#منظومه‌ی_اجمالی_عروض
ای‌که خواهی در سخن گویا شوی
شاعری ، شوریده و شیدا شوی
باید آموزی : (فنون وزن) را
که بوَد بسیار ، در آن نکته ها
(وزن) اگر چه ابتدای شاعری‌ست
گوش کن اکنون که گویم (وزن) چیست؟
شش (مُصوّت) هست (کوتاه و بلند)
گر بدانی چیست ، گردی سربلند
( اَ ) ـ ( اِ ) ـ ( اُ ) با هم همه کوتاه هست
( آ ) و (ایـ) و (او) ، بلند و دلکش است
سه (هجا) داریم (کوتاه) و (بلند)
وآن دگر باشد (کشیده) چون کمند
چون (کشیده) ، قابل (تقطیع) نیست!
بگذر از آن تا (هجا) دانی که چیست؟
هر صدایی که رسد بر گوش ما
هست در (تقطیع) ، عنوان هجا
چون (هجاها) را (نمادی) نیز هست
این (ــ) بلند و این یکی (U) کوتاه است
(من) بلند و (ما) بلند و (او) بلند
(بِه) وُ (کِه) کوتاه ، در یادت ببند
تا بدانی (وزن) این اشعار چیست؟
(رکن) آن ، در زیر شعر مولوی‌ست
"هرکسی از ظنّ خود شد یار من"
فاعلاتن ، فاعلاتن ، فاعلن
هست وزن (مثنوی) این (رکن) ها
که بوَد (معیار سنجش) ، نزد ما
نام (اوزان عروضی) ، (بحر) هست
که از آن‌ها هرچه‌ات گویم کم است
نام (بحر) مثنوی ، باشد (رَمَل)
که بوَد شیرین‌تر از قند و عسل
هست ارکانش (مُسدّس) در (شمار)
(رکن آخر) هست ، (محذوف و قصار)
هست (ده بحر) دگر بشنو چه هست؟
که به راحت ، می‌توان آری به دست
(مُجتَث) است و (مُنسَرح) وآنگه (خفیف)
هم (بسیط) و هم (سریع) است ای ظریف
هم (تقارب) ، هم (مضارع) ، هم (هَزَج)
هم (رَجَز) هم (مُقتضب) شد رج به رج
(رکن اوزان) نیز باشد در (شمار)
مختلف؛ آن را به گوش جان سپار
هم (مُسَدّس) هم (مُثَمّن) نیز هست
که (زحافاتش) ، ملال انگیز هست
🔲
بعد از این‌‌ها ، (اختیار شاعری) است
گر چه گاهی (اضطرار شاعری) است
(آخر مصرع) ، چه (کوتاه) و (بلند)
یا (کشیده) ، آن (هجا) گردد (بلند)
(قافیه) ، تکرار اگر شد ناگزیر
بگذر از تقصیر عذرم ای خبیر
خوانش اشعار را باید درست
اینک آموزید ، از بیت نخست
گاه باید خواند با (تخفیف) نیز
آنچه می‌باشد (مشدّد) ای عزیز
گاه هم (طبق ضرورت) ، در بیان
خو‌انده میگردد (مشدّد) ، واژگان
گاه حرف ساکن (ت) مثلِ (چیست)
می‌شود (ساقط) که گویی هیچ نیست
همچنین (دو) (ساکن) از بعدِ (بلند)
گاه (یک) (ساقط) شود بی‌چون و چند
می‌توان بینی درین مصرع عیان
(کارد) را که گشته ساقط (دال) آن
یا شود (ادغام) ، بعضی واژگان
در تلفظ می‌شود (در آن) ، (دران)
یا که (خواهر) ، وقت (تقطیع) کلام
طِبق خوانش هست (خاهر) والسلام
اولین رکن (فعلاتن) ، توان ،
(فاعلاتن) گردد ای آرام جان!
طِبق (ضرباهنگ) خاص شعر ها
می‌شود (تقطیع) هر گونه (هجا)
حرف (نون ساکنه) ، بعد از (بلند)
خارج از (تقطیع) هست ای هوشمند
مثل (جان) و (این) و (آن) و هرچه هست
جمله از (تقطیع) شعری ، (ساقط) است
هست (تسکین)، قاعده که می‌توان
(دو هجا) که هست (کوته) همزمان
(دو هجا) را (یک هجا) اِعمال کرد
تا که (دو کوتاه) ، گردد (یک بلند)
(قلب) ، یعنی : (جا به جایی هجا)
که بوَد مخصوص بعضی (رکن ها)
که شود : (مُفتعلن) ، (مفاعلن)
یا شود : (مفاعلن) ، (مفتعَلن)
بعد از آن ، (اِشباع) باشد در زبان
که به شدّت می‌شود (کوته) ، بیان
مثل حرف (به) ، که بی‌شک در هجا
هست (کوته) ، دان (بلند)ش مثل (با)
وآن دگر (ابدال) ، نوعی دیگر است
در خصوص ِ (سه هجای) آخر است
که (فَعَلُن) ، می‌شود (فع لُن) ، عزیز
بیش ازین با خود مکن جنگ و ستیز
زآنکه هرچه بوده لازم ، گفته‌ام
گوهر (بحر عروضی) ، سفته‌ام
تا همین‌جا را اگر خوانی به جِدّ
می‌شوی در شعرگویی ، مستعد
وزن را (ساقی) به نظم ساده گفت
غنچه‌ی (وزن عروضی) را ، شکفت
گر که هستی طالب شعر وزین
باش ازین خرمن به همت، خوشه‌‌چین
سید محمدرضا شمس (ساقی)
✅ کانال آموزش عروض، قافیه و...
https://eitaa.com/arozghafie
بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام خدمت اعضای محترم کانال🌹
💠با توجه به اینکه حجم مطالب کانال بالا می‌باشد و برای اینکه اعضای محترم ، جهت جستجوی راحت‌تر ، مباحث مورد نظر خود را پیگیری کنند، راه کاری در اختیار شما عزیزان ، ارائه میگردد.
🔹فقط کافی است از هشتک (#) استفاده کنید.
🔸به همین منظور ، عنوانِ درسی که در کانال موجود است در ذیل آورده شده تا راحت‌تر مبحث درسیِ مورد نظر خود را پیدا کنید.
📌 #راهنمایی :
فقط کافی است بر روی عنوان درس کلیک کنید ، سپس در قسمت پایین (سمت راست) ، علامت‌های ۷ ۸ نمایان می‌شود که با زدن بر روی این علامت‌ها ، مبحث مورد نظرتان را بیابید.
#آموزش_مبانی_یک (نظم)
#آموزش_مبانی_دو (انواع قالب شعر)
#آموزش_مبانی_سه (رباعی)
#آموزش_مبانی_چهار (عروض)
#ادامه‌ی_آموزش_عروض
#آموزش_مبانی_پنج (غزل)
#آموزش_مبانی_شش (قصیده)
#آموزش_مبانی_هفت (مثنوی)
#آموزش_مبانی_هشت (قطعه)
#آموزش_مبانی_نه (چارپاره)
#آموزش_مبانی_ده (قافیه)
#آموزش_مبانی_یازده( ``)
#آموزش_مبانی_دوازده (اختیارات شاعری)
#آموزش_مبانی_سیزده (اخیارات وزنی)
#آموزش_مبانی_چهارده (اضطرارات وزنی)
#آموزش_مبانی_پانزده (تعریف زحافات)
#قاعده_حرف_ت
#اوزان_دوری
#منظومه‌ی_اجمالی_عروض
#هم‌قافیه‌ها
#تمرین
🔹سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie