استاد عندلیب همدانی
#فقه_پزشکی 🎙 صوت درس خارج فقه پزشکی 🔰حقوق بیمار 🌀جلسۀ 2 🆔@andalibhamedani|گروه نظرات
مطلب اول✅ پنج محور اساسی در منشور حقوق بیمار:
1. دریافت مطلوب خدمات سلامت حق بيمار است
2. اطلاعات باید به نحو مطلوب و به ميزان کافی در اختيار بيمار قرار گیرد
3. حق انتخاب و تصميم گيری آزادانه بيمار باید محترم شمرده شود
4. اصل رازداری و احترام به حریم خصوصی بيمار رعایت شود
5. دسترسی به نظام کارآمد رسيدگی به شکایات حق بيمار است
مطلب دوم✅ بررسی حکم فقهی حقوق فوق متوقف بر تفکیک بین سه مورد است:
1// ارائهٔ خدمات پزشکی به صورت مستقیم توسط دولت ، حال یا در مراکز درمانی دولتی و یا خدمات کمک درمانی مثل بیمه های دولتی
2// ارائهٔ خدمات پزشکی در بیمارستان های غیر دولتی ،که به نحوی فقط تحت نظارت دولت است
3//ارائهٔ خدمات پزشکی در مطب که با مراجعهٔ اختیاری بیمار به یک پزشک صورت می گیرد و یا طبیب را بالین بیمار حاضر می کنند، در مواردی که حکم خاصی برای یک قسم باشد ،اشاراتی خواهد شد ان شاءالله تعالی
مطلب سوم✅ حال در توضیح معنا و مستندات حق اول یعنی دریافت مطلوب خدمات سلامت چنین می توان گفت :
اولا/ دریافت مطلوب تمام خدمات درمانی یعنی حفظ شخصیت انسانی و رعایت #کرامت_ذاتی _بنی_آدم چه در بخش دولتی ، چه در بخش خصوصی ، چه در بیمارستانها ، چه در مطب و...
ثانیا/ دریافت مطلوب یعنی رعایت #عدالت و #انصاف بین تمام دریافت کنندگان خدمات ،معنای انصاف خواهد آمد
ثالثا/دریافت مطلوب تمام خدمات درمانی ، یعنی متصدیان سلامت جامعه در هر بخشی ، جان و مال و آبروی مردم را #امانت بدانند و خود را #امین تمام خلق
مطلب چهارم✅ دو مستند برای سه مطلب فوق از نهج البلاغه:
۱/الإمامُ أمیر المؤمنین عليٌّ عليه السلام ـ مِن كِتابِهِ للأشتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ ( نامهٔ ۵۳)ـ : و أشعِرْ قَلبَكَ الرَّحمَةَ لِلرَّعِيَّةِ ، و المَحَبَّة لَهُم ، و اللُّطفَ بِهِم ، و لا تَكونَنَّ علَيهِم سَبُعا ضارِيا تَغتَنِمُ أكلَهُم ؛ فإنَّهُم صِنفانِ : إمّا أخٌ لَكَ في الدِّينِ ، أو نَظيرٌ لَكَ في الخَلقِ ، يَفرُطُ مِنهُمُ الزَّلَلُ ، و تَعرِضُ لَهُمُ العِلَلُ ، و يُؤتى على أيديهِم في العَمدِ و الخَطأِ ، فأعطِهِم مِن عَفوِكَ و صَفحِكَ مِثلَ الّذي تُحِبُّ و تَرضى أن يُعطِيَكَ اللّه مِن عَفوِهِ و صَفحِهِ ، فإنَّكَ فَوقَهُم ، وَ والِي الأمرِ علَيكَ فَوقَكَ ، و اللّه فَوقَ مَن وَلاّكَ !
اگر چه این جملهٔ نورانیدر مورد وظائف حاکمان است ولی مفاد آن قابل سریان در هر موردی است که انسانی نسبت به انسان دیگر وظائفی را داراست ، از جمله بخش های دولتی درمان و نیز بخش خصوصی ، این جمله پیام جاودانه ای دارد و آن اینکه در ارائهٔ انواع خدمات به همهٔ شهروندان از جمله خدمات مربوط به سلامت و بهداشت باید با مهربانی و گذشت و نیز رعایت شخصیت انسانی با مردم رفتار کرد
۲/نامه ۵ نهج البلاغه :
و من كتاب له (علیه السلام) إلى أشعث بن قيس عامل أذربيجان:
وَ إِنَّ عَمَلَكَ لَيْسَ لَكَ بِطُعْمَةٍ وَ لَكِنَّهُ فِي عُنُقِكَ أَمَانَةٌ.
هر مسئولیتی در هر حیطه ای به نوع خود نوعی امانتداری است
مطلب پنجم✅ در پیش اشاره شد ، هر جا ذوالحقی داریم که به عبارت دیگر من له الحق نام دارد، در برابرش مکلفی داریم که من علیه الحق است. و لذا در تمام تعابیر فوق هم حق بیمار و مردم را مشاهده می کنیم و هم تکلیف متصدیان سلامت را ، و طبیعتا هرجا حق و تکلیف بین دو طرف ایجاد شد ، حق دیگری برای ذوالحق هست و آن حق مطالبه گری و شکایت در صورت عدم اعطای حق است. این مطلب به خوبی از اهمیتی که قرآن کریم و روایات به مسئلهٔ امر به معروف و نهی از منکر قائل است ، استفاده می شود، اینجا هم به یک سخن مولا فعلا بسنده میشود:
«لا تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ، فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ [أَشْرَارُكُمْ] شِرَارُكُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا يُسْتَجَابُ لَكُمْ»نامهٔ ۴۷ نهج البلاغه
«إِنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ، لَا يُقَرِّبَانِ مِنْ أَجَلٍ وَ لَا يَنْقُصَانِ مِنْ رِزْقٍ؛ وَ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِكَ كُلِّهِ كَلِمَةُ عَدْلٍ عِنْدَ إِمَامٍ جَائِرٍ»
نهج البلاغه ، حکمت ۳۷۴
مطلب ششم ✅ چنانکه در جلسهٔ قبل گفته شد ، هیچکس بر دیگری ولایت ندارد و نمی تواند به جای او تصمیم بگیرد ، و تحقق این مطلب در مسئلهٔ حقوق بیمار، همان محور سوم منشور است که تصمیم اساسی با خود بیمار است و کسی حق تصمیم سازی یا تصمیم گیری به جای او را ندارد.
وَ لاَ تَكُنْ عَبْدَ غَيْرِكَ وَ قَدْ جَعَلَكَ اَللَّهُ حُرّاً.//نامهٔ ۳۱ نهج البلاغه
🆔@andalibhamedani|گروه نظرات