محمد ابورمان و سلفیه پژوهی 🔹هر چند رویکردهای کلامی و فقهی بیشترین سهم را در سلفیه پژوهی جهان عرب به خود اختصاص داده اما برخی اصحاب علوم انسانی نیز تاملاتی درباره سلفیه به مثابه یک پدیده سیاسی اجتماعی داشته و خوانش های نسبتاً متفاوتی ارائه کرده اند. اساتیدی مانند عزمی بشاره، رائد السمهوری، حسن ابوهنیه و محمد ابورمان اردنی از جمله این اساتید می‌باشند. 🔸دکتر محمد ابورمان فارغ التحصیل دکتری علوم سیاسی دانشگاه قاهره، پژوهشگر «مركز الدراسات الاستراتيجية»دانشگاه اردن، استاد موسسه فریدریش ایبرت، و کارشناس ارشد حوزه جنبش ها و جریان های اسلامگرای سیاسی است. برخی تالیفات ابورمان عبارتند از: - الإصلاح السياسي في الفكر الإسلامي. -بين الحاكمية وسلطة الأمة: الفكر السياسي للشيخ محمد رشيد رضا - السلفيون والربيع العربي سؤال الدين والديمقراطية في السياسة العربية -الصراع على السلفية -ـالإسلاميون والدين والثورة في سورية ـ أنا سلفي:بحث في الهوية الواقعية والمتخيَّلة لدى السلفيين #سلفیه #اردن #محمدـابورمان 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«هر که می‌خواهد حلبش سقوط نکند» 🔸روزی که راشد الغنوشی بعد از فرار بن علی به عنوان قهرمان ملی وارد تونس شد،فکر نمی‌کرد یک دهه بعد دچار چنان زندانی شود که کسی حتی سراغش را هم نگیرد. مهم‌ترین داشته راشدِ آن روز و نداشته امروزش، پشتوانه«جامعه» بود. 🔹 آنچه محمد مرسی را بعد تحولات مصر هر چند با تزلزل به اریکه قدرت رساند و کمتر از یک سال حاضر نشد برای ماندنش هزینه دهد نیز«جامعه»بود. 🔸 بالعکس، آنچه بعد چهل هزار شهید، همچنان غزه را استوار نگه داشته،«جامعه» ای است که ایده مقاومتش را به قیمت جان پذیرفته یا مهم‌ترین عاملی که از دل آوارهای جنوب و ضاحیه، غنچه حزب الله را شکوفا و به آینده امیدوارتر می‌کند؛چیزی جز؛«جامعه» مقاوم جنوب نخواهد بود. 🔹در پس همه عوامل منطقه ای و بین المللی که در سقوط حلب سهم زیادی داشتند؛ این سرعتِ فروپاشی باز نشان داد هر نظامی در جهان عرب تکیه گاهش در نهاد «جامعه» متزلزل شود، حلبش سقوط خواهد کرد عاجل ام آجل #حلب #جامعه #سوریه 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

▪️نعزيكم بذكري إستشهاد السيدة فاطمة الزهراء عليها السلام. 🖤قال رسول الله(ص):«هی بضعةٌ منی وهی قلبی و روحِیَ التی بین جنبی فمن آذاها فقد آذانی ومَنْ آذانی فَقَد آذی الله» پیامبر فرمود: فاطمه تکه جان و قلبم، چو روحی مرا فراگرفته است، آزارش آزارم و آزارم، ستم به خداست. رادود(مداح): علي حمادي-بحرین #فاطمیه 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«سوریه؛کلاف سردرگمِ نگران ها» تحولات سریع سوریه و رسیدن معارضان به دروازه های دمشق برای بیشتر بازیگران قابل پیش بینی نبود اما ظاهراً نگرانی، وجه مشترک بازیگران مختلف است. 🔸عراقِ نگران عراق نگران بازتاب قدرت یابی تحریر الشام(جبهه النصره سابق) در قلمرو جغرافیایی سابق داعش در کشورش است که این قدرت یابی هسته های گریز از مرکز داعش را دوباره برگسل های شکننده طائفی- قومی در عراق فعال کند. هرچند اعلام موضع عدم مداخله مقتدی صدر و دولت عراق تلاش دارد از سرایت بحران به کشور جلوگیری کند. 