#مقاله تحلیلی بر تمایز آرا در باب جامعیت قرآن با تاکید بر دیدگاه تفسیری ابوالفتوح رازی نویسندگان: زهره اخوان مقدم؛ مهدیه مهرو #جامعیت‌قرآن #تفسیر #ابوالفتوح‌رازی #دیدگاه‌حداقلی #دیدگاه‌حداکثری https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#چکیده‌مقاله https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#گزارش 🖋به گزارش ایکنا، نشست تخصصی «واکاوی عملکرد دانشکده‌های الهیات و معارف اسلامی؛ دانشکده‌های الهیات و چالش‌های پیش‌رو»، امروز ۲۲ آذرماه با سخنرانی قاسم درزی، اسدالله آژیر، زهره اخوان‌مقدم، علی شریفی، رمضان مهدوی و یاسر تک‌فلاح به صورت مجازی برگزار شد. در ادامه متن سخنان زهره اخوان‌مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم قرآن تهران را می‌خوانید که با موضوع «جایگاه چشم‌انداز در دانشکده‌های الهیات» ایراد شده است؛ 🔷مسئله چشم‌انداز در رشته مدیریت مطرح می‌شود و می‌گویند هر سازمانی برای تحقق اهدافش نیازمند تصویری از آینده است. چشم‌انداز برای سازمان، به مثابه پروپوزالی است که دانشجو باید بنویسد. یعنی تصویری برای جهت‌گیری آتی باید ارائه دهد و شاید بشود چشم‌انداز را برای سازمان‌ها معادلی بگیریم برای آرزوی یک شخص. چشم‌انداز صحیح ایده‌ای است که به قدری تولید انرژی کند که همه جهت‌ها را بکار بگیرد و آغاز حرکت را تضمین کند و به این چیز می‌گوییم چشم‌انداز. اگر می‌خواهیم یک کشور را بررسی کنیم که تا چه حد در شاخصه‌های خود پیشرفت کرده است، این را باید از چشم‌اندازش محک بزنیم. 🔷تقریر بر ویژگی‌های چشم‌انداز 🔹به عبارت دیگر، چشم‌انداز، علامت شروع و پاسخ به سوال همه کسانی است که می‌خواهند بدانند یک سازمان چیست. اگر می‌خواهیم بدانیم حوزه یا دانشکده الهیات چیست، باید چشم‌انداز آن را ببینیم. اگر می‌خواهیم ببینیم اینها می‌توانند نزدیک هم شوند یا خیر، باید چشم‌اندازها معلوم شوند. وقتی معلوم شد، بقیه مسیر بر همان اساس تنظیم می‌شود. اگر بخواهیم ساختمانی بسازیم، براساس نقشه پیش می‌رویم که اگر مسکونی باشد یا اداری، روند حرکت ما نیز متفاوت خواهد بود و نشان می‌دهد ما چه مسیری را باید طی کنیم و براساس آن افق است که قدم‌های بعدی مشخص می‌شود. 🔹برنامه‌ریزی استراتژیک پنج قدم دارد؛ اولین قدم اینکه الان کجا هستیم، دوم اینکه به کجا می‌رویم، سوم اینکه چطور می‌خواهیم برویم. من اینجا هستم و هدف هم دارم، اما چطور باید بروم. چهارم اینکه چه امکاناتی داریم و پنجمین مورد که بسیار مهم است عبارت از خودکنترلی است. تدوین استراژی و اجرای استراتژی نکات مهمی هستند که از این موارد به دست می‌آید. تعیین چشم‌انداز یعنی مشخص ساختن میسر. چشم‌انداز در هر سازمان و مجموعه‌ای نشان می‌دهد که آیا برای ایجاد تغییر و تحول برنامه‌ای وجود دارد یا خیر و دیگر اینکه چشم‌انداز یک شعار و بیانیه نیست، بلکه وضعیتی است که باید به آن برسیم. 🔹برخی می‌گویند چشم‌انداز ما چنین است و چنان است، اما اینها عموماً فرمالیته هستند و تصوری از جایگاه فعلی و منابع و مشکلات و موانع ندارند. سازمان کِسل و منزوی، محصول نداشتن چشم‌انداز است. «هلن کلر» نابینا بود، اما معروف شد، چون می‌گوید چشم‌انداز داشتم و می‌گویند بیچاره‌ترین انسان‌ها افراد بینایی هستند که چشم‌انداز ندارند. 🔷دو کارکرد مهم چشم‌انداز 🔹دو کارکرد مهم برای چشم‌انداز ارائه می‌شود؛ اول اینکه چشم‌انداز از بیراهه رفتن ما جلوگیری می‌کند و موجب می‌شود در خطی حرکت کنیم که اولویت‌های اول و دوم ما مشخص باشد و مانند یک خط‌کش، هر اقدامی که می‌خواهیم بکنیم، بر این اساس باشد و اگر دیدیم منحرف می‌شویم، خود را به مسیر برمی‌گردانیم. دوم اینکه وقتی چشم‌انداز باشد، می‌فهمیم یک بخشی از مسیر را رفته‌ایم و بعد باید ادامه بدهیم. چشم‌انداز مانند یک قطب‌نما است که ما هم مسیر را درست می‌فهمیم و همچنین چشم به هدف داریم. 🔹آکسفورد برای چشم‌انداز، تعبیر بینش مخیلانه دارد؛ یعنی اولاً بینش است و ارادی است و ثانیاً در تخیل است. یعنی تصور آینده قبل از وقوع است و در علم آینده‌پژوهی نیز به این مسئله توجه می‌کنند و می‌گویند چشم‌انداز تصویری به انسان می‌دهد و مشخص می‌کند در آینده می‌خواهد چه کار کنید. 🔹اما آیا وضعیت دانشکده‌های الهیات ما مورد پسند است و آیا اینها چشم‌انداز دارند و آیا معلوم است می‌خواهیم به کجا برویم؟ آیا هدف روشن است و کنترل داریم، یا هر کسی برای خود، سازی می‌زند؟ اگر در بیانیه‌های چشم‌اندازهای دانشگاه‌ها جستجو کنید، چند نکته مطرح شده است؛ مثلاً می‌گویند در افق ۱۴۰۴ ما دانشگاهی پیشرو هستیم و در برترین جایگاه تولید و نشر و آموزش علم هستیم. یا از جمله تأثیرگذار در شکل‌دهی آینده، پاسخ‌دهی به نیازهای آینده، ارائه راه‌حل برای مسائل پیچیده در عرصه‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی نیز از دیگر موارد است. 🔹انتخاب اول از سوی استعدادهای برتر، پرورش‌دهنده استعدادهای خلاق و نوآور و به کارگیری دانش‌های نوین، رعایت استانداردهای جهانی، تقویت همکاری با مراکز ملی و ایجاد دانشگاه تمدن‌ساز نیز از دیگر موارد. یکی از دانشگاه‌ها نیز نوشته بود می‌خواهیم تا سال ۱۴۱۴، مرجع علمی جهان باشیم. اما اینها باید یک جایی خودش را نشان دهد. https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌹🌹🌹

🔹این در حالی است که در ۵۰ دانشگاه برتر دنیا، مطالعه‌ای شده است که این نکات در چشم‌انداز آنها است: تأکید بر تدریس، تأکید بر پژوهش، افزایش خلاقیت، آزادی علمی، ایجاد جامعه یادگیرندگان، ساخت جهانی بهتر، تبدیل شدن به دانشگاه الگو. ویژگی‌های چشم‌انداز درست چند مورد است؛ اول اینکه باید بزرگ و متعالی باشد و دوم اینکه بلندمدت و سازمان‌دهی شده باشد. برخی می‌گویند از ۵ سال بیشتر نباشد، البته اول ۵ سال، سپس ۲۰ سال و برخی نیز تا ۱۰۰ سال چشم‌انداز دارند و سوم اینکه منحصر به فرد باشد. نیچه می‌گوید هر کجا دچار پوچی شدید، علتش این است که چشم‌انداز ندارید. اما آیا این احساس را داریم؟ 🔷رویکرد مقطعی به جای چشم‌انداز راهبردی 🔹نکته چهارم اینکه ۶۰ درصد اجرایی باشد و دیگر اینکه چشم‌انداز باید جزئی باشد. به اندازه‌ای که وظیفه همه اجزاء، حتی یک میز هم مشخص باشد. در چشم‌اندازهایی که گفتم، این جزئیات روشن نیست و ششم اینکه باید ایجاد انگیزه کند و رضایت شغلی داشته باشد. اگر ما یک ماشینی داشته باشیم که ۲۰۰ کیلومتر می‌خواهد برود و با ۲۰ کیلومتر راه برویم، نباید خوشحال باشیم و باید حواسمان باشد که چقدر انرژی‌ها را هدر می‌دهیم. اما آیا مجمعی از فارغ‌التحصیلان الهیات داریم که بدانیم چند نفر هستند و بعد بررسی کنیم که آیا بین اینها بیکاری یا طلاق و سن ازواج کم است یا زیاد؟ اینها را نداریم، چون اصلاً چشم‌انداز نداریم و نمی‌دانیم می‌خواهیم به کجا برویم. وقتی هم که می‌خواهیم مشکل را برطرف کنیم، تأثیرات مقطعی و مدیریت بحران‌های مقطعی داریم که نتیجه‌اش عکس است. 🔹اینکه چشم‌انداز نداریم، موجب اشکالاتی شده است؛ از جمله که دانشگاه‌های جدید به وجود آمده‌اند یا کثرت دانشجو را شاهد هستیم. کاربردی نبودن پایان‌نامه‌ها و وضع نامطلوب مجلات را شاهد هستیم. از طرفی ورودی‌های دکتری نیز بسیار بغرنج شده است. نکته دیگر حفظ قرآن است، آیا به کسی که حافظ قرآن است، باید بگوییم که ارشد بخواند؟ این به دلیل نبود چشم‌انداز است و نکته مهم دیگر رشته‌های نامرتبط است، آیا دیده‌اید کسی که هفت سال پزشکی را نگذرانده باشد، به او بگویند تخصص قلب بگیر؟ 22 آذر 1399 https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌹🌹🌹

#مقاله جامعیت حداکثری قرآن بر پایه بهره های روش شناختی علوم از قرآن و ضرورت وجود الگوهای روش شناسانه در دین و قرآن نویسنده: زهره اخوان مقدم #تبیان #جامعیت‌دین #قلمروهدایت‎قرآن #علم‌امام #اکمال‌دین #علوم‌قرآن‌و‌تفسیر https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#چکیده‌مقاله https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#گزارش 🖋به گزارش ایکنا، مجله منتشره از سوی «دانشکده الهیات دانشگاه نجمالدین اربکان ترکیه» در شماره پنجاهم خود مقاله‌ای با محتوای قرآنی را به چاپ رسانده است. این مقاله، ترجمه مقاله «شخصیت‌شناسی و منبع‌شناسی قرآنیون» نوشته زهره اخوان مقدم و سیدمجید نبوی است که پیش‌تر در شماره ۵۷ فصلنامه سفینه منتشر شده است. در این مقاله شخصیت و منابع قرآنیون شیعه و اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته است. ♦️قرآنیون کسانی هستند که حجیت حدیث را به کلی رد می‌کنند و یا برای احادیث اهمیت لازم را قائل نیستند و تنها قرآن را برای اعتقاد و عمل کافی می‌دانند. این مقاله به معرفی ۹ نفر از قرآنیون شیعه و ۱۶ نفر از قرآنیون اهل سنت به همراه فعالیت‌ها و آثارشان می‌پردازد. در انتهای مقاله نیز ۱۸ کتاب و ۲۲ مقاله و ۹ پایان‌نامه پیرامون قرآنیون معرفی شده است. ♦️قرآنیون شیعه که در این مقاله به آن‌ها اشاره شده است، عبارتند از: سیداسدالله میراسلامی معروف به خرقانی (خارقانی)، محمدحسن صنعت سنگلجی، علی‌اکبر حکمی‌زاده، میرزا یوسف شعار تبریزی، عبدالوهاب فرید تنکابنی، سیدابوالفضل برقعی، حیدرعلی قلمداران، سیدصادق تقوی و سیدمصطفی حسینی طباطبایی. 17دی 1399 https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌹🌹🌹

