مبانی تاریخی‌نگری به قرآن: مبنای انسان‌شناختی 🔹 بخش از چالش‌های تاریخی‌نگری به قرآن برخاسته از نوع نگاه افراد به انبیاء است. 🔸 در این نوع نگاه، فرقی بین انبیاء و دیگران نیست. گرچه ظرفیت وجودی آن‌ها پذیرفته می‌شود ولی به صورت کلی انبیاء نیز مانند دیگران محصولی از تاریخ و محیط خود هستند. 🔺صاحبان این اندیشه، هم انسان را از حیث ماهیت، موجودی محدود و تاریخی و هم فهم او از وحی الهی را تاریخی و بشری می‌دانند و معتقدند که بشری شدن وحی، لازمه انتقال آن از خدا به انسان است. ▪️در این نگاه ممکن است کسی دین را بشری ندارد و آن را الهی قلمداد کند ولی به سبب آنکه انبیاء را بسان دیگر انسان‌ها معرفی می‌کند، قرآن را نیز محصول تاریخ خاصی بداند. #هرمنوتیک #دین_و_تاریخ 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

🔹در این نگاه نبوت، بشر را به مافوق بشر تبدیل نمی‌کند و از آنجا که هر آ«چه بشری باشد قطعا تاریخ‌مند است، قرآن نیز تاریخ‌مند است. این دیدگاه از آموزه‌های محوری هرمنوتیک فلسفی و هیستوریسیزم فلسفی است و بسیاری از نواعتزالیان، مثل دکتر عبدالکریم سروش، ابوزید و... این دیدگاه را بیان کرده‌اند. #هرمنوتیک #دین_و_تاریخ 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

مبانی تاریخی‌نگری به قرآن: مبنای وحی‌شناختی 🔹در این نگاه، ممکن است پذیرفته می‌شود که وحی، منشأ الهی دارد و انبیاء هم وحی خالص و ناب را از خدا اخذ می‌کنند و همان را به انسان‌ها منتقل کرده‌اند ولی محتوای وحی به صورت ذاتی تاریخ شرایط تاریخی انگاشته می‌شود؛ به گونه‌ای که اگر شرایط تاریخی زمان نزول به گونه‌ای دگیر بود، وحی نیز دگرگوون می‌شد. 🔸در این نگاه وحی از زمانه خودش تأثیر می‌پذیرد و در پاسخ به واقعیت‌های عینی زمان نزول شگل می‌گیرد؛ نه اینکه کتابی از پیش آماده و به تدریج نازل شود. 🔺نتیجه این نگره آن است که وحی برای شرایط نزول (شأن نزول) نازل شده است و پاسخگوی شرایط و زمانه جدید نیست. ▪️بحث تأثیر فرهنگ زمانه، خصوصیات، نیازها، آداب و رسوم، فرهنگ و خلقیات مردم در کیفیت شکل‌گیری قرآن، بخش وسیعی از شبهات را به خود اختصاص داده است. تأثیر شرایط جغرافیایی در تشریع احکام در قرآن، تأثیر سوالات مردم در کیفیت و کمیت تشریع احکام و.. از شبهات مطرح در این زمینه است. 📌مهم‌ترین چالش برای این دیدگاه این است آن است که آیا شأن نزول، معنا و مفهوم کلی آیات و فرازمان بودن قرآن را تقیید می‌زند؟! بسیاری از اندیشمندان مسلمان چنین باوری ندارند. #هرمنوتیک #دین_و_تاریخ 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

پیامد تاریخی‌نگری به دین: معنویت بدون دین 🔹یکی از پیامدهای محدود کردن دین به گذشته (تاریخ‌مندی دین) جدایی معنویت از دین است 🔸به این معنا که معنویت لزوما از طریق دین تأمین نمی‌شود. 🔺از نگاه این افراد، اگرچه دین در گذشته تأمین‌کننده معنویت بوده است ولی از آنجا که دین برای امروز بشر کارایی ندارد، پس امروز نیاز بشر به معنویت، بدون دین تأمین می‌شود. 📌با این حال، مهم‌ترین چالش این نظریه آن است که معنویت اگر در گرو دین و باورهای عقلانی دینی نباشد، عملا منجر با خرافه‌گرایی، تخدیر، توهم و خیال‌پردازی خواهد شد. ▪️به عبارت دیگر تفاوت نهادن میان معنویت و این گونه موارد مبتنی بر هیچ شاخصه‌ای نیست. ❗️در این صورت عملا باورمندی به دین منجر به خرافه خواندن معنویت می‌شود در حالی که نیاز بشر به معنویت راستین، امری قطعی و مسلم است. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

