#پرونده_علمی_1 #روش_شناسی_تفقه_7 #آیات‌الاحکام ✔بخش قابل توجهى از آيات قرآن را #آيات‌الاحكام تشكيل مى‌دهد، كه همين بخش از آيات در راستاى استنباط احكام مورد نظر بوده و هست. آيات الاحكام- چنانكه در مقالات پيشين يادآور شديم- به رقمى حدود پانصد آيه مى‌رسد، كه در طول سالهاى پس از هجرت در مدينه به تدريج و در مناسبتهاى گوناگون نازل شده است و از اين رو، بايد آيات الاحكام را در ميان آيات مدنى جستجو كرد.انديشمندان بزرگ عالم فقاهت در قرون متمادى، بسيار كوشيده‌اند كه با تحقيق بيشتر در آيات الاحكام، ضمن استنباط به دقايق علمى و نكات فقهى بسيارى دست يابند كه بسيارى از اين تحقيقات اكنون نيز در دسترس ما قرار دارد. 🔺آن گونه كه علامه بزرگ، سيد حسن صدر در كتاب ارزشمند «تأسيس الشيعه للعلوم الاسلامية» (ص 321) بيان مى‌كند، #اولين‌كتاب را در اين باره محمد بن سائب كلبى (م- 146) هجرى قمرى تأليف نموده كه اين نظريه را ابن نديم در كتاب «الفهرست» (ص 57) تأييد نموده و مى‌نويسد: «كتاب احكام القرآن للكلبي رواه عباس». 🔺 بعضى معتقدند كه نخستين تحقيق در اين باره، توسط محمد بن ادريس شافعى (م- 204 ه‍ ق)- پيشواى مذهب شافعى- انجام شده است. چنانكه علامه جلال الدين عبد الرحمن سيوطى (م- 911 ه‍ ق) در كتاب «الاوائل» اين حقيقت را پذيرفته و مى‌نويسد: «امام شافعى نخستين مؤلف در موضوع آيات الاحكام است». 🔺 در اين ميان با توجه به تقدم زمانى علامه بزرگ محمد بن سائب كلبى(از بزرگان شیعه)، نسبت به محمد بن ادريس شافعى و قاسم ابن اصبغ بياتى، ديدگاه نخست صحيح‌تر به نظر مى‌آيد.‌‌ ر.ک. منابع اجتهاد. از آیت الله جناتی شاهرودی. @alfigh_alosul

#پرونده_علمی_1 #روش_شناسی_تفقه_8 #آیات‌الاحکام ✔ فهرست برخی منابع فقهی از علمای شیعه که در قالب #آیات‌الاحکام نگاشته شده، به شرح ذیل است؛ 🔺 آيات الاحكام، تأليف محمد بن سائب كلبى (م- 146 ه‍ ق) و اين كتاب غير از تفسيرى است كه او در رابطه با كل قرآن نگاشته است. 🔺 تفسير الخمسمائة آيه فى الاحكام، تأليف مقاتل بن سليمان خراسانى بلخى (م 150 ه‍ ق) 🔺 تفسير آيات الاحكام، تأليف هشام بن محمد بن سائب كلبى كوفى (م- 206/ 204 ه‍ ق) 🔺 احكام الاحكام، تأليف عباد بن عباس طالقانى (م- 385 ه‍ ق) 🔺 شرح آيات الاحكام، تأليف اسماعيل بن عباد (م- 385 ه‍ ق) 🔺 الابانه عن معانى القراءات، تأليف مكى بن ابى طالب قيسى (م- 437) 🔺 فقه القرآن فى آيات الاحكام، تأليف قطب راوندى (م- 573) 🔺 تفسير آيات الاحكام، تأليف محمد بن حسين بيهقى نيشابورى (م- حدود 576) 🔺 النهاية فى تفسير الخمسمائة آيه فى الاحكام، تأليف احمد بن عبد اللّٰه متوج بحرينى (م- حدود 771) 🔺 كنز العرفان فى فقه القرآن، تأليف فاضل مقداد بن عبد اللّٰه سيورى اسدى حلى (م- حدود 826) اين كتاب به فارسى وارد و ترجمه شده است. ✔ کتابهایی که از دوران امامین صادقین (سلام الله علیهما) تا قرن نهم هجری پیرامون #فقه‌القرآن نگاشته شده است. ر.ک.منابع اجتهاد. از آیت الله جناتی شاهرودی @alfigh_alosul

#پرونده_علمی_1 #روش_شناسی_تفقه_9 #آیات‌الاحکام ✔ آیت الله سبحانی(دام ظله) به دو شیوه تدریس #آیات‌الاحکام اشاره می کنند و روش غالب شیعه را چنین شرح می دهند: ✔ و يمكن دراسة آيات الاحكام من جانبين‌: 🔺 الأَوّل: أن يبحث فيها حسب ترتيب السور كما عليه أكثر الكتب المؤَلّفة عند أهل #السنّة، كالجصاص و ابن العربي و غيرهما، و هذا ما لا نستحسنه، لَانّ القرآن حينما يتناول بحث الجهاد لا يتطرق إليه في سورة واحدة، بل يبثّها في عدة سور، فالفقيه الذي يريد استنباط أحكام الجهاد من القرآن فلا بدّ له من المراجعة لتلك الآيات في عدة سور.و هو يأخذ منه وقتاً كثيراً و لا يصل إلى المقصد إلّا بعد جهد و مشقة. 🔺 الثاني: ما هو الدارج عند #الشيعة، و هو دراستها حسب المواضيع الفقهية، فمثلًا يبحث عن كل من آيات الطهارة و الصلاة و الصوم و الزكاة و الخمس .. في باب على حدة، و هذا ما يطلق عليه التفسير الموضوعي في إطار خاص. ✔ جهت عدم جسارت محضر دوستان فرهیخته، ترجمه نمیکنم.🌹 ر.ک.مصادرالفقه الاسلامی و منابعه، ص 32 @alfigh_alosul

#پرونده_علمی_1 #روش_شناسی_تفقه #آیات‌الاحکام ✔استاد شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی(زیدعزه): 🔺 بحث از آيات الاحكام تأثير بسيار مهمى در فقه دارد. اگر يك مراجعه‌‌اى بفرماييد، فقهايى كه در مباحث فقهى به بحث آيات الاحكام توجه بيشترى كردند بحث‌‌هاى فقهى شان دقيقتر و عميقتر است. علاوه بر اينكه مستند اولى و اصلى ما در همه امور قرآن است و لذا بايد اين بحث مطرح بشود. 🔺 من يادم هست كه والد راحل ما رضوان الله عليه يكى از نكاتى كه هميشه تأسف می‌‌خوردند اين بود كه در حوزه‌‌هاى علمى ما آنطورى كه بايد وشايد اين بحث آيات الاحكام مورد توجه قرار نمی‌‌گيرد؛ و خود ايشان در بحث فقه هرجا به يك مناسبتى به يك آيه شريفه می‌‌رسيدند تأمل زيادى می‌‌كردند و نكاتى را استنباط می‌‌كردند كه ما اين نكات را در كلمات ديگران قبل از آن نديده بوديم. منبع: سایت. جلسه اول آیات الاحکام. @alfigh_alosul