✅ نمونه ای از #تضمین صحیفه، دعای مکارم الاخلاق 《اللّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَلِّني بِحِلْيَةِ الصّالِحين‏》 🔸 حَلَّيْتُ المَرْأةَ تَحْلِيَةً: ألْبَسْتُها الحلي ... ، و تعديته بالباء لتضمينه معنى التزيين 🔵 رياض السالكين في شرح صحيفة سيد الساجدين ج‏3 ص335 🔹 همان طور که ملاحظه می‌شود واژه «تحلیة» به معنای پوشاندن زیور به کسی است (که آن شخص در جمله با نقش مفعولٌ به بیان می‌شود). این استعمال، با فعل و فاعل و مفعول تمام شده، و معنایش نیازی به حرف جرّ «بـ» ندارد. اما در فقره مذکور از دعای صحیفه، مشاهده می‌گردد که واژه «حَلِّ» با حرف جرّ «بـ» استعمال گشته است. این حرف جر در جایی به کار رفته که ظاهراً نیازی به آن نیست. چنین مواردی مظنّه «تضمین» است که اتفاقاً در همین جا نیز چنین است. 🔶 توضیح #تضمین: کلمه «حَلِّ» با این که حرف جر باء را نمیخواهد اما متضمن یک فعل دیگری بوده و به اعتبار آن، حرف جر باء را پذیرفته است. آن فعل تضمین شده، که باید مناسب مقام نیز باشد عبارت است از: «زیِّن» (تزئین کردن با چیزی) که البته با حرف جر باء استعمال می‌شود. پس طبق این توضیحات، عبارت چنین می‌شود: «حَلِّنی [و زَیِّنّی] بحلیة الصالحین» یعنی خدایا مرا بیارای [و تزیینم کن] با زینت صالحان.

🔴 #آشنایی_با_لغات_عربی 🔴 🔵 نامهای «خورشید» در عربی قدیم 🔸 عرب قدیم برای ماه و خورشید نامها و اسمهایی قرار داده بود. آشنایی با این اسامی، برای فهم بهتر برخی متون عربی، نه تنها مفید، بلکه لازم است. ✅ اسامی "خورشید" عبارت بودند از: - ذكاء - الجارية - الجونة - الغزالة - اللاهة - الضّحى - الضّحّ - يوح - الشّرق - حناذ - العين - المؤوّبة - السّراج. ✅ نهاية الأرب في فنون الأدب شهاب الدين احمد بن عبد الوهاب النويرى (677 - 733 ق) ج‏1، ص: 48

🔴 #معرفی_کتاب 🔴 ✅ معجم اعراب الفاظ الصحیفة السجادیة نوشته ام البنین خالقیان

🔴 #یک_اشتباه_ادبی_رایج 🔴 متن دعای فرج گاهی چنین قرائت می‌شود: «... فی هذه الساعة، و فی کل الساعة، ولیاً و حافظاً و...» ✅ باید توجه داشت که مدخول کلمه "کل" باید نکره باشد تا دلالت بر همه افراد بکند و گرنه دلالت بر همه اجزاء خواهد کرد. 🔸 بنا بر این کلمه «ساعة» در «کل ساعة»، باید نکره باشد تا معنای عموم بدهد (فی کل ساعة: در همه اوقات) 🔸 در غیر این صورت اگر با الف و لام خوانده شود معنای عموم افرادی نخواهد داشت، و دارای معنای عمومیت و شمول در اجزاء خواهد بود، که در این جا صحیح نیست.

🔴 #یک_نکته_ادبی 🔴 ✅ مفعول مطلق یک عمل و کاری را (مثلا ضرب) تصور کنید که توسط فاعلی (مثلا زید) به وقوع میپیوندد. برای بیان این واقعه به وسیله الفاظ، میگوییم: «ضَرَبَ زیدٌ». اگر گوینده بخواهد بیانی درباره خود آن کار ذکر کند، مفعول مطلق خواهد بود. مثلاً میگوید: ❇️ ضرَبَ زیدٌ ضَرْباً. در این جا با قید «ضرباً»، توضیحی درباره اصل آن کار داده و وقوع آن را با تأکید بیان کرده ایم تا حتمی بودن وقوع کار را برسانیم (مفعول مطلق تأکیدی)؛ ❇️ ضرَبَ زیدٌ ضَرْبتَینِ. قید «ضربتین» برای بیان «تعداد دفعات وقوع» به کار رفته است (مفعول مطلق عددی)؛ ❇️ ضَرَب زیدٌ ضَرْباٌ شدیداً، که «ضرباً شدیداً» برای بیان نوع و چگونگی وقوع فعل است (مفعول مطلق نوعی)

