#نشست_علمی 🔹روش‌شناسی‌فقه‌واجتهاد(بخش سوم) ☘️استاد علیدوست بدون تردید معتبرترین منبع برای تبیین مقاصد شریعت، قرآن کریم، احادیث معتبر و عقل است و اگر برخی عالمان شیعه و اهل سنّت در این خصوص نظراتی دارند، در واقع بیان درک عقل، تفسیر، ترجمه آیات و احادیث وارد شده در این زمینه است. بنابراین در تفسیر مقاصد شریعت باید به این سه منبع و اصل معتبر، مراجعه کرد. همچنین در کشف و تفسیر مقاصد شریعت نباید از این نکته غافل ماند که این مقاصد در راستای رسیدن به هدف خلقت است؛ زیرا پیگیری دو هدف متفاوت در تکوین و تشریع، با حکمت خداوند سازگار نیست و از آنجا که قرآن، حدیث و عقل، آشکارا معرفت خداوند و پرستش آگاهانه او را هدف خلقت تمام موجوداتی که برایشان پیامبر و کتاب آسمانی فرستاده شده می دانند، طبیعتاً در تشریع نیز همین هدف مد نظر بوده است. البته آنچه ذکر شد، هدف نهایی خلقت است به گونه ای که وقتی این هدف مطرح می شود، پرسش از هدف خلقت و تشریع، پاسخ کافی می یابد و از بین می رود؛ زیرا پاسخ به جایی می رسد که ارزش ذاتی پیدا می کند و فراتر از آن، ارزش دیگری قابل تصور نیست؛ ولی گاهی در آیات قرآن و روایات، اهداف دیگری نیز به چشم می خورد که در واقع مقدّمات آن هدف اصلی است. به عنوان مثال قرآن کریم می فرماید «کَانَ النَّاسُ اُمَّهً وَاحِدَهً فَبَعَثَ اللّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَ مُنْذِرِینَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ…» مردم گروهی واحد بودند. فطرتی داشتند و با آن زندگی می کردند؛ خداوند پیامبرانی را به سوی ایشان فرستاد تا آنها را هدایت کنند، بشارت و انذار دهند و با پیامبران منطق روشن و کتاب گویا و به حق فرستاد تا به اختلافات مردم رسیدگی کنند. همچنین می‌فرماید«لَقَدْ أرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالبَیِّنَاتِ وَ أنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَ الْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» هر آینه پیامبران را با دلیل های روشن، همراه با کتاب و قانون فرستادیم تا مردم به عدل و قسط قیام کنند. واضح است تبشیر و انذار، رفع اختلاف امت، قیام به عدل و قسط و نیز اموری مانند اینها که در آیات و روایات گوناگون، هدف فرستادن پیامبران و کتاب های آسمانی شمرده شده، مقدّمات تحقّق علّت غایی خلقت و تشریع به شمار می آیند. - شریعت به معنای اخصّ از آنچه ذکر شد نتیجه می گیریم شریعت به معنای اخصّ آن، یعنی مجموعه احکام با اهداف اوّلیه، میانه و نهایی محدود شده و خداوند متعال شریعتی جعل فرموده که تأمین کننده این اهداف باشد؛ مثلاً قوانین اقتصادی اسلام چنان تنظیم گردیده که تأمین کننده قسط و عدل در جامعه باشد، این هدف اوّلیه است. با اجرای عدالت اقتصادی و اجتماعی، استعدادها شکوفا شده و زمینه ها آماده می شود و موانع رشد و تعالی برطرف می گردد؛ این غایت میانی است و در نهایت بشر به تکامل نهایی یعنی معرفت خداوند و پرستش آگاهانه وی دست می یابد که این مقصد نهایی است. - مقاصد شریعت و فقه فقه دانش و مجموعه ای از مسائلی