🖋نقش جامع در نظام اصولی محقق خویی(ره) بخش دوم 📕برگرفته از خارج اصول استاد#آیت_الله_فرحانی ✍مقرر: حجت الاسلام مهدی سلامتیان 🔰سابقا گفته شد که با توجه به اینکه محقق خویی جامع را در دو محل از بحث، مورد بررسی قرار داده اند دو سوال بوجود می آید و به تفصیل پاسخ آن‌ها داده شد اما علاوه بر این، استاد محترم ملاحظه بسیار مهمی را بر نگاه محقق خویی (ره) به جامع داشته اند و در این بخش از تقریر، این ملاحظه را مورد تحلیل و بررسی قرار می دهیم 🔷محقق خویی در انتهای بحث مقدماتی اصول خود، می فرمایند : فأقول: ان موضوع علم الأصول هو: (الجامع الّذي ينتزع من مجموع مسائله المتباينة) كعنوان ما تقع نتيجة البحث عنه في طريق الاستنباط و تعيين الوظيفة في مقام العمل." (محاضرات، جلد ۱، صفحه۳۱) ایشان جامع علم را موضوع علم معرفی کردند و تمایز را به آن دانستند. استاد فرحانی این تلقی را را صحیح نمی دانند و معتقدند که این بیان سبب خلط و تهافت در مبنا خواهد شد استاد می فرمایند: "اگر نگاه من به علم، نگاه به یک مرکب اعتباری باشد. واحد بالاعتبار می شود و خود به خود وقتی واحد بالاعتبار و مرکب اعتباری شود جامع لازم دارد و جامع را باید با اثر آن معرفی کنیم اما این جامع ، موضوع اصطلاحی نیست که من بگویم لابد لکل علم من موضوع....."(ابتدای جلسه ۱۶) 💠شرح: اصولیین علاوه بر اینکه به بحث ملاک تمایز رسیدگی می کنند و مبنایی را اتخاذ می کنند، به بحث دیگری به نام موضوع علم اصول می پردازند و طرح بحث دوم هیچ ملازمه با اتخاذ موضوع در بحث ملاک تمایز ندارد زیرا برخی از اصولیین مثلا در سرفصل ملاک تمایز قائل به تمایز به جامع محمولات شده اند ولی در بحث موضوع علم اصول ، اظهار نظر کرده اند و موضوعی را معرفی کرده اند . و این بدین معناست که از نظر آنها موضوع در بحث ملاک تمایز با موضوع علم اصول مشترک لفظی هستند .( استاد موضوع مطرح شده در بحث موضوع علم اصول را به " ما فی حالاته ینظر " معنا می‌کنند .) استاد فرحانی می فرمایند اگر در سازمان فکری مشهور اصولیین، قصد اظهار نظر دارید می توانید تعبیر به موضوع کنید و اگر جامع ملاک شود نمی توان آن را در سازمان مشهور جای داد و آن را موضوع تلقی کرد. سازمان جامع ابتدا و انتهای خاص خود را دارد و نمی توان آن را موضوع به معنای اول یا دوم یا غرض و.. دانست . بلکه هر گاه علم به معنای مجموعه گزاره ها و مرکب اعتباری در نظر گرفته شد به جامع نیاز پیدا می‌کنیم و جامع هم اثر و معرف خود را دارد و چون اعتباری است میز آن با بقیه علوم هم اعتباری خواهد شد و مکانیزم خاص خود را خواهد داشت. نکته پایانی: به نظر می رسد که محقق خویی تمایز به موضوع را قبول نکرده است و توضیحاتی که در ابتدای کتاب فرموده اند کاملا مشعر به این نکته است و عبارتی که مورد بحث ما بود در فرض " لو سلم " بوده است لذا فرمود " و ان ابیت الا ان یکون لکل علم موضوع ... فاقول.." لذا ظاهرا ایشان قصد داشتند برای قائلین به موضوع، راه حلی برای فرار از اشکالاتی که فرمودند مطرح کنند.(این نکته، در بیانات استاد وجود ندارد و منشا آن، قرائن موجود در کلمات محقق خویی می باشد .) منابع بحث: 📕خارج اصول استاد فرحانی، سال ۱۴۰۱ ، جلسه ۱۰ و انتهای جلسه ۱۱ و جلسه ۱۴ و جلسه ۱۶. 📕محاضرات فی علم الاصول ج ۱، ص ۲۰ و ص ۳۱ #فقه_الخمینی #خارج_اصول @albayann

#اطلاعیه 📚 برنامه تدریس استاد آیت الله فرحانی (حفظه الله) در سال تحصیلی ۱۴۰۲_۱۴۰۳ 📆 تاریخ شروع کلاس ها: چهارشنبه ۲۹ شهریورماه 📍مکان جلسات تدریس استاد: نماز خانه مدرسه فقهی امیرالمومنین علیه السلام ⚠️توجه: عزیزان میتوانند صوت درس های استاد را از کانال زیر دریافت نمایند. @ostad_farhani #خارج_فقه #خارج_اصول #درس_تفسیر #فقه_معاصر @albayann