فهم نادرست از قرآن؛ زمینه تاریخی‌نگری به قرآن گروهی هستند که دلیلی برای اثبات تاریخ‌مندی قرآن ندارند؛ اما چون در فهم و تبیین برخی ار آموزه‌ها و گزاره‌های قرآن در مانده‌اند، قائل به تاریخ‌منید قرآن شده‌اند؛ مثلا چون قرآن مسئله‌ای علمی مطرح کرده که در نظر آنان، مخالف یافته‌های علمی روز و موافق داشته‌های علمی زمان نزول قرآن است، نتیجه گرفته‌اند که قرآن تاریخمند و تابع شرایط زمان نزول است. چنان‌که ماهیت آسمان‌های هفت‌گانه که قرآن مکرر به آن اشاره کرده است، برای آ«ان قابل فهم نیست و چون در زمان پیامبر (ص) نظریه بطلمیوس در علم نجوم غالب بود و اعتقاد بر این بود که زمین، مرکز عالم است و فلک‌های هفت‌گانه، چون برگ‌های پیاز آن را احاطه کرده‌اند و بر محوریت آن می‌چرخند، مدعی شده‌اند که پیامبر (ص) هم متأثر از این دیدگاه که امروزه ابطال شده، مبحث آسمان‌های هفت‌گانه را در قآن بیان کرده است. سپس از این مسئله نتیجه می‌گیرند که قرآن تابع شرایط تاریخی است. در حالی که اگر در فهم قرآن، راه صحیح را پیموده بودند، هرگز به چنین نتیجه‌ای نمی‌رسیدند. 📚 #برشی_از_کتاب «نقد مبانی تارخی‌مندی قرآن» ص 25 و 26 #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

خاستگاه تاریخ‌مندی دین؛ تحریف‌شدگی کتاب‌های مقدس 🔹بخشی از نظریات مربوط به تاریخ‌مندی دین و قرآن، الگوبرداری از آن چیزی است که در یهود و مسیحیت در قالب نقد تاریخی کتاب مقدس اتفاق افتاد 🔸وقتی تحقیقات نشان داد که تورات و انجیل محصول برخی تصرفات و گزارش‌دهی پس از زمان حضرت موسی و عیسی (ع) و نگاشته غیرانبیاء بوده است، سخن از تأثیرپذیری این نویسندگان از زمانه خودشان هم مطرح شد. 🔺رشد این امر، به اسلام هم رسید و با همان ایده برخی معتقد شدند که چه بسا اسلام نیز محصول عصر خودش باشد. 📌ولی مهم‌ترین چالش این دیدگاه، یکسان‌انگاری قرآن و دیگر کتب دینی است. ▪️انجیل و تورات دچار تحریف شده‌اند ولی ¬این مسئله نسبت به قرآن قطعا منتفی است. قرآن تنها کتاب آسمانی و مقدس نیست بلکه معجزه است که امکان آوردن مثل آن نیست و ادله گوناگونی بر تحریف‌ناشدگی آن وجود دارد. 📌از اینرو برخلاف دیگر ادیان، تاریخ‌مند دانستن قرآن قابل قبول نیست. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

تاریخی‌نگری به پیامبر (ص) و خطاپذیری او 🔹عبدالکریم سروش و ابوزید از جمله افرادی هستند که تاریخ‌مندی قرآن را بر اساس انسان‌شناسی خاص خود نسبت به پیامبر (ص) تبیین می‌کنند. 🔸از نگاه آنان پیامبر انسانی فراتاریخ نیست بلکه محصول فرهنگ و تاریخ عرب است. نتیجه این امر آن است که فهم او نسبی و متغیر است بلکه حتی او می‌تواند خطاپذیر باشد. 🔺پیش فرض ذهنی ایشان آن است که هر بشری لزوما از زمان و زمانه خویش تأثیر می‌گیرد. در حالی که این گزاره، اگرچه برای عموم انسان‌ها صادق است ولی کلیت آن اثبات نشده است. ▪️ اینکه اکثر مردمان از فرهنگ و زمانه خودشان تأثیر گرفته‌اند، نمی‌توان آن را به همه انسان‌ها سرایت داد مخصوصا اینکه باورمندان به عصمت انبیاء و فراتاریخی بودن پیامبر اسلام (ص) ادله قدرتمندی ارائه داده‌اند. 🔹مهم‌ترین دلیل برای اثبات عصمت آن است که اگر پیامبر خدا عصمت نداشته باشد، پس عملا به هیچ کدام از آموزه‌های وی نمی‌توان تکیه کرد چراکه ممکن است در هر کدام از آن‌ها دچار خطا شده باشد. در این صورت عملاً پیامبری وی مشکوک خواهد بود و در این صورت این چالش به وجود می‌آید که پس چرا خداوند او را به پیامبری مبعوث کرد؟! ❗️در واقع اگرچه این قرائت از تاریخ‌مندی قرآن، به معنای انکار نبوت نیست ولی تا حدودی با یکدیگر تلازم دارند! #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان 📎ایتا l سایت | تلگرام | اینستاگرام | ویراستی | آپارات

