#نکته :
✅ حرف #تا (چیست) و #دال (کارد) و #کا (پارک) و...
: قاعده‌ی حرف (ت ، د ، ک)
گاهی بعد از مصوت بلند اگر دو ساکن باشد؛ دومین ساکن #ساقط از #تقطیع است.
مانند :
کیست، چیست، نیست، زیست، بیست ، کاشت ، برداشت ، گوشت ، دوست ، پوست و...
آن کیست کز روی کرم با ما وفاداری کند
بر جای بدکاری چو من یک دم نکوکاری کند
"حافظ"
معشوقه دلم به آتش انباشت چو شمع
بر رویم زرد گل بسی کاشت چو شمع
"مسعود سعد سلمان"
همه گوشت بازو به دندان بکند
همی ریخت بر تخت خاک نژند
"فردوسی"
چو شد گرسُنه ، تیز پر آن عقاب
سوی گوشت کردند هر یک شتاب
"فردوسی"
از آزاد و از نیک دل بردگان
شهنشاه را سر به سر دوست وار
"فردوسی"
من ز ازل پاک تو پست و پلید
دوست نگردند فقیر و غنی
"پروین اعتصامی"
فقرم چو گشت دوست شنیدم ز دوستان
آن طعنه ها که چشم ز دشمن نداشتم
"پروین اعتصامی"
چند نمونه در مورد #دال که #ساقط از #تقطیع است.
کارد ، یارد ، بگذارْد و...
بپوشی همان پوستین سیاه
یکی کارد بستان و بنورد راه
"فردوسی"
چون کارد زدیش آنگه پیش تو بیفتد
مانند دو کاسه که بوَد پر ترحلوا
"ناصرخسرو"
با من چو گلِ شکفته باشی گه گه
گاهی باشی چو کارد با گوشت تبه
"فرخی سیستانی"
فرخش باد عید آنکه به عید
کارد بنهاد بر گلوی پسر
"فرخی سیستانی"
گیری اگرم دست در امروز بگیر
چون کارد به استخوان رسیده‌ست مرا
"صابر همدانی"
سر ِ نیزه بگذارد ، بر ران او
که از درد آزرده شد جان او
"عیوقی"
چند نمونه در مورد #کـ که از تقطیع ساقط است
پارک بنا کرده از تو رفته خراسان
هرچه که بوده در آن دهات خریده
"میرزاده عشقی"
تو از اداره‌ی مالیّه ، مالیات مخواه
که صرف ساختن پارک های عالی شد
"میرزاده عشقی"
آموزش عروض و قافیه
سید محمدرضا شمس (ساقی)
https://eitaa.com/arozghafie
#شـ
آسایش - آلایش - آرام - پیدایش ـ پیرایش
افزایش- آرایش ـ گنجایش- رزمایش - دانش- خواهش-رانش- تابش- کاهش- بارش- زایش- خارش- سرکش- چرخش- ترکش- بخشش- رنجش- ارتش- کوشش- جوشش- رویش- جنبش- ستایش- نیایش ـ نوازش ـ ستایش- گشایش-
پوش- هوش- موش - نوش- کوش- گوش- جوش- دوش- آغوش- خاموش- مخدوش- پاپوش- بهنوش- مدهوش- فراموش - فروش- خروش – سروش- نقوش
کیش- ریش- نیش- خویش- بیش- تشویش- تجریش ـ میش ـ اتریش
فاش- کاش- باش- خفاش- کفاش- نقاش- بشاش- فحاش- فراش- اوباش- عیاش- فراش- خراش- بپاش- تلاش- قماش
عرش- فرش- بخش- پخش- وحش- نقش- رخش- کفش
#جـ
علاج ـ حراج- مزاج- سراج ـ خراج ـ رواج ـ باج ـ تاج- کاج- تاراج - اخراج ـ معراج ـ محتاج ـ حجاج
#حـ
ضریح- صریح- ملیح- مسیح- کریح- ذبیح- مریح- قبیح
#فـ
اعتراف ـ انحراف ـ اعتکاف ـ اکتشاف- ائتلاف ـ اعتلاف - انعطاف ـ صاف - ناف - باف - قاف - طواف ـ انصاف ـ الیاف ـ کشاف ـ الطاف ـ اصراف ـ اهداف ـ اوصاف
کف - صف – دف - هدف – صدف – شرف – شعف- علف – طرف- خلف – تلف – نجف
حریف – ضعیف – نحیف – ظریف – کثیف – حنیف- شریف – سخیف- خریف- لطیف – عفیف-
برف- صرف- ظرف- وصف- سقف- کشف- ضعف- حذف- طرف- ژرف
#قـ
عاشق- شایق- صادق- لایق- خالق- ناطق- سابق- قایق- رازق- مشرق- منطق- خلایق- حقایق- شقایق- دقایق- موافق- مصدق- مشوّق-
رواق- سیاق- وفاق- نفاق- فراق- اطاق- عراق- طلاق- اتفاق – اشتیاق- انشقاق- اختناق- انطباق- احتراق
عشاق- رزاق- میثاق- مشتاق- اخلاق- آفاق- اوراق- اغراق- طاق- ساق
#کـ
اشک ـ رشک ـ مشک ـ کشک
پاک – خاک – باک- ناک – چاک – خاشاک- غمناک- پژواک- افلاک- املاک- هلاک – پلاک – مغاک – فداک- ملاک
مبارک ـ تبارک ـ انارک ـ قارقارک ـ کنارک ـ اتابک ـ ازبک ـ بابک ـ بعلبک ـ بک ـ تنبک ـ چوبک ـ سبک ـ شابک ـ فلاش‌کوچک ـ شک ـ پوپک ـ حک ـ موشک ـ اترک ـ مستدرک ـ پاتک ـ منفک ـ کامک ـ اینک ـ کورک ـ میخک ـ تنبک ـ بختک اندک ـ سالک ـ غلتک ـ پشمک ـ کرچک ـ سمعک ـ کالک ـ مدرک ـ شهرک ـ دلقک ـ طفلک ـ پوشک ـ قلک ـ قلهک ـ جیرجیرک ـ عینک ـ سنگک ـ سیبک ـ پیچک ـ شیشک ـ ـ مارمولک ـ مسلک ـ انگولک ـ لاینفک ـ پولک ـ کشکک ـ روروئک
#گـ
مرگ – برگ – رنگ- سنگ- چنگ- زنگ- ننگ- تنگ- جنگ-درنگ- نهنگ- پلنگ- زرنگ-شرنگ- فرنگ- فهنگ- آذرنگ- نیرنگ
#عـ
جمع- شمع- نفع-رفع- قطع- خلع- سبع- طبع- زرع-شرع
طلوع- شروع – رکوع- خضوع – خشوع – فروع – دموع - شیوع
#غـ
دماغ- سراغ – چراغ – فراغ- کلاغ- باغ- داغ – راغ – زاغ- ایاغ
#لام
عدل- عقل- سهل- جهل- اهل- عزل- اصل-وصل- قتل- جعل- رذل- دخل- نسل- رمل- رحل-حمل
عمل- بدل- ازل- غزل- مثل- بدل- جدل- امل- عسل- محل- جمل- اجل- خلل- علل
گل- دل – خجل- زبل- کسل- سجل-
کامل- سائل- مایل- زایل- عادل- غافل- عاقل- ساحل- جاهل- نازل- قاتل- حامل- باطل- واصل- آطل- حاصل-عامل- شامل- قائل- حائل- خازل- عاجل- منزل- محفل- محمل- مشکل- مقابل- مستعجل-مسائل- مشاکل- شمایل
تحمل- توکل- توسل- تجمل- تنزل- تزلزل- تفأل- تکامل- تغزل- تساهل- تبادل- تغافل- تحول- تبدل- تخیل- تعلل- گل- پل
مال- سال- قال- فال- حال- کال- بال- زال- یال- خال- لال- چال- شال- کمال- جمال- محال- خیال- وصال- طلال- هلال- حلال- جلال- بلال- تعال- مجال- زوال- نهال- سفال- ملال- مثال- سوال- وبال- خصال – اشکال- اشغال- اقبال- ابطال- اعتدال- آل- ابتذال- اختلال- اشتغال- احتمال- اتصال
تبدیل- تعجیل- انجیل- قابیل- هابیل- تحمیل- تقلیل- فامیل- تفضیل- تجلیل- تمثیل- تعدیل- تعطیل- تحصیل-
مقتول- مسئول- مشغول- محلول- مدلول- معقول- موصول- مقبول- مشمول
قبول- رسول- عقول- بتول- عدول- ملول- حصول- اصول
#مـ
خام- رام- کام- جام- بام - سام- دام- نام- وام- گام- فام- سلام- کلام- حرام- دوام- عوام- مقام- صیام- پیام- نظام- تمام- مدام- مرام- خرام- غلام- طعام- مشام- سحام- همام- امام- کدام- نیام- الهام- پیغام- فرجام- اندام- آرام- اعلام- اطعام –احرام- انعام- اسلام- اوهام- دشنام- انجام- اقدام- اعدام- اصنام- خیام- ارحام- احترام- التیام- مستدام- انتقام – ازدهام- اهتمام- احتشام- التزام-
گم - مردم- هفتم- هشتم- پنجم- سوم- دوم- گندم- تبسم- تجسم- ترحم- ترنم- تیمم- تلاطم- تکلم- تراکم- تفاهم- توهم- تحکم
غم- هم- کم- نم- خم- رم- جم- دم- بم- سم- محرم- مرهم- آدم- مبهم- خاتم- حاتم- ماتم- اعظم- عالم- پرچم-شبنم- خرّم- مریم- مقدم- محکم- مقدّم- مجسم- مصمم- فراهم- منظم- محرّم- معمم- مسلّم- مکرم- معظم- متهم- حرم- قدم- عجم- حرم- الم- عدم- قلم- رقم- ستم- کرم- حشم- خدم- صنم-
عظیم- رجیم- وخیم- کریم- رحیم- نعیم- سقیم- شمیم- جحیم- قدیم- نسیم- مقیم- صمیم- یتیم- سهیم- کلیم- حریم ـ تقسیم- تعظیم- ترسیم- تفهیم- تقدیم- تقویم- تسلیم- تصمیم- تکریم- تسنیم- اقلیم- ترحیم- تحریم- تحکیم
رسم- رحم- شرم- گرم- نرم- بزم- نظم- خشم- وهم- چشم- سهم