🔰 موضوع: جایگاه مصلحت در فقه (#بخش_ششم) مثال دوم؛ حضرت امام بحثی در مورد اختیارات حاکم دارد. می‌دانید که فقهای ما جعل احکام تکلیفی را جزو اختیارات حاکم می‌دانند و این را معمولاً قبول می‌کنند؛ یعنی فقیه که حاکم شرع است به خاطر مصلحت می‌تواند امری را بر کسی واجب کند و بر کسی امری را حرام کند. مگر امام صادق نکاح متعه را برای بعضی از اصحاب حرام نکردند؟ گفتند شماها نکاح متعه نکنید؛ چون وقتی می‌روید نکاح متعه می‌کنید، ممکن است خودتان اشباع بشوید، اما به ضرر شیعه تمام می‌شود. در کتاب فقه و مصلحت هم روایت این موضوع آمده است و هم کسی که مورد نهی واقع شده است؛ اگر خواستید ببینید. یک بحث مهمی که از مسائل روز کشور هم است، نمی‌دانم این مسائل را دنبال کردید یا نه، این است که آیا فقیه و حاکم شرع می‌تواند به‌حکم وضعی اقدام کند یا نه؟ بعضی‌ها می‌گویند نه فقیه می‌تواند مثلاً تعداد نجاسات یا مطهرات را کم یا زیاد کم کند. ممکن است اختلاف فقهی باشد: سید مرتضی بگوید سرکه مطهِّر است و فقیه امروز ما بگوید سرکه مطهِّر نیست و اضافه کند. می‌گویند نه اینکه یک نکاح حلال را بگوید حرام است و نکاح حرام را بگوید حلال است. ولی اگر ما پای مصلحت را به میان آوردیم، ممکن است جعل برخی از احکام وضعی را به‌عنوان حکم موقت حکومی تغییر دهیم و براساس آن بگوییم که اگر مصلحت اقتضا بکند، این حکم حرام، جایز است. من سه نفر از فقها را پیدا کردم که عنصر مصلحت را در جعل برخی از احکام وضعی دخالت می‌دهند: مرحوم نراقی، مرحوم آقای صدر و مرحوم امام خمینی. چون بحث ما راجع به امام خمینی است، بگذارید عبارت ایشان را بخوانم؛ ولو آقای نراقی و مرحوم صدر هم کمتر ندارند. ایشان عبارتی در اواخر تحریر الوسیله دارد که می‌فرماید: «للامام و والی الملسمین أن یعمل ما هو صلاح للمسلمین من تثبیت سعر او صنعة او حصر تجارة او غیرها مما هو دخیل فی النظام و صلاح للجامعة». یعنی فقیه ممکن است بگوید مثلاً بیع فلان چیز باطل است. می‌گوید باطل است، نمی‌گویم ممنوع است تا بگویند خب، ممنوع را ما حرفی نداریم؛ اینجا بحث ممنوعٌ و حرامٌ نیست، بلکه بحث بطلان است. اگر فقیه ما دید که اسرائیل، رژیم اشغالگر قدس برخی از مناطق عراق را می‌خرد و پشت گوش ایران دارد یک اسرائیل جدید درست می‌کند، حالا شما هرچه بگویید این معامله حرام است، او اصلاً گوشش بدهکار این حرف‌ها نیست. اما اگر فقیه ما بگوید این معامله باطل است و ملک این شخص نمی‌شود و باید این زمین مصادره بشود، آنوقت این‌ها احکام وضعی دارد که البته احکام تکلیفی هم دارد. ایشان می‌گوید البته «بشرطها و شروطها و شرایط‌ها». سال گذشته یک بحثی راجع به الزام متعاملین به بستن قرارداد در معاملات غیر منقول مطرح شد که اوایل این بحث بود که بگوییم اصلاً این معاملات باطل است؛ ولی بعداً به خاطر جهاتی مطرح شد که نه، حالا نمی‌گوییم باطل است، فقط حاکمیت پشتیبانی نمی‌کند. ولی خب، به نظر ما راه بسته نیست. حالا این صحبت من را بعضی‌ها نگیرند و بدون مقدمه و بدون مؤخره در جایی استفاده کنند. متأسفانه ما این‌جور بزرگوارانی داریم که عنایت دارند و قصد قربت‌شان‌هم زود می‌آید. پس بخش دوم این شد که ما باید ببینیم موضع کلامی‌مان چیست؟ از کلام شروع کنیم: آیا ما احکام را تابع مصالح و مفاسد می‌دانیم یا نه؟ اگر دانستیم، آیا برای فقیه قابل ادارک است یا قابل ادراک نیست؟ اگر پذیرفتیم که قابل ادارک است، آن‌وقت بحث می‌شود که ما دوتا گفتمان داریم. مثال‌هایی هم که زدم، برای این بود که این دوتا گفتمان را با هم مقارنه کنیم. لذا می‌بینید خیلی‌ها نه تثبیت قیمت را قبول دارند، نه قیمت‌گذاری را که به‌نوعی همان تثبت قیمت است، نه حصر تجارت را قبول دارند، نه اینکه فقیه حق اختیار احکام وضعی دارد قبول دارند. البته من هم عرض می‌کنم که اگر مصلحت اقتضا کند در مسائل اجتماعی قابل طرح است، آن‌هم به‌طور موقت؛ وگرنه، معلوم است که فقیه نه می‌تواند نکاح صحیح را باطل کند نه نکاح باطل را صحیح کند. #نشست_علمی #مصلحت #امام_خمینی ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

🔰 موضوع: جایگاه مصلحت در فقه (#بخش_هفتم) 🔹مصلحت؛ ضرورت خطرناک و اما بحث سوم را چون وقتم تمام شد، خیلی کوتاه در قالب چند نکته مطرح می‌کنم. نکته اول اینکه بحث از مصلحت، یک ضرورت خطرناک است؛ یعنی اگر رهایش کنیم، ممکن است به‌جاهای خطرناکی برسد. از یک‌جهت ضرورت است، چون واقعاً نگاه فقیه را مشخص می‌کند؛ مگر فقیه می‌تواند بگوید من به مصلحت نگاه ندارم؟ اما از جهت دیگر اگر سر از مصالح مرسله و فقه‌های ژورنالیزم و پوپولیزم دربیاورد، خطرناک است. نکته دوم این است که مرحوم امام بحث مصلحت را در فقه، چه در بعد نظری که برای‌تان نقل کردم و چه در بعد عملی توجه کرد و در عمل مثل تشخیص مصلحت نظام پیش برد. اما سوگمندانه و سوگمندانه این نگاه رشد خودش را نداشته است. من به‌عنوان یک طلبه در چنین شبی، دوازدهم خرداد 1403 در مراسم دارالشفا به مناسبت سی‌وپنجمین سالگرد این مرد بزرگ، عرض می‌کنم که با بعضی از فضاها آینده روشنی نمی‌بینم؛ یعنی گاهی فضاها دست کسانی است که مال این کارها نیستند. با اینکه مکاسب، رسائل و کفایه را خوب می‌گویند و تراث را آشنایند، اما مال این بحث‌ها نیستند. می‌دانم این حرف فردا سوء استفاده می‌شود و خیلی چیزها روی این بسته می‌شود، ولی بگذار من عرضم را بگویم که ما کار خودمان را می‌کنیم، آن‌ها هم کار خودشان را بکنند و خداوند هم کار خودش را می‌کند. کسانی که صدای من را می‌شنوند: چه بزرگانی که در خدمت‌شان هستیم، اساتید، شما و کسانی که صدای ما را می‌شنوند و چه کسانی که تصمیم می‌گیرند، به نظر من باید روی این یک مقداری بیشتر فکر و توجه کنند. این مسئله درست مثل چیزی است که گویا پایین کوه بود و مرحوم امام یک‌باری آن را چند متری بالا برد، اما تا قله هم نرساند. من اهل مبالغه نیستم که که بگویم ایشان آن را به قله برد، کار را تمام کرد و حرف آخر را ایشان زد. اگر کسی این‌ها را معتقد است بگذار بگوید. ولی من می‌گویم ایشان این بار را تا وسط‌های کوه برد و حالا ما باید این بار را یواش‌یواش بالا ببریم. ما هم نمی‌توانیم آن را به قله برسانیم، بلکه فقط تلاش داریم که یک‌کمی آن را بالاتر ببریم. اما یک عده دارند این بار را دوباره پایین می‌آورند؛ وقتی در درس‌هایی بیان می‌شود که عقل ما درک نمی‌کند، مصلحتی نیست و فقیه نباید اهداف عالی شریعت را در نظر بگیرد، آنوقت این قاعده ملازمه کبرایی است که اصلاً صغرا ندارد، این معنایش پایین آوردن این بار است. ولی به‌هرحال، خداوند خودش حافظ حق است و انشاءالله شما جوان‌ها و بزرگان این بار را بالا ببرید. الحمد لله رب العالمین. #نشست_علمی #مصلحت #امام_خمینی ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نشست_علمی #مقاصد_الشریعه 🔰موضوع: جایگاه مقاصد الشریعه در استنباط احکام 🎙با حضور و ارائه: آیت الله ابولقاسم علیدوست زیدعزه ⏰ زمان دوشنبه 15 مرداد ساعت ۱۲ 🏢 مشهد، جامعة المصطفی العالمیة، طبقه اول - اتاق جلسات #نشست_علمی #مقاصد_الشریعه #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_علمی شماره 63 نشست علمی با موضوع: بایسته ها و آسیب های فقه معاصر 🎤 ارائه توسط استاد محترم حضرت آیة الله ابوالقاسم علیدوست (دامت برکاته) 📆زمان: چهارشنبه 4 مهر 1403 ⏱ساعت 17 🔷مکان: بلوار معلم کوچه 21 (کوچه مسجد ارگ) ساختمان مدرسه عالی فقهی امام محمد باقر علیه السلام 🌐پخش زنده از طریق کانال نشست و گزارشات علمی در ایتا 🆔 @neshast_mfemb ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نشست_علمی شماره 63 نشست علمی با موضوع: بایسته ها و آسیب های فقه معاصر 🎤 ارائه توسط استاد محترم حضرت آیة الله ابوالقاسم علیدوست (دامت برکاته) 📆زمان: چهارشنبه 11 مهر 1403 ⏱ساعت 17 🔷مکان: بلوار معلم کوچه 21 (کوچه مسجد ارگ) ساختمان مدرسه عالی فقهی امام محمد باقر علیه السلام 🌐پخش زنده از طریق کانال نشست و گزارشات علمی در ایتا 🆔 @neshast_mfemb

#نشست_علمی #حکمرانی_قضایی 🔰 با حضور و سخنرانی آیت الله علیدوست برگزار می گردد: ❇️ نشست علمی: حکمرانی قضائی (جایگاه قضا در فقه حکومتی) 🗓 زمان: پنج شنبه، 1403/10/16 ساعت 14 🏢 مکان: قم، میدان آزادگان، خیابان شهید عابدی، دادگستری کل استان قم، ساختمان آموزش، سالن همایش ها ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نشست_علمی #قاعده_عدالت 🔰 موضوع: عدالت به منزله قاعده و پارادایم در شریعت مطهر 🎙 با حضور و ارائه آیت الله ابوالقاسم علیدوست دامت برکاته ⏰ زمان: چهارشنبه 19 دی ماه 403 ساعت 15 الی 17 🔗 لینک حضور در نشست: feqh.olgou.ir #نشست_علمی #قاعده_عدالت ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نشست_علمی #خطابات_قانونیه #مشهد 🔰نشست علمی: خطابات قانونیه؛ اصالت و معاصرت 🎙با ارائه: آیت الله ابوالقاسم علیدوست 🔹در جمع علما و اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد 🗓 26 دی ماه 1403- مشهد مقدس #نشست_علمی #خطابات_قانونیه #مشهد 📚 @alidost_fiqh 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#نشست_علمی 🔰 موضوع: عدالت به منزله قاعده و پارادایم در شریعت مطهر 🎙 با حضور و ارائه آیت الله ابوالقاسم علیدوست دامت برکاته #نشست_علمی #قاعده_عدالت ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#نشست_علمی #پیاده_سازی 🔰 موضوع: عدالت به منزله قاعده و پارادایم در شریعت مطهر 🎙 با حضور و ارائه آیت الله ابوالقاسم علیدوست دامت برکاته #نشست_علمی #قاعده_عدالت ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh

#گزارش #نشست_علمی #روش_شناسی_فقه 🔰 گزارش تصویری کارگروه روش شناسی فقه و اصول با موضوع ابعاد و انواع روش‌های کاربردی‌سازی در علوم اسلامی 🎙 با حضور آیت الله ابوالقاسم علیدوست، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم 👉 https://maalem.ir/?p=16716 #گزارش #نشست_علمی #روش_شناسی_فقه #مشهد 🕌 گفتمان فقه مضاف حوزه خراسان 🆔 @feqhemozaf_khorasan

#صوت #خطابات_قانونیه #مشهد 🔰نشست علمی: خطابات قانونیه؛ اصالت و معاصرت 🎙با ارائه: آیت الله ابوالقاسم علیدوست 🔹در جمع علما و اساتید خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد 🗓 26 دی ماه 1403- مشهد مقدس #نشست_علمی #خطابات_قانونیه #مشهد ✅ کانال دروس و دیدگاه های استاد علیدوست 📚 @alidost_fiqh