است که کاشف و بیانگر شریعت می باشد. به دیگر سخن، فقه آینه ای است که شریعت در آن منعکس می گردد. فقه حاصل اجتهاد بوده و اجتهاد اعمّ از این است که مجتهد را به حکم الهی واقعی برساند و آن را منجّز نماید، یا به حکم ظاهریِ معتبر در زمان شک رهنمون سازد و موجب تعذیر گردد و از عتاب و عقاب ایمن گرداند. بر این اساس، نتیجه اجتهاد و گزاره های فقهی گرچه امکان دارد مطابق شریعت به معنای حکم و مجعول واقعی الهی نباشد و از این جهت فقیه خطا نماید، لکن همیشه مطابق شریعت به معنای اعم از حکم الهی واقعی و ظاهری(مجعول در زمان شک) است و از این جهت در صورتی که اجتهاد، فنّی و منضبط باشد، امکان تصور خطا و عدم مطابقت فقه با شریعت وجود ندارد. 🔹- تقسیم نصوص دینی نصوص دینی یعنی آیات قرآن و روایات صادر از ائمه معصومین(ع) در یک نگاه کلی به دو قسم تقسیم می گردد؛ قسم اوّل نصوصی است که بیانگر شریعت و مقرّرات الهی است و از شارع به وصف این که قانون گذار است به منصه ظهور رسیده و در قالب گزاره ای انشایی یا خبری(لکن به انگیزه انشا)، متکفّل بیان حکم وضعی یا تکلیفی می باشد. بسیاری از آیات قرآن و احادیثِ بی شماری از پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) از این گروه است و از آنجا که این نصوص، سند و دلیل مجتهد برای کشف شریعت الهی به شمار می رود، عالمان اصول فقه و فقه از این ها به اسناد، منابع، ادلّه و مدارک احکام تعبیر می کنند. خاصیّت بیشتر این نصوص همچون موادّ قانونی موضوعه توسط انسان ها، وضوح و روشنی مدلول آنها است. #نشست_علمی #روش_شناسی_اجتهاد #استاد_علیدوست ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نشست_علمی 🔹روش‌شناسی‌فقه‌واجتهاد(بخش چهارم) ☘️استاد علیدوست چنان که دلالت بر حکم، از ویژگی جدایی ناپذیر آنها محسوب می شود. مثلاً دو آیه و لا تلبِسُوا الْحَقَّ بِالبَاطِلِ وَ تَکْتُمُوا الْحَقَّ وَ أنتُمْ تَعْلَمُونَ وَ أقِیمُوا الصَّلَاهَ وَ آتَوُا الزَّکَاهَ وَ ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ، بیانگر پنج تکلیف یعنی: نهی از آمیختن حق به باطل؛ نهی از کتمان آگاهانه حق؛ امر به نماز، زکات و رکوع است. این دو آیه، سند فقیه در فتوا به حرمت در دو مورد اوّل و وجوب در سه مورد اخیر می باشد. برخی تکالیف(نماز و زکات) که در این دو نص شرعی بیان گردیده، هرچند نیازمند بیان شرعی بوده تا حدود و کیفیت و شرایط آن روشن گردد، اما در نهایت دلالت بر عملی مشخص با آغاز و انجامی معلوم دارد به گونه ای که پس از بیان شرعی، مصادیق آنها در خارج واضح است و از مکلّف خواسته می شود آن را انجام دهد. همچنین در آیه یستَفْتُونَکَ قُلِ اللّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلَالَهِ اِنِ امْرُؤء هَلَکَ لیسَ لَهُ وَلَدء وَ لَهُ اُخْتء فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَ هُوَ یَرِثُها اِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وَلَدء فَاِن کانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهما الثُّلُثَانِ ممّا تَرَک و إنْ کانوا اِخْوَهً رجالاً