🔹اسرائیلِ نگران اسرائیل همواره خواهان یک سوریه ضعیف است و بهترین حالت را خنثی شدن قدرت مرکزی، توسط چند خرده قدرت متعارض در داخل سوریه می‌داند لذا از تغییر معادله به نفع یکی از بازیگران نگران است، خصوصاً اسلامگرایانی به قدرت نزدیک شده‌اند که حداقل به لحاظ ایده ظرفیت فعال سازی جبهه ای علیه او را دارند، مهم‌تر اینکه اخوانی ها بخش مهمی از معارضه اند و در هر صورت به برادران اخوانی شان(حماس)در غزه خواهند اندیشید. 🔹ایرانِ نگران ایران نگران هزینه ای است که بیش از یک دهه برای اتصال زمینی محور مقاومت از مسیر عراق، سوریه به لبنان کرده و در حال مشاهده گسستن این زنجیره است. 🔸داعشِ نگران با جدایی جبهه النصره از القاعده و اختلافات با داعش که به رویارویی نظامی طرفین هم انجامید، اکنون توسعه قدرت تحریر الشام(جبهه النصره سابق ) برگ برنده ای برای جذب بیشتر سلفیه جهادی خواهد بود و احتمالا سنتی ترهای جهادی نیز جولانی را بی بصیرت و سازشکار خواهند خواند. در هر صورت داعش از قدرت یابی رقیب درون گفتمانی اش و تحول فکری جولانی نگران خواهد شد. 🔹اخوانِ نگران اخوانی ها هر چند از هر ضربه ای که به پایان نظام سوریه منجر شود، خوشحالند اما از فرایندمابعد السلطه و اندازه سهمشان از کیک قدرت نگران اند؛ بعید است سلفی های جهادی که نقدهای جدی فکری به اخوان داشته و الان پرچمدار معارضه اند؛ قدرت را دو دستی تقدیم به اخوان کنند. 🔹بشارِنگران طبعاً بشار اسد نیز نگران از دست دادن قدرت پس از چند دهه سلطه در سوریه است چون با پایان صدام در عراق و قذافی در لیبی اکنون آخرین پایگاه بعث در جهان عرب نیز به پایان نزدیک شده است. 🔹قسدِنگران کردهای سوریه و عشایر منطقه شرق فرات که حدود ۲۵ درصد سوریه را در اختیار دارند و به«قوات سوریا الدیموقراطیة» (قسد) مشهورند نیز یکی از نگران های اصلی وضعیت کنونی هستند، چون ترکیه هیچ گونه تقویت و استقلال نسبی کردها را بر نمی‌تابد و در صورت قدرت یابی طرفدارانش، قسد زیر ضربه قرار خواهد گرفت البته پشتیبانی آمریکا از قسد معادله را پیچیده تر خواهد کرد. 🔸ترکیهِ نگرانِ امیدوار تثبیت «قسد» در شرق فرات با محوریت کردها در سال‌های اخیر بازتاب منفی بر مهم ترین چالش داخلی ترکیه یعنی کردها داشته است. لذا یکی از خواسته‌های ترکیه، سوریه ای است که کردها در آن ضعیف باشند و ظاهراً چون بشار اسد با اردوغان در این ایده همکاری نکرده، ترکیه هم برگه برنده اش(تحریر الشام) را روی میز گذاشته و البته این سطح از پیشروی فراتر از انتظارش بوده است. در هر صورت ترکیه تنها بازیگری بود که برای رفع نگرانی اش،برنامه ریزی، پشتیبانی و اقدام عملی کرد و با تقویت چند ساله تحریر الشام و اعتماد به بدنه قوی اسلامگرایان اخوانی در معارضه، سهم زیادی از کیک قدرت طلب خواهد کرد. 🔸 آیا کارت شگفت انگیز برای تغییر معادله، موضع ترامپ خواهد بود یا گذاشتن چیزی روی میز که ترکیه را راضی به کنترل تحریر الشام نماید؟ و یا اینکه مشخص شود پروژه، برنامه توافقی ترکیه،امریکا و ناتو بوده و با سقوط دمشق باید به سناریوهای چگونگی تقسیم کیک قدرت اندیشید و طبعاً به همه نگران ها یکسان نخواهد رسید.الله اعلم. #دمشق #سوریه #تحریر_الشام 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«سبک رهبری شیخ محمد حاکم دبی» 🔸مولف دکتر یاسرجرار استاد دانشکده مدیریت دانشگاه کرانفلید بریتانیا است که از 2001 – 2008 در دفتر اجرایی شیخ محمد آل مکتوم حاکم دبی مشغول فعالیت بوده است. 