🚩 نگاهی گذرا به #حوزه_علمیه_اصفهان/ بخش پنجم
💠 اواخر قاجار تا دوره معاصر
🔺 هر چند رونق دوباره حوزه اصفهان پس از حمله #افاغنه به مدد استادانی بوده است که خود از شاگردان حوزه نجف و کربلا بودهاند؛ ولی اگر اولا حضور علمی بزرگانی مانند #خواجویی و #بیدآبادی در این شهر نبود، این حوزه‌ها نیز استمرار نمی‌یافت و ثانيا فقيهان و محدثان نامداری مانند آقا محمد باقر وحید معروف به استاد الكل (۱۲۰۵) و نیز آقا باقر هزارجریبی (۱۲۰۵) که حوزههای علمی عتبات را اداره می‌کردند، خود از تربیت یافتگان حوزه اصفهان به شمار میروند.
🔺 در بخش #علوم_عقلی می‌توان ادعا کرد که حوزه اصفهان از عصر صفوی تا اواسط دوران قاجار مرکزیت داشته است. استادان فلسفه سایر حوزههای علمی مانند سبزوار، تهران، قزوین، زنجان، تبریز، قم و نجف همگی تربیت یافته حوزه اصفهان و شاگردان حوزه درسی نام آورترین فیلسوف شیعی قرن سیزدهم، حکیم متأله آخوند #ملاعلی_نوری و شاگردان او بودهاند.
🔺 در دوره اخیر حوزه اصفهان وابستگی بیشتری به #حوزه_نجف پیدا کرد. در این دوره بیشتر طلاب، سطوح تحصیلی خود را در این شهر فرا میگرفتند و برای تکمیل تحصیلات خود به حوزه نجف مهاجرت می‌کردند.
🔺 در این دوران هر چند #طلاب برای تکمیل تحصیلات عالی خود به نجف یا قم عزیمت می‌کردند، ولی اصفهان جایگاه پیشینی خود را به ویژه در سطوح حفظ کرد و دروس سطح اصفهان رونق بسزایی داشت.
🔺 البته بسیاری از این عالمان پس از تکمیل تحصیلات و کسب درجه #اجتهاد به اصفهان باز میگشتند و به تدریس و تصدی دیگر شئون دینی میپرداختند. البته در علوم عقلی، اصفهان همچنان در این دوره نیز اصالت و مرکزیت خود را حفظ کرد.
🔺 در این دوره با شکل‌گیری حوزه علمیه قم و مرکزیت یافتن آن، حوزه اصفهان به جز حوزه نجف از دستاوردهای حوزه علمیه قم نیز بهرهمند بوده و استادان برجسته آن درس آموختگان این حوزه نیز بودهاند.
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3857
🆔 @asbaat_ir
🚩 نگاهی گذرا به #حوزه_علمیه_اصفهان/ بخش نهم
💠 جریان‌ها و ویژگی‌های #مکتب_فلسفی_اصفهان/ قسمت چهارم
🔰 جریان‌های فلسفی اصفهان در دوران #صفویه
4️⃣ مدرسه فلسفی ملاصدرای شیرازی (#حکمت_متعالیه):
🔹 مکتب فلسفی ملاصدرا در ابتدا با استقبال روبرو نشد و تقریبا دو نسل پس از خود ملاصدرا گسترش یافت و از آن زمان تاکنون رونق دارد.
🔹 با مطالعه آثار فیلسوفان اسلامی قرون یازدهم و دوازدهم هجری و شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر آن زمان معلوم میشود که پس از فوت ملاصدرا سالیان متمادی در حوزههای فلسفی هنوز افكار #ابن_سینا رواج داشته و توجهی به افکار ملاصدرا نمی‌شده است.
🔹 توجه به آثار ابن سینا و نقد و تعرض به برخی آرای ملاصدرا در نوشته‌های خوانساری، میرفندرسکی و ملارجبعلی تبریزی دیده میشود.
🔹 هرچند معلوم نیست که از چه زمانی افکار ملاصدرا به گونه رسمی در حوزه اصفهان مطرح شد و کتب و متون صدرا مانند #اسفاراربعه محل توجه مدرسان حکمت قرار گرفت، اما شکی در این نیست که بیش از یک قرن از وفات ملاصدرا گذشت تا این تفکر بتواند سایر مشارب فلسفی را در حوزههای علميه تحت الشعاع خود قرار دهد.
🔹 #استاد_همایی بر آن است که ملااسماعیل خواجویی و میرزا محمدتقی الماسی نخستین افرادی بودند که به تبیین نظرات ملاصدرا دست زدند.