🔸جدول گونه‌های میراث مکتوب لغوی

🔸جدول گونه‌های میراث مکتوب لغوی (تصویر سبک‌شده)

🔴 #کتاب_روز 1 🔴 🔸نام کتاب : المعجم المفصل فی النحو العربی 🔸نویسنده : عزیزه فوال بابستی 🔸شمار جلد و صفحات : 1268 صفحه در دو جلد 🔸زبان : عربی 🔸ناشر : دار الکتب العلمیة 🔸محل نشر : لبنان - بیروت 🔸نوبت و تاریخ چاپ : اول - سال 1413 هـ.ق 🔸موضوع : #نحو 🔸ساختار کتاب : معجم مفصل الفبائی 🔸مناسب برای : مراجعات اولیه در موضوعات نحوی 🔹حجم : 27.5 مگابایت 🔹قالب : پی دی اف (کیفیت بالا) ▫️ @AlaqemandaneAdabiateArab

🔴 #یک_اشتباه_ادبی_رایج 🔴 🔵 «إنّا لله و إنّا الیه راجعون» ⚪️ بعضی وقتها در ترجمه این آیه، چنین گفته میشود: ❌《همه از خداییم، و به سوی او باز می‌گردیم.》 🔸 در توضیح باید بگوییم این لفظ از دو جمله تشکیل شده: - إنّا لله - و إنّا الیه راجعون آن چه لازم است دقت شود، معنای جمله اول است تا اشتباه معنا نشود. در جمله اول، جار و مجرور (لله) خبر است و با توجه به معنای لام، ظهور در معنای مالکیت یا اختصاص خواهد داشت. پس معنای آیه در ترجمه فوق درست ذکر نشده؛ بلکه صحیحش چنین خواهد بود: ✅ «همه برای خدا هستیم؛ و همه به سوی او باز می‌گردیم.»

🔴 #آشنایی_با_اسامی_عربی 🔴 ✳️ جُمادَیٰ (به ضم جيم، و فتح دال قبل از الف) اسم دو ماه از ماههای هجری قمری است (ماههای پنجم و ششم). 🔹 جُمادَیٰ در لغت به معنای خشک و جامد بوده، چنانکه گفته می‌شود: «عینٌ جُمادَیٰ» یعنی چشم خشک و بدون اشک. 🔹 خصوصیات این کلمه: - معرفه است (علم)؛ - مؤنث است؛ - بر وزن «فُعالَیٰ» است (به ضم فاءالفعل و فتح لام) 🔹 چون اسم دو ماه از ماههای هجری «جُمادَیٰ» است از همین رو برای آن وصفی آورده و معین می‌سازند. از سوی دیگر چون این کلمه، معرفه و مؤنث است، وصفش نیز معرفه و مؤنث می آید: 🔵 جُمادَیٰ الأولیٰ 🔵 جُمادَیٰ الثانیة (یا جُمادَیٰ الآخِرة). اعراب این ترکیب چنین است: ♦ جُمادَیٰ: بر حسب نقشش در کلام اعراب می گیرد (که البته به جهت الف بودن آخرش، اعرابش ظاهر نیست)؛ ♦ الأولی یا الثانیة، یا الآخرة: صفت برای جُمادَیٰ.

🔴 #یک_نکته_صرفی 🔴 در کتابهای صرفی درباره ساخت فعل امر معلوم چنین آمده که لام امر بر صیغه های غایب و متکلم مضارع وارد می‌شود (امر به لام)؛ اما در صیغه های مخاطب، بدون اتصال لام امر و فقط با تغییر صیغه ساخته می‌شود (امر به صیغه). ر.ک: صرف ساده ص۸۳ و ... ✳️ اما به نظر می‌رسد: - اولاً از جهت عقلایی مانعی از امر به لام برای مخاطب وجود ندارد؛ بلکه اتفاقاً معنای امر به لام در مخاطب نیز مورد نیاز است: 🔸اضرب: بزن 🔸لتضرب: باید بزنی - ثانیاً: در این مورد استعمال عرب فصیح نیز -هر چند قلیل- وجود داشته است. ✅ در نتیجه میتوان حکم کرد که امر مخاطب علاوه بر صورت غالبی آن که همان امر به صیغه است، امر به لام نیز دارد. در مورد دخول لام امر بر صیغه های مخاطب، تعبیر عباس حسن در النحو الوافی چنین است: 🔵 «قیاسی فصیح مع قلته» 🔵 📖 ج۴ ص۳۸۲ (چاپ قدیم) @AlaqemandaneAdabiateArab