▪️پاورقیِ «پست قبل»:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- اين حكايت طبق خطّ مجلسی اوّل به نقل مجلسی دوم، به طوری كه در ج 110 از «بحارالأنوار» طبع حروفی كتاب «الإجازات» در شمارۀ 41 صورت اجازۀ علامه محمّدتقی مجلسی از شيخ بهاءالدّين عامِلی آمده است و از ص 51 تا ص 61 را استيعاب نموده است آن است كه: در ص 60 می‌فرمايد: و عمده در اين مطلب آن بود كه من در اوائل بلوغ يا پيش از آن طالب قرب به سوی خدا بودم با تضرّع و ابتهال. پس در رويا صاحب‌الزمان و خليفة‌‌الرّحمن صلوات الله عليه را ديدم و از وی از مسائلی كه برای من مشكل شده بود سؤال نمودم و پس از آن گفتم: يا بن رسول الله! برای من پيوسته در حضور شما بودن امكان ندارد. می‌خواهم به من كتابی عنايت كنيد تا طبق آن عمل نمايم.* پس او به من صحيفه‌ای كهنه را داد. چون بيدار شدم آن صحيفه را در كتب وقفی مرحوم مبرور آقاغدير يافتم و آن را گرفتم و بر شيخ بهاءالدّين محمّد خواندم و صحيفۀ خودم را از روی آن صحيفه نوشتم و مرّات عديده آن را با نسخه‌ای كه شيخ شمس‌الدين محمّد صاحب‌الكرامات جدّ پدر شيخ بهاءالدين محمّد آن را نوشته بود مقابله كردم. و شيخ شمس‌الدين گفته بود: من اين صحيفه را از نسخه‌ای كه به خطّ شهيد بود نوشتم. و شهيد گفته بود: من آن را از نسخه‌ای كه به خطّ سديدی بود نوشته‌ام. و سديدی گفته بود: من آن را از نسخه‌ای كه به خط علی بن سكون بود نوشته‌ام و آن را با نسخه‌ای كه به خط عميدالرّوساء بود و با نسخه‌ای كه به خطّ ابن ادريس بود مقابله كرده‌ام. و به بركت مناولۀ صاحب‌الزمان صلوات الله عليه نسخۀ صحيفه در جميع بلاد اسلام انتشار پيدا نموده است مخصوصاً اصفهان چرا كه كمتر خانه‌ای يافت می‌شود كه در آن صحيفه‌های متعدّدی نباشد. و اين انتشار دليل بر صحّت رويا می‌باشد و الحمد لله ربّ العالمين علی هذه النعمة الجليلة.
* شيخ محمّد باقر بهبودی در تعليقه گويد: رجوع كن به نسخۀ اصلی كه در آن محمّدتقی مجلسی با خطّ خود مطالب زير را نوشته است و آن را خاتمه داده است: پس حضرت به من فرمود: من برای تو آن كتاب را فرستادم [ آن را نگرفته‌ای؟! گفتم: نه! ] آن كتاب نزد مولانا محمّد تاج فرح می‌باشد. آن را از او دريافت كن! من از حضرت وداع كردم و رفتم تا آن را از آن كس كه به او داده بود بگيرم. و گويا او مرد معروفی در نزد من بود. چون به او رسيدم گفت: تو را صاحب‌الامر فرستاده است؟! گفتم: آری! وی به من كتابی را داد و من آن را گرفتم و بازگشتم تا ملازم آن كتاب بوده باشم. در اينجا از خواب بيدار شدم و كتاب را با خود نديدم پس شروع كردم با خودم گريه و زاری نمودن. و رفتم نزد شيخ بهاءالدّين محمّد؛ ديدم وی را كه به تدريس صحيفه اشتغال دارد. چون قرائتش به پايان رسيد، داستان را بر او معروض داشتم و همين طور گريه می‌كردم. شيخ گفت: اين واقعه، واقعه‌ای است كه نظير ندارد. و اعطاء كتاب عبارت است از دادن علوم ربانيّۀ حقيقيّه! برای تو باد بشارت أبدالآباد. در اينجا مجلسی اوّل خاتمه داده است مطلب را و رويای خود را به طور خلاصه بازگو كرده است، و گفته است: فأعطانی صحيفةً عتيقةً -الخ فتدبّر.