#مقاله چیستی اعراف و اعرافیان با رویکرد تحلیل آراء مفسران فریقین بر مبنای سیاق آیات نویسندگان: زهره اخوان مقدم؛ نیره اسحاقی #اعراف #اعرافیان #سیاق‌آیات #مفسران‌شیعه #مفسران‌اهل‌سنت https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#چکیده‌مقاله https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#مقاله گونه های تجلی تفسیر موضوعی در عصر اهل‌بیت(ع) نویسندگان: زهره اخوان مقدم؛ نیره اسحاقی #قرآن #تفسیرموضوعی #اهل‌بیت #روش‌تفسیر #اصول‌عقاید https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#چکیده‌مقاله https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌻🌻🌻🌻

#گزارش 🖊به گزارش ایکنا؛ نشست «مرجعیت قرآن در اندیشه حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)»، از سلسله هم‌اندیشی‌های بیان قرآنی، جمعه، ۲۷ فروردین، با سخنرانی زهره اخوان‌‌مقدم، دانشیار دانشگاه علوم قرآنی تهران برگزار شد. اخوان‌مقدم در این نشست به طرح بحث در زمینه «پیش‌نیازهای تحقیق در قرآن از منظر آیت‌الله خامنه‌ای» پرداخت که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید؛ ♦️فهم پژوهشی قرآن مبتنی بر مجموعه‌ای از پیش‌فرض‌هایی از جنس خودش است. مقام معظم رهبری این پش‌نیازها را به دو دسته تقسیم می‌کنند؛ آمادگی‌های دانشی و ظرفیت‌های معنوی و می‌گویند پاکیزگی دل در کنار علومی که برای فهم قرآن لازم است، موضوعیت دارد. ایشان در دیدار با بانوان قرآن‌پژوه گفته‌اند یک نکته مهم در کارهای پژوهش قرآنی این است که فردی که می‌خواهد در طریق قرآن حرکت کند، باید دل را در مواجهه با حقیقت ناب آماده کند؛ یعنی دل، خود یک بحث مهمی است، اما به سراغ پیش‌نیازهای دانشی می‌روم. تحقیق خودش باب تفعیل و از ریشه «ح ق ق» است. در ریشه‌شناسی، عرب وقتی دو لنگه در، کنار هم قرار می‌گرفت می‌توانست در را ببندد اما حالا وقتی دو لنگه در کنار هم قرار می‌گیرد، می‌گوید «حقّ الباب» که دلالت بر درستی آن کار می‌کند. 🔹قرآن این کلمه را در خود به کار برده و ما نیز از آن استفاده می‌کنیم. در اصطلاح، تحقیق یک علم منظم است که در نتیجه آن پاسخ‌هایی برای سؤال‌های مورد نظر به دست بیاید؛ یعنی سؤالاتی داریم و می‌خواهیم پاسخ‌های آن را پیدا کنیم و این نکته ناظر به نظرات شهید صدر در تفسیر موضوعی است که می‌گوید نباید بدون دغدغه و مسئله وارد قرآن شد، لذا برخی از محققان تحقیقاتی مانند تألیف، ترجمه، تفسیر و شرح یک اثر دیگر را تحقیق نمی‌دانند، چون پرسشی ندارد که بخواهیم به آن پاسخ دهیم. ♦️دو واژه پژوهش و تحقیق باهم، هم‌معنا