🔹بر اساس آمار کتاب،از 1995 – 2015 تولید ناخالص دبی از 11میلیارد به101 میلیارد دلار، درآمد سرانه از 16 هزار به بیش از 42 هزار دلار رسیده است. طی همین دوره وابستگی به نفت از 18درصد به 1.2درصد کاهش یافته است. 🔸 شهری که در آغاز دهه 80 میلادی چندان مورد توجه نبود در سال 2016 ، هفتاد درصد شرکت های موفق جهان در آن دفتر مرکزی تاسیس کرده اند. در سال 2018 بیش از 89 میلیون نفر از فرودگاه دبی استفاده کرده و رتبه اول جهانی را پیدا کرده است و از دبی به 220 مقصد پرواز انجام شده است. 🔸 در این شهر مردمی از حدود 200 ملیت با یکدیگر زندگی می کنند.نویسنده راز گذار موفق دبی را سبک رهبری شیخ محمد می داند که بر اصولی بناشده بود: -هدف شیخ محمد رساندن مردم به رفاه حداکثری با بالاترین استاندارد زندگی بود. -استفاده از با استعدادترین منابع انسانی از هر ملیت و فرهنگ - نوآوری کنید تا نابود نشوید -ریسک پذیری و نظارت شخص حاکم در پروژه ها -تمرکز بر سه مزیت دبی(تجارت، حمل و نقل و گردشگری) -تغییر کنید وگرنه شما را تغییر خواهند داد. # هرچند نویسنده در تصویر شخصیت شیخ محمد مبالغه‌آمیز عمل کرده اما برای شناخت سبکی از توسعه در جهان عرب که بعدها در دوحه و اکنون در عربستان دنبال می‌شود، کتاب مفیدی است. #معرفی_کتاب #دبی #ال_مکتوم 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«الانغلاق الفکري و مشکلة التطرف؛رویة فلسفیة» 🔸۳۰ آبان در همایشی که به میزبانی بیت الحکمه بغداد برگزار شد؛ درباره چالش افراط گرایی و چگونگی استفاده از فکر فلسفی برای مواجهه با آن صحبت کردم. شبکه چهارسیما خلاصه ای از آن را به فارسی ترجمه و منتشر کرده است. #بغداد #بیت_الحکمه #افراط_گرایی 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«سلفي يتيم؛ ایده ای نوآورانه» 🔸هرچند گرایش به سلفیه جهادی(ایده سازمان‌هایی چون القاعده، داعش، جبهه النصره)بیشتر با رویکردهای کلامی، فقهی مورد تحلیل قرار می‌گیرد اما یکی از ایده های نوآورانه در تحلیل این پدیده، کتاب «السلفی الیتیم» تالیف حازم الامین روزنامه نگار لبنانی و کارشناس جنبش های جهادی است. 🔹ایده مرکزی کتاب به نقش آوارگی و زندگی انسانِ فلسطینی در اردوگاه‌هایی در لبنان، اردن و... در گرایش به القاعده و سلفیه جهادی متمرکز است. بر اساس ایده حازم، چون انسان آواره فلسطینی،هویت مبتنی بر ملت و سرزمین را از دست داده لذا چون یتیمی، وعده هویت بخشِ جهان وطنیِ القاعده برایش جذاب و الهام بخش است لذا سهم فلسطینیان در این جریان با حضور افرادی چون صالح سریه، عبدالله عزام، ابومحمد مقدسی، ابوقتاده فلسطینی و....برجسته است. #القاعده #سلفیه_جهادی #سلفیه 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«آشنای دیرینِ جهان عرب» 🔸یکی از تجربه‌های مهم انسان در جهان عربِ قرن 19و20 میلادی، حضور استعمار اروپایی است. رقابتی که حوزه خلیج فارس، عراق، مصر و فلسطین را مستعمره بریتانیا، شمال آفریقا و شامات را مستعمره فرانسه، لیبی مستعمره ایتالیا، بخشی از مغرب را مستعمره اسپانیا و...قرار داد. 🔸تقریباً جغرافیایی از جهان عرب وجود نداشت مگر اینکه استعمار مستقیم یا غیر مستقیم را تجربه کرده بود؛ برخی از این تجارب تلخ، چنان بلندمدت بود که مثلاً اشغال الجزایر توسط فرانسه 132سال طول کشید، مرور ويدئو بالا نشان می‌دهد تقریباً جغرافیایی در جهان عرب بدون تجربه این آشنای دیرین وجود ندارد. #استعمار #جهان_عرب #فرانسه #بریتانیا 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«یمن، غزه نشود» 🔹 سلسله جنایت های رژیم صهیونیستی علیه مقاومت از غزه، لبنان و سوریه، اکنون به مرحله فشارهای حداکثری بر عراق برای محدود کردن گروههای مقاومت در این کشور رسیده است. 