2- آخوند ملّا محمّدتقی مجلسی متّهم به تصوّف بود. (منه) اين تعليقه از مرحوم شارح مدرّسی می‌باشد.
⬇️ ادامـــه...
⬇️ ⬇️ ⬇️ ⬇️ ⬇️ ⬇️
🆔 @allame_tehrani
↩️ ادامهٔ «پست قبل» ⬇️
3- مرحوم استاد سيد محمّد مشكوة در مقدّمۀ صحيفه‌ای كه به قلم محقّق عاليقدر: سيد صدرالدّين بلاغی ترجمۀ فارسی شده است و در سنۀ 1369 هجريۀ قمريه توسّط دارالكتب الاسلاميّة، به طبع رسيده است، در ص 22 تا ص 25 نيز شرح و حكايت اين مكاشفه را از علامه مجلسی أوّل در كتاب «مشيخة الفقيه» بيان می‌كند و می‌گويد: اين طريق از روايت، صحيفه را شفاهاً و بلاواسطه از حضرت صاحب‌الزّمان روايت كردن می‌باشد. مطالب او مانند حكايت مدرّسی چهاردهی است كه در متن ذكر كرديم و در چند جا با مختصر تغيير در عبارت ايفا می‌نمايد كه آنها از اين قرار است: 1- در ذهنم خطور كرد كه: مقصود حضرت از مولانا محمّد شيخ محمّد مدرّس است كه در ذهن من بود. 2- شيخ فرمود كه: در تعبير اين رويا تو را به علوم الهی و معارف يقينی بشارت داده‌اند ولی دل من از اين بيان آرام نگرفت. 3- چون به آقا حسن تاجا سلام كردم مرا ندا داد و گفت: كتابهای وقفی كه نزد من است غالب طلاب كه آن را می‌گيرند به شروط وقف عمل نمی‌كنند ولی تو به آن شروط عمل می‌كنی. بيا و اين كتابها را ببين و هر كدام را كه لازم داری بردار! 4- گفتم همين كتاب بس است و از آنجا به نزد شيخ محمّد مدرس مذكور رفتم و به مقابلۀ آن نسخه با نسخه‌ای كه جدّ پدرش از روی نسخۀ شهيد نوشته بود شروع كردم. و نسخه‌ای كه حضرت صاحب عليه‌السلام به من مرحمت فرموده بود نيز از روی خطّ شهيد (ره) نوشته شده بود. (پايان)
در اينجا سيد محمّد مشكوة می‌گويد: و برای من هم در خصوص صحيفه، قضيّۀ غريبی اتّفاق افتاده كه از ترس طول سخن از ذكر آن خودداری می‌كنم.
4- شرح صحيفۀ سجّاديّه آية‌الله مدرسی چهاردهی از منشورات المكتبة المرتضويّة ص1 تا ص3.
🆔 @allame_tehrani
💫 تواتر و جایگاه بلند صحيفۀ سجّاديّه
صحيفۀ كاملۀ سجّاديّه از متواترات می‌باشد؛ و مانند نسبت كتاب «كافی» به كلينی، و «تهذيب» به شيخ طوسی، كه از متواترات است و در آن محلّ شبهه و ترديد نيست، نسبت اين صحيفۀ الهيّه به حضرت امام سيّد السّاجدين زين العابدين علی بن الحسين بن علی بن أبی‌طالب - عليهم أفضل الصّلوة و أكمل التّحيّه و السّلام - چنين است.
علماء أعلام و محدّثين عظام ما از زمان حضرت باقر عليه‌السّلام تا به حال آن را يداً بِيَدٍ و لساناً عن لسانٍ و كتابةً عن كتابٍ روايت نموده‌اند؛ و در هر دوره و زمان تواتر داشته است، و همان طور كه خواهيم ديد نسبت جهالت يا ضعف به بعضی از راويان آن كه در مفتتح صحيفۀ مكتوبه و مطبوعه‌های فعلی وارد است أبداً ضرری بدان نمی‌رساند. چرا كه اين سند مانند ضَمّ الحَجَر علی جنب الانسان است كه بدون آن هم انسانيّتش كامل، و با وجود آن هم چيزی بر آن افزوده نمی‌گردد. جائی كه أدعيۀ صحيفه از زمان معصوم تا به حال به تواتر متّصل و منسجم بوده باشد، لو فرض كه اين سند هم در ميان نبود، نبود.
📚 امام‌شناسی، ج۱۵، ص۵۳
🆔 @allame_tehrani
🔖 ملحقات صحيفهٔ سجاديه
امّا أدعيّه‌ٔ صحيفۀ كامله بنا بر روايت جعفر بن محمّد حسنی، كه در خود صحيفه ذكر شده است، هفتاد و پنج دعا بوده است كه راوی آن متوكّل بن هارون می‌گويد: از من يازده دعا ساقط گرديده است، و مقدار نيِّف و ستّين (شصت و چهار) دعا را روايت می‌كنم. وليكن در روايت محمّد بن احمد بن مسلم مطهّری كه تعداد و اسامی أدعيه را ذكر می‌نمايد، فقط پنجاه و چهار دعا چنانكه امروزه هم در صحيفه می‌يابيم موجود می‌باشد. و بنابراين از اصل صحيفه بيست و يک دعا افتاده است.
بزرگان از أساطين علم و حديث درصدد برآمده‌اند تا آن ادعيه را پيدا كرده و به صحيفه ملحق سازند - البته به عنوان مُلْحَقات نه به عنوان ادخال در ميان خود ادعيه - تا در عين دعاهای آن دخل و تصرّفی به عمل نيامده باشد.
حقير در نسخۀ خطّيّۀ صحيفۀ كامله كه با حواشی آن به امضای ملّا محسن فيض كاشانی می‌باشد، و از پدر به اينجانب رسيده است، و تاريخ پايان كتابتش سنهٔ 1091 هجريّه‌ٔ قمريّه[1] است ديده‌ام كه: پس از ختم أدعيه به عنوان مِمّا يُلْحَق به، ملّاتقی صوفی زيابادی قزوينی كه از شاگردان شيخ بهائی خود را معرّفی می‌كند چهارده دعا ذكر كرده است كه از كتب معتبره آن را جمع آوری نموده است.[2]،[3]
و چون می‌دانيم كه: رحلت مرحوم شيخ بهائی در سنۀ 1030 بوده است، بنابراين جمع‌آوری اين ملحقات توسّط تلميذ او قبل از تدوين «صحيفهٔ ثانيّهٔ» شيخ حرّ عاملی و «صحيفهٔ ثالثهٔ» ميرزا عبدالله أفندی خواهد بود.
بر اين اساس لازم است اوّلين صحيفه‌ای را كه بعد از صحيفۀ كامله نگارش يافته است، همين صحيفه به شمار آورد؛ و آن را با نام صحيفۀ ثانيۀ سجّاديّه مسمّی نمود. و صحيفۀ شيخ حرّ را از صحف بعدی به حساب آورد؛ امّا چون فعلاً صحيفۀ مرحوم شيخ حرّ به نام «صحيفۀ ثانيه» در ألسنه و كتب معمول و دارج می‌باشد، ما نيز اينک بدين لقب آن را در اينجا ذكر می‌نمائيم: ...
📍برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ صحیفهٔ سجادیه، به کتاب امام شناسی، جلد ۱۵ مراجعه فرمایید.
