🟢اخلاق و تعقل 🖊احمدحسین شریفی ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 🔻در آيات متعددي از قرآن کريم، بر ارتباط وثيق «تقوا» و «تعقل» تأکيد شده است. از نگاه قرآن کريم، تقوا و پاکي درون، عاملي زمينه‌اي براي تعقل صحيح، کارآمد و دانش‌اندوزي مفيد معرفي شده است. به عنوان نمونه، قرآن کريم مي‌فرمايد: وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجا؛ (طلاق، آيه 2) و هر كس از خداوند پروا كند (خداوند) براى او درى مى‏گشايد. 🔹و از طرفي در آيات ديگري نيز بي‌تقوايي و بداخلاقي به عنوان عوامل زمينه‌اي کج‌فهمي و کج‌انديشي معرفي شده‌ است. به عنوان مثال، در آيه‌اي از قرآن مي‌خوانيم که تکبر و خودبزرگ‌بيني به عنوان يک رذيلة اخلاقي، موجب گمراهي و غفلت از نشانه‌ها و آيات حق مي‌شود: سَأَصْرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لا يُؤْمِنُوا بِها وَ إِنْ يَرَوْا سَبيلَ الرُّشْدِ لا يَتَّخِذُوهُ سَبيلاً وَ إِنْ يَرَوْا سَبيلَ الغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبيلاً ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها غافِلين‏؛ (اعراف، آيه 146) بزودى كسانى را كه در روى زمين به ناحق تكبّر مى‏ورزند، از آيات خود، منصرف مى‏سازم! آنها چنانند كه اگر هر آيه و نشانه‏اى را ببينند، به آن ايمان نمى‏آورند؛ اگر راه هدايت را ببينند، آن را راه خود انتخاب نمى‏كنند؛ و اگر طريق گمراهى را ببينند، آن را راه خود انتخاب مى‏كنند! (همه اينها) بخاطر آن است كه آيات ما را تكذيب كردند، و از آن غافل بودند! 🔸و يا غفلت و بي‌توجهي به منابع معرفت و عدم استفادة مناسب از آنها، موجب انحراف در انديشه و کج‌فهمي مي‌شود. قرآن کريم در اين زمينه مي‌فرمايد: وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ كَثيراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُون‏؛ (اعراف، آيه 179) به يقين، گروه بسيارى از جن و انس را براى دوزخ آفريديم؛ آنها دل‌هايى دارند كه با آن (انديشه نمى‏كنند، و) نمى‏فهمند؛ و چشمانى كه با آن نمى‏بينند؛ و گوش‌هايى كه با آن نمى‏شنوند؛ آنها همچون چهارپايانند؛ بلكه گمراه‌تر! اينان همان غافلانند (چرا كه با داشتن همه‏گونه امكانات هدايت، باز هم گمراهند)! 🔻به هر حال، توجه به مدلول اين آيات به خوبي نشان مي‌دهد که از نگاه قرآن کريم، ميان تقوا/ بي‌تقوايي يا اخلاق/ بي‌اخلاقي از يک طرف، و تعقل و تفکر صائب از طرفي ديگر، رابطه‌اي تنگاتنگ وجود دارد. بُعد اخلاقي و بُعد معرفتي انسان از يکديگر تأثير مي‌پذيرند. اخلاقيات به منزلة کاشت است و درک و فهم و معرفت به منزلة برداشت؛ آدمي به هنگام برداشت، محصولي را درو مي‌کند که بذر آن را کاشته باشد. #اخلاق #تعقل @Ahmadhoseinsharifi 🌹