هستند و سابقه پژوهش در ادبیات فارسی ما نیز هست و اسم مصدر از فعل پژوهیدن و به معنای جست‌وجو کردن است. دهخدا می‌گوید پژوهش یعنی به کنه مطلب رسیدن. به طور عام می‌گوییم قرآن‌پژوهی که جالب است و اولین بار آقای خرمشاهی آن را مطرح کردند. البته بزرگان می‌گویند پسوند پژوهی از شناسی بهتر است، چون قرآن‌شناسی یعنی ادعای گزافی چرا که یعنی ما این قرآن را کاملاً شناخته‌ایم، حال آنکه در مورد حافظ و شاهنامه هم نمی‌توانیم ادعای شناخت کنیم چه رسد به قرآن که بگوییم قرآن‌شناسی، لذا قرآن‌پژوهی بهتر است. ✅پیش‌نیازهای دهگانه تحقیق در قرآن از منظر رهبر انقلاب 🔹اما به پیش‌نیازهای تحقیق در بعد دانشی از دیدگاه مقام معظم رهبری می‌پردازم که ۱۰ مورد را از سخنان ایشان استخراج کرده‌ام که البته این انتخاب من سلیقه‌ای بوده و می‌توان برخی از اینها را با یکدیگر تلفیق کرد. نخست،‌ آشنایی با قرآن است. توصیه می‌کنم شناخت قرآن شهید مطهری را بخوانید که ایشان شناخت انتسابی، تحلیلی و ریشه‌ای را مطرح می‌کند و کم بدان توجه می‌کنیم و ای کاش فقط دو واحد قرآن‌شناسی داشتیم و دانشجویان بدانند این چه کلامی است. دومین پیش‌نیاز، محوریت قرآن است؛ در دین‌شناسی، اسلام را مکتب فکری متمرکز می‌دانند که مرکز آن قرآن است. ایشان می‌گویند قرآن شبکه‌ای نظام‌مند از آموزه‌ها و باورهای اسلامی است که باید به این حالت شبکه‌ای توجه شود. ♦️پیش‌نیاز سوم پالایش سنت تفسیری است و می‌گویند عدم تحمیل منابع بر متن قرآن یکی از پیش‌نیازهای تحقیق در قرآن است. روایات به عنوان تبیین باشند، اما نه اینکه اصل باشند و ایشان نه سنت‌پذیر صرف هستند و نه سنت‌گریز صرف، بلکه بینابین هستند و محققین نیز روی این مسئله تکیه دارند و به قدری روی سنت تکیه شده که اساتید می‌گویند تسلط نقل بر عقل را شاهد هستیم؛ یعنی به قدری نقل زیاد شده که گاهی اوقات مسائل روشن عقلی را نیز پوشانده است. البته که ایشان به عدل بودن قرآن و عترت تکیه دارند، ولی قرآن با عترت همگن و هم‌عرض است نه با سخنانی که روی کاغذها نوشته شده و به دست ما رسیده است. ✅لزوم کشف ساختار حاکم بر قرآن 🔹پیش‌نیاز چهارم کشف ساختار حاکم بر قرآن است؛ ایشان می‌گویند قرآن برخوردار از اسلوب و زبان خاص بیانی است که کشف ساختار آن ضروری است. با دانش‌های زبان‌شناختی می‌توان به ساختار حاکم به قرآن برسیم. پیش‌نیاز پنجم که جای آن در بین تفاسیر و تحقیق‌ها خالی است، توجه به ذات تحول‌خواه و پیشرفت‌گرای قرآن است؛ یعنی ای محقق قرآن، هر کاری می‌خواهی بکنی، حواست باشد که ذات این قرآن تحول‌خواه است و باید با قرآن یک تحولی ایجاد کرد. ایشان می‌گویند با توجه به روح و مذاق شریعت به تدبر بپردازید و به دنبال استخراج قواعد خاص برای حل مسائل جامعه باشید. در روایات داریم که اگر دو روز یک نفر یک شکل باشد مغبون است و این یعنی ما باید پیشرفت کنیم. یعنی نگاه ما در همه زندگی باید تحول‌خواه باشد. https://eitaa.com/akhavanmoghadam 🌹🌹🌹