📚 امام شناسی، ج۱۵، ص۵۳
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
▪️پـاورقـی در «پست بعد»
🆔 @allame_tehrani
▪️پاورقی «پست قبل»: ⬇️
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- حقير با كمال دقت در ليلۀ هشتم شهر جمادی الاولی سنۀ يكهزار و چهارصد و سيزده، هجريّه‌ٔ قمريّه اين نسخه را مطالعه و بررسی نمودم. و چون بعضی از مطّلعين حواشی را به خطّ خود مرحوم فيض می‌دانستند و حتی با خطّ خود در پشت اوّل صفحۀ كتاب مرقوم داشته‌اند، نتيجۀ فحص بنده در آن شب اين بود كه:
۱- حواشی آن از منشآت مرحوم فيض می‌باشد. چون با شرح فيض مطبوع در سنۀ 1317 به ضميمۀ «نور الأنوار» سيد نعمت‌‌الله جزائری تطبيق شد كاملاً يكسان بود. ۲- تولّد محقّق فيض در چهارم شهر صفر سنۀ 1007 و وفاتش در بيست و دوم شهر ربيعالآخر سنۀ 1091 بوده است. و چون تاريخ انتهای كتابت اين صحيفه در پانزدهم شهر ربيعالآخر سنۀ 1091 است، بنابراين رحلت مرحوم فيض يک هفته پس از پايان كتابت بوده است. اما از آنجا كه تاريخ خاتمۀ شرح صحيفه در مورّخۀ «تَمَّ شرح الدّعاء» (1054) بوده است به طوری كه از نسخۀ خطّی حقير، و نسخۀ مطبوع، و عبارت «الذّريعة» در شرح صحيفه پيداست، عليهذا ميان كتابت اين نسخه تا تاريخ پايان شرح، سی و هفت سال فاصله دارد و بر اين اساس نمی‌تواند اين شرح به خطّ خود مرحوم فيض بوده باشد. به چند دليل (كه حقير در آنجا سه دليل را ذكر نموده‌ام) و از مجموع آنچه ذكر شد به دست می‌آيد كه: اين حواشی تحقيقاً از خود مرحوم فيض می‌باشد و تحقيقاً در زمان حيات وی نوشته شده است ولی بخطّ خود او نمی‌باشد.
2- عين عبارات وی اين طور است: بسم الله الرحمن الرحيم، الحمد للّه و سلامٌ علي عباده الذّين اصطفي. و امّا بعد فيقول الفقير الي الله الغنيّ محمّد بن مظفّر المدعو بتقي الصوفي الزّيابادي القزويني أوزعه الله شكر نعمته: لمّا وُفِّقت بقراءة الصّحيفة الكاملة لسيّد العابدين عليّ بن الحسين بن علي بن أبي طالب سلام الله عليه و آبائه و أبنائه المعصومين علي شيخي و استادي و من اليه في العلوم الشريعة استنادي شيخ المحقّقين و وارث علوم الأنبياء و المرسلين حجّة الاسلام و المسلمين بهاء الملّة و الحقّ و الدّين محمّد بن حسين بن عبدالصّمد الحارثي العاملي أدام الله بركته علي المسلمين و أخذت الاجازة منه، اطّلعت علي بعض الأدعية المنسوبة اليه عليه‌السلام ممّا اُلحق بالصّحيفة المذكورة أو لم‌يلحق فالتمس منّي بعض الأحبّاء من المؤمنين أن أجمعها في مجموع يكون سَهْل المأخذ. فاستخرتُ الله تعالي و أوردتُ في هذا المجموع من أدعيته عليه‌السلام ما تيسَّر لي إيراده حسب ضيق الوقت و كثرة الشُّغل و توزّع البال ممّا كان أودعه أئمَّة الدّعاء في كتبهم كالكافي لثقة‌الاسلام محمّد بن يعقوب الكليني و من لايحضره الفقيه لرئيس المحدّثين محمّد بن بابويه القمّي ؛ و التّهذيب و المصباح لشيخ الطائفة محمّد بن حسن الطّوسي ؛ و مهج الدّعوات لِلسَّيِّد الايِّد رضي الدِّين علي بن طاوس سائلاً من الله المغفرة لي و لجميع المؤمنين و المؤمنات.
3- ظاهراً يک نسخۀ مشابه نسخۀ خطّی صحيفۀ حقير به دست آية‌الله مرعشی رسيده است كه در ص 35 و ص 36 از مستدركات خود بر مكتوب استاد سيد محمّد مشكوة در مقدّمۀ صحيفه با شرح بلاغی بدان بدين گونه تصريح دارند: و از نعمتهای الهی بر من آن است كه: كتابی به نام ملحقات صحيفه يافتم كه مولّف آن شيخ ثقه محمّد بن مظفّر مدعوّ به تقی زيابادی قزوينی، ساكن و مدفون سمنان و از أجلّۀ شاگردان شيخنا البهائی است و در آغاز كتاب ذكر كرده كه: پس از آنكه صحيفۀ كامله را نزد استادم (يعنی شيخ بهائی) خواندم و شيخ مرا در روايت آن اجازه داد، به قسمتی از ادعيۀ منسوبۀ به حضرت سجّاد عليه‌السلام كه به صحيفه ملحق شده دست يافتم.... تاريخ پرداختن از تأليف اين كتاب سال 1023 است و نسخۀ مرويّه نزد من موجود است.
