را کشت؟ گفت: «این کار از جانب خدا مقدّر شده بود». کعب الاحبار نیز تا زنده بود، غیبگویی می‌کرد که حکومت به بنی هاشم نخواهد رسید! ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0412484 #امام_حسین(ع) #کوفی #بیعت #شورش #اطاعت #جماعت #معاویه #کعب_الاحبار #عراق #جبر #یزید #کربلا #عاشورا #قیام #انقلاب #قیام_حسینی #محرم #نهضت_حسینی #اسلام #هیهات_منا_الذله #کوفه #شهادت #بنی_امیه

❓ نقش عُمر بن خطاب در شهادت امام حسین(ع)؟ ✍️ پاسخ اجمالی: خلیفه دوم با وجود همه سخت گیرى ها و حساب رسی هایى که نسبت به فرمانداران خود داشت، از فاحش ترین اشتباهات معاویه چشم پوشى مى کرد. کارهاى ضدّ دینى پیدا و پنهان معاویه هیچگاه از دیدگاه عمر پنهان نبود، اما خلیفه، معاویه را آزاد و مطلق العنان گذاشته بود. این جریان در زمان عثمان که خود نیز از بنى امیّه بوده است، شتاب بیشترى یافت و این معنای این جمله عمیق و پربار است که امام حسین(ع) درسقیفه کشته شد. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0323219 #نهضت_حسینی #هیهات_منا_الذله #امام_حسین(ع) #علی_اصغر(ع) #کربلا #عاشورا #قیام_حسینی #محرم #معاویه #کوفه #شهادت #بنی_امیه #یزید #عثمان #عمر_بن_خطاب #خلیفه_دوم #سقیفه

❓ بدعت های معاویه؟ ✍️ پاسخ اجمالی: معاویه براى پیشبرد اهداف و تحکیم پایه هاى خلافت خود، به احکام اسلامى نیز دست اندازى کرد و بدعت هایى را در دین پدید آورد، که مهم ترین آن ها، تبدیل خلافت اسلامی به سلطنت بود. او در بدعت گزارى هیچ حدّ و مرزى قائل نبود و به اعتراض دیگران نیز توجه نمى کرد، همانند؛ پوشیدن لباس حریر، استعمال ظروف طلا و نقره و... . مرحوم علاّمه امینى در جلد یازده کتاب نفیس الغدیر با ذکر سند، بدعت ها و فجایع معاویه را جمع آورى کرده است. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0322071 #معاویه #بدعت #بنی_امیه

معاویه و منع تفسیر قرآن پرسش: چرا معاویه از تفسیر قرآن جلوگیری می کرد؟ ✍️ پاسخ اجمالی: معاویه برای رسیدن به اهداف خود و تثبیت نظام اموی نیاز به ایجاد بسترهای فرهنگی خاصی داشت و به همین منظور - از آنجا که محو ظاهری الفاظ قرآن برایش ممکن نبود - از دانشمندان جهان اسلام خواست از تفسیر و تاویل صحیح آیات آن بپرهیزند تا مردم در جهل مانده و راه برای خودکامگی های او هموار بماند. او طی گفت و گویی که با ابن عباس داشت، صراحتا از او خواست از تاویل آیات قرآن به گونه ای که به نفع اهل بیت پیامبر(ص) باشد، بپرهیزد یا آنگونه تفسیر را، مخفیانه نقل کند. ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0323204 #معاویه #تفسیر_قرآن #منع_تفسیر #بنی_امیّه

❓ علت اصلی تخریب شخصیت امام حسن(ع) و جعل روایات بر ضد ایشان؟ ✍️ پاسخ اجمالی: پس از شهادت امام علی(ع) و آغاز خلافت ایشان، دشمنان تلاش کردند تا شخصیت امام را خدشه‌ دار کنند و ایشان را از یک طرف بی‌ بهره از تدبیر و سیاست و از طرف دیگر دنیاطلب و بالاخره موضع او را در مقابل پدرش علی(ع) و برادرش حسین(ع) معرفی نمایند. آنها با جعل و ترویج اخبار پوچ، امام مجتبی(ع) را شخصیتی معرفی می کردند که دائماً در حال تزویج و طلاق بوده و اینکه امام در عوض پول حاضر شده از حکومت کناره بگیرد؛ یا اینکه ایشان خلافت را حق خویش نمی‌ دیده و لذا آن را تسلیم معاویه کرده است و ... در حقیقت بنی امیه و خصوصا بنی عباس از این کار هدف سیاسی داشتند و با این کار می خواستند مسیر حکومت و پادشاهی خود را هموار نمایند. #ولادت_امام_حسن(ع) #امام_حسن(ع) #امام_حسن_مجتبی(ع) #امام_مجتبی(ع) #حسن_بن_علی #کریم_اهل_بیت #میلاد_امام_حسن_مجتبی(ع) #معاویه #بنی_امیّه #بنی_عباس #عباسیان #حکومت #خلافت #ترور_شخصیت ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0412913

