المحکمات
✍ #استاد_موالی_زاده 🖊« وجود حقیقی جامعه در نگاه علامه طباطبائی » 1⃣نوشتار نخست از سلسله بحث های «ج
🖊رابطه فلسفی فرد با جامعه از نگاه شاگردان علامه :
2⃣نوشتار دوم از سلسله بحث های «جامعه و تاریخ»
✍️به قلم #استاد_موالی_زاده :
⁉️مانع اصلی آیت اله مصباح یزدی از پذیرش دیدگاه استاد خود یعنی : تکوینی بودن وجود جامعه ، سرنوشت افراد در این جامعه تکوینی است ؟؟؟ نسبت افراد با جامعه به کدام یک از نسبت های فلسفی بر می گردد ؟ نسبت ماده و صورت(جنس و فصل) ؟ نسبت جوهر و عرض ؟ نسبت علت و معلول ؟ ، هیچ یک از این نسبت ها قابل تطبیق نیست .
🖇پرسش را از زاویه ای دیگر طرح کنیم : اگر جامعه ، از ترکیب افراد بوجود آید ، و این ترکیب هم اعتباری نباشد ، در ترکیب های تکوینی ، اجزاء ، فعلیت خود را از دست می دهند . و این معنایی غیر از سلب هویت افراد و اراده آنها و پذیرش جبر اجتماعی ندارد که بطلان آن هویدا است .
لذا آیت اله مطهری برای ارزیابی علمی این بُعد از مساله ، نخست به بررسی فلسفی اقسام ترکیب ها پرداخت تا گونه جدیدی از ترکیب را در جامعه تکوینی(امت) به اثبات برساند .
🖊تشکیک پذیری نفس انسان
در هنگام مطالعه گونه های مختلف ترکیب در جهان مادی ، با نفس انسان روبرو می شویم که ترکیب شگفت انگیزی است . نفس انسان ترکیبی از قوای متعدد و فراوانی است که دائما در حال نزاع و کشمکش با همدیگر هستند مانند نزاع همیشگی قوای حیوانی با قوای روحانی نفس ، اما در عین حال ، نفس ، وجودی بسیط و دارای وحدت میباشد گویی خبری از آن قوای متعدد و متضاد نیست . کسی هم نمی گوید که انسان دو یا چند نفس دارد تا قوا را میان نفوس یک فرد تقسیم کنیم و توجیهی برای این کشمکش و تضاد بیابیم . راه حل چیست ؟
✅صدرا توانست معمای بساطت در عین ترکیب نفس را با بهره گیری از قانون «تشکیک در وجود» و « وحدت در عین کثرت» حل کند و قاعده «النفس فی وحدتها کلّ القوی» را در حکمت متعالیه به بار بنشاند .
🖊تشکیک پذیری وجود جامعه
آیت اله مطهری به پیروی از دیدگاه استاد خود ، جامعه را قوی تر از نفس انسان می داند . افراد در یک جامعه ، همانند قوا و اعضا انسان ، نقش قوای آن جامعه را بازی می کنند اگر چه سطح استقلال افراد در برابر جامعه بسیار بالاتر از استقلال قوای نفس می باشد به گونه ای که افراد دارای اراده و فاعلیت بالقصد هستند اما قوای نفس هیچ یک اراده مستقل در برابر نفس ندارند .
📌در نگاه ایشان ، جامعه مانند نفس ، تشکیک پذیر است و در عین ترکیب از افراد متکثر ، وحدت وجودی دارد . البته باید توجه کرد ، همانگونه که قوای نفس نسبت به قوای حیوان از استقلال بیشتری برخوردارند ، سطح استقلال قوای جامعه (افراد) هم از استقلال قوای نفس بسیار بالاتر است . لذا کشمکش و نزاع و اختلاف میان افراد یک جامعه از قوای نفس بسیار بیشتر است بر خلاف حیوان که در میان قوایش ، نزاعی با عنوان نفس اماره و نفس لوامه وجود ندارد .
🔰بنابراین ، اگر اجتماع افراد ، مکانیکی و اعتباری باشد توان آنها بر اساس «تصاعد حسابی» برآورده می شود اما اگر همان افراد ، جامعه ای تکوینی تشکیل دهند ، توانشان بر اساس «تصاعد هندسی» بر آورد خواهد شد .
✔️این مطلب در نوشتار آینده شرح داده می شود .
ادامه دارد .....
#جامعه #تاریخ
#نفس
#علوم_انسانی
@almohkamat