🆔 @allame_tehrani
📔 صحيفۀ جامعۀ سجّاديّه، تدوين موضوعی
أخيراً مجموعه‌ای به نام «الصَّحيفةُ السّجّاديَّةُ الجامِعَةُ» انتشار يافته است كه مدوِّن آن يكی از محقّقين و رجال عظام از حوزۀ مقدّسۀ علميّۀ بلدۀ طيّبۀ قم می‌باشند، و الحقّ از جهت جمع‌آوری جميع أدعيۀ منسوبه به آن حضرت، و گردآوری أدعيۀ صحيفۀ كامله، و ثانيه و ثالثه، و رابعه، و خامسه، و أحياناً بعضی از مصادر دگر، و نيز از جهت حسن سليقه در تصحيح و كاغذ و تجليد و طبع و سائر مزايا بالأخصّ داشتن چهارده عدد فهرستهای گوناگون در آخر كتاب، و بحث مُشبع در تواتر و قطعی بودن سند صحيفۀ كامله، و تنظيم نقشه و ترسيم بعضی از اسناد قطعيّه را حتّی از خود جناب مدوّن معنعناً تا حضرت زين‌العابدين عليه‌السّلام، و أيضاً از ناحيۀ دسته‌‌بندی نمودن و موضوعی قرار دادن آن دعاها بر حسب سبک كلاسيكی، و آسان بودن رجوع به هر دعای مطلوبی كه طبق حال داعی بر حسب موضوعات و حالات متفاوته، مختلف می‌باشد، در درجۀ كمال است.
بالأخصّ كه دارای قطع وزيری، و حجمی معتنابه، و چشمگير، و برای نشان دادن شخصيّت آن حضرت از جهت حالات و أدعيه و مناجات‌ها جالب و دارای اهميّت است.
امّا در اين مجموعۀ مدوّنه يک اشكال مهمّ و خطير به نظر حقير می‌رسد - والله‌العالم - و آن اين است كه: أدعيۀ صحيفۀ كامله با أدعيۀ سائر صُحُف و مصادر با هم مخلوط شده است، و جز با رجوع به فهرست پايان كتاب، به هيچ وجه قابل تميز و تشخيص نمی‌باشد.
چون دعاها بر حسب موضوعات تقسيم و تسهيم گرديده است، و در رأس و عنوان هر دعائی نيز اشاره به مصدر آن نشده است كه آيا از صحيفۀ كامله می‌باشد، و يا از غير آن؟! روی اين اساس هر كس دعای «صحيفۀ كامله» را از روی آن بخواهد بخواند هيچ راهی براي تعيين آن ندارد مگر به فهرست تخريجات و اتّحادات آن مراجعه نمايد، تازه آن فهرست همين قدر نشان می‌دهد كه: دعای شمارۀ فلان از كامله است يا نه. نه آنكه اگر مي‌خواهی مثلاً فلان دعای صحيفۀ كامله را طبق حال خودت بخوانی به فلان دعا مراجعه نما!
معلوم است كه: أدعيۀ صحيفۀ كامله بخصوصها دارای مزيّتی می‌باشند از جهت متن و مضمون، و از ناحيۀ بلاغت و فصاحت، و از جهت سَنَد و مصدر كه أبداً با أدعيۀ سائر صحيفه‌ها قابل قياس نيست.
صحيفۀ كامله دارای سند متواتر قطعی است كه از زمان امام تا به حال در هر دوره تواتر خود را حفظ نموده است، و أعلام از علماء و محدّثين بالأخصّ «نهج‌البلاغة» و آن صحيفه را در اجازات خود مرقوم می‌داشته‌اند. و نه تنها با يک سَنَد، بلكه با اسناد كثيره و مختلفه‌ای در هر عصر همراه بوده است.