🔹 پس از آنها نیز آقا محمد #بیدآبادی با شاگردی نزد این افراد رسما به تدریس کتب ملاصدرا اشتغال ورزید و در نهایت #ملاعلی_نوری آن را ترویج نمود.
🔹با این حال وی هیچ مدرکی برای این نظر ارائه نمیدهد. آنچه تاکنون از الماسی میشناسیم، کتاب بهجةالاولياء و رسائلی در موضوعات فقهی و دیوان اشعار است.
🔹 وی همچنین استاد آقا محمد بیدآبادی در علوم نقلی بوده و در زهد و اعراض از دنیا ممتاز بوده است. با این حال شاهدی بر توجه وی به آثار صدرا در آثارش دیده نمیشود.
🔹 از ملا اسماعيل خواجویی نیز آثار بسیاری در دست است. وی مدرس نامآور شفای ابن سینا نیز بوده، ولی توجهی به آثار ملاصدرا نداشته است و همچنین در آثار خود نیز هیچگاه از او یاد نکرده و بلکه در موارد مختلف نظراتی برخلاف دیدگاه ملاصدرا ارائه میکند.
🔹 با این حال تردیدی نیست که همانطور که مرحوم همایی نیز گفتهاند، آقا محمد بیدآبادی به آثار ملاصدرا توجه خاصی نشان داد و بر اسفار حواشی نوشت و نظر شاگردان خود را به آثار ملاصدرا جلب نمود و در نهایت بزرگترین وارث بیدآبادی در حکمت، یعنی ملاعلی نوری با بیش از نیم قرن تدریس رسما افکار ملاصدرا را در حوزه اصفهان ترویج داد.
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3974
🆔 @asbaat_ir
🚩 نگاهی گذرا به #حوزه_علمیه_اصفهان/ بخش دهم
💠 جریان‌ها و ویژگی‌های #مکتب_فلسفی_اصفهان/ قسمت پنجم
🔰 جریان‌های فلسفی اصفهان در دوران #صفویه
5️⃣ مدرسه فلسفی ملارجب علی تبریزی (حکمت تنزیهی):
🔺 وی با پرورش شاگردانی مانند قاضی سعید قمی، فاضل سراب، ملاعباس مولوی، فرجعلی خان حکیم، ملاحسن لنبانی، ملا صادق اردستانی، محمدحسن قمی و امیر قوام الدین رازی و دیگران تأثیر بسیاری بر روند مکتب فلسفی اصفهان گذاشت، این جریان فکری از حیث روش، اسلوب و مفاد در تقابل با #فلسفه_صدرایی بوده و حتی گاه اندیشه‌های متفردی نیز دارد.
6️⃣ مدرسه فلسفی مشائیان جدید (حکمت نومشایی):
🔺 همان گونه که حوزه فلسفی #میرداماد خود به دو گروه شارحان آرای میر و گروه #ملاصدرا و پیروانش انشعاب یافت، می‌توان گفت که دست‌پروردگان میرفندرسکی نیز دو گروه شده‌اند.
🔺 گروهی طریقه فلسفی حکیم تبریزی را در پیش گرفتند و گروهی کاملا به روش فلسفی #شیخ_الرئیس وفادار ماندند و با تدریس و تربیت شاگردان و نوشتن حواشی و شروح بر آثار شیخ به پاره‌ای از آراء ابداعی صدرا خرده گرفته و به دفاع از فلسفه استدلالی مشایی پرداختند.
🔺 از فیلسوفان مشایی و شارحان حکمت سینوی حوزه اصفهان می‌توان به آقا حسین خوانساری، علامه سبزواری، میرزا رفيعا نائینی و حکیم لنجانی اشاره کرد.
🔺 از بین این شش مدرسه، مدرسه فلسفی ملاصدرا و ملا رجبعلی تبریزی با هم تقابل جدی‌تری داشته و نسبت به دو جریان دیگر استمرار تاریخی بیشتری داشته‌اند.
🔺 هرچند نیمه دوم قرن یازدهم و بخشی از اوایل قرن دوازدهم آرای ملا رجبعلی تبریزی و شاگردانش بر حوزه فلسفی اصفهان سیطره داشت، ولی با ظهور بیدآبادی و نهایتا #ملاعلی_نوری و شاگردانش #حکمت_متعالیه به مهمترین و برجسته‌ترین نفكر فلسفی در ایران و تفکر شیعی تبدیل شد. با این حال تفکرات ملا رجبعلی تبریزی در دوره‌ه‌ای بعد نیز تأثیرگذار بود و به شکل‌گیری جریان‌های فکری خاصی انجامید.
ادامه دارد ...
🌐 https://www.asbaat.ir/?p=3974
🆔 @asbaat_ir