🔸 تقریباً روشن است گام بعدی نوبت انصارالله یمن خواهد بود که فشار غیر قابل تحملی بر پرستیژ و اقتصاد رژیم و منافع آمریکا در دریای سرخ تحمیل کرده است. علاج واقعه برای انصارالله قبل از وقوع، تهدید واقعی بازارهای سر به فلک کشیده شرکت های چند ملیتی در دبی، دوحه و ریاض است. اهرمی که حتی پیامِ عملیاتی کردن آن، فشارهای چند وجهی به آمریکا و رژیم را برای ممانعت از جنایتی دیگر فراهم خواهد کرد. عکس: مقبره شهیدحسین الحوثی موسس جنبش انصارالله. #مقاومت #انصار_الله #یمن 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

«سياست ورزی عبدالله نظام و آینده شیعیان سوریه» 🔸حجت الاسلام سیدعبدالله نظام رئیس«الهيئة العلمائية لأتباع مذهب أهل البيت في سوريا»است که پس از تحصیل مهندسی عمران وارد حوزه علمیه شد و از سال 1359 تا 1374شمسی در قم تحصیل نمود. 🔹او رئیس مُجمع السیدة رقیه،شعبه «جامعة بلاد الشام للعلوم الشرعية»و رئیس«الجمعية المحسنیة»،امام جماعت و جمعه«مسجد السیدة الزهراء» دمشق و به نوعی سرپرست و رهبر شیعیان سوریه می باشد. 🔸درجلسه مردادماه 1402در دمشق تاکید می‌کرد:اسلام را باید به عنوان یک دستگاه و پارادایم معرفی کرد تا دیگریِ آن تمدن غرب باشد نه چنان آن را با جزئیات بیان کنیم که دیگریِ ما مذاهب اسلامی تلقی شوند و ما مشغول پاسخ به شبهات علیه همدیگر شده و از دشمن اصلی غافل شویم. ایده‌هایی که در دو‌کتاب«التقية في الإسلام؛دراسة موضوعية مقارنة على المذاهب الثمانية» و«الوطن و المواطنة في الشريعة الاسلامية و النظريات الوضعية» به بسط آنها پرداخته است. 🔸 سقوط دمشق، و نگاه نگران شیعیان، منجر به صدور بیانیه ای توسط ایشان شد که در آن از گفتگوهایی برای محترم شمردن مقدسات و در امان بودن شیعیان توسط تحریر الشام حکایت داشت. 🔸 هر چند گذشته پرچالش طرفین، مرزهای آینده را شکننده تصویر می‌کند اما بخشی از آینده شیعیان اثنی عشری سوریه به سیاست ورزی این روزهای عبدالله النظام در قلب دمشق بستگی دارد. عکس:مرداد ۱۴۰۲ دمشق از راست:بنده،دکترحمیدرضا مطهری،دکتر عبدالله النظام،دکترحبیب الله بابایی، دکترحمیدرضا عصمتی #دمشق #شیعیان #سوریه 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1

یک سالگی کانال«مطالعات جهان عرب»و خلفيات 🔹امشب تولد یک سالگی کانال است که بستری برای اشتراک گذاری برخی ایده ها با فرهیختگان گرامی بود. هر پست کانال، خلفیه ای(پشت پرده) داشت که برخی را مرور می‌کنم: 🔸«با هاشم عبدالله السیانی» این آغازین بود. «حوار بِلا محاور» این پست یادآور اولین و آخرین دیدار با دکتر امیرعبداللهیان است. البته آن شب مفصل خانم فاطمه الصمادی(مدیرمیز ایران الجزیره )را برای ارائه برخی تحلیل های منفی از ایران سیم جین کردم، فکر نمی‌کرد کسی اکثر یاداشت هایش را دنبال کرده باشد. 🔸«اسلامیة المعرفة؛گنجینه ایده ها» وقتی با ولع این پست را برای یکی از اساتید مطرح حوزه علوم انسانی اسلامی حضوری توضیح دادم؛واکنشش مثل آب یخی بود، چون فکر می‌کرد در غیر ایران امکان طرح چنین پروژه‌ای نیست. 