و نسأً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الاُنثَیَیْنِ، قانون گذار، چهار حکم وضعی را در مورد ارث بیان کرده است. در این آیه، ارث خواهر واحد از برادری که فرزند ندارد؛ ارث برادر از خواهر فاقد فرزند؛ ارث دو خواهر(و بیشتر) از برادر و دو برابر بودن ارث برادران از خواهرانِ میّت، بیان گردیده است. آیه مزبور سند فقیه در فتوایی است که در این چهار مورد، صادر می نماید. لازم به ذکر است که اَسناد موردِ اعتماد فقیه، منحصر به قرآن و سنّت نیست. نظر مشهورِ فقیهان شیعه این است که قرآن، سنّت، اجماع و عقل منابعی هستند که صلاحیت بیان حکم شرعی را دارند. فقیهان اهل سنّت هرچند بر منبع بودن قرآن وسنّت اتفاق دارند، ولی در بقیه منابع و تعداد آنها اختلاف فراوانی دارند تا جایی که برخی چون نجم الدین طوفی، منابع استنباط را به و برخی منبع دیگر بر آنچه طوفی ذکر کرده، افزوده اند. قسم دوم، آیات و روایاتی است که بیانگر حکم و قانون نیست؛ بلکه مقاصد کلی شریعت یا حکمت حکمی را بیان می نماید. این نصوص نه برای بیان شریعت؛ بلکه گزاره هایی خبری هستند که از مقصد و عللِ احکام خبر می دهند و اگر در قالب گزاره ای انشایی چون یا ایُّهَا الناسُ اعْبُدُوا ربّکم و یا ایُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا الّلهَ تعبیر شوند، بیانگر حکم و تکلیف ویژه ای نیستند؛ بلکه خطوط کلی رسالت یا علتی از علل شریعت را می فهمانند و باید مصداق یا مصادیق و راه های حصول آن ها در قالب فرمان هایی خاصّ از قبیل فرمان به نماز، روزه و حجّ بیان گردد، بدون این که تکلیفی بیاورد و موضعی را روشن نماید. نکته دیگر، آنکه با توجّه به رابطه فقه و شریعت از سویی و شریعت و مقاصد از سوی دیگر، چه ارتباطی بین فقه و اجتهاد، با مقاصد وجود دارد آیا اصولاً فقه و اجتهاد با مقاصد شریعت ارتباط دارد یا نه و بر فرض ارتباط، فقیه تا چه اندازه باید در مراحل استنباط و کشف و تبیین شریعت، به مقاصد شریعت توجّه نماید، آیا باید مقاصد و نصوص بیان کننده مقاصد را به طور کلی کنار نهاد و با اکتفا به اسناد به ظاهر اسناد و ادلّه بیانگر حکم، اکتفا کرد یا با محور قرار دادن اسناد به مقاصد هم توجه کرد، یا باید نص پذیر و مقاصد محور بود و اصالت را در اجتهاد به مقاصد داد و با نصّ مبیّن آن، معامله سند کرد. حتّی در تعارض مقاصد با ادلّه شرعیه، مقاصد را بر ادلّه مقدم کرد، یا در مقابلِ راه اوّل، باید نصوص شرعی را کنار گذاشت و به مقاصد اکتفا کرد، یا باید راه دیگری برگزید؟ با این توضیح که فقیه باید در کشف احکام به ادلّه اعتماد کند؛ ولی در تفسیر آن، مقاصد شریعت و علل احکام را در نظر بگیرد و با توجه به مقاصد و علل احکام، نصوص شرعیِ متکفّل حکم را تفسیر و تبیین کند. (اکتفا به نص با نظارت بر مقاصد) در پایان دو چیز را در فقه فراموش نباید کرد یکی انضباط فقهی که همان فقه جواهری است؛ در این صورت به تراث گذشتگان احترام می گذاریم. دوم نگاه کردن به اقتضائیات زمان ومکان. #نشست_علمی #روش_شناسی_اجتهاد #استاد_علیدوست ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