📚 امام‌شناسی، ج۱۵، ص۷۷
🆔 @allame_tehrani
🔰 #راهنمای_جستجو دربارهٔ صحیفهٔ سجادیه
🔸بدون صحیفهٔ سجادیه کار از پیش نمی‌رود
eitaa.com/allame_tehrani/177
✨قرآن صاعد✨
eitaa.com/allame_tehrani/530
✅ باید با صحیفهٔ سجادیه انس بگیریم
eitaa.com/allame_tehrani/531
💠 معرفی صحیفهٔ سجادیه؛ بهترین راه برای تبلیغ شیعه است
eitaa.com/allame_tehrani/532
📲 صحیفهٔ سجادیه (نور)
eitaa.com/allame_tehrani/533
📲 دانشنامهٔ صحیفهٔ سجادیه
eitaa.com/allame_tehrani/534
💎 أهمیت و عظمت صحیفهٔ سجادیه 💎
eitaa.com/allame_tehrani/1797
💬 سخن طنطاوی جوهری دربارۀ صحيفهٔ سجادیه
eitaa.com/allame_tehrani/1798
🔹گفتار سيّد عليخان مدنی كبير دربارۀ صحيفهٔ سجادیه🔹
eitaa.com/allame_tehrani/1800
📝 نقل محدث قمی دربارهٔ صحیفهٔ سجادیه
eitaa.com/allame_tehrani/1802
🔆 ملازمت با صحیفهٔ سجادیه 🔆
eitaa.com/allame_tehrani/1803
💡رؤیای صادقه و مکاشفهٔ مرحوم ملّامحمدتقی مجلسی (رضوان‌الله‌علیه) دربارۀ صحیفهٔ سجادیه
✅ نجات در مراجعه و تفکّر در صحیفۀ سجّادیه است
eitaa.com/allame_tehrani/1804
💫 تواتر و جایگاه بلند صحيفۀ سجّاديّه
eitaa.com/allame_tehrani/1807
🔖 ملحقات صحيفهٔ سجاديه
eitaa.com/allame_tehrani/1808
📔 صحيفۀ جامعۀ سجّاديّه، تدوين موضوعی
eitaa.com/allame_tehrani/1810
📍اطلاعات و مطالب بیشتر:
eitaa.com/ezdevaje_elahi/3763
#صحیفه_سجادیه
#امام_سجاد_علیه_السلام
🆔 @allame_tehrani
May 11
الله شناسی (۴)_denoised.mp3
20.48M
📗 تدریس کتاب «الله شناسی»
🎙استاد واسطی (حفظه‌الله)
📼 جلسهٔ چهارم (۴)
📝 متن مکتوب جلسه (PDF)
📹 فایل تصویری جلسه (آپارات)
🔉 صوت جلسهٔ سوم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔰اهم موضوعات مطرح شده:
🔸آیهٔ معنابخش زندگی
🔸جذب قلب به سمت خداوند
🔸استقلال وجودی نداریم؛ مخابره می‌شویم
🔸فهم حس بی‌نهایت خدا و هیچ‌بودن خود
🔸پُتک مصیبت‌وبلا بر سر نفسانیت!
🔸حس برتری ناخودآگاه باید بشکند
🔸در مقابل خدا باید «رها» بود
🔸زندگی را او بر ما جاری می‌کند
🔸متلک خانم بی‌حجاب
🔸مفهوم تحیّت خواستن و تعالی وجود
🔸داستان انبیا را یک دور دیگر بخوانید!
🔸فعال کردن حس حضور فرشتگان
🔸سینمای مدرن و امور خارق‌العاده
🔸معنای «وحی» و نتیجهٔ آن
🔸خواب دیدن حیوانات
🔸آثار فیلم‌های خشن بر نفس
🔸قابلیت انسان در آفرینش، نامتناهی است
🔸کلید عمل به دستورات دینی، ایجاد تمرکز فکری و قلبی بر خداوند است
🔸تکنیک سریع مراقبت از چشم و ذهن
🔸سر سفرهٔ خدا فهم و درک از انسانیت ارتقا می‌یابد
🆔 @allame_tehrani