⚜ دوره روش پژوهش در تاریخ⚜ ✨ استاد دهبان 📼 جلسه هفتم 💡ادامه تنوع روشی در تاریخ 🔍 نسب شناسی، علم الانساب ✨ جعفی ها ✨ اشعث بن قیس ✨ انساب سندی بن شاهک ✨ انساب صفوی ✨ مادر امام زمان و مادر امام صادق 🔍 عناصر زبان‌شناسی و فرهنگی ✨ نام جاوه ، زابج ✨ تاثیرات زبانی ترکی در زمان نادرشاه در ارتش ✨ روایت الخرائج: اروت این وس ✨ خالی بستن ✨ آب خنک خوردن ✨ لغات و معانی، ثابت و متغیر ✨ مستضعفین و قشر آسیب پذیر ✨ نهی از منکر و نقد ✨ تاثیر فرهنگ عشایری مغول بر زبان ترکی 📚 @alrejal کانال الرجال و الفهرس و التاریخ 🌐 @dehban_ir وابسته به کانال استاد مهدی دهبان

☸️ محمدرضا فخر روحانی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم، در گفت‌وگو با ایکنا؛ به تبیین «نقش زیارت‌نامه‌ها در معرفی شخصیت امیرالمؤمنین علیه السلام» پرداخت. 🔹استاد مقطع دکتری زیان و ادبیات انگلیسی اظهار کرد: 📌بسیاری از مستشرقان و شخصیت‌هایی که در کشورهای دیگر هستند وقتی می‌خواهند درباره شخصیت امیرالمؤمنین علیه السلام صحبت کنند صرفاً رفتار اجتماعی آن حضرت را بررسی می‌کنند؛ مثلاً شیوه حکومت‌داری یا برخوردهای اجتماعی دیگر حضرت را مطالعه می‌کنند. این افراد بیشتر بر مبنای مطالبی که در کتاب‌ها دیده‌اند به تحقیق می‌پردازند که عموماً هم منابع غیرشیعی را ملاحظه می‌کنند. اگر این افراد واقعاً بخواهند به شخصیت امیرالمؤمنین علیه السلام پی ببرند باید به کلمات حضرت توجه کنند و براساس خود فرمایشات حضرت یا زیارت‌نامه‌هایی که در خصوص آن حضرت انشا شده است، درباره حضرت تحقیق کنند. 🔹وی در ادامه از کار تحقیقی دکتر «سایمن اوکلی» استاد دانشگاه کمبریج، تجلیل کرد و گفت: اهمیت کار «سایمن اوکلی» این است که ایشان نخستین کسی است که ۱۶۹ فقره از کلمات قصار امیرالمؤمنین علیه السلام را از غررالحکم استخراج کرده و آن‌ها را به انگلیسی ترجمه کرده که کار جالبی است. 🔹وی مقدمه بسیار کوتاه، ولی پرمغزی برای ترجمه انگلیسی خود نوشته است. در آنجا اشاره می‌کند که نه همه این کلمات بلکه تک‌تک این جملاتی که در صحبت‌های علی بن ابی‌طالب(ع) آمده است به مراتب حکیمانه‌تر از همه چیزهایی است که در طول تاریخ دستاوردهای فکری و فلسفی بشر از سوی بزرگترین اندیشمندان یونان و روم بیان شده است. 🆔 منبع @alrejal