💠 #خارج_فقه86_مکاسب_نوع سوم: بخش اول 💢 استاد علیدوست 🔆 خارج فقه مکاسب محرمه: نوع سوم: اعیان فاقد منفعت ♻️ تعداد جلسات : 10 (1-10) ✅سال تحصیلی: 86 💠💠💠💠💠 #استاد_علیدوست #خارج_فقه #مکاسب_محرمه #نوع_دوم_مکاسب_محرمه #خارج_فقه86 ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

💠 #خارج_فقه86_مکاسب_نوع سوم: بخش دوم 💢 استاد علیدوست 🔆 خارج فقه مکاسب محرمه: نوع سوم: اعیان فاقد منفعت ♻️ تعداد جلسات : 6 (11-16) ✅سال تحصیلی: 86 💠💠💠💠💠 #استاد_علیدوست #خارج_فقه #مکاسب_محرمه #نوع_دوم_مکاسب_محرمه #خارج_فقه86 ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

💠 #خارج_فقه86_مکاسب_نوع چهارم- بخش اول (بخش سوم سال 86) 💢 استاد علیدوست 🔆 خارج فقه مکاسب محرمه: نوع چهارم: ما یحرم الاکتساب به ♻️ تعداد جلسات : 10 (16-25) ✅سال تحصیلی: 86 💠💠💠💠💠 #استاد_علیدوست #خارج_فقه #مکاسب_محرمه #نوع_دوم_مکاسب_محرمه #خارج_فقه86 ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

💠 #خارج_فقه86_مکاسب_نوع چهارم- بخش دوم (بخش چهارم سال 86) 💢 استاد علیدوست 🔆 خارج فقه مکاسب محرمه: نوع چهارم: ما یحرم الاکتساب به ♻️ تعداد جلسات : 10 (26-35) ✅سال تحصیلی: 86 💠💠💠💠💠 #استاد_علیدوست #خارج_فقه #مکاسب_محرمه #نوع_دوم_مکاسب_محرمه #خارج_فقه86 ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

💠 #خارج_فقه86_مکاسب_نوع چهارم- بخش سوم (بخش پنجم سال 86) 💢 استاد علیدوست 🔆 خارج فقه مکاسب محرمه: نوع چهارم: ما یحرم الاکتساب به ♻️ تعداد جلسات : 10 (36-45) ✅سال تحصیلی: 86 💠💠💠💠💠 #استاد_علیدوست #خارج_فقه #مکاسب_محرمه #نوع_دوم_مکاسب_محرمه #خارج_فقه86 ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

🔻هشتک های کاربردی کانال دروس استاد علیدوست: 🔹 مباحث درس خارج فقه با هشتک: #خارج_فقه 🔹مباحث مربوط به نوآوری های علمی استاد با هشتک: #نوآوری_های_استاد 🔹مباحث مربوط به نکته های علمی و روش شناختی با هشتک: #نکات_علمی 🔹مباحث مربوط به نکته های اخلاقی با هشتک: #نکته_اخلاقی 🔹مباحث مربوط به ولایت فقیه از نگاه استاد با هشتک: #ولایت_فقیه 🔹مباحث مربوط به فقه حکومتی از نگاه استاد با هشتک: #فقه_حکومتی 🔹یادداشت های علمی استاد با هشتک: #یادداشت_استاد 🔹مباحث و صوت نشستهای علمی استاد، با هشتک: #نشست_علمی 🔹مباحث مربوط به دیدگاه های انقلابی استاد، با هشتک: #نکته_انقلابی 🔹معرفی مقالات استاد با هشتک: #معرفی_مقالات_استاد ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نکته_اخلاقی 🔅 استاد علیدوست: 🔻 عاقل تعطیلی ندارد! 🔹هر #انسان_عاقلی #تعطیلی را از زندگی خود حذف می کند، و به جای پان برنامه ای را به برنامه دیگر تبدیل می کند، تا چه رسد به #فرهیختگان... ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

💠 #خارج_فقه86_مکاسب_نوع چهارم- بخش چهارم (بخش ششم سال 86) 💢 استاد علیدوست 🔆 خارج فقه مکاسب محرمه: نوع چهارم: ما یحرم الاکتساب به ♻️ تعداد جلسات : 10 (46-55) ✅سال تحصیلی: 86 💠💠💠💠💠 #استاد_علیدوست #خارج_فقه #مکاسب_محرمه #نوع_دوم_مکاسب_محرمه #خارج_فقه86 ✅ کانال دروس استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh