🔴تاریخ بلدیه در ایران و اقدامات جاهلانه نخستین شهردار تهران 🖊احمدحسین شریفی 🔶حدود يکصد سال پيش در زمان احمد شاه قاجار، بلديه يا شهرداري در تهران تأسيس شده است. قبل از آن در زمان ناصرالدين شاه بلديه‌ ای اگر وجود داشت، مدیریت منسجمی نداشت. بخشی از شهرسازی به تقلید از اروپائی‌ها صورت می‌‌گرفت. خيابان لاله‌زار تهران با آب و تاب فراوان و به عنوان نماد نوگرايي و هنر ايران و البته در واقع ارمغان خودباختگي ناصرالدين شاه قاجار در سفر به اروپا، ساخته شد. احمدشاه در سال 1302 شخصی به نام سرهنگ کریم آقاخان بوذر جمهری را با حفظ سمت نظامی به کفالت بلدیه (شهرداری) تهران گمارد و به وی اختیار داد که قاطعانه به نوسازی شهر تهران بپردازد. بعد از قاجار که نوبت به پهلوی‌ ها رسید، در سال 1307 رضاخان به او درجه سرتیپی اعطا نمود و همچنان شهردار تهران نیز باقی ماند. او شخصی قلدرمآب و به شدت مرید رضاخان بود؛ به طوری که در سفر و حضر ایام را با یکدیگر می‌ گذراندند. مردی کم‌ سواد و عامی بود که فقط مختصری سواد خواندن و نوشتن داشت. با این حال ده سال ریاست شهرداري تهران را بر عهده داشت. از جمله فعالیت‌‌های او اين بود که دستور تخريب دروازه‌هاي کاشیکاری شهر تهران را صادر کرد! (باقر عاقلی، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج1، ص 314-317. ) ساخت اين دروازه‌ها کاری حکیمانه و ارزشمند بود. دروازه براي شهر، همان معناي در براي خانه را داشت. چنانکه یک خانه و خانواده هویت مستقلی دارد، شهر و اهالی آن نیز داراي شناسنامه، هويت، فرهنگ و آداب ويژه و جمعي است. دروازه‌هاي ورودي محراب‌گونه و داراي مناره بود؛ به گونه‌ ای که مسافر احساس می‌‌کرد که وارد عبادت‌گاه می‌‌شود. 🔶تا اواخر دوران قاجار، وجود صدها هزار اصله درخت، تهران را به شهر باغ‌ ها و درخت‌ ها تبدیل کرده بود و به علت وجود باغ و درخت، هزاران کلاغ، شاخ و برگ آنها را آشیانه خود کرده بودند و به همین جهت، تهران به شهر کلاغ‌ ها معروف بود. این وضع تا شروع نهضت شهرسازی توسط بوذر جمهری ادامه داشت. او به جای هر باغ و گلزار، صدها خانه و ساختمان بنا کرد و تعداد اتومبیل‌ها در شهر زیاد شد و پرندگان نیز از شهر مهاجرت کردند. (خسرو معتضد، سیاست و حرمسرا، زن در عصر قاجار، ص37) #معماری #شهرسازی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴هنر فرهنگ‌ساز معماری و غفلت مراکز فرهنگی! 🖊احمدحسین شریفی 🔶متأسفانه مهندسان و معماران مسلمان و حتي عالمان ديني نیز نسبت به صدها روايتي که در حوزه معماري و شهرسازي وجود دارد، غفلت کرده‌اند. در طول تاریخ حوزه علمیه قم، فقه معماری و شهرسازی جایگاه چندانی نداشته است. البته در چند سال اخیر برخی از دروس فقهی به این امر توجه نشان داده‌اند که در مقایسه با کتاب طهارت بسیار محدود و ناکافی است. 🔶شیخ حر عاملی در جلد پنجم کتاب «وسائل الشيعه» رواياتی را در 29 باب تحت عنوان «ابواب احکام المساکن» درباره احکام معماري و خانه‌سازي گردآوري کرده است. آیات متعددی از قرآن کریم درباره خانه و شهر و ویژگی‌‌های آنها با تعبیراتی همچون «بیت»، «مدینه»، «بلد طیب»، «مصر» سخن گفته است. با بررسی این آیات می‌‌توان معیارها و شاخص‌‌هایی را برای خانه و شهر اسلامی به دست آورد و ذهنیت متفاوتی برای معماران و مهندسان ایجاد کرد. علاوه بر این، اگر آیه و روایتی هم در این زمینه وجود نمی‌داشت، باز هم سخن از معماری اسلامی امری معقول بود. زیرا معماری، مانند همه هنرهای دیگر، متأثر از مباني جهان‌شناختي و انسان‌شناختي معمار است. بنابراین، اگر معماری معتقد به جهانبيني و ارزش‌هاي اسلامي باشد، طراحي، معماري و شهرسازي او همگي رنگ و بوي اسلامي خواهد داشت. مهم این است که پژوهش‌‌های متعددی درباره این مبانی و نحوه تأثیر آنها در حوزه‌‌های علمیه صورت گیرد. 