🔸️گزارش شهادت یا وفات حضرت ام البنین س درست نیست. 🔸️گزارش عروسی و جشن عروسی که برخی می گویند درباره خانم ام البنین س درست نیست. 🔸️گزارش برخورد حضرت زینب س با خانم ام البنین در روز اول درست نیست. 🔸️گزارش تغییر اسم ایشان از فاطمه به ام البنین توسط خودشان و درخواست از امیرالمومنین ع درست نیست. 🔸️گزارش چرخاندن حضرت عباس بعد از به دنیا آمدن دور سر امام حسین ع درست نیست. 🔸️گزارشی که برخی خطباء به کمتر بودن سن حضرت ام البنین از حضرت زینب س نقل می کنند و اینکه ازدواج ایشان در تاریخ ۲۶ هجری بوده درست نیست. این گزارش به این دلیل است که سن حضرت عباس ع در هنگام شهادت ۳۴ سال بوده و از سال ۶۱ هجری عدد ۳۴ را کم کرده اند به سال ۲۷ رسیده اند سال ولادت و بعد گفته اند علی القاعده ازدواج سال ۲۶ بوده! در حالی که طبری ازدواج را بعد از شهادت حضرت فاطمه زهرا س می داند. علت این برداشت این است که گمان کردند در قدیم راهی برای جلوگیری از بارداری نبوده! در حالی که اگر گزارش طبری را بپذیریم اولا ایثار ام البنین س در نگهداری از ایتام حضرت فاطمه س ثابت می شود و ثانیا ایثار دوم او در ۱۶ سال عدم بارداری! @alrejal

اکثر حجم کتاب هایی که اخیرا درباره حضرت ام البنین س نوشته شده اصلی ندارد و منبعی برایشان یافت نمی شود. در منابع زیر بسیاری مطالب گزارش شده همه آنها مربوط به قرن ۱۴ و اندکی مربوط به قرن ۱۳ است! حتی در بحار الأنوار (یعنی قرن ۱۲) هم موجود نیست! المظفر، موسوعه بطل العلقمی؛ کلباسی خصائص العباسیه الزهیری الجعفری، أم البنین سیرتها وکراماتها، ۲۰۰۶م الموسوی المقرم، مقتل الحسین(ع) ربانی خلخالی، ستاره درخشان مدینه حضرت ام البنین الموسوی المقرم، قمر بنی هاشم شریف القرشی، العباس بن علی بلوکباشی، «ام البنین در فرهنگ عامه» خصائص العباسیه چهره درخشان قمر بنی‌هاشم ربانی خلخالی اعلام النساء (محمد حسون و ام‌ّعلی‌ مشکور) أم البنين النجم الساطع في مدينة النبي علی ربانی خلخالی دُخَیّل، علی محمد علی، العباس بن امیرالمؤمنین علیه‌السلام، بیروت، مؤسسة اهل البیت، ۱۴۰۱ق. شبر، جواد، أدب الطف أو شعراء الحسین علیه‌السلام من القرن الأول الهجری حتی القرن الرابع عشر، بیروت، دارالمرتضی ۱۴۰۹ق. اعلام النساء فی عالمی العرب و الاسلام: عمر رضا کحاله، دمشق، المکتبة الهاشمیه اعیان الشیعه: سید محسن الامین (م. ۱۳۷۱ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف؛ ام‌البنین علیهاالسلام: ام زینب الکتبی، المکتبة الحیدریه؛ تنقیح المقال فی علم الرجال: المامقانی (م. ۱۳۵۱ق.)، نجف، المرتضویه، ۱۳۵۲ق؛ ذبیح‌الله محلاتی‌، ریاحین‌ الشریعة، تهران‌، ۱۳۶۴ش‌ السیوج، ‌ سید مهدی، ام‌البنین سیدة نساء العرب، ص۹ @alrejal