تاریخ انقضای اسلام! 🔹کسانی که گمان می‌کنند اسلام مربوط به 1400 سال پیش است و برای امروز کارآمد نیست، عملا مبتلا به نوعی تاریخی‌نگری به دین هستند. 🔸بخشی از این افراد نگاهشان آن است که مگر می‌شود آنچه امروزه تغییر رخ می‌دهد، نسخه‌اش را در گذشته بیان کرده باشند؟ در نگاه این افراد هر گزاره‌ای تاریخ انقضا دارد ولی همواره با این پرسش مواجه بوده‌اند که: ⁉️آیا به راستی همه چیز زمان‌مند است؟ اگر چنین است آیا اصل #عدالت هم چنین است؟ یعنی زمانی رسیده یا خواهد رسید که عدالت دیگر خوب و بایسته نباشد! ▪️قطعا پاسخ منفی است. 📌اینجاست که مشخص می‌شود بخشی از گزاره‌ها هستند که فرازمان می‌باشند. در حقیقت گزاره‌های راهبردی دین نیز چنین هستند. همان چیزی که این اشخاص به آن توجه نداشته‌اند. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

تعامل تاریخی‌نگری و سیاست... 🔹دنیای سیاست یکی از مهم‌ترین عرصه‌ها برای تاریخی‌نگری به دین است 🔸عده‌ای در مدیریت جامعه ایده عبور از دین را دارند یعنی معتقدند نباید آموزه‌ها و بایسته‌های دینی را در سیاست دخالت داد. 🔺به عنوان مثال، اگر دین بر مفهومی مثل «قسط» و #عدالت تأکید می‌کند، مربوط به زمان گذشته بوده است ▪️از نگاه ایشان، امروزه #آزادی محور همه بایسته‌هاست. تجارت آزاد، اقتصاد آزاد و...؛ حتی اگر به قیمت #کاپیتالیسم و #سرمایه_داری تمام شود! 📌در حقیقت این افراد برای به کرسی نشاندن ایده خود مبنی بر عبور از دین، باید دین را قدیمی جلوه دهد. باید دین را کهنه جلوه دهد! ❗️اینجاست که با ادبیات و گفتاری جذاب، به تاریخی‌نگری به دین پناه می‌برد! #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official https://andishehrezvan.ir/

اسلام 1400 سال پیش! 📌در نسبت دین و دنیای جدید و نیز اسلام و نیازهای زمان، باید توجه داشت که اسلام برای دعوت به چه چیزی آمده است؟ آیا آنچه اسلام بدان دعوت می‌کند از یکتاپرستی فکری و عملی، عدالت محوری، انسانیت و... زمان‌دار و تاریخ‌مندی است؟! اگر بتوان برای این آرمان‌ها تاریخ انقضا تصویر کرد، می‌توان گفت اسلام 1400 سال پیش برای امروز بشر کارآمد نیست. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

دین گذشته و جهان متفاوتِ کنونی؟! #برش_از_کتاب 🔹 این درست است که بین انسان شهرنشین امروزی با انسان عصر حجر، تفاوت از زمین تا آسمان است؛ اما هیچ یک از این تفاوت‌ها در سرشت و فطرت انسان نفوذ نکرده و فطری او نیست، بلکه از امور عرضی است. 🔺 از حیث انسان بودن و فطرت انسانی و نیازهای فطری [مثل عدالت طلبی] مخصوصا آن دسته از نیازها که به روح او باز می‌گردد و جنبه معنوی دارد، هیچ تغییر و تبدلی صورت نپذیرفته است. 📚سید قطب، التطور و الثبات فی الحیاة البشریة، ص 85 - 95 (به نقل از نقد مبانی تاریخ‌مندی قرآن، نوشته محمد عرب صالحی) 📌این دیدگاه از جمله نظریاتی است که در مقابل تاریخ‌مندی انسان و تاریخ‌مندی دین قرار می‌گیرد. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official

دین گذشته و جهان متفاوتِ کنونی؟! #برش_از_کتاب 🔹 این درست است که بین انسان شهرنشین امروزی با انسان عصر حجر، تفاوت از زمین تا آسمان است؛ اما هیچ یک از این تفاوت‌ها در سرشت و فطرت انسان نفوذ نکرده و فطری او نیست، بلکه از امور عرضی است. 🔺 از حیث انسان بودن و فطرت انسانی و نیازهای فطری [مثل عدالت طلبی] مخصوصا آن دسته از نیازها که به روح او باز می‌گردد و جنبه معنوی دارد، هیچ تغییر و تبدلی صورت نپذیرفته است. 📚سید قطب، التطور و الثبات فی الحیاة البشریة، ص 85 - 95 (به نقل از نقد مبانی تاریخ‌مندی قرآن، نوشته محمد عرب صالحی) 📌این دیدگاه از جمله نظریاتی است که در مقابل تاریخ‌مندی انسان و تاریخ‌مندی دین قرار می‌گیرد. #دین_و_تاریخ #هرمنوتیک 🌱اندیشه رضوان @andishehrezvan_official