❗️ راویان شیعی با نام عمر! پرسش: در کتاب اصول کافی راویانی وجود دارند که اسم خود یا پدرانشان عمر است؛ چرا راویان و یاران امامان شیعه نام عمر را بر خود نهاده اند؟! آیا این مسأله دلالت ندارد که فرهنگ دشمنی با عمر بدعت و پدیده ای متأخر در بین شیعیان بوده است؟! ✍️ پاسخ اجمالی: اولا: هیچ نامی مختص به هیچ شخصیت تاریخی نیست و بسیاری از صحابه و تابعین به نام خلفای سه گانه نامگذاری شده اند. ثانیا: مخالفت اصحاب ائمه با شخصیت هایی چون «معاویه» و «یزید» امری بدیهی است؛ با این حال بعد از عاشورا شاهد نام گذاری فرزندان برخی از ایشان به این اسامی هستیم. آیا این نام گذاری ها نشانه محبّت است؟! ثالثا: ستم هایی که بر اهل بیت(ع) روا شده جدی تر از آن است که به صرف این نام گذرای ها تحت الشعاع قرار گیرد و اختلافات اهل بیت با خلفا نه اختلافاتی قبیله اى که اختلافاتی عقیدتى و رفتارى بود. رابعا: این نام گذاری ها انجام شده تا دستگاه ظلم بنى اميه و بنى عباس نتوانند به اين بهانه كه شیعیان با خلفاى سه‏ گانه معارض اند، عرصه را بر آنان سخت بگيرند و دست به قتل و غارت بزنند. #راویان_شیعی #راویان_شیعه #اصول_کافی #عمر_بن_خطاب #نام_عُمر #صحابه #تابعین #خلفای_سه_گانه #معاویه #یزید ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0415243

❗️ شبهه نزول آیه اکمال در روز عرفه! پرسش: آیا همان طور که فخر رازى مى گوید آیه اکمال در روز عرفه بر پیامبر(ص) نازل شده است؟ ✍️ پاسخ اجمالی: فخر رازی منظور از الیوم در آیه اکمال دین را روز عرفه می داند. بخاری نیز نقل کرده: ضمن گفت و گویی که بین خلیفه دوم و شخصی یهودی درمی گیرد، خلیفه اعلام می کند منظور از الیوم در این آیه همان روز عرفه است. پاسخ: حضور نام امثال خلیفه دوم و معاویه به عنوان دو تن از غاصبان در سلسله سند چنین روایاتی باعث تضعیف این روایات از حیث سندی می گرد. ثانیا با توجه به نقل اجماع اهل سنت درباره زنده ماندن 80 روزه حضرت رسول بعداز نزول این آیه مشخص می شود که این آیه در 18ذی الحجه یعنی روز غدیر نازل شده است. #عرفه #اکمال_دین #آیه_اکمال #الیوم #رسول_خدا #اهل_سنت #عمر_بن_خطاب #معاویه ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0324673

❓ تاييد صلح امام حسن(ع) از سوي برادرش امام حسين(ع)؟ پرسش: آيا صلح امام مجتبی(ع) با معاويه مورد تأييد امام حسين(ع) نيز بوده است؟ ✍️ پاسخ اجمالی: شواهد تاریخی و نقل‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد امام حسین(ع) نیز راهی بهتر از صلح نمی‌شناخته و مردم را به اطاعت از برادرش دعوت می ‌کرده است: الف: سیره عملی امام حسین(ع) عدم اعتنا و بی‌توجهی به سخنان و اقداماتی بوده که ضمن آنها کوشیده شده تا وی را درباره موضع برادرش به مخالفت کشانده و او را به عنوان رهبر شیعیان عراق معرفی کند. او تا پایان زندگی امام حسن(ع)، در کنار آن حضرت بوده و همانند او در مدینه زیست. حتی پس از شهادت برادر نیز، طی یازده سال همان موضع را داشت. این سیره نشان می‌دهد که او هیچ گونه مخالفتی با مسأله صلح نداشته است. ب: زمانی که شیعیان افراطی از موضع صلح ناراحت شدند، به سراغ امام حسین(ع) آمده و از او خواستند تا رهبری آنان را در دست گیرد. امام حسین(ع) فرمود: «برادرم راست می‌گوید، هر یک از شما تا وقتی این شخص [معاویه] زنده است پلاس خانه خود باشد [تا ببینیم چه می‌شود؟] اگر او مرد و شما زنده بودید امیدوارم که خداوند آن را برای ما پیش آورد که رشد ما در آن باشد و ما را به خود وانگذارد». امام در برابر شخص دیگری نیز فرمود: «اکنون عقیده من چنین نیست. خدای شما را رحمت کند، تا هنگامی که معاویه زنده است در خانه‌هاتان بمانید و از کاری که به شما ظنین شوند پرهیز کنید». اشاره امام به زنده بودن معاویه، نشانگر آن است که امام نیز به شرایطی که منجر به مسأله صلح شده واقف بوده است. #امام_حسن(ع) #امام_حسین(ع) #صلح #معاویه #یزید ✍️ پاسخ تفصیلی: makarem.ir/maaref/l/0412460