”صدای ناقوس کلیسا از زبان مولا امیرالمؤمنین(ع)" 📍دکتر علیرضا هزار چندی پیش در لبنان خودش به کلیسایی رفته ودرباره انواع ناقوس وبافت صدور روایت بررسی میدانی کرده بود. حدثناصالح بن عيسى بن أحمدبن محمد العجلي قال:حدثنا أبوبكرمحمدبن علي بن علي،قال:حدثناأبو نصرالشعراني في مسجد حميدقال:حدثناسلمة بن الوضاح عن أبيه،عن أبي إسرائيل،عن أبي إسحاق الهمداني،عن عاصم بن ضمرة،عن الحارث الاعورقال:بينا أنا أسيرمع أميرالمؤمنين علي بن أبي طالب في الحيرة إذانحن بديراني يضرب الناقوس، قال: فقال علي ابن أبي طالب:ياحارث،أتدري مايقول هذاالناقوس قلت:الله ورسوله وابن عم رسوله أعلم.قال:إنه يضرب مثل الدنياوخرابها، ويقول:لا إله إلاالله حقا حقا صدقا صدقا،إن الدنياقدغرتناوشغلتنا، واستهوتنا واستغوتنا،يابن الدنيا مهلامهلا يابن الدنيا دقا دقا،يابن الدنيا جمعا جمعا، تفنى الدنيا قرنا قرنا،مامن يوم يمضي عناإلا أوهى مناركنا،قد ضيعنا دارا تبقى، واستوطنا داراتفنى، لسنا ندري مافرطنا فيهاإلا لوقدمتنا. قال الحارث:يا أميرالمؤمنين،النصارى يعلمون ذلك؟قال:لو علمواذلك لمااتخذوا المسيح إلها من دون الله. قال:فذهبت إلى الديراني،فقلت له:بحق المسيح عليك،لماضربت بالناقوس على الجهة التي تضربها.قال:فأخذيضرب وأنا أقول حرفاحرفاحتى بلغ إلى موضع:إلا لوقدمتنا فقال:بحق نبيكم.من أخبركم بهذا؟قلت:هذا الرجل التي كان معي أمس.فقال:وهل بينه وبين النبي من قرابة؟قلت:هوابن عمه.قال: بحق نبيكم أسمع هذامن نبيكم؟قال:قلت: نعم.فأسلم،ثم قال لي:والله إني وجدت في التوراةأنه يكون في آخرالانبياءنبي،وهو يفسر مايقول الناقوس. الأمالي1/296 معاني الاخبار1/230 @alrejal

💠 رسول برتر است یا فرشته ای که به او فرستاده شده؟ 🔶 فِی مَا سَأَلَ الزِّنْدِیقُ الصَّادِقَ" علیه السلام" الرَّسُولُ أَفْضَلُ أَمِ الْمَلَکُ الْمُرْسَلُ إِلَیْهِ ؟ 🔸قَالَ علیه السلام بَلِ الرَّسُولُ أَفْضَلُ. 🔷در پاسخ آنچه زندیق از امام صادق" علیه السّلام "پرسید که رسول برتر است یا فرشته ای که به او فرستاده شده؟ فرمود: بلکه رسول برتر است. 📚الاحتجاج: ۱۹۱ @alrejal

احتیاط ابن غضائری از برخی آقایان بیشتر است... بعضی با دیدن جمله زیر از ابن غضائری، ابوالمفضل را متّم به جعل کرده اند! می گویند: وی دفتری از متون بدون اسانيد و دفتری از اسانيد و بدون متون داشت تا احتمالا در مواقع مناسب هر متنی را با هر سندی ترکيب کند! رأيت کتبه وفيها الأسانيد من دون المتون والمتون من دون الأسانيد وأری ترک ما ينفرد به. 📚الرجال ابن غضائري، ص 99 اما خود ابن غضائری با آن تندی معروفش می نویسد: منفرداتش را ترک می کنم! روشن است که ایشان در ترجمه عبارت به خطا رفته است و باعث شده نتیجه عجیبی بگیرد! محقق محترم کلمه "فیها" را دو کتاب فهمیده کتابی پر از سند بدون متن روایت و کتابی پر از روایت بدون سند! ترجمه دقیق عبارت ابن غضائری این است: کتابهایش را دیدم، در میان آنها اسانیدی دیدم بدون متن روایت و روایاتی دیدم بدون سند یعنی در کتابهای او گاهی متنی بدون سند بود گاهی سندی بدون متن. با این بیان نتیجه گیری عجیب محقق محترم هم بی جا است. @alrejal

ابن الاثير في أسد الغابة: عن عمرو بن الحمق الخزاعي أنه سقى النبي صلى الله عليه وآله وسلّم فقال: اللهم متعه بشبابه. فمرت عليه ثمانون سنة لا ترى في لحيته شعرة بيضاء أسد الغابة: ج 4، ص 217. @alrejal

🔺معنای تشکیک در روایت ثقات عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ قُتَيْبَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ‏ الْمَرَاغِيِّ قَالَ: وَرَدَ عَلَى الْقَاسِمِ بْنِ الْعَلَاءِ وَ ذَكَرَ تَوْقِيعاً شَرِيفاً يَقُولُ فِيهِ ... فَإِنَّهُ لَا عُذْرَ لِأَحَدٍ مِنْ مَوَالِينَا فِي التَّشْكِيكِ فِيمَا يُؤَدِّيه‏ عَنَّا ثِقَاتُنَا قَدْ عَرَفُوا بِأَنَّا نُفَاوِضُهُمْ سِرَّنَا وَ نُحَمِّلُهُمْ‏ إِيَّاهُ إِلَيْهِمْ. 🔸 از امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، در توقیع در لعن احمد بن هلال: ... هیچ کس در تشكیك نسبت به روایاتى كه موثّقان از ما آن را می رسانند، عذرى ندارد. چه آنکه دانسته اند که ما سر خود را به آنان می سپاریم تا آن را به ایشان برسانند. 📚 رجال الكشي، ص: 536 . فِي أَحْمَدَ بْنِ هِلَالٍ الْعَبَرْتَائِيِّ. بحارالانوار، ج50، ص318،319، ح15؛ و وسائل الشيعه، ج1،ص38، ح61 👌 متاسفانه برخی از غیر متخصصین در امر حدیث گمان برده اند که معنی حدیث این است که تردید در هیچ یک از اخبار آثار علما جایز نیست! پر واضح است که این معنا تا چه حد از معارف آیات و روایات و عقل به دور است. تعلیل حدیث به خوبی نشان می دهد که این مطلب ناظر به جایی است که از روایت آن ثقات اطمینان حاصل می شود! نه آنکه هر خبری که ثقات و غیر ثقات در طریق آن جمع باشند، چنین باشد. ازسویی ممکن است تعبیر «ثقاتنا» در حدیث ناظر به اشخاص خاصی از وکلای امام باشد که توسط ایشان تایید شده اند، و در حال عدم دسترسی به امام به ایشان مراجعه می شود. در چنین حالتی اگر کسی با آنکه از گزارش آن ثقات اطمینان اطمینان حاصل می شود، بنای بر تحریف و تشکیک در معارف ایشان داشته باشد، طبعاً عذری ندارد. شاهد آنکه این حدیث در پی سرباز زدن قبول قول وکیل ناحیه در مورد لعن احمد بن هلال صادر شده است. برخورد خود احمد بن هلال، مدعی بابیت و صوفی متصنع نیز در روایات دیگر چنین گزارش شده است: قَالَ أَبُو عَلِيِّ بْنُ هَمَّامٍ‏ كَانَ أَحْمَدُ بْنُ هِلَالٍ مِنْ أَصْحَابِ أَبِي مُحَمَّدٍ ع فَاجْتَمَعَتِ الشِّيعَةُ عَلَى وَكَالَةِ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ بِنَصِّ الْحَسَنِ ع فِي حَيَاتِهِ‏  وَ لَمَّا مَضَى الْحَسَنُ ع قَالَتِ الشِّيعَةُ الْجَمَاعَةُ لَهُ أَ لَا تَقْبَلُ أَمْرَ أَبِي جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ وَ تَرْجِعُ إِلَيْهِ وَ قَدْ نَصَّ عَلَيْهِ الْإِمَامُ الْمُفْتَرَضُ الطَّاعَةُ. فَقَالَ لَهُمْ لَمْ أَسْمَعْهُ يَنُصُّ عَلَيْهِ بِالْوَكَالَةِ وَ لَيْسَ أُنْكِرُ أَبَاهُ يَعْنِي عُثْمَانَ بْنَ سَعِيدٍ فَأَمَّا أَنْ أَقْطَعَ‏ أَنَّ أَبَا جَعْفَرٍ وَكِيلُ صَاحِبِ الزَّمَانِ فَلَا أَجْسُرُ عَلَيْهِ فَقَالُوا  قَدْ سَمِعَهُ غَيْرُكَ فَقَالَ أَنْتُمْ وَ مَا سَمِعْتُمْ وَ وَقَفَ عَلَى أَبِي جَعْفَرٍ فَلَعَنُوهُ وَ تَبَرَّءُوا مِنْهُ. ثُمَّ ظَهَرَ التَّوْقِيعُ عَلَى يَدِ أَبِي الْقَاسِمِ بْنِ رَوْحٍ بِلَعْنِهِ وَ الْبَرَاءَةِ مِنْهُ فِي جُمْلَةِ مَنْ لَعَنَ‏. 🔸 ابو على بن همام ميگفت: احمد بن هلال از اصحاب امام حسن عسكرى عليه السّلام بود. در زمان آن حضرت شيعيان اتفاق داشتند كه وكيل امام بفرمان خود حضرت محمد بن عثمان است. بعد از رحلت حضرت شيعيان از احمد بن هلال پرسيدند چرا وكالت محمد بن عثمان را قبول نمي كنى و در امور دينى خود بوى مراجعه نمى‏نمائى، با اينكه امام مفترض الطاعه او را باين سمت تعيين فرموده است؟ احمد بن هلال گفت: من از امام حسن عسكرى عليه السّلام چيزى راجع به وكالت محمد بن عثمان نشنيدم! وكالت پدرش عثمان بن سعيد را انكار نمي كنم، اما اینکه قطع نمایم که محمد بن عثمان وكيل صاحب الزمان است در این مورد جسارت نمى‏ورزم. گفتند: ديگران از امام شنيده‏اند كه محمد بن عثمان وكيل آن حضرت و بعد از وى وكيل امام زمان است، گفت: اگر شما شنيده‏ايد، اطاعت از محمد بن عثمان بر شما فرض است، نه بر من، از اين رو در باره وكالت محمد بن عثمان خوددارى كرد، و او را به اين سمت نپذيرفت. شيعيان هم او را ملعون دانسته از وى برائت جستند. سپس توقيعى بدست حسين بن روح صادر شد كه از جمله حضرت او را لعنت نموده، بشيعيان امر كرده بود كه از او برائت جويند. 📚 الغيبة (للطوسي)، ص: 399 @alrejal

⚜ دوره روش پژوهش در تاریخ⚜ ✨ استاد دهبان 📼 جلسه هشتم 💡جغرافیای تاریخی 📎 مثال: ✨ تفاوت بصره تاریخی و امروزی 🔍 سوال پژوهشی: زمان و مکان طوفان نوح ✨ مسلم بن عقیل در خانه مختار ✨ابومسلم خراسانی و شکست بنی امیه ✨زابل شاهنامه و زابل امروز ✨ تهران ✨ شهر ممفیس مصر 🎞 مستند شهرهای گمشده 📚 کتب جغرافیا 🗓قبل اسلام 📙 مانند بطلمیوس و استرابون 🗓قرن سوم 📙 المسالک و الممالک ابن خرداذبه ✨ درخت واق واق ✨ آتلانتیس 📙 البلدان یعقوبی 📙 بلدان ابن فقیه همدانی 📙مسالک الامصار ابن فضل الله عمری 🗓 قرن چهارم 📙ابن هوقل 📙 احسن التفاصیل 📙 نزهه المشتاق 📙 حدود العالم 📙 الخراج و صنعه الکتابه 💻 نرم افزار مکتبه التاریخ 🗓 قرن پنجم 📙 معجم ما استعجم من اسماء الممالک 📚سفرنامه ها 📚 راه ها و نقشه ها 📚 @alrejal کانال الرجال و الفهرس و التاریخ 🌐 @dehban_ir وابسته به کانال استاد مهدی دهبان

منشأ و ریشه بد خطّی دکتر ها ❗️ 🔸 كان خطهما (العلامة و ولده فخر المحققین) رديا كما هو دأب خطوط الفضلاء في الاغلب سيما خط العلامة. رياض العلماء و حياض الفضلاء، ج‏1، ص: 13 @alrejal

سیر مطالعاتی آثار علامه عسکری @alrejal