🔶در گذشته بزرگانی چون خواجه نصيرالدين طوسي‌ و شیخ بهایی شهر، بازار و مسجد را طراحي و مدیریت مي‌کردند. در دوران حکومت صفویه، مرحوم محقق کرکي مشهور به محقق ثاني (ره) را که در اصل لبناني بود، به عنوان شيخ الاسلام به ايران دعوت کردند. او در اواسط سال 916 هجري قمري از نجف به ايران هجرت کرد. در زمان شاه اسماعيل صفوي به بسياري از شهرهاي ايران سفر کرد تا بر کارهاي شرعي و سبک زندگي مردم نظارت نماید. از جمله مسأله معماري خانه‌ها را دنبال می‌‌کرد تا بر اساس ارزش‌ها و احکام اسلامي ساخته شوند. نويسنده کتاب احسن التواريخ دربارة اقدامات محقق ثاني مي‌نويسد: وي در جلوگيري از فحشا و منکرات و ريشه‌کن کردن اعمال نامشروع مانند شراب‌خواري، قماربازي، ترويج فرايض ديني و محافظت اوقات نمازجمعه و جماعات، بيان احکام نماز و روزه، تفقد از علما و دانشمندان و رواج اذان در شهرهاي ايران و قلع و قمع مفسدين و ستمگران مساعي جميله و مراقبت‌هاي سختي به عمل آورد. (ص۲۴۹) 🔶رشد اعجاب‌آور معماري، شهرسازي، بازارسازي، مسجدسازي و ... در دوران صفويه، همگي معلول هدايت‌ها، راهنمايي‌ها و مديريت‌هاي عالمانی همچون محقق کرکي است. #معماري #شهرسازی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴جاذبه هاي معماري اسلامي ـ ايراني 🖊احمدحسین شریفی 🔶در کشور هندوستان از دهلي تا آگرا و علیگره و لکهنو و شهرهاي ديگر، افتخارشان معماري ايراني است. سالانه ده‌ها ميليون توريست از غرب و شرق عالم حتي از ايران به هندوستان مي‌روند تا معماري ايراني - اسلامی را در آنجا ببينند. «تاج محل»، يکي از زيباترين بناهاي جهان، و از عجايب هفت‌گانة جهان است. این بنا 400 سال قبل و در زمان پادشاهي شاه‌جهان و به مناسبت يادبود همسر او ارجمندبانو، با مديريت معماران بزرگ ايراني يعني افرادي چون احمد لاهوري و برادرش حميد لاهوري و عيسي‌خان شيرازي و امانت‌خان شيرازي ساخته شد. همچنین حسينية‌ آصفي مشهور به حسينيه لکهنو، که هنوز هم از آن به عنوان بزرگترين حسينية شيعيان نام برده مي‌شود در سال 1784 ميلادي توسط يک معمار بزرگ ايراني به نام کفايت‌الله ساخته شد. اينها از جمله افتخارات معماران ايراني اسلامی عصر صفويه و اوائل قاجار است که ريز و درشت مسائل اسلامي را در ساخت و ساز آنجا به کار گرفتند. به همین جهت در سال ۱۹۸۳ در لیست میراث جهانی یونسکو با عنوان «جواهر هنر اسلامی در هند و یکی از شاهکارهای تحسین شده میراث جهانی» به ثبت رسید. 🔷برای بازگشت به معماری اصیل ایرانی اسلامی و ارتقاء و به روزرسانی آن نیاز است که فقه معماری و شهرسازی در حوزه علمیه رواج پیدا کند و از سوی دیگر، فلسفه معماری و شهرسازی نیز به عنوان یکی از فلسفه‌‌های مضاف وارد عرصه علوم انسانی گردد. در غیر این صورت، فلسفه‌‌های مدرن و پست مدرن فضای معماری کشور را مدیریت خواهند کرد. #معماری #شهرسازی @Ahmadhoseinsharifi 🌹