🔸«نور مگز عراق؛ اما رایگان» اولین پستی که بیش از هزار بازدید داشت 🔸«خون تنیدگی؛تحلیلی بر شهادت اسماعیل هنیه» بیشترین وقت را برای نوشتن این یاداشت چهاربخشی گذاشتم، تعطیلات تابستانی بود و برای نوشتنش به بهانه های مختلف از خانه بیرون می‌رفتم، کافی شاپ های میدان مفتح پناهگاهم شد. البته بعد از نشر در کانال، خبرنگار وطن امروز در قالب یک یاداشت در روزنامه منتشر و لطف کرد، هشتصد هزار تومان هم واریز نمود که تقریباً با هزینه کافی شاپ برابر شد. 🔸«کنش ساختاری ؛واکنش کارگزاری» اینجا برای اولین و شاید آخرین بار تلویزیون رفتم، فقط به این خاطر که دعوت کننده گفت با دکتر ...(که برای من عزیز بود) صحبت کردیم، برنامه تشریف بیاورد اما او گفت سلام به شما برسانیم و بگوییم فرمودند شما حتما برو...بعدا هم معلوم شد آن استاد به این داغی توصیه نکرده است. «جهانی شرمنده سؤالت، دختر» تولد این پست، شبی از شب‌های رمضان بود.دهها بار ویدئو را با این حس دیدم که در خانه دختری هم سن همین دختر فلسطینی دارم و برای راحت روزه گرفتنش کلی درباره غذای سحر و افطار گفتگو می‌کنیم، تا سحر خوابم نبرد و تنها پستی بود که بر آن گریستم. 🔸«لا تؤخر عمل الیوم إلی غدٍ» این هم تحلیلی بود که دوست نداشتم رخ دهد اما اسرائیل طبق نوشته ابتدا سراغ کارگزاران و سپس سازه مقاومت رفت. 🔸«جامعه عربی و دولت های مُسقِف» این پست را وقتی می‌نوشتم که از شهادت سید حسن کلافه بودم و دنبال یافتن نقطه ای برای امیدواری بودم البته که تحلیل خیلی آرمانی است. 🔸«تَرْک و تَرَک؛ درنگی در آوارگی» با اینکه همسرم ناهار خوشمزه ای برای مهمانمان تدارک دیده بود اما تلخی خبر همچنان با من است و برای انتشار این پست از مهمانم اجازه گرفتم. 🔸«هر که می‌خواهد حلبش سقوط نکند» برای نوشتن این پست یاداشت های سفر دمشق را مرور کردم وقتی در لیست چالش هایی که نوشته بودم به این نوشته رسیدم«جامعه ای در آستانه فروپاشی»، تقریباً مطمئن بودم مهمترین عامل همین است. چند نفر آشنا و ناشناس هم توصیه کردند پست را حذف کن. 🔸«سوریه؛کلاف سردرگمِ نگران ها» این را شب قبل از سقوط دمشق نوشتم. 🔸 دو نکته پایانی. اول اینکه از همه فرهیختگانی که بخشی از وقتشان را به مطالعه پست های کانال اختصاص دادند؛ سپاسگزار و منتظر دریافت راهنمایی و‌نقدهایشان هستم. دوم اینکه در خانه قرار گذاشته اند هر صد نفر به کانال اضافه شد، من شام مهمانشان کنم لذا من انگیزه ای برای افزایش اعضاء ندارم اما آنها چرا.

«جماعت انحرافی قربان؛ زمينه های اجتماعی» 🔸عراق معاصر شاهد ظهور جنبش های مختلف انحرافی بوده که برخی از آنها در ایران نیز امتداد داشته‌اند. معمولاً برداشت های انحرافی از آموزه مهدویت سهم زیادی در شکل گیری این جنبش ها دارد. 🔹جدیدترین نمونه از این انحرافی ها، جماعت قربان، در استان ذی قار در جنوب عراق است که توسط نیروهای امنیتی عراق شناسایی شده و واکنش به اعتقادات عجیب آنها بسامد زیادی در فضای رسانه ای داشته است. غلو در مقام حضرت علی علیه السلام آنها را به جایی رسانده که پس از مراسم عمومی چند نفر داوطلب می‌شوند تا پس از قرعه کشی خودشان را قربانی نمایند. 🔸 همان گزاره ای که بخش زیادی از پیروان داعش را«ابناء الارياف=فرزندان مناطق حاشیه» می‌دانست و برای محرومیت های اجتماعی(حاشیه نشینی، سطح آموزش پایین ، بیکاری و...)در شکل گیری این گروه افراطی سهم زیادی قائل بود؛در شکل گیری جماعت قربان هم صادق است. #جنبش_انحرافی #عراق #محرومیت 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1